MONOLINGGWALISMO,

BILINGGWALISMO,
MULTILINGGWALISMO AT BARAYTI NG
WIKA
Ang paggamit ng wika sa
pakikipagtalastasan sa kapwa ay isang
katangiang unique o natatangi sa
tao.
Ayon kay Chomsky 1965, ang
pagkamalikhain sa wika ay nakikita sa
kakayahan ng tao at wala sa iba pang
nilalang.
UNANG WIKA
Tawag sa kinagisnang wika mula sa
pagsilang at unang itinuturo sa isang
tao. Tinatawag din nakatutubong wika,
mother tongue, arterial na wika at
kinakatawan din ng L1. Wikang
pinakamahusay ang tao na maipahayag
ang kanyang ideya, kaisipan at
damdamin
PANGALAWANG WIKA
Natututunan dahil sa exposure sa
telebisyon, mga kaklase, kalaro at guro.
Mula sa salitang paulitulit niyang
naririnig ito ay unti-unti niyang
natutuhan hanggang sa magkaroon sila
ng sapat nakaalaman at ideya tungkol
dito.
IKATLONG WIKA
Nalilinang sa mga taong nakikisalamuha
ganundin sa pag-aaral ng mga kalat, sa
mga napapanood sa telebisyon at sa
pagtaas ng antas ng paaralan ay
napakalaking dahilan upang magamit
nilang wasto ang mga salitang
naaangkop sa pakikipagtalastasan
 Ang patakarang Monolonggwalismo
ay umiiral sa sistemang pang-
edukasyon ng ilang mga bansa. Ito ay
pagpapatupad sa paggamit ng iisang
wika bilang wikang panturo, wikang
opisyal, wikang komersyo, at wika ng
pakikipagtalastasan.
 “Dapat gumamit ng karaniwang mga
salita upang masabi ang mga
karaniwang mga bagay”
- Arthur Schopenhauer
 Ayon kay Pinsky (2012), ang
kalakaran patungo sa
Monolinggwalismo ay maaaring
kapakipakinabang sa edukasyon dahil
ang mga pangunahing mga wika ay
halos ginagamit na sa buong mundo
para matutunan ng mga tao.
 MONOLINGGUWALISMO
Tawag sa pagpapatupad ng isang wika sa
isang bansa tulad ng England, Pransya,
South Korea, Hapon at iba pa kung saan
iisang wika ang ginagamit sa pagtuturo sa
lahat ng larangan o asignatura.

Sa sistemang monolingguwalismo, may iisa

ring wika na umiiral sa komersyo, negosyo at
pakikipagtalastasan.
BILINGGUWALISMO

Ayon kay Bloomfield (1935)

Ito ay paggamit ng dalawang wika kung
saan hindi na makikilala ang una at
ikalawang wika dahil sa kahusayan sa
paggamit nito.
Maaaring makategorya sa bilingguwalismo
sa tawag na “perpektong bilingguwalismo”
 Bi ( dalawa )
+
Lingua ( Dila o Wika )
+
Ismo ( Pag-aaral )
JOHN MACNAMARA (1967)
Taong may sapat na kakayahan sa isa
sa apat na makrong kasanayang
pangwika ng kinabibilangan ng
pakikinig, pagsasalita, pagbasa at
pagsulat sa isa pang wika maliban sa
una niyang wika.
URIEL WEINREICH
Ang paggamit ng dalawang wika na
magkasalitan ay matatawag na
bilingguwalismo.
BILINGGUWALISMO SA WIKANG
PANTURO
ARTIKULO 15, SEKSYON 2 AT 3 NG
SALIGANG BATAS 1973
Ang probisyon para sa bilingguwalismo
o pagkakaroon ng dalawang wikang
panturo sa mga paaralan at wikang
opisyal na iiral sa lahat ng mga pormal
na transaksiyon sa pamahalaan man o
kalakalan.
Ayon kay Ponciano B.P. Pineda (2004)
ang saligang batas ang naging basehan
ng surian ng wikang pambansa sa
pagharap sa kalihim ng edukasyon at
kulturang kahilingang ipatupad ang
patakarang bilingual instruction na
pinagtibay naman Board of National
Education (BNE) bago umiral ang
martial law.
Patakarang executive order no. 202
nabubuong Presidential Commission to
Survey Philippine Education (PCSPE)
tungkol sa dapat maging katayuan ng
Filipino at Ingles bilang mga wikang
panturo sa paaralan.
Sa tulong ng SWP nalagdaan ang
patakaran tungkol sa bilingual education
sa bisa ng resolusyon bilang 73-7 na
nagsasaad na “Ingles at Pilipino” ang
magiging midyum ng pagtuturo sa
kurikulum mula grade 1 hanggang antas
ng unibersidad sa lahat ng paaralan
pribado man o publiko.
Noong hunyo 19, 1974 naglabas ang
Departamento ng Edukasyon ng mga
guidelines o palatuntunan sa
pagpaptupad ng bilingual education sa
bisang department order no. 25, s.
1974.
MULTILINGGUWALISMO

Ang Pilipinas ay bansang

multilingguwal. Mayroong humigit 150
na wika.
 “ Kakayahan ng isang indibidwal o
isang grupo ng mga tao na
makapagsalita ng tatlo o higit pang mga
wika na may pantay na katatasan”.

