Ang Dula – ito ay isang paglalarawan ng buhay na ginaganap sa isang tanghalan

Bahagi ng Dula

1. Yugto – ito ang bahaging pinanghahati sa dula. Inilalahad and tabing bawat yugto upang
makapagpahinga ang mga natatanghal gayon din ang mga nanonood.

2. Tanghal – kung kinakailangang magbago and ayos ng tanghalan, ito ang ipinanghahati sa yugto

3. Tagpo – ito ang paglabas masok ng mga tauhang gumaganap sa tanghalan

Mga Uri ng Dula:

1. Trahedya- nagwawakas sa pagkasawi o pagkamatay ng mga pangunahing tauhan

2. Komedya - ang wakas ay kasiya-siya sa mga manood dahil nagtatapos na masaya sapagkat ang mga
tauhan ay magkakasundo

3. Melodrama – kasiya-siya din ang wakas nito bagamat ang uring ito’y may malulungkot na bahagi

4. Parsa – ang layunin nito’y magpatawa at ito’y sa pamamagitan ng mga pananalitang katawatawa

5. Saynete – mga karaniwang ugali ang pinaksa ditto

Mga Elemento ng Dula:

A. Banghay – binubuo ng paglalahad kaguluhan at kakalasan ang banghay ng isang dula

1. Paglalahad – ay isng tuwiran o pakahiwatig na panimula. Sa bahaging, ito ipinapakilala ang mga
tauhang lugar, panahon, tunggalian at ang maaring maganap sa kabuuang aksyon

2. Ang Kaguluhan – sa bahaging ito lumilinaw at nababago ang pagkatao ng pangunahing tauhan gaya
rin ng kanyang pakikipagtunggali sa anumang balakid ng kanyang kinakaharap

3. Ang kakalasan – sa bahaging ito nagluluwag ang dating masikip, at matinding pagtatagisan ng tauhan
o ng mga pangayayari

B. Tauhan – kung babatayan ang pangkalahatang paghahati ng tauhan binubuo lamang ito ng dalawa:
ang tauhang nagbabago habang umuunlad ang aksyon sa dula; at ang tauhang walang pagbabago mula
sa simula ng dula hanggang sa matapos ito.

C. Diyalogo – ito ay may dalawang katangian: una, ito ay gunagamit upang maipaalam sa manonood o
mambabasa ang mga nangyayari na ang mangyayari pa at ang kasalukuyang nagaganap sa isip at
damdamin ng tauhan, ikalawa, ang pagbibitiw ng diyalogo ay kinakailangan malakas kaysa normal na
pagsasalita
Ang maikling kuwento - binaybay ding maikling kwento - ay isang maiksing salaysay hinggil sa
isang mahalagang pangyayaring kinasasangkutan ng isa o ilang tauhan at may iisang kakintalan o
impresyon lamang. Isa itong masining na anyo ng panitikan. Tulad ng nobela at dula, isa rin itong
paggagad ng realidad, kung ginagagad ang isang momento lamang o iyong isang madulang
pangyayaring naganap sa buhay ng pangunahing tauhan. Si Deogracias A. Rosario ang tinuturing
na "Ama ng Maikling Kuwento". Tinawag rin itong dagli noong panahon ng mga Amerikano at
ginagawa itong libangan ng mga sundalo

Mga Elemento
 Panimula- Dito nakasalalay ang kawilihan ng mga mambabasa. Dito rin kadalasang
pinapakilala ang iba sa mga tauhan ng kuwento.
 Saglit na Kasiglahan- Naglalahad ng panandaliang pagtatagpo ng mga tauhang masasangkot
sa suliranin.
 Suliranin- Problemang haharapin ng tauhan.
 Tunggalian- May apat na uri: tao laban sa tao, tao laban sa sarili, tao laban sa lipunan, tao
laban sa kapaligiran o kalikasan.
 Kasukdulan- Makakamtan ng pangunahing tauhan ang katuparan o kasawian ng kanyang
ipinaglalaban.
 Kakalasan- Tulay sa wakas.
 Wakas- Ito ang resolusyon o ang kahihinatnan ng kuwento.
 Tagpuan- nakasaad ang lugar na pinangyayarihan ng mga aksiyon o mga insidente, gayundin
ang panahon kung kailan naganap ang kuwento.
 Paksang Diwa- pinaka kaluluwa ng maikling kuwento.
 Kaisipan- mensahe ng kuwento.
 Banghay- pagkakasunod-sunod ng mga pangyayari sa kwento
Simula
At ang bahagi ng suliranin ang siyang kababasahan ng problemang haharapin ng pangunahing
tauhan. Napapasama rin dito ang pagpapakilala ng ilan sa mga tauhan at ng Tagpuan.

Gitna
Binubuo ang gitna ng saglit na kasiglahan, tunggalian, at kasukdulan. Ang saglit na kasiglahan ang
naglalahad ng panandaliang pagtatagpo ng mga tauhang masasangkot sa suliranin. Ang tunggalian
naman ang bahaging kababasahan ng pakikitunggali o pakikipagsapalaran ng pangunahing tauhan
laban sa mga suliraning kakaharapin, na minsan ay sa sarili, sa kapwa, o sa kalikasan.
Samantalang, ang kasukdulan ang pinakamadulang bahagi kung saan makakamtan ng
pangunahing tauhan ang katuparan o kasawian ng kanyang ipinaglalaban.

