ქართული სამშენებლო

სამართლის პრობლემები
ლაშა მჭედლიძე
პროექტი „ქალაქი ახლოდან~ ხორციელდება თბილისის არქიტექტურის ბიენალეს მიერ აღ-
მოსავლეთ-დასავლეთის მართვის ინსტიტუტის (EWMI) ACCESS-ის პროექტის ფარგლებში.
კვლევის განხორციელება შესაძლებელი გახდა ამერიკელი ხალხის მხარდაჭერის შედეგად
ამერიკის შეერთებული შტატების საერთაშორისო განვითარების სააგენტოს (USAID) და-
ფინანსებით. კვლევის შინაარსზე პასუხისმგებელია თბილისის არქიტექტურის ბიენალე. ის
შესაძლოა არ გამოხატავდეს USAID-ის, ამერიკის შეერთებული შტატების მთავრობის ან/და
EWMI-ს შეხედულებებს.

კვლევის ავტორი:
ლაშა მჭედლიძე
ქართული სამშენებლო სამართლის
პრობლემები
პირ­ველ რიგ­ში აღ­სა­ნიშ­ნა­ვია ქარ­თუ­ლი სამ­შე­ნებ­ლო სა­მარ­თ­ლის ქა­ო­ტუ­რო­ბა. ჯერ კი­დევ 2003
წელს დაწყე­ბუ­ლი სამ­შე­ნებ­ლო ბუ­მის გათ­ვა­ლის­წი­ნე­ბით, რო­მე­ლიც მხო­ლოდ დრო­ე­ბით შე­ფერ­ხ­და
2008 წელს მსოფ­ლიო ფი­ნან­სუ­რი კრი­ზი­სის და სხვა მი­ზეზ­თა გა­მო და კვლავ აღორ­ძინ­და, რა­საც
თან ერ­თ­ვის ინ­ვეს­ტი­ცი­ე­ბის მოზღ­ვა­ვე­ბა ქვე­ყა­ნა­ში, დღემ­დე არ გაგ­ვაჩ­ნია კო­დექ­სი, რო­მე­ლიც
სრუ­ლად მო­ი­ცავს და და­ფა­რავს ქარ­თულ სამ­შე­ნებ­ლო სა­მარ­თალ­თან და­კავ­ში­რე­ბულ ნორ­მებს
და გა­ა­ერ­თი­ა­ნებს ამ მრა­ვალ­რიცხო­ვან ცალ­კე­ულ დად­გე­ნი­ლე­ბებს. უამ­რა­ვი ცალ­კე არ­სე­ბუ­ლი
კა­ნო­ნი და კა­ნონ­ქ­ვემ­დე­ბა­რე აქ­ტი, რომ­ლე­ბიც რიგ შემ­თხ­ვე­ვა­ში წი­ნა­აღ­მ­დე­გო­ბა­ში მო­დის ერ­თ­
მა­ნეთ­თან აუცი­ლებ­ლად უნ­და ჩა­მო­ყა­ლიბ­დეს ერ­თი­ან კო­დი­ფი­ცი­რე­ბულ სამ­შე­ნებ­ლო კო­დექ­ს­ში.

აღ­სა­ნიშ­ნა­ვია 2016 წლის 28 იან­ვ­რის დად­გე­ნი­ლე­ბა №41 შე­ნო­ბა-­ნა­გე­ბო­ბე­ბის უსაფ­რ­თხო­ე­ბის წე­

