Kasaysayan at

Pag-unlad ng Wikang
Filipino

1
 Panahon ng mga Katutubo


Baybayin ang tawag sa katutubong
paraan ng pagsulat

Binubuo ito ng labimpitong (17) titik:
tatlong (3) patinig at labing-apat (14)
na katinig

2
Baybayin

3

Ang mga katinig ay binibigkas na may
kasamang tunog ng patinig na /a/. Kung nais
basahin o bigkasin ang mga katinig na
kasama ang tunog na /e/ o /i/, nilalagyan ang
titik ng tuldok sa itaas. Samantala, kung ang
tunog ng /o/ o /u/ ang nais isama sa pagbasa
ng mga katinig, tuldok sa ibaba nito ang
inilalagay.

4

Samantala, kung ang nais kaltasin ay ang
anumang tunog ng patinig na kasama ng
katinig sa hulihan ng isang salita, ginagamitan
ito ng panandang kruz (+) bilang hudyat sa
pagkakaltas ng huling tunog.

5

Gumagamit ng dalawang pahilis na guhit // sa
hulihan ng pangungusap bilang hudyat ng
pagtatapos nito.

6
 Panahon ng mga Kastila

Maraming pagbabago ang naganap at isa na
rito ang sistema ng ating pagsulat.

Ang dating alibata ay napalitan ng Alpabetong
Romano na binubuo naman ng 30 titik, limang
(5) patinig at labinlimang (24) katinig.

7
8

Pagpapalaganap ng Kristiyanismo
ang isa sa naging layunin ng
pananakop ng mga Kastila.

Ngunit nagkaroon ng suliranin hinggil
sa komunikasyon.

Nagtatag ang Hari ng Espanya ng
mga paaralang magtuturo ng wikang
Kastila sa mga Pilipino ngunit ito ay
tinutulan ng mga prayle.

9

Ang mga misyonerong Kastila mismo ang
nag-aral ng mga wikang katutubo.
1. Mas madaling matutuhan ang wika ng isang
rehiyon kaysa ituro ito sa lahat ang Espanyol.
2. Higit na magiging kapani-paniwala at mabisa
kung ang isang banyaga ay nagsasalita ng
katutubong wika.

Ang mga prayle’y nagsulat ng mga
diksyunaryo at aklat-panggramatika,
katekismo at mga kumpesyonal para sa
mabilis na pagkatuto nila ng katutubong wika

10

Naging usapin ang tungkol sa wikang
panturong gagamitin sa mga Pilipino.

Inatas ng Hari na ipagamit ang wikang
katutubo sa pagtuturo ng pananampalataya
subalit hindi naman ito nasunod.

Gobernador Tello – turuan ang mga Indio ng
wikang Espanyol

Carlos I at Felipe II – kailangang maging
bilinggwal ang mga Pilipino

Carlo I – ituro ang doktrinang Kristiyana sa
pamamagitan ng wikang Kastila

11

Noong Marso 2, 1634, muling inulit ni Haring
Felipe II ang utos tungkol sa pagtuturo ng
wikang Kastila sa lahat ng katutubo

Hindi naging matagumpay ang mga
kautusang nabanggit kung kaya si Carlos II ay
naglagda ng isang dekrito na inuulit ang mga
probisyon sa mga nabanggit na batas.
Nagtakda rin siya ng parusa para sa mga
hindi susunod dito.

Noong Disyembre 29, 1792, nilagdaan ni
Carlos IV ang isa pang dekrito na nag-uutos
na gamitin ang wikang Kastila sa mga
paaralang itatatag sa lahat ng mga
pamayanan ng Indio.
12
 Panahon ng Propaganda

Sa panahong ito, marami na ring mga Pilipino
ang naging matindi ang damdaming
nasyonalismo. Nagtungo sila sa ibang bansa
upang kumuha ng mga karunungan.

Dr. Jose Rizal, Graciano Lopez-Jaena, Antonio
Luna, Marcelo H. del Pilar

Sa panahong ito ay maraming akdang naisulat
sa wikang Tagalog. Pawang mga akdang
nagsasaad ng pagiging makabayan,
masisidhing damdamin laban sa mga Kastila
ang pangunahing paksa ng kanilang mga
13
 Panahon ng mga Amerikano

Nagsimula na naman ang pakikibaka ng mga
Pilipino nang dumating ang mga Amerikano
sa pamumuno ni Almirante Dewey

Ginamit nilang instrumento ang edukasyon na
sistema ng publikong paaralan at pamumuhay
na demokratiko

Mga gurong sundalo na tinatawag na
Thomasites ang mga naging guro noon.

