Rekonstrukcja terenów Rusi Kijowskiej XI w. na podstawie ikonografii oraz znale zisk.

Drużyna Lędziańskich Wiciędzy Watra

Rekonstrukcja postaci z najniższej warstwy społecznej każdemu rekonstruktorowi

sprawia nie lada trudności. Składa się na to kilka czynników. Ikonografia, którą posiadamy, w
90% zawiera przedstawienia warstwy wyższej, tj. królów, kapłanów, mieszczan. Możemy
jedynie opierać się na znaleziskach przedmiotów, należących potencjalnie do warstwy niższej
oraz na przedstawieniach ikonograficznych.

Buty

Najbezpieczniejszym wyborem będą buty z muzeum z Kijowa z X-XI w. Niestety, co

zasmuci wielu fanów wysokich butów – słynne wysokie kozaki z Nowogrodu są
wynalazkiem koczowniczym i to z XIII wieku, co wyklucza je z użycia we wczesnym
średniowieczu.

Kijów X-XI w. Klasyka i elegancja.

Spodnie

Tutaj mamy już szersze pole do popisu. Na podstawie fresków z Soboru św. Zofii w Kijowie
z XI w. możemy stwierdzić, że spodnie, jakie nosili nasi rusińscy przodkowie, były dość
ciasne.

Fresk z Soboru św. Zofii

w Ki w Kijowie, XI w.
Na zdjęciach znajdują się przykłady
historycznych spodni, których kroje można
zastosować w rekonstrukcji Rusi. Na
przykładzie widać skandynawskie spodnie z
Thorsbjerg w Danii. Spodnie te są
akceptowalne ze względu na podobny krąg
kulturowy oraz fakt, że na Rusi nie mamy
żadnych znalezisk.
Materiał, z którego spodnie powinny być
wykonane to wełna, gdyż len był
zarezerwowany w przeważającej części
przypadków na bieliznę.
Nogawice

Co jest nowością w rekonstrukcji, okazuje się, że nogawice również wchodzą w skład odzieży
pasującej na okres wczesnego średnowiecza. Potwierdzeniem tego fak tu jest fresk z Soboru
św. Zofii w Kijowie z XI w. oraz alański pochówek z Moshevaya Balka z terenów Kaukazu
(XI-X w.).

Nogawica z Soboru św. Zofii w Kijowie Rekonstrukcja alańskich nogawic IX-X w.

Nogawica z Moshevaya Balka. U góry Rekonstrukcja nogawicy na podstawie

posiadał sznurek mocujący nogawice do oryginału ze skóry.
pasa gacnego i gaci.
Gacie

Z gaciami sprawa jest dość prosta. Gacie z Moshevaya Balka są jedynym znanym
znaleziskiem z terenów Rusi.

Gacie z Moshevaya Balka oraz ich rekonstrukcja.

Koszula

Na początek ustalmy materiał, z jakiego koszula powinna być uszyta. Dla warstwy
społecznej, która nas interesuje, bezapelacyjnie jest to len. Len najlepiej niebarwiony. O
majętności danej postaci świadczył stopień wybielenia lnu oraz ozdoby. Len jest materiałem
bardzo trudnym do farbowania, a kolor, który utrzymuje się na lnie, jest bardzo delikatny.
Dopuszczane są jedynie kolory naturalne ale preferowanym jest len niebarwiony.

Przykłady lnu pofarbowanego czarnym bzem oraz korą dębu. Z jakiegoś powodu jedynym
kolorem utrzymującym się na lnie jest indygo.

Koszula powinna być długa, przynajmniej do kolan albo nawet do łydek. Wskazują na to
przedstawienia ikonograficzne z Izborników Światosława i freski z soboru św. Zofii w
Kijowie, a także praktycznie wszystkie przedstawienia bizantyjskie. Ruś Kijowska czerpała
bardzo wiele od Bizancjum, w przeciwieństwie do terenów Polski, gdzie ludzie więcej
zapożyczali od Zachodu.

Latopis Radziwiłłowski, początek XIII w. Izborniki Światosława XI w.

Zdobienia koszuli.

Lamówki z tego samego materiału: lniane do lnu, wełniane do wełny. Jedwab do

wszystkiego, ale dla warstwy bardzo bogatej. Jedwabne obszycia lnu zostały znalezione przy
sukni z Pskowa oraz Gniezdowa.
Odsyłam do artykułu: Lniana szata z X w. z pochówku C-301 w Gniezdowie.

Tak zwane rubachy ze stójką nie mają żadnego potwierdzenia w realiach wczesnego
średniowiecza. Jest to wykreowana przez rekonstruktorów moda oparta na koszulach
etnicznych z XVIII i XIX w.

Podsumowując:
Dla biednych albo jako ciuchy obozowe: koszula lniana do kolan bądź do łydek, kolor
naturalny, bez ozdób.
Dla bogatych i jako ciuch odświętny: koszula lniana długość jw., kolor naturalny, bielony
bądź indygo. Ozdobne nici, lamówki lniane oraz jedwabne, guzy z metali szlachetnych.
Haftów na lnie unikamy z racji tego, że wełna ściąga len i go defasonuje.

Odzież wierzchnia

Jako odzież wierzchnia sugerowana jest długa wełniana tunika.

Kolory dopuszczalne dla warstwy biednej: brązy, zielenie, żółcienie, beże. Absolutnie
unikamy głębokiej czerni!
Dla warstwy bogatej: to samo co wyżej + błękity, czerwienie, fiolety oraz wełna
stemplowana. W Czernichowie znaleziono fragmenty materiałów stemplowanych temperą
jajową na wełnie.

Stemple z Czernichowa XI-XII w.

Zdobienia tunik wełnianych dla biedoty: najlepiej żadne bądź ewentualnie lamówki wełniane.
Dla bogatych: to, co wyżej + jedwab, lamówki wełniane, hafty.

Przykłady dobrze zrekonstruowanych ubrań:

Prosta tunika, krój skandynawski Bogaty strój z Izborników Światosława

Całkiem dobrze zrekonstruowany strój.

Nawiązania do Izborników. Obok prosta Bogaty kaftan ze stemplami z
tunika, również poprawna Czernichowa
Kaftan

Popularny w ruchu rekonstrukcyjnym jest kaftan ruski z pasami. Jest on poprawny, ale moda
zniekształciła kilka kluczowych aspektów.

Alański kaftan z Moshevaya Balka, Część miniatury z Menologium cesarza

XI-X w. Bazylego II z XI wieku.

Znalezisko jest wełniane, jednak ponaszywane pasy są z jedwabiu, co ewidentnie wskazuje na

to, że tego "modelu" używały warstwy wyższe.
Dopuszczamy jego użycie, ale jedynie z jedwabnymi pasami. Na bogato albo wcale!

Nakrycia głowy

Nie istnieją żadne znaleziska. Trzeba opierać się na ikonografii. Patrz Izborniki Światosława,
freski z Kijowa oraz Menologium cesarza Bazylego II.