სე­ბის შე­სა­ხებ. დად­გე­ნი­ლე­ბა წარ­მო­ად­გენს 521 გვერ­დი­ან სა­მარ­თ­ლებ­რივ დო­კუ­მენტს, რო­მე­ლიც
ფაქ­ტობ­რი­ვად არის ამე­რი­კუ­ლი შე­ნო­ბა-­გა­ნე­ბო­ბე­ბის უსაფ­რ­თხო­ე­ბის წე­სე­ბის პირ­და­პი­რი თარ­
გ­მა­ნი. დო­კუ­მენ­ტი საკ­მა­ოდ დი­დი მო­ცუ­ლო­ბი­საა და ძნე­ლია მშე­ნებ­ლის და არ­ქი­ტექ­ტო­რის­თ­ვის
გა­საც­ნო­ბად და ასათ­ვი­სებ­ლად. ამას­თან, ის არ არის ქარ­თულ სამ­შე­ნებ­ლო რე­ა­ლო­ბას­თან ადაპ­
ტი­რე­ბუ­ლი და არ შე­ი­ცავს თუნ­დაც ბუ­ნებ­რივ აირ­თან და­კავ­ში­რე­ბულ უსაფ­რ­თხო­ე­ბის წე­სებს.
ბუ­ნებ­რი­ვი აირი დად­გე­ნი­ლე­ბა­ში მხო­ლოდ რამ­დენ­ჯერ­მეა მოხ­სე­ნი­ე­ბუ­ლი (406.8.4. და 911.1.5.-
ის 13.5 ნა­წი­ლებ­ში) და არ­ცერ­თხელ იმ კონ­ტექ­ს­ტ­ში, რაც ბუ­ნებ­რი­ვი აირის შე­ნო­ბა­ში შეყ­ვა­ნის
უსაფ­რ­თხო­ე­ბის წე­სებ­თან იქ­ნე­ბა და­კავ­ში­რე­ბუ­ლი. 41-ე დად­გე­ნი­ლე­ბა უმე­ტეს­წი­ლად ამახ­ვი­ლებს
ყუ­რადღე­ბას ხან­ძ­რის სა­შიშ­რო­ე­ბა­ზე და უგუ­ლე­ბელ­ყოფს ყვე­ლა სხვა სა­შიშ­რო­ე­ბას, რო­მე­ლიც სა­
ქარ­თ­ვე­ლო­ში არ­სე­ბულ შე­ნო­ბა-­ნა­გე­ბო­ბებ­ში შე­იძ­ლე­ბა წარ­მო­იქ­მ­ნას. მი­თი­თე­ბუ­ლი დად­გე­ნი­ლე­
ბით წარ­მოქ­მ­ნი­ლი ვალ­დე­ბუ­ლე­ბე­ბი ერ­თის მხრივ კარ­გია უსაფ­რ­თხო­ე­ბის თვალ­საზ­რი­სით, თუმ­ცა
გა­მო­იწ­ვია მშე­ნებ­ლო­ბის გაძ­ვი­რე­ბა, რად­გა­ნაც მრა­ვალ­სარ­თუ­ლი­ან ობი­ექ­ტებ­ში ით­ვა­ლის­წი­ნებს
და­მა­ტე­ბი­თი სა­დარ­ბა­ზო­სა და ლიფ­ტის მოწყო­ბას, ასე­ვე სხვა აუცი­ლე­ბელ ღო­ნის­ძი­ე­ბებს. აგ­რეთ­
ვე აღ­სა­ნიშ­ნა­ვი­ა, რომ თბი­ლის­ში არ­სე­ბულ რამ­დე­ნი­მე ობი­ექ­ტ­ზე, სა­დაც მშე­ნებ­ლო­ბა დაწყე­ბუ­ლი
იყო მხო­ლოდ გრგ-ს სა­ფუძ­ველ­ზე და სა­დაც გა­ყი­დუ­ლი იყო ფარ­თე­ბი დი­დი პრობ­ლე­მე­ბი შე­იქ­მ­ნა
მის გა­მო­ყე­ნე­ბას­თან და­კავ­ში­რე­ბით, რად­გა­ნაც აშე­ნე­ბულ კორ­პუს­ში და­მა­ტე­ბით ლიფ­ტებს და სა­
დარ­ბა­ზოს ვერ გა­ით­ვა­ლის­წი­ნებ­დ­ნენ პრაქ­ტი­კუ­ლად ამ ობი­ექ­ტე­ბის კა­ნო­ნი­ე­რე­ბის ჭრილ­ში მოქ­
ცე­ვის გზად მხო­ლოდ დან­გ­რე­ვა და თა­ვი­დან აშე­ნე­ბა რჩე­ბა.

ამას თან ერ­თ­ვის მი­წის­ქ­ვე­შა გაყ­ვა­ნი­ლო­ბე­ბი და სა­კო­მუ­ნი­კა­ციო ხა­ზე­ბი, რო­მელ­თა აღ­რიცხ­ვის და

აღ­წე­რის შე­სა­ხებ სა­კა­ნონ­მ­დებ­ლო ნორ­მე­ბი საკ­მა­ოდ მწი­რი­ა. აქე­დან გა­მომ­დი­ნა­რე არა­ვინ ზუს­
ტად არ იცის რა ტე­რი­ტო­რი­ა­ზე კონ­კ­რე­ტუ­ლად რა ხა­ზე­ბი და სა­კო­მუ­ნი­კა­ციო გაყ­ვა­ნი­ლო­ბა გა­
დის, რო­მელ­თა­გა­ნაც ბევ­რის გაყ­ვა­ნა­ზე შე­სა­ბა­მი­სი ნე­ბარ­თ­ვის აღე­ბას არ ჰქო­ნია ად­გი­ლი. ასე­ვე
სრულ­ყო­ფი­ლად არ არის და­რე­გუ­ლი­რე­ბუ­ლი მა­თი მი­წი­დან ამო­ღე­ბის და გა­და­ტა­ნის სა­კითხი. ამის
გა­მო ინ­ვეს­ტო­რე­ბი და ად­გი­ლობ­რი­ვი შემ­ძე­ნე­ბი ხში­რად აწყ­დე­ბი­ან ისეთ პრობ­ლე­მებს რო­გო­რი­
ცაა შე­ძე­ნილ მი­წის ნაკ­ვეთ­ზე სა­მუ­შა­ო­ე­ბის დაწყე­ბის დროს აღ­მო­ჩე­ნი­ლი სა­კო­მუ­ნი­კა­ციო ხა­ზე­
ბი, მილ­სა­დე­ნე­ბი, გაყ­ვა­ნი­ლო­ბე­ბი, რაც აფერ­ხებს, ან სრუ­ლად აჩე­რებს მშე­ნებ­ლო­ბის პრო­ცესს.
მათ­თან და­კავ­ში­რე­ბით პირ­ველ რიგ­ში უნ­და გა­კეთ­დეს მი­მარ­თ­ვა კო­მუ­ნა­ლურ და სა­კო­მუ­ნი­კა­ციო

3
სერ­ვი­სებ­თან. უმე­ტეს შემ­თხ­ვე­ვა­ში, 134-ე დად­გე­ნი­ლე­ბის სა­ფუძ­ველ­ზე, რო­მე­ლიც ეხე­ბა ელექ­ტ­
რო­ნუ­ლი სა­კო­მუ­ნი­კა­ციო ქსე­ლე­ბის სა­ხა­ზო ნა­გე­ბო­ბე­ბის დაც­ვის წე­სი­სა და მა­თი დაც­ვის ზო­ნე­
ბის დად­გე­ნას, თა­ვად ინ­ვეს­ტო­რებს და მშე­ნებ­ლებს უწევთ მა­თი გა­და­ტა­ნა სა­კუ­თა­რი ხარ­ჯე­ბით.

