3

Health
Kagamitan ng Mag-aaral

PY
Tagalog
O
C
Yunit 1
E D
EP

Ang aklat na ito ay magkatuwang na inihanda at sinuri ng mga

edukador mula sa mga publiko at pribadong paaralan, kolehiyo,
at / o unibersidad. Hinihikayat namin ang mga guro at ibang nasa
larangan ng edukasyon na mag-email ng kanilang puna at mungkahi
D

sa Kagawaran ng Edukasyon sa action@deped.gov.ph.

Mahalaga sa amin ang inyong mga puna at mungkahi.

Kagawaran ng Edukasyon
Republika ng Pilipinas

All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -
electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
Music, Art, Physical Education and Health – Ikatlong Baitang
Kagamitan ng Mag-aaral sa Tagalog
Unang Edisyon, 2014
ISBN: 978-621-402-032-4
Paunawa hinggil sa karapatang-sipi. Isinasaad ng Seksiyon 176 ng Batas Pambansa Bilang
8293: Hindi maaaring magkaroon ng karapatang-sipi sa ano mang akda ng Pamahalaan ng Pilipinas.
Gayon pa man, kailangan muna ang pahintulot ng pamahalaan o tanggapan kung saan ginawa ang
isang akda upang magamit sa pagkakakitaan ang nasabing akda. Kabilang sa mga maaaring gawin ng
nasabing ahensiya o tanggapan ay ang patawan ng bayad na royalty bilang kondisyon.
Ang mga akda / materyales (mga kuwento, seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan ng produkto
o brand names, tatak o trademarks, palabas sa telebisyon, pelikula atbp.) na ginamit sa aklat na ito
ay sa nagtataglay ng karapatang-ari ng mga iyon. Pinagtibay sa isang kasunduan ng Kagawaran ng
Edukasyon at Filipinas Copyright Licensing Society (FILCOLS), Inc. na ang FILCOLS ang kumakatawan

PY
sa paghiling ng pahintulot sa nagmamay-ari ng mga akdang hiniram at ginamit dito. Hindi inaangkin ni
kinakatawan ng tagapaglathala (publisher) at mga may-akda ang karapatang-aring iyon.

Inilathala ng Kagawaran ng Edukasyon

Kalihim: Br. Armin A. Luistro FSC

O
Pangalawang Kalihim: Dina S. Ocampo, PhD
Mga Bumuo ng Kagamitan ng Mag-aaral
C
Mga Manunulat: Music – Amelia M. Ilagan, Maria Elena D. Digo, Mary Grace V. Cinco, Fely A.
Batiloy, Josepina D. Villareal, Ma. Teresa P. Borbor, Fe V. Enguero, Josephine Chonie M.
Obseñares, Arthur M. Julian; Art – Cynthia T. Montañez, Adulfo S. Amit, Benjamin M. Castro,
Vi-Cherry C. Ledesma, Larry Canor, Nelson Lasagas; P.E. – Voltair V. Asildo, Rhodora B.
D
Peña, Genia V. Santos, Ma. Elena Bonocan, Urcesio A. Sepe, Maribeth J. Jito, Lorenda G.
Crisostomo, Virginia T. Mahinay, Sonny F. Meneses Jr.; Health – Rizaldy R. Cristo, Minerva C.
David, Aidena Nuesca, Jennifer E. Quinto, Gezyl G. Ramos, Emerson O. Sabadlab
E

Mga Konsultant: Music – Myrna T. Parakikay; Art – Charo Defeo-Baquial; P.E. – Salve A. Favila,
PhD, Lordinio A. Vergara, Rachelle U. Peneyra
Mga Tagasuri: Music – Chita E. Mendoza, Victorina E. Mariano, Narcie Fe M. Solloso; Art – Rosel
EP

Valenzuela, Juan Gepullano; P.E. – Francisco J. Gajilomo Jr., Sonny F. Meneses Jr.; Health
– Mark Kenneth S. Camiling
Mga Tagasalin: Music, Art, P.E. – Fe V. Enguero; Art – Arlina I. Lagrazon; P.E. – Rhodora B. Peña;
Health – Minerva David; Agnes G. Rolle (Lead Person)
Mga Tagaguhit: Fermin M. Fabella, Eric S. de Guia Gerardo G. Lacdao, Raemon C. Dela Peña
D

Mga Tagatala: Music – Phoebe Kay B. Dones; Art – Arvin Fernandez; P.E. – Bryan Simara, Leo
Simara; Health – Danica Nicole G. Baña
Mga Tagapamahala: Marilyn D. Dimaano, PhD, Marilette R. Almayda, PhD Music – Maria Blesseda
Alfonso Cahapay; Art – Marilou Gerero-Vispo; P.E. – Jenny Jalandoni Bendal; Health –
Nerisa Marquez Beltran

Inilimbag sa Pilipinas ng Rex Bookstore, Inc.