14

William Cameron Forbes – naniniwala ang
mga kawal Amerikano na mahalagang
maipalaganap agad sa kapuluan ang wikang
Ingles upang madaling magkaunawaan ang
mga Pilipino at Amerikano

Nagtatag ng lupon si Mc Kinley na
pinamumunuan ni Schurman na ang layunin
ay alamin ang pangangailangan ng mga
Pilipino
1. Isang pambayang paaralan ang kailangan ng
mga Pilipino
2. Mas pinili ng mga lider-Pilipino na gamitin
bilang wikang panturo ang Ingles
15

Jorge Bocobo – naniniwalang ang lahat ng
sabjek sa primaryang baitang, kahit na ang
Ingles ay dapat ituro sa pamamagitan ng
diyalektong lokal

N.M Saleeby, isang Amerikanong
Superintende – kahit na napakahusay ang
maaaring pagtuturo sa wikang Ingles ay hindi
pa rin ito magiging wikang panlahat dahil ang
mga Pilipino ay may kani-kaniyang wikang
bernakular na nananatiling ginagamit sa
kanilang mga tahanan at sa iba pang pang-
araw-araw na gawain

16

Bise Gobernador Heneral George Butte –
naniniwalang epektibong gamitin ang mga
wikang bernakular sa pagtuturo sa mga
Pilipino

Labag man sa iniutos ni Mc Kinley na
gamiting wikang panturo ang mga wikang
bernakular sa mga paaralan ay nanatili pa rin
ang Ingles na wikang panturo at pantulong
naman ang wikang rehiyonal

17
 Panahon ng Hapones

Sa pagnanais na burahin ang anumang
impluwensiya ng mga Amerikano, ipinagamit
nila ang katutubong wika partikular ang
wikang Tagalog sa pagsulat ng mga akdang
pampanitikan.

Ito ang panahong namayagpag ang
panitikang Tagalog.

Ipinatupad nila ang Order Militar Blg. 13 na
nag-uutos na gawing opisyal na wika ang
Tagalog at wikang Hapon

18
 Panahon nga Malasariling
Pamahalaan

Saligang Batas noong 1935, Seksyon 3,
Artikulo XIV – “Ang Kongreso ay gagawa ng
mga hakbang tungo sa pagpapaunlad at
pagpapatibay ng isang wikang pambansa na
batay sa isa sa mga umiiral na katutubong
wika.”

Dahil sa probisyong ito, itinatag ni Pangulong
Quezon ang Surian ng Wikang Pambansa na
ngayon ay Sentro ng Wikang Filipino upang
mamuno sa pag-aaral sa pagpili ng wikang
pambansa.
19
Manuel Luis Molina Quezon

20

Nilikha ng Batasang Pambansa ang Batas Komonwelth
Blg. 184 – opisyal na paglikha ng Surian ng Wikang
Pambansa noong ika-13 ng Nobyembre 1936

Ang tungkulin nito ay magsagawa ng pananaliksik, gabay
at alituntunin na magiging batayan sa pagpili ng wikang
pambansa ng Pilipinas

Si Jaime C. de Veyra ang naging tagapangulo ng komite

Napili nila ang Tagalog bilang batayan ng wikang
tatawaging Wikang Pambansa

Ipinalabas noong 1937 ng Pang. Quezon ang Kautusang
Tagapagpaganap Blg. 134 – nag-aatas na Tagalog ang
batayan ng wikang gagamitin sa pagbubuo ng wikang
pambansa

21

Ilang dahilan kung bakit Tagalog ang napiling
batayang wika :
1. Mas marami ang nakapagsasalita at nakauunuwa
ng Tagalog kumpara sa ibang wika
2. Mas madaling matutuhan ang Tagalog kumpara sa
ibang wikain sapagkat sa wikang ito, kung ano ang
bigkas ay siyang sulat
3. Tagalog ang ginagamit sa Maynila at ang Maynila
ang sentro ng kalakalan sa Pilipinas
4. Ang wikang Tagalog ay may historikal na basehan
sapagkat ito ang wikang ginamit sa himagsikan na
pinamunuan ni Andres Bonifacio
5. May mga aklat na panggramatika at diksyunaryo
ang wikang Tagalog
22

Dahil sa pagsusumikap ni Pang. Quezon na
magkaroon tayo ng wikang pagkakakilanlan,
hinirang siyang “Ama ng Wikang Pambansa”

Kautusang Tagapagpaganap Blg. 263 noong
Abril 1940 – nagpapahintulot sa pagpapalimbag
at paglalathala ng Talatinigang Tagalog-Ingles
at Balarila sa Wikang Pambansa.

