REVIEWER in Araling Panlipunan 10

Aralin 1: Pag-aaral ng mga Kontemporaryong Isyu Aralin 2: Sa Harap ng Kalamidad

1. Kontemporaryo - Naglalarawan sa panahon 13. Kalamidad – Itinuturing na mga pangyayaring

mula ika-20 dantaon (20th century) hanggang sa nagdudulot ng malaking pinsala sa kapaligiran,
kasalukuyan at hinaharap. ari-arian, kalusugan, at buhay ng mga tao sa
2. Isyu- Nangangahulugan ng mga paksa, tema, o lipunan.
suliraning nakaaapekto sa lipunan. 14. Bagyo - Ito ay produkto ng malakas na low
3. Pagsusuri ng Kontemporaryong Isyu: pressure area sa karagatan at nagdadala ng
a. Kahalagahan malakas na pag-ulan.
b. Pinagmulan 15. Baha – Binubunga ng malakas na pag-ulan.
c. Perspektibo o Pananaw 16. Lindol - Uri ng kalamidad na binubunga ng pag-
d. Mga Pagkakaugnay sa ibang paksa o uga ng mga plates sa crust ng daigdig.
isyu 17. Landslide – Pagguho ng malambot na lupa. Ito
e. Personal na Damdamin ay pagbagsak ng bato, debris at puno mula sa
f. Epekto mataas na lugar.
g. Maaaring Gawain 18. Flash Flood – Biglaang pagragasa ng baha na
4. Mga Primarya at Sekundaryang Sanggunian: dinudulot ng malakas na ulan.
a. Pahayagan (P) 19. Volcanic Eruption – Pagputok ng bulkan dala ng
b. Magasin (S) mainit na pressure sa ilalim ng lupa.
c. Radyo (P) 20. Storm Surge - Ito ang pagtaas ng tubig-dagat sa
d. Telebisyon (P) dalampasigan bunsod ng malakas na hanging
e. Internet (S) dala ng bagyo.
f. Impormal na talakayan (P) 21. El Nino - Ito ang pag-init ng Karagatang Pasipiko
g. Pormal na talakayan (P) na nagbubunga ng mahabang panahon ng tag-
h. Saksi (P) init.
i. Dokumento (P) 22. La Nina - Kondisyon ng klima sa Pilipinas na
j. Sariling Talaarawan (P) halos sunod-sunod ang pagdating ng mga bagyo
k. Larawan (P) at pag-ulan.
l. Accounts (P) 23. Magnitude – Ito ang unit sa lakas na idinulot ng
m. Ulat ng gobyerno (P) isang lindol.
n. Talumpati (P) 24. Intensity – Ito ang unit sa lawak ng ipinansala ng
o. Sulat/guhit (P) isang lindol.
p. Aklat (S) 25. Richter Scale – Ito ang pinagbabatayan ng lakas
q. Biography (S) ng lindol.
r. Articles (S) 26. Geohazard Mapping – Mapa na nagbibigay ng
s. Kwento ng hindi nakasaksi sa impormasyon tungkol sa mga lugar na may
pangyayari (S) mataas na antas ng peligro upang ang mga tao
t. Komentaryo (S) ay maging handa kung sakali ang lokasyon ng
u. Encyclopedias (S) kanilang lugar ay mapanganib.
v. Political cartoon (S) 27. DENR (Dept. of Environment and Natural
5. Primaryang Sanggunian – Orihinal na tala ng Resources) – Ahensiya ng gobyerno na
mga pangyayaring isinulat o ginawa ng mga nangunguna sa pangangalaga ng kalikasan at
taong nakaranas ng mga pangyayari. mga likas na yaman ng bansa.
6. Sekundaryang Sanggunian – Mga impormasyon 28. NDRRMC (National Disaster Risk Reduction and
o interpretasyon batay sa primaryang Management Council) – Pambansang ahensya
pinagkunan o ibang sekundaryang sanggunian. na nangunguna sa Disaster Risk Reduction
7. Katotohanan – Mga totoong pahayag o preparations kapag may kalamidad.
pangyayari na pinatutunayan sa tulong ng mga 29. UNISDR (United Nations Office for Disaster Risk)
aktwal na datos. – Sangay ng United Nations na nangunguna sa
8. Opinyon (haka-haka, kuro-kuro, palagay, pagpapatupad ng Sendai Framework sa
impresyon) – Nagpapahiwatig ng saloobin at pagbabawas ng epekto ng mga kalamidad.
kaisipan ng tao tungkol sa inilahad na 30. Sendai Framework – Binuo ng UNISDR sa Japan
katotohanan. Hindi ito kailangang patunayan. noong 2015 na tumutukoy na ang bawat estado
9. Pagkiling (Bias) – Mga pahayag na nagpapakita ang siyang dapat na manguna sa Disaster Risk
ng matinding pag sang-ayon o di pag sang-ayon Reduction.
sa isang isyu. Kadalasan ang pahayg na ito ay 31. PAGASA-DOST (Philippine Atmospheric,
hindi balanse. Geophysical and Astronomical Services
10. Paghihinuha (Inference) – Pahayag na pinag- Administration – Department of Science and
isipang hula o educated guess. Technology) – ahensya ng gobyerno na
11. Paglalahat (Generalization) – Hakbang kung naglalayon na makatulong upang maibsan ang
saan binubuo ang isang ugnayan ng mga hindi matindi at maaaring masamang epekto ng
magkakaugnay na impormasyon bago bagyo at malakas na ulan.
makagawa ng kongklusyon. 32. PSWS (Public Storm Warning Signal) –
12. Kongklusyon – Desisyon, kaalaman, o ideyang ipinalalabas ng PAGASA upang malaman ng tao
nabuo pagkatapos ng pag-aaral kung gaano kalakas ng paparating na tropical
cyclone at kategorisasyon nito.
 REVIEWER in Araling Panlipunan 10