Department of Education-Instructional Materials Council Secretariat (DepEd-IMCS)
Office Address: 5th Floor Mabini Bldg., DepEd Complex
Meralco Avenue, Pasig City
Philippines 1600
Telefax: (02) 634-1054 or 634-1072
E-mail Address: imcsetd@yahoo.com

All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -
electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
 Talaan ng Nilalaman
Health
Yunit 1 – Nutrisyon

Panimulang Pagsusulit............................................................. 408

Aralin 1 : Mabuti o Masamang Nutrisyon?................ 411

PY
Aralin 2 : Sapat ba ang Iyong Pagkain?................... 414
Aralin 3 : Ang Bitamina ay Pampalusog.................... 417
Aralin 4 : Mineral ay Buhay.......................................... 420

O
Aralin 5 : Sobra ba ang Iyong Pagkain?................... 423
Aralin 6 : Balanseng Pagkain...................................... 425
Aralin 7
C
: Maging Malusog sa Paglaki........................ 427
Aralin 8 : Malusog: Malinis at Ligtas na Pagkain....... 431
D
Aralin 9 : Malusog na Gawi......................................... 435
Panapos na Pagsusulit............................................................. 439
E

EP
D

viii
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -
electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
 HEALTH
YUNIT 1
Nutrisyon

PY
O
C
E D
EP
D

407
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -
electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
PANIMULA
Ang tamang nutrisyon ay mahalaga para sa ating kalusugan.
Ang yunit na ito ay makatutulong upang maunawaan mo ang
kahalagahan ng pagkain ng tama. Nais din ng yunit na ito na
matutuhan mo ang tamang pagpili ng kakainin at mapanatili
ang malusog na pamumuhay. Ngayon pag-aralan natin kung
paano magiging malusog. Tandaan mahalaga ang kumain ng
tama at mabuhay nang tama.

Panimulang Pagsusulit

PY
I. Piliin ang letra ng tamang sagot.
1. Alin ang masustansiyang pagkain?

O
A. C.
C
D

E

B. D.
EP

2. Alin ang masustansiyang inumin?

D

A. kape C. soda
B. gatas D. tsaa

3. Alin ang hindi tamang kainin?

A. fries C. kendi
B. gulay D. hotdog

408
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -
electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
 4. Aling pagkain ang mayaman sa Bitamina C?
A. tinapay C. karne
B. kalamansi D. gatas

5. Aling pagkain ang mayaman sa iron?

A. tinapay C. isda
B. cereals D. baka

6. Anong sakit ang dulot ng kakulangan sa Bitamina A?

PY
A. beri-beri
B. paglabo ng mga mata
C. rikets

O
D. galis C
7. Si Amie ay hindi mahilig sa mga aktibong laro kaya siya
___________.
A. tataba
D
B. papayat
E

C. magkakasakit
D. lulusog
EP

8. Si Gilbert ay tumataba. Ano ang gagawin niya?

A. Uminom ng gamot.
D

B. Kumain ng madami.
C. Matulog ng 8 oras.
D. Maglaro ng mga aktibong laro.

409
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -
electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
 9. Si Jen ay laging nahihilo at nagsusuka. Anong mineral ang
kulang sa kaniya?
A. iron
B. iodine
C. calcium
D. potassium

10. Paano mapapanatiling ligtas ang pagkain?

A. Kumain gamit ang mga kamay.

PY
B. Huwag takpan ang pagkain.
C. Lutuin nang mabuti ang pagkain.
D. Hugasan ang pagkain.

Isulat kung tama o mali.

O
11. Uminom ng gatas araw-araw.
C
12. Kumain ng mamantikang pagkain.
D
13. Kumain ng pagkaing may maraming carbohydrate.
14. Kumain ng pagkaing mayaman sa bitamina at mineral.
E

15. Uminom ng 8 basong tubig araw-araw.

EP

 
D

410
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -
electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
 R ALIN Malnutrisyon:
1
A
Mabuti o Masama?

