CTTO….

Filipino 11 Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang Pilipino

Aralin 1. Mga Konseptong Pangwika

Ang opisyal na estadistika tungkol sa mga wika at diyalekto sa ating bansa ay hango sa Census of
Population and Housing (CPH) na isinasagawa tuwing isa ng dekada ng National Statistics Office
(NSO). Ayon sa datos ng CPH noong 2000, may humigit-kumulang 150 wika at diyalekto sa bansa.
Tagalog ang nangungunang wika na ginagamit ng 5.4 milyong sambahayan.

Ang wika ay isang napakahalagang instrumento ng komunikasyon. Ito ay mula sa pinagsama-

samang makabuluhang simbolo, at tuntunin ay ay nabubuo ang mga salitang nakapagpapahayag ng ng
kahulugan o kaisipan. Ito ay behikulong ginagamit sa pakikipag-usap at pagpaparating ng mga
mensahe sa isa’t-isa. Ito ay mula sa salitang Latin na lingua na nangangahulugang “dila” at “wika” o
“lengguwahe”

Ayon kay Virgilio Almario ang wikang opisyal ay ang itinadhana ng batas na maging wika sa
opisyal na talastasan ng pamahalaan. Ang wikang panturo naman ang opisyal na wikang ginagamit sa
pormal na edukasyon.
Sa pagpasok ng K to 12 Curriculum, ang Mother Tongue o unang wika ng mga mag-aaral ay naging
opisyal na wikang panturo mula Kindergarten hanggang Grade 3 sa mga paaralang pampubliko at
pribado man. Tinatawag itong Mother Tongue-Based Multi-Lingual Education (MTB-MLE).

Aralin 2. Monolingguwalismo, Biingguwalismo, at Multilingguwalismo

Unang Wika (L1) ang tawag sa wikang kinagisnan mula sa pagsilang at unang itinuro sa isang tao.
Tinatawag din itong katutubong wika, mother tongue, at arterial na wika. Sa wikang ito
pinakamatatas o pinakamahusay na naipahahayag ng tao ang kanyang mga ideya, kaisipan, at
damdamin.
Habang lumalaki ang bata ay nagkakaroon siya ng exposure sa iba pang wika sa kanyang paligid
na maaaring magmula sa telebisyon, o sa iba pang tao. Dito ngayon umuusbong ang kanyang
pangalawang wika (L2).
Sa pagdaraan ng panahon ay lalong lumalawak ang mundo ng bata. Dumarami pa ang mga taong
nakasasalamuha niya, gayun din ang mga lugar na kanyang nararating, mga palabas na kanyang
napapanood sa telebisyon, mga aklat na kanyang nababasa at tumataas din ang antas ng kanyang pag-
aaral. Ang wikang ito ang ginagamit niya sa pakikiangkop sa lumalawak na mundong kanyang
ginagalawan. Ito ang ikatlong wika o L3.
Monolingguwalismo ang tawag sa pagpapatupad ng iisang wika sa isang bansa tulad ng
isinasagawa sa mga bansang England, Pransya, South Korea, Hapon at iba pa. Maliban sa edukasyon, sa
sistemang monolingguwalismo ay may iisang wika ring umiiral bilang wika ng komersyo, wika ng
negosyo, at wika ng pakikipagtalastasan sa pang-araw araw na buhay.
Bilingguwalismo ay paggamit at pagkontrol ng tao sa dalawang wika na tila ba ang dalawang ito ay
kanyang katutubong wika. Maituturing na bilingguwal ang isang tao kung magagamit niya ang
dalawang wika ng matatas sa lahat ng pagkakataon.
Multilingguwalismo. Ang Pilipinas ay isang bansang multilingguwal. Mayroon tayong mahigit 150
na wika at wikain.