ზოგ შემ­თხ­ვე­ვა­ში კომ­პა­ნი­ე­ბი გას­ცე­მენ მცდარ ან არას­რულ ინ­ფორ­მა­ცი­ას მათ სა­კუთ­რე­ბა­ში არ­
სე­ბუ­ლი მი­წის­ქ­ვე­შა ხა­ზე­ბის და მი­ლე­ბის შე­სა­ხებ.

და ბო­ლოს – ზე­დამ­ხედ­ვე­ლო­ბა.

57-ე დად­გე­ნი­ლე­ბის სა­ფუძ­ველ­ზე ჩვენ გვაქვს:

მშე­ნებ­ლო­ბის სა­ხელ­მ­წი­ფო ზე­დამ­ხედ­ვე­ლო­ბა, ანუ მშე­ნებ­ლო­ბა­ზე სა­ხელ­მ­წი­ფო ზე­დამ­ხედ­ვე­ლო­

ბის­თ­ვის უფ­ლე­ბა­მო­სი­ლი შე­სა­ბა­მი­სი ად­მი­ნის­ტ­რა­ცი­უ­ლი ორ­გა­ნო, რომ­ლის საქ­მი­ა­ნო­ბაც წარ­მო­
ად­გენს სამ­შე­ნებ­ლო საქ­მი­ა­ნო­ბის მოქ­მედ კა­ნონ­მ­დებ­ლო­ბას­თან შე­სა­ბა­მი­სო­ბის დად­გე­ნა.

მშე­ნებ­ლის ტექ­ნი­კუ­რი ზე­დამ­ხედ­ვე­ლო­ბა, ანუ დამ­კ­ვე­თის მი­ერ მშე­ნებ­ლო­ბის პრო­ცეს­ში, მშე­ნებ­

ლო­ბის გან­ხორ­ცი­ე­ლე­ბის დო­კუ­მენ­ტე­ბის შეს­რუ­ლე­ბის კონ­ტ­რო­ლის ნე­ბა­ყოფ­ლო­ბი­თი მე­ქა­ნიზ­მი.

სა­ავ­ტო­რო ზე­დამ­ხედ­ვე­ლო­ბა – არ­ქი­ტექ­ტო­რის ან ინ­ჟი­ნერ­-­დამ­პ­რო­ექ­ტებ­ლის მი­ერ მშე­ნებ­ლო­ბის

პრო­ცეს­ში მშე­ნებ­ლო­ბის გან­ხორ­ცი­ე­ლე­ბის დო­კუ­მენ­ტე­ბის შეს­რუ­ლე­ბის ნე­ბა­ყოფ­ლო­ბი­თი ზე­დამ­
ხედ­ვე­ლო­ბა.

და ჩვენს მი­ერ უკ­ვე გან­ხი­ლუ­ლი სერ­ვი­სი.

მი­უ­ხე­და­ვად იმი­სა, რომ ხარ­ვე­ზე­ბის­თ­ვის და­წე­სე­ბულ ჯა­რი­მებ­თან შე­და­რე­ბით სერ­ვი­სე­ბის ღი­

რე­ბუ­ლე­ბა ნაკ­ლე­ბი­ა, მი­სი ფა­სი მა­ინც მერ­ყე­ობს 10.000-დან 12.000-მდე, რაც მშე­ნებ­ლო­ბის ხარ­
ჯე­ბი­დან გა­მომ­დი­ნა­რე შე­საძ­ლოა მა­ინც მა­ღალ გა­და­სა­ხადს წარ­მო­ად­გენ­დეს მშე­ნებ­ლე­ბის­თ­ვის.
სა­ჭი­როა ისე­თი შე­მოწ­მე­ბის და ზე­დამ­ხედ­ვე­ლო­ბის არ­სე­ბო­ბა, რო­მე­ლიც ერ­თის მხრივ ნე­ბა­ყოფ­
ლო­ბი­თი და ძვი­რი არ იქ­ნე­ბა, მე­ო­რე მხრივ კი მო­ახ­დენს მშე­ნებ­ლო­ბის პრო­ცე­სის მკაცრ ჩარ­
ჩო­ებ­ში ჩა­ყე­ნე­ბას. აღ­ნიშ­ნუ­ლი საწყი­სი ეტა­პი­დან­ვე გაზ­რ­დის მშე­ნებ­ლო­ბის ხა­რისხს, რაც არის
რო­გორც მომ­ხა­რებ­ლის ისე შემ­ს­რუ­ლებ­ლის ინ­ტე­რე­სებ­ში. რაც გა­მო­ი­ხა­ტე­ბა მშე­ნებ­ლის­თ­ვის ჩა­
ბა­რე­ბის პრო­ცე­სის გა­მარ­ტი­ვე­ბა­ში და ჯა­რი­მე­ბის, პლი­უს შე­საძ­ლო დან­გ­რე­ვა­-ა­შე­ნე­ბის თა­ვი­დან
აცი­ლე­ბა­ში, ასე­ვე მომ­ხ­მა­რებ­ლის მი­ერ ხა­რის­ხი­ა­ნი პრო­დუქ­ტის მი­ღე­ბა­ში.