Subukin Natin
Masdan ang mga larawan.

PY
O
C
E D
EP
D

Rod Lee Romy

Sino sa mga bata ang malusog? Bakit?
Sino sa kanila ang hindi malusog? Bakit?

411
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -
electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
 Gawin Natin
Paghambingin ang tatlong bata sa Aralin 1. Sipiin ang talaan
sa sagutang papel.

Lee Rod Romy

Ano ang masasabi mo sa kanilang

PY
itsura?

Ano kaya ang kanilang

nararamdaman?

Ano sa palagay mo ang kaya

nilang gawin?
O
C
Ano sa palagay mo ang hindi nila
kayang gawin?
E D

Suriin Natin
EP

Buuin ang pangungusap.

Ang malnutrisyon ay______________________________________

D

__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________

412
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -
electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
 Suriin Natin
Paano mo masasabing malusog ang isang bata?
Ilarawan ang malusog na bata ayon sa iyong
pagkakaunawa.
Ano ang malnutrisyon? Sipiin ang word map sa iyong
kuwaderno.

PY
O
C
Malnutrisyon
E D
EP
D

413
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -
electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
 R ALIN
2
A Sapat ba ang Iyong Pagkain?

Gawin Natin
Gawain 1: Ang Kuwento ng Dalawang Bata
Basahin ang kuwento ng dalawang bata na parehong

PY
walong taong gulang: Sina M at K.

“M”

O
Si “M”ay walang ganang kumain. Siya ay payat at
matamlay. Siya rin ang pinakamaliit sa kanilang klase.
C
Madalas tanghali na kung siya ay gumising kaya lagi
siyang nagmamadali sa pagpasok sa klase. Madalas na
hindi rin siya nakakapag-almusal. Malayo at naglalakad
D
lamang siya kapag papasok kaya pagod at hinang-hina
na siya pagdating sa paaralan. Inaantok siya at hindi niya
maunawaan ang kanilang aralin. Sa tahanan, kanin na may
E

sabaw na tubig at asin lang ang tanghalian niya dahil sa

kahirapan ng kanilang pamilya. Nagkasakit si “M” at sinabi ng
EP

doktor sa Barangay Health Center na siya ay malnourished o

kulang sa nutrisyon.

Sagutin ang mga tanong:

D

1. Ano ang itsura ni “M”?

2. Ano kaya ang pakiramdam niya?
3. Ano ang kinakain ni “M”?
4. Ano ang karamdaman niya?
5. Ano ang kulang sa kinakain ni “M”?

414
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -
electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
 “K”
Si “K” ay isang linggo nang nasa ospital dahil sa
natamong sunog sa katawan. Siya at ang kaniyang
nakababatang kapatid ay naglalaro ng posporo kaya
nasunog ang kanilang bahay. Hindi siya makakain, hirap siya
sa pagnguya, at paglunok.
Malaki na ang ibinaba ng kaniyang timbang kung kaya
siya ay namamayat.

Sagutin ang mga tanong:

PY
1. Ano ang itsura ni “K”?
2. Ano ang pakiramdam niya?
3. Bakit hindi siya makakain?

O
4. Ano kaya ang mangyayari sa kaniya? Ipaliwanag.
C
Gawain 2: Iguhit mo Ako
Iguhit si “M” o“K” sa loob ng kahon. Gawin ito sa inyong
D
kuwaderno.
E

Tandaan
EP

Buuin ang mga pangungusap. Gawin ito sa sagutang

papel.
D

1. Ang kakulangan sa protina ay isang uri ng

malnutrisyon sa _____________________.
2. Ang kakulangan sa protina ay kakulangan sa mga
pagkaing _______________ at_______________.
3. Ang batang may kakulangan sa protina ay
_____________________.

415
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -
electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
 Suriin Natin
Isulat ang tama kung ang pahayag ay tama at mali kung
ang pahayag ay mali.
1. Ang batang kumakain ng kaunti kaysa sa inaasahan ay
may sobrang nutrisyon.
2. Ang batang kumakain ng sobra ay nakararanas ng
malnutrisyon.

PY
3. Ang batang may kakulangan sa protina ay payat.
4. Ang batang may kakulangan sa protina ay nahihirapan
sa pag-aaral.