Kasaysayan ng Wikang Pambansa

Espanyol – ang opisyal na wika at ito rin ang wikang panturo

2. Nang sakupin ng mga Amerikano ang Pilipinas, sa simula ay dalawang wika ang ginamit ng mga
bagong mananakop sa mga kautusan at proklamasyon, Ingles at Espanyol. Sa kalaunan, napalitan
ng Ingles ang Espanyol bilang wikang opisyal.
3. Dumami na ang natutong magbasa at Magsulat sa wikang Ingles dahil ito ang naging tanging
wikang panturo batay sa rekomendasyon ng Komisyong Schurman noong Marso 4, 1899. Noong
1935 halos lahat ng kautusan, proklamasyon at mga batas ay nasa wikang Ingles na. (Boras-Vega
2010)
4. Ngunit sa simula pa lamang ng pakikibaka para sa kalayaan, ginamit na ng mga katipunero ang
wikang Tagalog sa mga opisyal na kasulatan. Sa Konstitusyong Probisyonal ng Biak-na- Bato noong
1897, itinadhanang Tagalog ang opisyal na wika.
5. Noong Marso 24, 1934, pinagtibay Ni Pangulong Franklin D. Roosevelt ng Estados Unidos ang
Batas Tydings- McDuffie na nagtatadhanang pagkakalooban ng kalayaan ang Pilipinas matapos ang
sampung taong pag-iral ng Pamahalaang Komonwelt.
6. Artikulo XIV Seksyon 3 ng Konstitusyon ng 1935 Sa Saligang-Batas ng Pilipinas, nagtadhana ng
tungkol sa wikang pambansa: “…ang Kongreso ay gagawa ng mga hakbang tungo sa pagpapaunlad
at pagpapatibay ng isang wikang pambansa na batay sa isa sa mga umiiral na katutubong wika.”
(Pebrero 8, 1935)
7. Katutubong wika/ pangunahing wika sa Pilipinas: Cebuano Pangasinan Hiligaynon
Kapampangan Samar Leyte Tagalog Bikol Ilokano
8. Oktubre 27, 1936 Itinagubilin ng Pangulong Manuel Louis M. Quezon sa kanyang mensahe sa
Asemblea Nasyonal ang paglikha ng isang Surian ng Wikang Pambansa na gagawa ng isang pag-
aaral ng mga wikang katutubo sa Pilipinas, sa layuning makapagpaunlad at makapagpatibay ng
isang wikang panlahat na batay sa isang wikang umiiral.
9. Nobyembre 13, 1936 Pinagtibay ng Batasang-Pambansa ang Batas Komonwelt Blg. 184 na
lumilikha ng isang Surian ng Wikang Pambansa, at itinakda ang mga kapangyarihan at tungkulin
niyon.
10. Tungkulin ng SWP: 1. Pag-aaral ng mga pangunahing wika na ginagamit ng may kalahating
milyong Pilipino man lamang; 2. Paggawa ng paghahambing at pag- aaral ng talasalitaan ng mga
pangunahing dayalekto; 3. Pagsusuri at pagtiyak sa fonetika at ortograpiyang Pilipino;
11. Tungkulin ng SWP: 4. Pagpili ng katutubong wika na siyang magiging batayan ng wikang
pambansa na dapat umaayon sa (a) ang pinakamaunlad at mayaman sa panitikan, at (b) ang
wikang tinatanggap at ginagamit ng pinakamaraming Pilipino.
12. Enero 12, 1937 Hinirang ng Pangulong Manuel L. Quezon ang mga kagawad na bubuo ng Surian
ng Wikang Pambansa alinsunod sa tadhana ng Seksiyon 1, Batas Komonwelt Blg. 184, sa
pagkakasusog ng Batas Komonwelt Blg. 333
13. Ang mga nahirang na kagawad ay ang mga sumusunod: Jaime C. Veyra (Visayang Samar) –
Tagapangulo Cecilio Lopez (Tagalog) – Kalihim at Punong Tagapagpaganap Santiago A. Fonacier
(Ilokano) - Kagawad Filemon Sotto – (Visayang Cebu) - Kagawad Felix S. Rodriquez (Visayang
Hiligaynon) – Kagawad Casamiro F. Perfecto (Bikol) – Kagawad Hadji Butu (Muslim), Kagawad Mga
Kagawad Lope k. Santos (Tagalog) Jose I. Zulueta (Pangasinan) Zoilo Hilario (Kapampangan) Isidro
Abad ( Visayang Cebu)
14. Nobyembre 9, 1937 Bunga ng ginawang pag-aaral, at alinsunod sa tadhana ng Batas
Komonwelt Blg. 184, ang Surian ng Wikang Pambansa ay nagpatibay ng isang resolusyon na roo’y
ipinahahayag na ang Tagalog ang “siyang halos na lubos na nakatutugon sa mga hinihingi ng Batas
Komonwelt Blg. 184”, kaya’t itinagubilin niyon sa Pangulo ng Pilipinas na iyon ay pagtibayin bilang
saligan ng wikang pambansa.
15. Disyembre 30, 1937 Inilabas ng Pangulong Quezon ang Kautusang Tagapagpaganap Blg. 134 na
nagsasabing ang wikang pambansa ng Pilipinas ay batay sa Tagalog. Tagalog ang ginawang saligan
ng Wikang Pambansa sa dahilang ito’y nahahawig sa maraming wikain sa bansa. Sa madaling
salita’y hindi magiging mahirap ang Tagalog sa mga di- Tagalog dahil kahawig ito ng lahat ng wika
ng Pilipino sa ganitong ayos:
16. 59.6% sa Kapampangan 48.2% sa Cebuano 46.6% sa Hiligaynon 49.5% sa Bikol 31.3% sa
Ilokano 9 to 10 libong salitang magkakatulad at magkakahawig sa bigkas, baybay at kahulugan sa
pangunahing wika natin
17. Noong Abril 1, 1940 Inilabas ang Kautusang Tagapagpaganap Blg. 263. Ipinag-uutos nito ang: 1.
pagpapalimbag ng A Tagalog-English Vocabulary at ng isang aklat sa gramatika na pinamagatang
Ang Balarila ng Wikang Pambansa; at 2. pagtuturo ng Wikang Pambansa simula Hunyo 19, 1940 sa
mga Paaralang Publiko at Pribado sa buong kapuluan.