შე­ნო­ბა-­ნა­გე­ბო­ბის მშე­ნებ­ლო­ბის დას­რუ­ლე­ბის შემ­დეგ ხდე­ბა მე­რი­ის ან რა­ი­ო­ნუ­ლი ად­გი­ლობ­რი­

ვი თვით­მ­მარ­თ­ვე­ლო­ბის­/ად­მი­ნის­ტ­რა­ცი­უ­ლი ორ­გა­ნოს მი­ერ მი­სი ექ­ს­პ­ლუ­ა­ტა­ცი­ა­ში მი­ღე­ბა. არ­ქი­
ტექ­ტო­რე­ბის თქმით, ეს ყვე­ლა­ზე რთუ­ლი და ძვი­რი ნა­წი­ლია მშე­ნებ­ლო­ბის პრო­ცე­სის.

უნ­და მოხ­დეს არ­ქი­ტექ­ტუ­რის სამ­სა­ხუ­რის და ზე­დამ­ხედ­ვე­ლო­ბის სამ­სა­ხუ­რის სა­ხელ­ზე გან­ცხა­დე­

ბის და­წე­რა. ამ სამ­სა­ხუ­რე­ბის ექ­ს­პერ­ტე­ბი შე­ა­მოწ­მე­ბენ დას­რუ­ლე­ბუ­ლი შე­ნო­ბის შე­სა­ბა­მი­სო­ბას
მის დამ­ტ­კი­ცე­ბულ პრო­ექ­ტ­თან 5 დღის ვა­და­ში. აუდი­ტის შე­დე­გებ­ზე დაყ­რ­დ­ნო­ბით, მოხ­დე­ბა პრო­
ექ­ტის ექ­ს­პ­ლუ­ა­ტა­ცი­ა­ში მი­ღე­ბა ან უზუს­ტო­ბის შემ­თხ­ვე­ვა­ში – და­ჯა­რი­მე­ბა.

არ­ქი­ტექ­ტო­რე­ბის გან­ცხა­დე­ბით, ფაქ­ტობ­რი­ვად არ არ­სე­ბობს შემ­თხ­ვე­ვა, რო­დე­საც შე­ნო­ბის ჩა­

ბა­რე­ბა მო­ხერ­ხ­და ჯა­რი­მის გა­რე­შე. თუ აღ­მო­ჩე­ნი­ლი შეც­დო­მე­ბი ეხე­ბა კოს­ტ­რუქ­ცი­ულ ელე­მენ­
ტებს, სა­ხელ­მ­წი­ფო ორ­გა­ნო­ებს შე­უძ­ლი­ათ არა თუ არ მი­ი­ღონ პრო­ექ­ტი, არა­მედ გან­საზღ­ვ­რონ
მი­სი სტრუქ­ტუ­რის შეც­ვლ ­ ა, რაც, ფაქ­ტობ­რი­ვად მის დან­გ­რე­ვას და ხე­ლახ­ლა აშე­ნე­ბას ნიშ­ნავს.
დარ­ღ­ვე­ვე­ბის აღ­მოფხ­ვ­რა­ზე გათ­ვა­ლის­წი­ნე­ბუ­ლია ერთ თვი­ა­ნი ვა­და. თუ ამ პე­რი­ოდ­ში მო­ეს­წ­რე­
ბა ხარ­ვე­ზე­ბის გა­მოს­წო­რე­ბა, მა­შინ ჯა­რი­მის­გან თა­ვი­სუფ­ლდ
­ ე­ბა. სა­წი­ნა­აღ­მ­დე­გო შემ­თხ­ვე­ვა­ში

4
უნ­და მოხ­დეს რო­გორც ჯა­რი­მის გა­დახ­და, ასე­ვე პრო­ექ­ტის კო­რექ­ტი­რე­ბა, რო­მელ­ზეც ხე­ლახ­ლა
უნ­და მოხ­დეს შე­თან­ხ­მე­ბა ად­მი­ნის­ტ­რა­ცი­ულ ორ­გა­ნო­ში. კო­რექ­ტი­რე­ბის გან­ხილ­ვის ვა­დაა 5 დღე.

თუმ­ცა, შე­საძ­ლე­ბე­ლია კო­რექ­ტი­რე­ბის გა­კე­თე­ბა მშე­ნებ­ლო­ბის ნე­ბის­მი­ერ ეტაპ­ზე, სა­ნამ ექ­ს­პ­ლუ­

ა­ტა­ცი­ა­ში მი­ღე­ბის ეტა­პი დად­გე­ბა. ჯობს მშე­ნებ­ლო­ბის პრო­ცეს­ში მოხ­დეს შეს­წო­რე­ბე­ბის შე­ტა­ნა,
ვიდ­რე ბო­ლოს სა­ჭი­რო გახ­დეს ჯა­რი­მის გა­დახ­და და შე­ნო­ბის ხე­ლახ­ლა აშე­ნე­ბა.

თუ ყვე­ლა­ფე­რი რიგ­ზე­ა, ზე­დამ­ხედ­ვე­ლო­ბის სამ­სა­ხუ­რი კი­დევ ერ­თი თვის გან­მავ­ლო­ბა­ში და­აკ­

ვირ­დე­ბა და შე­ის­წავ­ლის და მხო­ლოდ ამ პრო­ცე­დუ­რე­ბის მე­რე შედ­გე­ბა შე­ნო­ბის ექ­ს­პ­ლუ­ა­ტა­ცი­ა­ში
მი­ღე­ბის სა­მარ­თ­ლებ­რი­ვი აქ­ტი.