O
5. Ang batang may kakulangan sa protina ay kulang sa
pagkaing may carbohydrates.
C
E D
EP
D

416
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -
electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
 R ALIN
3
A Ang Bitamina ay Pampalusog

Gawin Natin
Gawain 1
Pag-aralan ang mga larawan sa ibaba. Isulat sa iyong papel

PY
ang iyong mga napansin sa bawat larawan.

O
C
E D
EP
D

417
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -
electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
Gawain 2: Bitamina, Kilalanin Natin
Pagtapatin ang mga kakulangan sa bitamina sa Hanay A sa
bitaminang kailangan sa Hanay B. Gawin ito sa iyong kuwaderno.

A B
1. Galisin A. Bitamina C
2. Beri-beri B. Bitamina D
3. Sakit ng ulo C. Bitamina A
4. Paglabo ng mata D. Bitamina B

PY
E. Bitamina E

O
Tandaan C
Ang bitamina ay mga sangkap na tumutulong sa
pagpapalakas ng katawan. Kung ang katawan ay may
kakulangan sa bitamina maaari tayong magkasakit.
E D
EP

Suriin Natin
Ano ang mangyayari kung kulang tayo sa bitamina?
Isulat ang bitaminang kailangan sa mga sitwasyon sa ibaba.
D

1. Si Justine ay nahihirapan sa pagbabasa ng kaniyang

paboritong aklat. Laging nangangati ang kaniyang mga
mata.
2. Ang kutis ni Gilbert ay tuyo at makaliskis. Madali rin siyang
mapagod at nananakit ang mga kalamnan.
3. Madalas na dumudugo ang ilong at gilagid ni Athena.
Matagal ding gumaling ang kaniyang mga sugat.

418
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -
electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
 4. Si Darwin ay hindi makalakad at makatayo nang maayos.
Mahina ang kaniyang mga buto at kalamnan.

Suriin Natin
Pumili ng isang bitamina. Gumawa ng islogan upang
maiwasan ang kakulangan sa bitamina sa isang kartolina.
Gamit ang pamantayan sa kahon.

PY
Nilalaman 5 puntos

Kaayusan 3 puntos

Pagkamalikhain
O 2 puntos
C
Kabuuan 10 puntos
E D
EP
D

419
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -
electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
 R ALIN
4
A Mineral ay Buhay

Suriin Natin
I. Kilalanin ang sintomas o palatandaan ng mga kakulangan
na nasa ibaba. Sipiin ang talaan sa iyong kuwaderno at isulat

PY
dito ang tawag sa bawat kakulangan.

Pagkahilo pananakit ng mga kasu-kasuan

Pamumutla malulutong na kuko
Pamumulikat

O hindi makatulog
Mabagal na paglaki
C nahihirapan sa paglunok
Mabagal na pag-unlad
D

Kakulangan Kakulangan Kakulangan

sa iron sa iodine sa calcium
E
EP
D

420
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -
electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
II. Anong uri ng mineral mayroon ang mga pagkain sa ibaba?
Isulat ang iyong sagot sa sagutang papel.

PY
gatas halamang dagat keso

O
C
E D
EP

isda malunggay manok

D

hipon alimango talaba

421
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -
electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
III. Pagtapatin ang mga kakulangan sa nutrisyon sa Hanay A at
ang mga masusustansiyang pagkain sa Hanay B. Gawin ito sa
iyong kuwaderno.

A B

Osteoporosis/rikets

PY
O
Kakulangan sa iron
C
E D
EP

Goiter
D

422
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -
electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
 R ALIN
5
A Sobra ba ang Iyong Pagkain?

Gawin Natin
Gawain 1: Ang Sulat ko sa Aking Kaibigan
Basahin ang sulat sa ibaba.

PY
Mahal kong Patrick Dave,
Kumusta ka na? Halos isang linggo ka nang hindi pumapasok

O
sa ating klase. Tumawag ako sa bahay ninyo. Sabi ng tatay mo
na madali kang mapagod at nahihirapang huminga. Tinanong
ko rin siya kung maaari ba tayong maglaro pagkalabas natin ng
C
paaralan pero sabi niya hindi daw puwede. Ayaw mo na rin daw
pumasok dahil natatakot ka na baka tuksuhin kang mataba ng
ating mga kaklase. Sana tumawag ka sa akin para masabi ko
D
sa iyo ang ating mga takdang-aralin. Sana makapasok ka na rin
agad.
E

Nagmamahal,
John Dave C. David
EP

Sagutin ang mga tanong sa ibaba.