18. “Gintong Panahon ng Tagalog”

19. Nang lumunsad sa dalampasigan ng Pilipinas ang mga Hapon noong 1942, nabuo ang isang
grupong tinatawag na “purista”. Sila ang mga nagnanais na gawing Tagalog na mismo ang wikang
pambansa at hindi na batayan lamang. Malaking tulong ang nagawa ng pananakop ng mga Hapon
sa kilusang nabanggit.
20. Ayon kay Prof. Leopoldo Yabes, ang Pangasiwaang Hapon ang nag-utos na baguhin ang
probisyon sa konstitusyon at gawing Tagalog ang Pambansang Wika. Sa layunin ng mga Hapon na
burahin sa mga Pilipino ang anomang kaisipang pang-Amerikano at mawala ang impluwensya ng
mga ito, Tagalog ang kanilang itinaguyod.
21. Nang panahong iyon, Niponggo at Tagalog ang naging opisyal na mga wika. Pinasigla ng
pamahalaang Hapon ang Panitikang nakasulat sa Tagalog. Maraming manunulat sa wikang ingles
ang gumamit ng Tagalog sa kanilang mga tula, maikling kuwento, nobela, at iba pa.
22. Sa Panahon ng Pagsasarili
23. Hunyo 7, 1940 Pinagtibay ang Batas Komonwelt Blg. 570, na nagtatakdang wikang opisyal na
ang pambansang wika (Tagalog) simula Hulyo 4, 1940. Nang matapos ang digmaan, ilang taon ding
hindi Napagtuunan ng panahon ang pagpapalaganap sa Wikang Pambansa hanggang sa mailuklok
bilang pangulo ng bansa si Ramon Magsaysay. Marso 26, 1954, Nilagdaan ng Pangulong Ramon
Magsaysay ang proklama blg. 12 na nagpapahayag ng pagdiriwang ng Linggo ng Wikang Pambansa
simula sa Marso 29 hanggang Abril 4 taon-taon, sang-ayon sa tagubilin ng Surian ng Wikang
Pambansa. Napapaloob sa panahong saklaw ng pagdiriwang ang Araw ni Balagtas (Abril 2).
24. Setyembre 23, 1955 Nilagdaan ng Pangulong Ramon Magsaysay ang Proklama Blg. 186
nagsususog sa Proklama Blg. 12 serye ng 1954, na sa pamamagitan nito’y inililipat ang panahon ng
pagdiriwang ng Linggo ng Wikang Pambansa taon-taon simula Agosto 13 hanggang 19. (bilang
paggunita sa kaarawan ni Manuel Quezon (Agosto 19) na kinikilala bilang “Ama ng Wikang
Pambansa”. Agosto 13, 1959 Inilabas ni Kalihim Jose F. Romero ng Kagawaran ng Edukasyon ang
Kautusang Pangkagawaran Blg. 7 na nagsasaad na “kailanma’t tutukuyin ang Wikang Pambansa,
ang salitang Pilipino ay siyang gagamitin.
25. Oktubre 24, 1967 Naglagda ang Pangulong Marcos ng isang Kautusang Tagapagpaganap Blg. 96
na nagtatadhanang ang lahat ng gusali, edipisyo, at tanggapan ng pamahalaan ay pangangalanan na
sa Pilipino. Marso 27, 1968 Inilabas ni Kalihim Tagapagpaganap Rafael M. Salas ang Memorandum