ასე­ვე აუცი­ლე­ბე­ლია შეს­წავ­ლილ იქ­ნეს ად­გი­ლობ­რი­ვი გე­ოგ­რა­ფია და მომ­ზად­დეს გე­ო­ლო­გი­უ­რი

დას­კ­ვ­ნე­ბი. სა­ქარ­თ­ვე­ლო­ში ბევ­რი მი­წის­ქ­ვე­შა მდი­ნა­რე­ა, რის გა­მოც ზო­გი­ერთ რა­ი­ონ­ში და­უშ­ვე­
ბე­ლია მშე­ნებ­ლო­ბა, გან­სა­კუთ­რე­ბით მრა­ვალ­სარ­თუ­ლი­ა­ნი სახ­ლე­ბის. თუ ამ მხრივ ყვე­ლა­ფე­რი
წეს­რიგ­ში­ა, მი­წის ნაკ­ვე­თის სა­კუთ­რე­ბა­ში გად­მო­ფორ­მე­ბის და სამ­შე­ნებ­ლო პრო­ექ­ტის შე­მუ­შა­ვე­
ბის შემ­დეგ აუცი­ლე­ბე­ლია კო­მუ­ნა­ლურ სამ­სა­ხუ­რებ­ში და სა­კო­მუ­ნი­კა­ციო კომ­პა­ნი­ებ­ში გან­ცხა­
დე­ბე­ბის შე­ტა­ნა დაქ­სელ­ვას­თან და გაყ­ვა­ნი­ლო­ბე­ბის შე­მოყ­ვა­ნას­თან და­კავ­ში­რე­ბით. მოხ­დე­ბა
მილ­სა­დე­ნე­ბის ზო­მე­ბის, მო­ცუ­ლო­ბე­ბის და რა­ო­დე­ნო­ბის გა­მოთ­ვ­ლა მშე­ნებ­ლო­ბა­ზე გა­მო­ყო­ფი­ლი
თან­ხე­ბის, სარ­თუ­ლე­ბის რა­ო­დე­ნო­ბის და და­ახ­ლო­ვე­ბით მო­სახ­მა­რი ბუ­ნებ­რი­ვი აირის და ელექ­ტ­
რო­ე­ნერ­გი­ის მი­ხედვთ. გან­ცხა­დე­ბებ­ზე პა­სუ­ხის მი­ღე­ბის ვა­დაა 10 სა­მუ­შაო დღე. კი­დევ და­ახ­ლო­
ვე­ბით ერ­თი თვე დას­ჭირ­დე­ბა ამ მი­ლე­ბის გაყ­ვა­ნას.

ცალ­კე აღ­ნიშ­ვ­ნის ღირ­სია თბი­ლი­სის საკ­რე­ბუ­ლოს 2014 წლის №14-39 დად­გე­ნი­ლე­ბა, რო­მე­ლიც
თბი­ლის­ში გან­ხორ­ცი­ე­ლე­ბუ­ლი სამ­შე­ნებ­ლო რე­ფორ­მის უმ­ნიშ­ვ­ნე­ლო­ვა­ნე­სი ნა­წი­ლი­ა. მი­სი შე­მო­
ღე­ბით გამ­კაც­რ­და მა­ნამ­დე არ­სე­ბუ­ლი 4-13 გა­დაწყ­ვე­ტი­ლე­ბით არ­სე­ბუ­ლი რე­გუ­ლა­ცი­ე­ბი. და­წეს­
და მაქ­სი­მა­ლუ­რი სი­მაღ­ლის შემ­ზღუდ­ვე­ლი ნორ­მე­ბი რიგ სამ­შე­მებ­ლო ზო­ნებ­ში. კო­ე­ფი­ცი­ენ­ტებს
ბევ­რად მე­ტი და­ნიშ­ნუ­ლე­ბის ფარ­თე­ბი ით­ვი­სე­ბენ ვიდ­რე წი­ნა ნორ­მა­ტი­უ­ლი აქ­ტის შემ­თხ­ვე­ვა­ში,
აქე­დან გა­მომ­დი­ნა­რე, მშე­ნებ­ლე­ბის­თ­ვის უფ­რო მიმ­ზიდ­ვე­ლი გახ­და ისე­თი ობი­ექ­ტე­ბის მო­ძებ­ვ­ნა,
რომ­ლებ­ზეც ნე­ბარ­თ­ვა გა­ცე­მუ­ლი იყო 2014 წლამ­დე, რა­თა მათ პრო­ექ­ტის კო­რექ­ტი­რე­ბი­სას არ
შე­ე­ხოთ 41-ე და 14-39 დად­გე­ნი­ლე­ბე­ბი.