1. Sino ang hindi pumapasok sa paaralan?
D

2. Ano ang nangyari kay Patrick Dave?

3. Bakit natatakot si Patrick Dave sa paaralan?
4. Paano tinulungan ni John Dave ang kaniyang kaibigan?

Gawain 2: Pagkain nang Tama

Iguhit ang iyong paboritong pagkain. Gawain ito sa iyong
kuwaderno.

423
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -
electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
 Tandaan

Ang obesity ay isang karamdaman na nakukuha sa

labis na pagkain.
Ang mga batang obese ay nahihirapan sa pagkilos
nang maayos. Nahihirapan silang gawin ang mga bagay
na ginagawa ng mga batang normal ang timbang.

PY
Suriin Natin

O
Isulat sa iyong kuwaderno ang tama kung ang pahayag ay
totoo at mali kung ang pahayag ay hindi.
C
1. Ang batang sobra kung kumain ay nakararanas ng
kakulangan sa nutrisyon.
D
2. Ang batang sobra kung kumain ay nagiging obese.
E

3. Ang batang obese ay sobrang payat.

4. Ang batang sobra ang katabaan ay nababawasan ang
EP

kakayahan na gumawa ng maraming bagay.

5. Ang batang obese ay kulang sa protina at carbohydrates
sa kanilang diyeta.
D

424
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -
electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
 R ALIN
6
A Balanseng Pagkain

Subukin Natin
Gawain 1
Ano ang paborito mong almusal? tanghalian? hapunan?

PY
Sipiin ang mga plato sa iyong kuwaderno at iguhit dito ang
inyong sagot.

O
C
D
almusal tanghalian hapunan
Malusog ka ba?
E

Tama ba na kumain nang sobra o kumain ng kaunti? Bakit?

EP

Gawain 2: Lumikha ng Sarili Mong Menu!

D

425
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -
electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
 Suriin Natin
Gamit ang iyong kaalaman sa food pyramid ng pagkain,
gumawa ng plano ng mga pagkain para sa buong araw. Gawin
ito sa iyong kuwaderno.

PY
almusal tanghalian

O
C
E D

hapunan
EP
D

Buuin ang mga pangungusap sa ibaba.

Kung ako ay kakain ng pagkain na kulang sa nutrisyon,
ako ay magkakaroon ng ________________________________.
Kung ako ay kakain ng pagkain na sobra, ako ay
maaaring magkaroon ng _______________________________.
Kung ako ay kakain ng tama lamang sa kinakailangan,
ako ay maaaring maging _______________________________.

426
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -
electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
 R ALIN
7
A Maging Malusog sa Paglaki

Subukin Natin
Piliin at isulat sa iyong kuwaderno ang masusustansiyang
pagkain na makikita sa puzzle.

PY
P E C H A Y X V

O
A Q S C Q U A S H

P U B E N M E W
D
A C A S S A V A
E

Y F N G U A V A
EP

A B A M I L K H
D

K A N G K O N G

D M A N G O K U

C A M O T E R N

L B A N A N A Y

427
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -
electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
 Gawin Natin
Gawain 1: Pagtambalin Mo!
Pagtambalin ang mga pagkain sa ibinibigay nitong sustansiya
sa atin.

PY
Carbohydrates

O
C
Calcium
E D
EP

Vitamins
D

Minerals

428
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -
electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
Gawain 2: Ang Araw-araw na Landas Ko
Ano ang iba pang pagkain na kailangan nating kainin sa
araw-araw?

Simula

PY
Gumuhit
ng pagkain
mayaman sa
carbohydrates

Gumuhit ng
O
pagkaing
C
mayaman sa
bitamina
E D

Gumuhit ng
EP

pagkaing
mayaman sa
mineral
D

Gumuhit ng
isang basong
gatas

Katapusan

429
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -
electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
 Alamin Natin
Bakit kailangan nating kumain ng mga pagkaing mayaman
sa protina?
Bakit dapat iwasan ang pagkain na mga mamantika at
maaalat?
Buuin ang islogan kung bakit kailangang kumain ng mga
pagkain na mayaman sa protina at bakit kailangang umiwas sa

PY
maaalat at mamantikang pagkain. Gawin ito sa sagutang papel.