Pinasimulan ang pagtuturo ng wikang
pambansa sa mga paaralan pampubliko at
pampribado sa buong bansa

23

Pinagtibay ng Batas Komonwelth Blg. 570 na ang
Pambansang Wika ay magiging isa na sa mga wikang
opisyal ng Pilipinas simula sa Hulyo 4, 1940

Nilagdaan ni Pang. Ramon Magsaysay ang
Proklamasyon Blg. 12 noong Marso 26, 1954 na
nagpapahayag ng pagdiriwang ng Linggo ng Wikang
Pambansa ay magaganap mula sa ika-29 ng Marso
hanggang ika-4 ng Abril bilang pagbibigay-
kahalagahan sa kaarawan ni Balagtas (Abril 2)

Nilagdaan ni Pang. Magsaysay ang Proklamasyon Blg.
186 noong Setyembre 23, 1955 na nag-uutos sa
paglilipat ng petsa ng Linggo ng Wika mula ika-13
hanggang 19 ng Agosto bilang pagbibigay ng
kahalagahan sa kaarawan ni Pang. Quezon (Agosto
19)
24

Noong Pebrero, 1956, nilagdaan ni Gregorio
Hernandez, Direktor ng Paaralang Bayan ang
Sirkular 21 na nag-uutos na ituro at awitin ang
Pambansang Awit sa mga paaralan

Nagpalabas si Kalihim Jose E. Romero ng
Kagawaran ng Edukasyon ng Kautusang
Pangkagawaran Blg. 7 noong Agosto 13, 1959
na nagsasaad na kailanma’t tutukuyin ang
Wikang Pambansa, ang salitang Pilipino ang
gagamitin

Nilagdaan ni Pang. Ferdinand Marcos ang
Kautusang Tagapagpaganap Blg. 96 na
nagtatadhana ng pagsasa-Pilipino ng mga
pangalan ng gusali, edipisyo at tanggapan ng
pamahalaan noong Oktubre 24, 1967 25

Marso 27, 1968, nilagdaan ni Rafael Salas, Kalihim
Tagapagpaganap, ang Memorandum Sirkular Blg.
96 na nag-aatas ng paggamit ng wikang Pilipino sa
mga opisyal na komunikasyon sa mga
transaksyonng pamahalaan

Memorandum Sirkular Blg. 488 noong Hulyo 29,
1972 na humihiling sa lahat ng tanggapan ng
pamahalaan na magdaos ng Linggo ng Wika

Saligang Batas ng 1973, Artikulo XV, Seksyon 2 at 3
– “Ang Batasang Pambansa ay magsasagawa ng
mga hakbang tungo sa pagpapaunlad at pormal na
paggamit ng pambansang wikang Pilipino at
hangga’t hindi binabago ang batas, ang Ingles at
Pilipino ang mananatiling mga wikang opisyal ng
Pilipinas” 26

Sek.6. Ang wikang pambansa ng Pilipinas ay Filipino

Sek.7. Ukol sa mga layunin ng komunikasyon at
pagtuturo, ang mga wikang opisyal ng Pilipinas ay
Filipino at hangga’t walang ibang itinatadhana ang
batas, Ingles

Sek.8. Ang Konstitusyong ito ay dapat ipahayag sa
Filipino at Ingles at dapat isalin sa mga pangunahing
wikang panrehiyon, Arabic at Espanyol

Sek.9. Dapat magtatag ang Kongreso ng isang
komisyon ng wikang pambansa na binubuo ng mga
kinatawan ng iba’t ibang mga rehiyon at mga disiplina
na magsasagawa, mag-uugnay at magtataguyod ng
mga pananaliksik sa Filipino at iba pang mga wika para
sa kanilang pagpapaunlad, pagpapalaganap at
pagpapanatili
28