Sirkular Blg. 172 na nag-aatas na ang lahat ng letterhead ng mga tanggapan, kagawaran at sangay
ng pamahalaan ay dapat na nakasulat sa Pilipino kalakip ang kaukulang teksto sa Ingles. Iniutos
din ng sirkular na ang pormularyo ng panunumpa sa tungkulin ng mga pinuno at empleyado ng
pamahalaan ay sa Pilipino gagawin.
26. Hulyo 21, 1978 Nilagdaan ng Ministro ng Edukasyon at Kultura Juan L. Manuel ang Kautusang
Pangministri Blg. 22 na nag-uutos na isama ang Pilipino sa lahat ng kurikulum na pandalubhasang
Antas/kolehiyo. Magkakaroon ng anim na yunit ng Pilipino sa lahat ng kurso, maliban sa kursong
pang-edukasyon na dapat Kumuha ng labindalawang (12) yunit.
27. Sa Kasalukuyang Panahon…
28. Pebrero 2, 1987 Pinagtibay ang Bagong Konstitusyon ng Pilipinas. Sa Artikulo XIV, Seksyon 6-7
nasasaad ang mga sumusunod: Seksiyon 6 Ang wikang pambansa ng Pilipinas ay Filipino.
Samantalang nililinang, ito ay dapat payabungin at pagyamanin pa salig sa umiiral na wika sa
Pilipinas at sa iba pang mga wika. Seksyon 7 Ukol sa mga layunin ng komunikasyon at pagtuturo,
ang mga wikang opisyal ng Pilipinas ay Filipino at hangga’t walang itinatadhana ang batas, Ingles.
29. 1987 Pinalabas ng kalihim Lourdes R. Quisumbing ng Departamento ng Edukasyon, Kultura at
Palakasan ang Kautusan Blg. 52 na nag-uutos sa paggamit ng Filipino bilang wikang panturo sa
lahat ng antas sa mga paaralan kaalinsabay ng Ingles na nakatakda sa patakarang edukasyong
bilinggwal.
30. 1996 Pinalabas ng Commision on Higher Education ang CHED Memorandum Blg. 59 na
nagtatadhana ng siyam (9) na yunit na pangangailangan sa Filipino sa pangkalahatang edukasyon
at nagbabago sa deskripsyon at nilalaman ng mga kurso sa Filipino 1 (Sining ng
Pakikipagtalastasan), Filipino 2 (Pagbasa at Pagsulat sa Iba’t Ibang Disiplina) at Filipino 3
(Retorika).
31. Hulyo, 1997 Nilagdaan at ipinalabas ni Pangulong Fidel V. Ramos ang Proklama Blg. 1041 na
nagtatakda na ang buwan ng Agosto taon-taon ay magiging Buwan ng Wikang Filipino at
nagtatagubilin sa iba’t ibang sangay/tanggapan ng pamahalaan at sa mga paaralan na
magsasagawa ng mga gawain kaugnay sa taunang pagdiriwang.
32. Tagalog – katutubong Wikang pinagbatayan ng pambansang wika ng Pilipinas (1935) Pilipino –
unang tawag sa pambansang wika ng Pilipinas Filipino – kasalukuyang tawag sa pambansang wika
ng Pilipinas, lingua franca ng mga Pilipino, at isa sa mga opisyal na wika sa Pilipinas kasama ng
Ingles (1987)