O
YES sa protina!
C
_________________________
E D
EP

NO sa maaalat at
mamantika!
D

_________________________

430
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -
electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
 R ALIN Malusog: Malinis
8
A
at Ligtas na Pagkain

Subukin Natin
Awitin sa himig ng: “Row, Row, Row Your Boat”

PY
Tayo ay kumain
ng ligtas na pagkain
Masaya (3x)
Tayong lahat ay lulusog.

O
C
Gawin Natin
D
Gawain 1: Ano ang Mali?
Pag-aralan ang larawan. May napansin ka bang mali sa
E

larawan? Isulat ito sa iyong sagutang papel.

EP
D

431
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -
electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
Gawain 2: Pumili at Sabihin mo
Sabihin kung ang larawan ay nagpapakita ng tamang
paraan ng pagkakaroon ng malinis at ligtas na pagkain. Kung
hindi isulat sa iyong kuwaderno kung ano ang tamang gawin.

PY
O
1 2
C
E D
EP

3
D

4 5

432
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -
electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
Gawain 3: Oo o Hindi?
Alin sa mga pamamaraan ang gusto at hindi mo gusto?
Markahan ng tsek kung oo o hindi.

OO Pamamaraan Hindi
Pananatilihin kong malinis ang lagayan o
taguan ng pagkain.
Huhugasan ko ang prutas at gulay gamit
ang sabon at tubig.

PY
Iiwanan ko sa lababo ang mga gamit sa
pagkain pagkatapos itong gamitin.
Iinitin ko ang natirang pagkain.
Ihahain ko sa malinis na lagayan ang

O
pagkain.
Kakain ako sa kalsada.
C
Kakain ako ng mga pagkain na bulok na.
Gagamit ako ng malinis na kaldero sa
pagluluto.
E D

Alamin Natin
EP

A. Ibigay ang nawawalang salita. Gamitin ang larawan bilang

gabay.
D

Maghugas ng mga __________________ , at __________________

bago at matapos kumain.

433
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -
electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
 Itago ang __________________ sa malamig at malinis na lugar.

__________________ ang pagkain upang hindi ito dapuan ng

PY
__________________ na magdala ng sakit.

B. Kumpletuhin ang mga pahayag sa ibaba.

O
1. Hindi ako kakain ng mga pagkaing walang takip dahil
________.
C
2. Huhugasan ko ang mga gulay at prutas bago iluto o
kainin dahil ________.
E D
EP
D

434
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -
electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
 R ALIN
9
A Malusog na Gawi

Gawin Natin
Gawain 1
Basahin ang mga sitwasyon sa ibaba at sagutin ang mga

PY
tanong.

Kuwento A

O
Si Kuya Ramon ay laging umiinom ng alak sa tindahan.
Madalas na siya ay napapaaway. Natatakot sa kaniya ang
kaniyang pamilya lalo na ang kaniyang mga anak dahil
C
madali siyang magalit. Mabilis ang pagbagsak ng kaniyang
timbang dahil hindi siya nakakain ng wasto at mas gusto pa
niyang uminom ng alak.
D

1. Ano ang masasabi mo kay Kuya Ramon?

E

2. Sa iyong palagay, mabuti ba sa kalusugan niya ang

EP

kaniyang ginagawa? Bakit?

3. Ano ang maipapayo mo sa kaniya?

Kuwento B
D

Ang tatay ni Pearl Anne ay mahilig manigarilyo sa

loob ng tahanan. Madalas na ito ay nalalanghap ng mga
kapatid niya. Minsan ay inubo si Joy, ang bunso sa pamilya.
Dinala siya sa doktor at tinanong kung may naninigarilyo sa
pamilya. Akala ng Nanay ni Pearl Anne na hindi naman ito
makakaapekto sa kanilang mga anak dahil si Tatay lang
naman ang naninigarilyo. Ipinaliwanag ng doktor ang tungkol
sa third-hand smoking.

435
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -
electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
 1. Sino ang mahilig manigarilyo?
2. Malusog na gawi ba ang paninigarilyo? Bakit?
3. Ano ang dapat gawin ng Tatay ni Pearl Anne?

Gawain 2: Halika at Pumili

Piliin ang makabubuti sa ating kalusugan. Bilugan ang
larawan.

PY
O
C
E D
EP
D

436
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -
electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
 Alamin Natin
Sipiin ang talahanayan at lagyan ng tsek ang hanay na
katumbas ng iyong sagot.