“MTB-MLE”
-Mother Tounge-Base Multilingual
Education .
BARAYTI NG WIKA
Ang salitang “barayti” sa simpleng
pagpapakahulugan ay tumutukoy sa
pagkakaroon ng pagkakaiba.

Masasabing HOMOGENOUS ANG

WIKA kung pare-parehong magsalita
ang lahat ng gumagamit ng isang wika.
Ang HETEROGENOUS NA WIKA ay
nagreresulta sa pagkakaroon ng ibat-
ibang barayti ng wika.
DAYALEK

Barayting na likha sa dimensyong

heograpiko. Tintawag din itong “wikain ng
ibang aklat.” Wikang ginagamit sa isang
partikular na rehiyon.
Barayti ng wika na ginagamit ng partikular na
pangkat ng mga tao mula sa isang partikular
na lugar tulad ng lalawigan, relihiyon o
bayan.
Naiibaang wika dahil sa mga sumusunod:
✓ Punto o Tono
✓ May magkaibang bokabularyo para sa
iisang kahulugan
✓ Ibang gamit ng salita para sa isang
bagay
✓ Magkaiba ang pagkakabuo ng
pangungusap
Tagalog – Maynila - Tagalog - Laguna
Tagalog – Maynila - Tagalog – Cavite
Tagalog–Maynila - Tagalog - Batangas
IDYOLEK
Pagkakaiba-iba ng dayalekto sa paraan
ng paggamit. Lumulutang ang indibidwal
na kakayahan ng taong gamitin ang
wika. Walang dalawang tao ang
nagsasalita sa magkaparehong paraan.
Ito ay unique o distinct na paraan ng
paggamit ng Wika.
SOSYOLEK
Barayti ng wika na nakabatay sa
katayuan o antas panlipunan o
dimensyong sosyal ng mga taong
gumagamit ng wika. Pagpapangkat-
pangkat ng tao batay sa kalagayang
panlipunan, paniniwala, kasarian, edad
at iba pa.
 Mahusay na palatandaan ng
istratipikasyon ng isang lipunan, na
nagsasaad sa pagkakaiba ng paggamit
ng wika ng mga tao na nakapaloob dito
batay sa katayuan nila sa lipunan.
PIDGIN
Nagkakaroon nito kapag ang dalawang
taong may magkaibang wika ay
nagtatangkang magkaroon ng kumbersasyong
makeshift. (Walang Istruktura)
Nobody’s Native Language o katutubong
wikang di pag-aari ninuman. Nangyayari kung
ang magkausap ay gumagamit ng
magkaibang wika.
CREOLE

Wika na unang naging PIDGIN at

kalaunan ay naging likas na wika. May
alituntunin na at istrikturang sinusunod.
Chavakano
Ito ay maituturing bilang “Broken
Spanish Language” na nagging bunga
ng pagsisikap ng mga Pilipino na
matutunan ang wika ng mga espanyol.
Bagama’t ito ay hinditalaga maituturing
na Pormal na lenggwahe, pero ito ay
nagging talamak na ginamit ng mga
Pilipino.
 IBA PANG BARAYTI

REGISTER
Wikang ginagamit sa isang partikular na
domeyn na may tiyak na
pagpapakahulugan.
Barayti ng wika na may kinalaman sa
pag-angkop ng salita batay sa sitwasyon
at kausap.
 Pormal
“Wala akong pera.”

Di Pormal
“Wala akong anda”
ETNOLEK

Wika ng mga etnilinggwistikong

pangkat. Barayti mula sa
etnolingguwistikong pangkat

Etniko + Dialek = ETNOLEK

 Wikang Subanen •Tboli
 Subanen (Central) •Tiruray
•Waray-Waray
 Subanen (Northern) •Yakan
 Wikang Subanon •Yogad
•Wikang Chavacano
 Subanon (Kolibugan) • Zamboangueño; Chavacano (
 Subanon (Western) Chabacano de Zamboanga)
• Caviteño; Chavacano (Chabacano de
 Subanon (Lapuyan) Cavite)
 Sulod • Ternateño; Chavacano (Chabacano
de Barra)
 Surigaonon •Ermiteño; Chavacano (Chabacano de
 Tadyawan Ermita)
•Wikang Bolinao
 Tagabawa •Hernan
 Mga patay na wika
 Agta (Dicamay)
 Agta (Villa Viciosa)
 Ayta (Tayabas)
 Katabaga
Mga salitang nagiging bahagi ng
pagkakakakilanlan ng isang pangkat-
etniko:
– Vakkul-Panakip sa ulo ng mga Iwatan
– Bulanon-Full moon
– Kalipay-Tuwa o ligaya
– Palangga- Mahal o minamahal