მთლი­ა­ნო­ბა­ში, შე­იძ­ლე­ბა ით­ქ­ვას, რომ სამ­შე­ნებ­ლო სა­მარ­თ­ლის ყვე­ლა­ზე დი­დი პრობ­ლე­მა სის­
ტე­მუ­რო­ბის არ არ­სე­ბო­ბა­ში­ა. გარ­და იმი­სა, რომ ხში­რია ნე­ბარ­თ­ვის გამ­ცე­მი ორ­გა­ნოს­გან არა­
ერ­თ­გ­ვა­რო­ვა­ნი მიდ­გო­მა სა­კითხე­ბის მი­მართ, სხვა­დას­ხ­ვა სა­რე­გუ­ლა­ციო ნორ­მე­ბიც გაბ­ნე­უ­ლია
გან­ს­ხ­ვა­ვე­ბულ აქ­ტებ­ში. პრობ­ლე­მას ქმნის ამავ­დ­რო­უ­ლად სამ­შე­ნებ­ლო რე­გუ­ლა­ცი­ებ­ში ხში­რი
ცვლი­ლე­ბე­ბის გან­ხორ­ცი­ე­ლე­ბის მცდე­ლო­ბე­ბი, რაც რე­ა­ლუ­რად და­დე­ბით შე­დე­გებს ნაკ­ლე­ბად
იძ­ლე­ვა და უმე­ტე­სად იწ­ვევს წი­ნა­აღ­მ­დე­გობ­რი­ო­ბას ნორ­მა­ტი­ულ აქ­ტებს შო­რის. ამი­ტო­მაც, სტა­
ბი­ლუ­რო­ბის თვალ­საზ­რი­სით აუცი­ლე­ბე­ლია ერ­თი­ა­ნი დო­კუ­მენ­ტის შექ­მ­ნა, სა­დაც მაქ­სი­მა­ლუ­რად
იქ­ნე­ბა გათ­ვა­ლის­წი­ნე­ბუ­ლი ქარ­თუ­ლი სამ­შე­ნებ­ლო სა­მარ­თ­ლის მა­ხა­სი­ა­თებ­ლე­ბის სფე­ცი­ფი­კა
და ამავ­დ­რო­უ­ლად, და­ფუძ­ნე­ბუ­ლი იქ­ნე­ბა ამ კუთხით წარ­მა­ტე­ბუ­ლი საზღ­ვარ­გა­რე­თის ქვეყ­ნე­
ბის პრაქ­ტი­კის ანა­ლიზ­ზე, ქარ­თულ სამ­შე­ნებ­ლო რე­ა­ლო­ბას­თან ადაპ­ტი­რე­ბუ­ლი ფორ­მით. ხსე­
ნე­ბუ­ლის გათ­ვა­ლის­წი­ნე­ბით, ზე­მო­აღ­ნიშ­ნუ­ლი კო­დექ­სის მი­ღე­ბა საგ­რ­ძ­ნობ­ლად შე­უმ­სუ­ბუ­ქებს
მშე­ნებ­ლო­ბას­თან და­კავ­ში­რე­ბულ საქ­მე­ებს რო­გორც თა­ვად ინ­ვეს­ტო­რებს, მშე­ნებ­ლებს და არ­ქი­
ტექ­ტო­რებს, ასე­ვე იურის­ტებს. მოხ­დე­ბა რო­გორც ქა­ო­ტუ­რი და მრა­ვალ­რიცხო­ვა­ნი ნორ­მე­ბის და
დად­გე­ნი­ლე­ბე­ბის წეს­რიგ­ში მოყ­ვა­ნა და ერ­თად შეკ­რე­ბა, ასე­ვე სამ­შე­ნებ­ლო სა­მარ­თალ­ში არ­სე­ბუ­
ლი ხარ­ვე­ზე­ბის და ნაკ­ლე­ბის თუნ­დაც ნა­წი­ლობ­რი­ვი გა­მოს­წო­რე­ბა.

ამას გარ­და, მნიშ­ვ­ნე­ლო­ვა­ნია აღი­ნიშ­ნოს ის გა­რე­მო­ე­ბა, რომ დღეს არ­სე­ბუ­ლი მდგო­მა­რე­ო­ბით

ინ­ს­პექ­ტი­რე­ბა ხდე­ბა შე­ნო­ბის ექ­ს­პ­ლუ­ა­ტა­ცი­ა­ში მი­ღე­ბამ­დე, მა­შინ, რო­დე­საც შე­საძ­ლე­ბე­ლია მშე­
ნე­ბელ­მა ააშე­ნოს საცხოვ­რე­ბე­ლი სახ­ლო და იგი სრუ­ლი­ად სხვა ფუნ­ქ­ცი­უ­რი და­ნიშ­ნუ­ლე­ბით გა­

5
მო­ი­ყე­ნოს, მა­გა­ლი­თად სას­ტუმ­როდ. შე­საძ­ლე­ბე­ლია და­ის­ვას კითხ­ვა, რომ მე­სა­კუთ­რეს შე­უძ­ლია
ისე გა­მო­ი­ყე­ნოს მი­სი უძ­რა­ვი ქო­ნე­ბა, რო­გორც სურს, თუმ­ცა ამ დროს საქ­მე­ში ერ­თ­ვე­ბა უსაფ­
რ­თხო­ე­ბის სტან­დარ­ტე­ბი, მა­გა­ლი­თის­თ­ვის, სას­ტუმ­როს დატ­ვირ­თუ­ლო­ბი­დან გა­მომ­დი­ნა­რე, მას
სულ სხვა უსაფ­რ­თხო­ე­ბის მოთხოვ­ნე­ბი აქვს და­წე­სე­ბუ­ლი, შე­სა­ბა­მი­სად, კარ­გი იქ­ნე­ბო­და თუ­კი
გა­კონ­ტ­როლ­დე­ბო­და მშე­ნებ­ლო­ბის დას­რუ­ლე­ბის შემ­დ­გომ, შე­ნო­ბის მიზ­ნობ­რი­ვი გა­მო­ყე­ნე­ბის
რე­ა­ლო­ბა.