Wakas
Binubuo ang wakas ng kakalasan at katapusan. Ang kakalasan ang bahaging nagpapakita ng unti-
unting pagbaba ng takbo ng kuwento mula sa maigting na pangyayari sa kasukdulan. At
ang katapusan ang bahaging kababasahan ng magiging resolusyon ng kuwento. Maaring masaya o
malungkot, pagkatalo o pagkapanalo.
Gayunpaman, may mga kuwento na hindi laging winawakasan sa pamamagitan ng dalawang huling
nabanggit na mga sangkap. Kung minsan, hinahayaan ng may-akda na mabitin ang wakas ng
kuwento para bayaang ang mambabasa ang humatol o magpasya kung ano, sa palagay nito, ang
maaring kahinatnan ng kuwento.
Mga uri
May sampung uri ng maikling kuwento:

 Sa kuwento ng tauhan inilalarawan ang mga pangyayaring pangkaugalian ng mga tauhang

nagsisiganap upang mabigyan ng kabuuan ang pag-unawa sa kanila ng isang mambabasa.
 Sa kuwento ng katutubong kulay binibigyang-diin ang kapaligiran at mga pananamit ng mga
tauhan, ang uri ng pamumuhay, at hanapbuhay ng mga tao sa nasabing pook.
 Sa kuwentong bayan nilalahad ang mga kuwentong pinag-uusapan sa kasalukuyan ng
buong bayan.
 Sa kuwento ng kababalaghan pinag-uusapan ang mga salaysaying hindi kapanipaniwala.
 Naglalaman ang kuwento ng katatakutan ng mga pangyayaring kasindak-sindak.
 Sa kuwento ng madulang pangyayari binibigyang diin ang kapanapanabik at mahahalagang
pangyayari na nakapagpapaiba o nakapagbago sa tauhan.
 Sa kuwento ng sikolohiko ipinadarama sa mga mambabasa ang damdamin ng isang tao sa
harap ng isang pangyayari at kalagayan. Ito ang uri ng maikling kuwentong bihirang isulat
sapagkat may kahirapan ang paglalarawan ng kaisipan.
 Sa kuwento ng pakikipagsapalaran, nasa balangkas ng pangyayari ang interes ng kuwento.
 Sa kuwento ng katatawanan, nagbibigay-aliw at nagpapasaya naman sa mambabasa.
 Sa kuwento ng pag-ibig, tungkol sa pag iibigan ng dalawang tao
If-then statement
When we previously discussed inductive reasoning we based our reasoning on examples and on data from earlier
events. If we instead use facts, rules and definitions then it's called deductive reasoning.

We will explain this by using an example.

If you get good grades then you will get into a good college.

The part after the "if": you get good grades - is called a hypotheses and the part after the "then" - you will get into a
good college - is called a conclusion.

Hypotheses followed by a conclusion is called an If-then statement or a conditional statement.

This is noted as

p→qp→q
This is read - if p then q.

A conditional statement is false if hypothesis is true and the conclusion is false. The example above would be false if
it said "if you get good grades then you will not get into a good college".

If we re-arrange a conditional statement or change parts of it then we have what is called a related conditional.

Example

Our conditional statement is: if a population consists of 50% men then 50% of the population must be women.
 p→qp→q
If we exchange the position of the hypothesis and the conclusion we get a converse statement: if a population
consists of 50% women then 50% of the population must be men.

q→pq→p
If both statements are true or if both statements are false then the converse is true. A conditional and its converse do
not mean the same thing

If we negate both the hypothesis and the conclusion we get a inverse statement: if a population do not consist of 50%
men then the population do not consist of 50% women.

∼p→∼q∼p→∼q
The inverse is not true juest because the conditional is true. The inverse always has the same truth value as the
converse.

We could also negate a converse statement, this is called a contrapositive statement: if a population do not consist
of 50% women then the population do not consist of 50% men.

∼q→∼p∼q→∼p
The contrapositive does always have the same truth value as the conditional. If the conditional is true then the
contrapositive is true.

A pattern of reaoning is a true assumption if it always lead to a true conclusion. The most common patterns of
reasoning are detachment and syllogism.

Example

If we turn of the water in the shower, then the water will stop pouring.

If we call the first part p and the second part q then we know that p results in q. This means that if p is true then q will
also be true. This is called the law of detachment and is noted:

[(p→q)∧p]→q[(p→q)∧p]→q
The law of syllogism tells us that if p → q and q → r then p → r is also true.

This is noted:

[(p→q)∧(q→r)]→(p→r)[(p→q)∧(q→r)]→(p→r)
Example

If the following statements are true:

If we turn of the water (p), then the water will stop pouring (q). If the water stops pouring (q) then we don't get wet any
more (r).

Then the law of syllogism tells us that if we turn of the water (p) then we don't get wet (r) must be true.