4. Opera buffa- narodziny gatunku, cechy charakterystyczne, przykłady.

Opera buffa (z wł. buffo- śmieszny, komiczny) to jeden z dwóch podstawowych gatunków opery (obok opery
seria), który wykształcił się w połowie XVIII w. w Neapolu, we Włoszech. Gatunek ten powstał w skutek
usamodzielnienia się intermediów, które grane były w ramach przerwy, przerywnika pomiędzy ciężkimi
aktami opery seria i stanowiły odskocznię od jej pompatyczności i schematyzmu.
Za pierwsze poważne dzieło buffo uważa się La serva padrona ("Służąca Pani"- 1733r.) Giovanniego Battisty
Pergolesiego. Na skutek popularności La serva padrona intermedia zmieniły status z wesołego przerywnika
muzycznego na odrębny gatunek muzyczny. Wystawienie jej w roku 1752 w Paryżu wywołało spór pomiędzy
buffonistami – zwolennikami muzyki włoskiej a antybuffonistami, opowiadającymi się za sztywną i dostojną
operą.

Cechy charakterystyczne opery buffa:

-wywodzi się z włoskiej commedia dell'arte; często wzbogacona o dialogi mówione

-lekka i komediowa tematyka zaczerpnięta z sytuacji dnia codziennego (w opozycji do opery seria)
-zawiara elementy ludowe, piosenkę
-istnieją dwa światy- poważny i żartbliwy
-język muzyczny służy charakterystyce postaci
- partie poważne odznaczają się rozwiniętą melodyką, natomist komiczne operowały z reguły szybkim, często
wirtuozowskim parlandem
- dotychczasowy skład orkiestry uzupełniano instrumentami potrzebnymi do charakterystyki danej postaci,
np. mandolinę czy lutnię oraz czasami instrumentami ludowymi,
-większą rolę niż w operze seria odgrywają zespoły, zwiększa się ich ilość,
-najważniejszą formą partii solowych jest aria dwuczęściowa z kodą (najczęściej cz. 1. jest powolna, cz. 2.
szybka a koda ma charakter przyspieszenia)

Także w architektonice opery buffa wystąpiły nowe zjawiska. .Ważnymi elementami formy aktu operowego
stały się introduzione i finale. Tworzyły one sceny ramowe aktów operowych, głównie pierwszego i
ostatniego. Szczególne znaczenie miał finał. We wcześniejszych operach wzorem dla niego była aria. Są to
tzw. finały aryjne (np. Jommelli Don Trastullo). Nowy typ finału stworzył Nicola Logroscino. Był to finał
dramatyczny, potęgujący akcję i doprowadzający ją do punktu kulminacyjnego (Gouernatore). Często
stosowano finał łańcuchowy. Akcja dramatyczna składała się z kilku faz. Zasadą było utrzymanie jednolitości
formalnej przez wykorzystanie identycznej tonacji na początku i końcu finału oraz przez stosowanie zasady
rondowej. Niemałe znaczenie dla tematycznego ujednolicenia finału miała wzrastająca rola orkiestry.
Zawarty w niej materiał motywiczny wiązał często poszczególne części finału. Te różnorodne doświadczenia w
budowie finału miały olbrzymie znaczenie dla rozwoju klasycznej opery buffa, a w szczególności dla oper
Mozarta.
Najsławniejsze przykłady :

-G. B. Pergolesi- La serva padrona

- G. Rossini- Cyrulik Sewilski
-W.A Mozart- Wesele figara
-W.A Mozart- Cosi fan tutte
-G. Donizetti- Napój miłosny