აღ­სა­ნიშ­ნა­ვია ის პრობ­ლე­მა, რომ დღე­ის მდგო­მა­რე­ო­ბი­თაც, სა­ქარ­თ­ვე­ლო­ში არ არ­სე­ბობს სამ­შე­

ნებ­ლო საქ­მი­ა­ნო­ბის ლი­ცენ­ზი­რე­ბა. ეს იმას ნიშ­ნავს, რომ შე­საძ­ლე­ბე­ლია სრუ­ლი­ად გა­მო­უც­დელ­
მა სუ­ბი­ექ­ტ­მა ააშე­ნოს 20 სარ­თუ­ლი­ა­ნი სახ­ლი და არა­ვინ ამოწ­მებს იმას, რა გა­მოც­დი­ლე­ბა­სა და
ცოდ­ნას ფლობს მშე­ე­ბე­ლი სუ­ბი­ექ­ტი ასე­თი მას­შ­ტა­ბუ­რი ობი­ექ­ტის მშე­ნე­ბო­ბი­სას. სა­სურ­ვე­ლია
მე-­მი­ნი­მუმ მე-3 და 4 კლა­სის მშე­ნებ­ლო­ბი­დან სა­ხელ­მ­წი­ფო ახ­დენ­დეს სამ­შე­ნებ­ლო კომ­პა­ნი­ე­ბის
ლი­ცენ­ზი­რე­ბას, სა­დაც შეს­წავ­ლილ იქ­ნე­ბა რა მა­ტე­რი­ა­ლურ თუ არა­მა­ტე­რი­ა­ლურ ბა­ზას ფლობს
ესა თუ ის პო­ტენ­ცი­უ­რი მშე­ნე­ბე­ლი.

აღ­სა­ნიშ­ნა­ვია ე.წ. ჰა­ე­რის გა­ყიდ­ვის პრობ­ლე­მა, რაც კვლავ რჩე­ბა აქ­ტუ­ა­ლურ სა­კითხად. იური­დი­
უ­ლად ამის მი­ზე­ზია ე.წ. გან­შ­ლის (ფართების ინ­დი­ვი­დუ­ა­ლუ­რი სა­კუთ­რე­ბის ობი­ექ­ტე­ბად გა­ნა­წი­
ლე­ბის) უფ­ლე­ბის მი­ცე­მა მშე­ნებ­ლის­თ­ვის შე­ნო­ბის დას­რუ­ლე­ბამ­დე. ეს იმას ნიშ­ნავს, რომ მშე­ნე­
ბელს შე­უძ­ლია სა­ჯა­რო რე­ეს­ტ­რის ეროვ­ნულ სა­ა­გენ­ტოშ მო­ამ­ზა­დოს ამო­ნა­წე­რი მე-20 სარ­თ­ლის
ბი­ნა­ზე და გა­ყი­დოს იგი, რო­დე­საც პირ­ვე­ლი სარ­თუ­ლიც კი არ და­უმ­თავ­რე­ბი­ა.

ერ­თ­-ერთ მთა­ვარ პრობ­ლე­მად კვლავ რჩე­ბა მშე­ნებ­ლო­ბის ხა­რის­ხი. დღე­ის მდგო­მა­რე­ო­ბით არ

არ­სე­ბობს რე­გუ­ლა­ცი­ა, რო­მე­ლიც გა­ა­კონ­ტ­რო­ლებს იმას თუ რა ხა­რის­ხის მა­სა­ლით შენ­დე­ბა შე­
ნო­ბა ნა­გე­ბო­ბე­ბი სა­ქარ­თ­ვე­ლო­ში. ამის გა­მო­სა­ვა­ლია სა­კა­ნონ­მ­დებ­ლო ბა­ზის შექ­მ­ნა, რო­მე­ლიც
მო­ა­წეს­რი­გებ­და იმ სა­კითხს, რომ შე­მოწ­მე­ბუ­ლი­ყო თი­თო­ე­უ­ლი სარ­თუ­ლის მშე­ნებ­ლო­ბის ხა­რის­ხი
და შე­სა­ბა­მი­სი სინ­ჯე­ბის აღე­ბა ლა­ბო­რა­ტო­რი­უ­ლი კვლე­ვე­ბის მიზ­ნით.

ყო­ვე­ლი­ვე ზე­მო­აღ­ნიშ­ნუ­ლის გათ­ვა­ლის­წი­ნე­ბით ვფიქ­რობთ ზე­მოთ­ქ­მუ­ლი რე­კო­მენ­და­ცი­ე­ბის

გათ­ვა­ლის­წი­ნე­ბა მნიშ­ვ­ნე­ლოვ­ნად შე­უწყობს ხელს სამ­შე­ნებ­ლო სა­მარ­თ­ლის გან­ვი­თა­რე­ბა­სა და
უკე­თე­სი მშე­ნებ­ლო­ბე­ბის წარ­მო­ე­ბას, რაც პირ­და­პირ აისა­ხე­ბა ადა­მი­ა­ნის სი­ცოცხ­ლი­სა და ჯან­მ­
რ­თე­ლო­ბის უსაფ­რ­თხო­ე­ბა­ზე.