33. Climate Change Commission – Ito ang binuong

ahensya ng Opisina ng Pangulo ng Pilipinas na
tututok sa mga matinding pagbabagong
nararanasan ng kapaligiran dito sa bansa.
34. NEDA – ANRES (National Economic and
Development Authority – Agriculture, Natural
Resources and Environment Staff) - Ahensya ng
gobyerno na tumututok sa direktang epekto ng
Climate Change sa sektor ng agrikultura at
ekonomiya ng bansa.
Mga ahensya na tumutugon kapag may kalamidad:
35. DSWD – Department of Social Welfare and
Development
36. DILG – Department of Interior and Local
Government
37. MMDA – Metropolitan Manila Development
Authority
38. DOH – Department of Health
39. DepEd – Department of Education
40. DPWH – Department of Public Works and
Highways
41. DND – Department of Defense
42. Disaster Prevention - mga plano para kalabanin
ang mga epekto ng isang sakuna
43. Disaster Mitigation - pagbawas sa mga
direktang impact ng isang sakuna
44. Disaster Preparedness - Kaalaman at kapasidad
na ginagawa ng isang institusyon upang
matalatakay kung paano tutugunan ang isang
sakuna.
45. Disaster Response - probisyon sa pagkakaroon
ng emergency services at public assistance
habang o pagkatapos ng isang sakuna
46. Disaster Rehabilitation - pagsasaayos ng mga
napinsala ng isang kalamidad
47. Disaster Recovery – Build Back Better

Aralin 3 – Pagbabago ng Klima at mga Suliraning

Pangkapaligiran

48. Climate Change – Pagbabago ng klima o

panahon na nagdudulot ng matinding
pagbabago sa mga weather systems na
nararanasan ng isang lugar.
49. Climatologist – Mga siyentista na may kaalaman
patungkol sa Climate Change