Συκούδη  Κωνσταντίνα                                          Φροντιστήριο  “Πυξίδα”  
   

ΑΤΟΜΙΚΟ  ΠΡΟΤΥΠΟ  ΤΟΥ  Bohr  

 
Πρότυπο  του  Rutherford:  
Το  άτομο  αποτελείται  από  δύο  περιοχές:  
1. Τον  π υρήνα,  ο  οποίος  περιέχει  τα  πρωτόνια  (θετικά)  και  τα  νετρόνια  (ουδέτερα)  και  
ουσιαστικά  σχεδόν  όλη  τη  μάζα  του  ατόμου,  καταλαμβάνοντας  ταυτόχρονα  ελάχιστο  χώρο.  
2. 2.  Τα  η λεκτρόνια  (αρνητικά),  τα  οποία  κινούνται  κυκλικά  γύρω  από  τον  πυρήνα,  σε  
τεράστιες  αποστάσεις  σε  σχέση  με  το  μέγεθος  του  πυρήνα,  με  την  επίδραση  της  ελκτικής  
δύναμης  που  δέχονται  από  αυτόν.  
 
 
Αν  ισχυε  το  πρότυπο  του  Rutherford,  τα  ηλεκτρόνια,  θα  έπρεπε  να  εκπέμπουν  διαρκώς  
ηλεκτομαγνητική  ακτινοβολία,  άρα  η  ενέργειά  τους  θα  μειωνόταν  όπως  και  η  ταχύτητά  τους  και  
εκτελώντας  σπεροειδείς  τροχιές  θα  έπρεπε  να  πέσουν  στον  πυρήνα.  
 
 
Αυτό  δεν  συμβαίνει!  Άρα το πρότυπο του Rutherford είναι ανεπαρκές.  
 
Πρότυπο  του  Bohr  για  το  υδρογόνο  
 

1 η συνθήκη (µηχανική συνθήκη)

þ  Τα  ηλεκτρόνια  περιστρέφονται  γύρω  από  τον  πυρήνα  σε  ορισμένες  επιτρεπτές,  κυκλικές  
τροχιές.  
Κάθε  επιτρεπόμενη  τροχιά  έχει  καθορισμένη  ενέργεια,  είναι  δηλαδή  κβαντισμένη.    
 
!!,!"⋅!"!!" !
Η  ενέργεια  του  ατόμου  του  υδρογόνου:   𝛦! =
!!
 𝐽            ή              𝛦! = !!!      
όπου  n=1,2,3,…..  (κύριο  κβαντικός  αριθμός)  
 

 
 
à  Ο  κύριος  κβαντικός  αριθμός  (n)  είναι  χαρακτηριστικός  για  κάθε  επιτρεπόμενη  τροχιά.  
à  Τ ο αρνητικό πρόσηµο  δηλώνει  ότι  ό σο µεγαλύτερη είναι η τιµή του n  ,  τ όσο µεγαλύτε-
ρη είναι και η ενέργεια του ηλεκτρονίου,  δηλαδή  όταν  το  ηλεκτρόνια  απομακρύνεται  από  τον  
πυρήνα,  η  ενέργειά  του  μεγαλώνει.  
 
Αναμένεται  μάλιστα  να  πάρει  τη  μέγιστη  τιμή  (Ε=0),  όταν  το  ηλεκτρόνιο  απομακρυνθεί  αρκετά  και  
η  έλξη  του  πυρήνα  μηδενιστεί.  Σ’  αυτή  την  περίπτωση,  το  ηλεκτρόνια  παύει  πλέον  να  ανήκει  στο  
άτομο  και  έχει  επέλθει  ιοντισµός.  
 
 
Ένα  άτομο  λέμε  ότι  είναι  σε  θ εµελιώδη  κατάσταση,  όταν  τα  ηλεκτρόνιά  του  είναι  κατά  το  
δυνατό  πλησιέστερα  στον  πυρήνα.  Αντίθετα,  λέμε  πως  το  άτομο  είναι  σε  διέγερση,  όταν  π.χ.  με  
θέρμανση  τα  ηλεκτρόνια  μεταπηδήσουν  σε  υψηλότερες  ενεργειακές  στάθμες.  
 