6
გა­მო­ყე­ნე­ბუ­ლი ნორ­მა­ტი­უ­ლი მა­სა­ლე­ბი:
1. სა­ქარ­თ­ვე­ლოს მთავ­რო­ბის დად­გე­ნი­ლე­ბა №57 მშე­ნებ­ლო­ბის ნე­ბარ­თ­ვის გა­ცე­მის წე­სი­სა და
სა­ნე­ბარ­თ­ვო პი­რო­ბე­ბის შე­სა­ხებ;

2. სა­ქარ­თ­ვე­ლოს მთავ­რო­ბის დად­გე­ნი­ლე­ბა №41 ტექ­ნი­კუ­რი რეგ­ლა­მენ­ტის „შენობა-ნაგებობის

უსაფ­რ­თხო­ე­ბის წე­სე­ბის“ დამ­ტ­კი­ცე­ბის თა­ო­ბა­ზე;

3. სა­ქარ­თ­ვე­ლოს კა­ნო­ნი ლი­ცენ­ზი­ე­ბი­სა და ნე­ბარ­თ­ვე­ბის შე­სა­ხებ;

4. სა­ქარ­თ­ვე­ლოს მთავ­რო­ბის დად­გე­ნი­ლე­ბა №134 ელექ­ტ­რო­ნუ­ლი სა­კო­მუ­ნი­კა­ციო ქსე­ლე­ბის სა­

ხა­ზო ნა­გე­ბო­ბე­ბის დაც­ვის წე­სი­სა და მა­თი დაც­ვის ზო­ნე­ბის დად­გე­ნის შე­სა­ხებ;

5. სა­ქარ­თ­ვე­ლოს კა­ნო­ნი პრო­დუქ­ტის უსაფ­რ­თხო­ე­ბი­სა და თა­ვი­სუ­ფა­ლი მი­მოქ­ცე­ვის კო­დექ­სი;

6. სა­ქარ­თ­ვე­ლოს კა­ნო­ნი სივ­რ­ცი­თი მოწყო­ბი­სა და ქა­ლაქ­თ­მ­შე­ნებ­ლო­ბის სა­ფუძ­ვ­ლე­ბის შე­სა­ხებ;

7. ქა­ლა­ქი თბი­ლი­სის მუ­ნი­ცი­პა­ლი­ტე­ტის საკ­რე­ბუ­ლოს დად­გე­ნი­ლე­ბა №17-49 ქა­ლაქ თბი­ლი­სის

მუ­ნი­ცი­პა­ლი­ტე­ტის ტე­რი­ტო­რი­ა­ზე სპე­ცი­ა­ლუ­რი (ზონალური) შე­თან­ხ­მე­ბის გა­ცე­მი­სათ­ვის მო­საკ­
რებ­ლის გა­ნაკ­ვე­თე­ბის გან­საზღ­ვ­რი­სა და გა­დახ­დის ინ­ს­ტ­რუქ­ცი­ის დამ­ტ­კი­ცე­ბის შე­სა­ხებ;

8. სა­ქარ­თ­ვე­ლოს კა­ნო­ნი ელექ­ტ­რო­ნუ­ლი კო­მუ­ნი­კა­ცი­ე­ბის შე­სა­ხებ;

9. ქა­ლაქ თბი­ლი­სის მუ­ნი­ცი­პა­ლი­ტე­ტის საკ­რე­ბუ­ლოს დად­გე­ნი­ლე­ბა №10-16 ქა­ლაქ თბი­ლი­სის მუ­

ნი­ცი­პა­ლი­ტე­ტის მე­რი­ის ურ­ბა­ნუ­ლი გან­ვი­თა­რე­ბის სა­ქა­ლა­ქო სამ­სა­ხუ­რის დე­ბუ­ლე­ბის დამ­ტ­კი­ცე­
ბის შე­სა­ხებ;

10. სა­ქარ­თ­ვე­ლოს კა­ნო­ნი არ­ქი­ტექ­ტუ­რულ­-­სამ­შე­ნებ­ლო საქ­მი­ა­ნო­ბა­ზე სა­ხელ­მ­წი­ფო ზე­დამ­ხედ­

ვე­ლო­ბის შე­სა­ხებ;

11. სა­ქარ­თ­ვე­ლოს კა­ნო­ნი მშე­ნებ­ლო­ბის ნე­ბარ­თ­ვის შე­სა­ხებ;

12. სა­ქარ­თ­ვე­ლოს პრე­ზი­დენ­ტის ბრძა­ნე­ბუ­ლე­ბა №660 პრო­ექ­ტის შემ­თან­ხ­მე­ბე­ლი და მშე­ნებ­ლო­

ბის ნე­ბარ­თ­ვის გამ­ცე­მი ორ­გა­ნოს მი­ერ უნე­ბარ­თ­ვოდ ან­/­და პრო­ექ­ტის დარ­ღ­ვე­ვით აშე­ნე­ბუ­ლი
ობი­ექ­ტე­ბის ან მა­თი ნა­წი­ლე­ბის ლე­გა­ლი­ზე­ბის შე­სა­ხებ გა­დაწყ­ვე­ტი­ლე­ბის მი­ღე­ბის წე­სის დამ­ტ­
კი­ცე­ბის თა­ო­ბა­ზე;

13. სა­ქარ­თ­ვე­ლოს მთავ­რო­ბის დად­გე­ნი­ლე­ბა №59 ტექ­ნი­კუ­რი რეგ­ლა­მენ­ტის – და­სახ­ლე­ბა­თა ტე­

რი­ტო­რი­ე­ბის გა­მო­ყე­ნე­ბი­სა და გა­ნა­შე­ნი­ა­ნე­ბის რე­გუ­ლი­რე­ბის ძი­რი­თა­დი დე­ბუ­ლე­ბე­ბის დამ­ტ­კი­
ცე­ბის თა­ო­ბა­ზე.

7
8