Mga Gawain Lagi Minsan Hindi

1. Uminom ng gatas araw-araw.

PY
2. Kumain ng almusal.

3. Kumain ng junk food sa

O
meryenda.
C
4. Nanonood ng telebisyon buong
D
araw.
E

5. Uminom ng tatlong bote ng soda

sa isang araw.
EP

6. Uminom ng mga natural na katas

ng prutas.
D

7. Uminom ng 8-10 baso ng tubig.

8. Lumalapit sa taong naninigarilyo.

9. Nakikipaglaro ng basketbol at
iba pang aktibong laro sa mga
kaibigan tuwing Sabado.
10. Naglalaro ng kompyuter
hanggang hatinggabi.

437
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -
electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
 Takdang Aralin
Lagyan ng () kung tama at () kung mali ang mga
pangungusap sa ibaba.

1. Pagkain ng mga wasto, sapat, at tamang pagkain. _____

2. Pag-eehersisyo araw-araw. _____

PY
3. Paninigarilyo sa lugar na maraming tao. _____
4. Pag-inom ng walong basong tubig sa isang araw. _____

O
C
E D
EP
D

438
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -
electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
 Panapos na Pagsusulit

I. Isulat ang letra ng tamang sagot.

1. Ano ang mas kailangang kainin upang lumusog?
A. karne
B. kendi
C. matatabang pagkain
D. carbohydrates

PY
2. Anong sakit ang makukuha kung may kakulangan tayo
sa Bitamina A?
A. galis

O
B. rikets
C. beri-beri
C
D. paglabo ng paningin

3. Ano ang maiiwasan na sakit kung kulang tayo sa Bitamina

D
C?
A. labis na timbang
E

B. rikets
EP

C. galis
D. malabong paningin

4. Alin ang masustansiyang meryenda?

D

A. prutas at tubig
B. sitsirya
C. tinapay at softdrinks
D. donut at kape

439
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -
electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
 5. Nagdurugo ang ilong at gilagid ni Imelda. Anong mineral
ang kulang sa kaniya?
A. calcium
B. iodine
C. iron
D. potassium

6. Alin ang dapat kainin nang mas marami kaysa sa ibang

pagkain?

PY
A. kanin at pagkaing-ugat
C. beans
B. pagkaing matamis at mamantika, prutas, at gulay

O
D. tinapay

7. Alin ang mayaman sa Bitamin A?

C
A. tinapay
B. carrot
D

C. kamote
E

D. kahel
EP

8. Bakit mahalagang sumunod sa gabay pangkalusugan?

Upang _________.
A. lumusog
B. gumanda
D

C. tumaas ang marka

D. magpakitang gilas

440
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -
electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
 9. Alin ang hindi sumusunod sa gabay pangkalusugan?
A. Uminom ng gatas
B. Matulog ng 6-8 oras
C. Gumawa ng pisikal na gawain
D. Sundin ang piramid ng wastong pagkain

10. Paano maiiwasan ang labis na timbang?

A. Mag-ehersisyo araw-araw

PY
B. Matulog ng 10-12 oras
C. Kumain ng matatamis na pagkain
D. Kumain ng maaalat at mamantikang pagkain

O
II. Isulat ang titik ng wastong sagot ng suliraning pang nutrisyon
na nasa Kolum A at ng kanilang sintomas sa Kolum B.
C
A B
D
___ 11. Suliraning pang- A. Anemia
emosyonal at pananakit B. Goiter
E

ng kalamnan
C. Rikets
___ 12. Pananakit ng mga buto
EP

D. Galis
___ 13. Walang ganang pagkain
E. Tigdas
___ 14. Panunuyo ng balat at
mahinang pag-iisip
D

___ 15. Pagdurugo ng gilagid at

mabagal na paghilom ng
sugat

441
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -
electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
III. Isulat ang letra ng wastong sagot ng kakulangan ng nutrisyon
at epekto nito.
___ 16. Bitamina A A. Anemia
___ 17. Bitamina C B. Goiter
___ 18. Iron C. Paglabo ng mata
___ 19. Calcium D.
Osteoporosis
___ 20. Iodine E. Galis

IV. Sagutin ang sumusunod na tanong.

PY
21-23. Paano natin maiiwasan ang kamaliang
pangkalusugan?
24-25. Paano ka magkakaroon ng malusog na uri ng

O
pamumuhay?
C
E D
EP
D

442
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -
electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.