 

  1  
    
Συκούδη  Κωνσταντίνα                                          Φροντιστήριο  “Πυξίδα”  
   

Από  την  πρώτη  συνθήκη  του  Βοhr  προκύπτει  το  παρακάτω  διάγραμμα  ενεργειακών  σταθμών.    
  E  
!   E∞=0  
Εn=!!!    è
  n=4   E4=-­‐0,85  eV  
!!",!
  n=3   E3=-­‐1,51  eV  
E2=   !! = −3,4    𝑒𝑉    
    n=2   E2=-­‐3,4    eV  
!!",!
E3=   !! = −1,51    𝑒𝑉    
 
 
!!",!  
E4=   !! = −0,85    𝑒𝑉     E1=-­‐13,6  eV  
    n=1  
 

2 η συνθήκη (οπτική συνθήκη)

Το  ηλεκτρόνιο  εκπέμπει  ή  απορροφά  ενέργεια  υπό  μορφή  ακτινοβολίας  μόνο  όταν  μεταπηδά  από  
μία  τροιχά  (n)  σε  μία  άλλη  (n΄),  όταν  δηλαδή  αλλάζει  ενεργειακή  στάθμη.  Η  ενέργεια  αυτή  δίνεται  
από  τη  σχέση:    
 
    όταν  nà  n΄  τότε                ΔΕ=   𝛦! ΄ − 𝛦! =  Eφωτ=  h  Ÿ  f    

 
 
  n’  
  ΑΠΟΔΙΕΓΕΡΣΗ  
   
  n   ΕΚΠΟΜΠΗ  ΦΩΤΟΝΙΟΥ  
 
 
ΑΠΟΡΡΟΦΗΣΗ  
  ΦΩΤΟΝΙΟΥ  
  Εn   Η  παραμονή  του  ηλεκτρονίου  στη  
  διεγερμένη  κατάσταση  διαρκεί  ελάχιστα  
Εn’   (10-­‐10  -­‐  10-­‐8  s).  
    Το  άτομο  μεταπίπτει  σε  μία  λιγότερο  
 
διεγερμένη  κατάσταση  ή  στη  θεμελιώδη  
  του  κατάσταση.  Κάθε  μετάπτωση  
  συνοδεύεται  από  την  εκπομπή  φωτονίου.  
 
 

 Ενέργεια  εκπέμπεται  όταν  μεταπηδά  σε  χαμηλότερη  ενεργειακή  στάθμη  και  απορροφάται  όταν  
μεταπηδά  σε  υψηλότερη  ενεργειακή  στάθμη.  
 
  Ε∞=0  
ΙΟΝΤΙΣΜΟΣ   Εαρχ  +  Επροσφ  =  Ετελ  
  Ε1  +  ΕΙΟΝ  =  Ε∞  
  Ε1  +  ΕΙΟΝ  =  0  
  ΕΙΟΝ  =  -­‐  Ε1  
Ε1  
  ΕΙΟΝ=+13,6ev  
 

 
  n=1  
 
   
  2  
    
Συκούδη  Κωνσταντίνα                                          Φροντιστήριο  “Πυξίδα”  
   

   
Το  φως  έχει  διπλή  φύση:  
 
1)    Σωματιδιακή  (φωτόνιο)  –  P lanck          Εφ=h  Ÿ  f  
2)  Κυματική  εγκάρσιο  ηλεκτρομαγνητικό  κύμα)  –  M axwell          c=λ  Ÿ    f  
 
Eφ  :  η  ενέργεια  του  ενός  φωτονίου     c  :  ταχύτητα  του  φωτός  
h  :  σταθερά  του  Planck  (h=6,63  Ÿ10 )   c  :  3  Ÿ108  m/s  
-­‐34

f  :  συχνότητα  του  φωτός       λ  :  μήκος  κύματος  του  φωτός  

Θεωρία  των  κβάντα  του  Max  Planck:  

Η  ηλεκτρομαγνητική  ακτινοβολία,  άρα  και  το  φως,  εκπέμπεται,  διαδίδεται  και  απορροφάται  κατά  
ορισμένες  ελάχιστες  ποσότητες,  τα  κβάντα  (quantum  =ποσότητα,  πακέτο).  Κάθε  κβάντο  
(φωτόνιο)  μεταφέρει  ποσότητα  ενέργειας  η  οποία  είναι  ανάλογη  της  συχνότητας  f  της  
ακτινοβολίας  και  δίδεται  από  την  σχέση  :  Εφ=h  Ÿ  f  

 
 
Συνεχές φάσµα εκποµπής:
Ορισμένα  σώματα  (διάπυρα  στερεά  και  υγρά)  εκπέμπουν    
ηλεκτρομαγνητική  ακτινοβολία  σε  όλα  τα  μήκη  κύματος.  
 Η  ανάλυση  με  φασματοσκόπιο  αυτής  της  ακτινοβολίας  και    
η  αποτύπωση  σε  φωτογραφική  πλάκα  περέχει  συνεχή  ακτίνα    
χρωμάτων  (σθνεχές  φάσμα).  
 
 
Γραµµικά φάσµατα εκποµής:
Ορισμένα  θερμά  αέρια  ή  ατμοί  εκπέμπουν  ηλεκτρομαγνητική  ακτινοβολία  μόνον  σε  ορισμένα  μήκη  
κύματος  (έγχρωμες  διακριτές  γραμμές,  γραμμικό  φάσμα).    
 
Τα  φάσματα  εκπομπής  των  χηιμκών  στοιεχέιων  είναι  γραμμικά.    Κάθε  γραμμή  του  φάσματος  
αντιστοιχεί  σε  εκπεμπόμενη  ακτινοβολία  καθορισμένης  συχνότητας  ή  μήκους  κύματος  (χρώμα).  
 
Κάθε χηµικό στοιχείο έχει το δικό του χαρακτηριστικό φάσµα εκποµής.
Άρα  τα  ατομικά  φάσματα  εκπομπής  είναι  χαρακτηριστικά  του  κάθε  στοιχείου,  αποτελούν,  δηλαδή,  
ένα  είδος  “δακτυλικού  αποτυπώματος”,  γι  αυτό  και  βρίσκουν  εφαρμογές  στη  στοιχειακή  
ανάλυση.  
 
 
Με  το  ατομικό  πρότυπο  του  Bohr  ερμηνεύτηκε  το  φάσμα  εκπομπής  του  υδρογόνου  και  των  
υδρογονοειδών  ιόντων.  
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
  3  
    
Συκούδη  Κωνσταντίνα                                          Φροντιστήριο  “Πυξίδα”  
   

Η  θεωρία  του  Bohr,  παρά  τη  μεγάλη  επιτυχία  που  γνώρισε  στην  αρχή,  έπρεπε  να  εγκαταληφθεί  
δώσεκα  μόλις  χρόνια  μετά,  καθώς  δεν  κατάφερε  να  ερμηνεύσει,  ούτε  τα  φάσματα  εκπομπής  
πολυπλοκότερων  του  υδρογόνου  ατόμων  (π.χ.  He+,  Li2+)  ,ούτε  το  χημικό  δεσμό.    

Μειονεκτήµατα του ατοµικού προτύπου του Bohr

ü Η  εισαγωγή  του  κύριου  κβαντικού  αριθμού  γίνεται  αυθαίρετα  
ü Δεν  κατάφερε  να  ερμηνεύσει  το  φάσμα  εκπομπής  ατόμων  με  περισσότερα  του  ενός  
ηλεκτρόνια.  (  Γιατί  δεν  έλαβε  υπόψιν  τις  απώσεις  μεταξύ  των  ηλεκτρονίων)  
ü Δεν  κατάφερε  να  ερμηνεύεσει  τη  δημιουργία  του  χημικού  δεσμού.  

 
 
 
 

  4