Ang Visayas o Kabisayaan ay isa sa tatlong pangunahing pangkat ng mga pulo

sa Pilipinas kabilang ang Luzon at Mindanao. Masinop, matapat, magiliw, matiyaga at relihiyoso ang mga
tao sa Visayas.

WIKA
Ang mga pangunahing wikang sinasalita sa Kabisayaan ay ang wikang Hiligaynon o Ilonggo sa halos
kabuuan ng Kanlurang Kabisayaan, wikang Cebuano sa Gitnang Kabisayaan, at Waray sa Silangang
Kabisayaan. Ang iba pang mga wikang sinasalita ay ang wikang Aklanon, wikang Kinaray-a, at wikang
Capiznon. Ang wikang Filipino, ang pambansang wika na ibinatay sa Wikang Tagalog, ay nauunawaan
subalit bihirang gamitin sa pangkaraniwang pakikipagtalastasan. Ang wikang Ingles, isa sa mga opisyal
na wika ng bansa ay malawakang ginagamit at itinuturing na pangalawang wika sa mga pook urban sa
Kabisayaan. Madalas din itong gamitin sa mga paaralan, mga pampublikong palatandaan at kalakalan.

KULTURANG BISAYA
Maraming kaugalian ang mga Bisaya na pinupuri ng ibang katutubo sa Pilipinas. Ilan sa ito ang pagiging
relihiyoso at pagiging deboto, may malasakit sa kapwa kahit ano pa man ang itsura o pinagmulan o
paniniwala, pagiging matulungin sa lahat ng bagay (kahit sa problema ng kapit-bahay o malayong
kadugo), pagbibigay respeto at hindi pangingi-alam sa pribadong buhay ng ibang tao at ibang aspeto
nito, pagiging maasikaso sa panauhin, makakalikasan, at pagiging masayahin.

KATUTUBONG PANINIWALA:

 Ang personipikasyon ng mga pwersa ng kalikasan at ang pagtatakda ng sagradong espasyo ang
bumubuo sa katutubong pagsamba. Kinikilala ang mga diwata bilang mga diyos at ang mga
umalagad bilang mga ispirito ng mga yumaong kamag-anak.
 Ang gampanin ng babaylan.
− namumuno sa pagsamba
− tulay ng mga taong humihiling at humihingi ng tawad sa mga ispirito
− ang manggagamot para sa mga sakit na buhat ng mga ispirito
− Sa Panay, nagtitipon ang mga babaylan kada pitong taon upang magsagawa ng ritwal
para patibayin ang sansinukob. Ang mga sakripisyo at alay ay ginagawa sa tabi ng batis.
Karaniwang nagtatagal ang ritwal ng pitong araw at isinasagawa sa mga bundok ng
Tubungan sa liblib ng Iloilo.
 handugan (Cebu)/pagdiwata (Panay): pag-aalay bago ang pagtatanim
 lihi (Negros); paminhi-hungod (Panay): may mga ritwal na nagpapakita ng pagbibigay simbolo sa
mga pangkaraniwang kagamitan

KATUTUBONG PANGGAGAMOT

 hilot: pagdiin sa mga susing ugat ng kalamnan upang ibsan ang sakit nito.
− pagpapalaglag sa manoghilot kasabay ng mga malalakas na gamot. Ginagawa ito kung
nais limitahan ang mga tagapagmana, di tumindi ang kahirapan, o may kapansanan ang
bata.
 mananambal (Ceb, Sam, Ley)/ sirhuano (Iloilo)/ maaram (Antique): mga eksperto sa pagtatakda
ng mga ugat, bulaklak, dahon, at bahagi ng katawan ng hayop (hal. bahay ng pagong, itim na
koral, kalatsutsi, yerba buena, at nganga) na nakagagamot.

 Ang mga mananambal ay maaring maalam lamang sa pangalap ng mga panggamot o

nakatanggap ng espesyal na kapangyarihan, ang tuga.

 Ang pangunahing gamot ay pinaghalong langis ng lubing-bugtong at mga halaman mula sa

tahas. Minamasahe ang apektadong bahagi habang nag-oorasyon.
  − iba pang hal.: dumi ng tuko para sa mata, buto ng paniki para sa gilagid
 − banawan: paiinumin ang maysakit ng pinakuluang tubig na may halaman at asukal, ang matitira
sa banga ay may anyo ng nilalang na nagbuhat ng sakit
 − tawasan: isang batong alum ang ihahagis sa brazier na may nagbabagang uling; kapag
natunaw ang bato, mabubuo ang anyo ng may dahilan ng sakit.

Iba pang Kaugalian:

 Mamae - kinatawan ng magulang ng lalaki sa pagtatalo
 Sagang – kinatawan ng magulang ng babae sa pagtatalo
 Pangangasawa - ang mga magulang ng lalaki ang naglalahad ng magandang hangarin ng
nanliligaw
 Mangluhod – paghingi ng kamay ng babae
 Hukut – regalo ng babae sa kangyang mapapangasawa bilang tanda ng magandang kapalaran
sa kanya
 Likod-likod – handaan na ginaganap sa bisperas ng kasal
 Alap o Alussalus – paghahagis ng mga barya sa plato/planggana habang ang bagong kasal ay
nagsasayaw
 Putos – mga tirang pagkain na pinauuwi sa mga bisita
 Hugas – pagtulong ng mga bisita sa bagong kasal sa paglilinis ng bahay/pingakainan
 Pagtawag sa Herbolaryo
 Paghahanda bago at pagkatapos ng ani para sa bathala ng magsasaka si Tagibanua

Tradisyon
 pagdidiwang ng kapistahan
 paghahanda ng pagkain sa mga namayapang kamag-anak tuwing Araw ng Patay sa
paniniwalang bumibisita sila
 pagsasa-ulog ng Santacruzan o Flores de Mayo
 Visita Iglesia tuwing Mahal na Araw
 pagpapakasal bago magkapamilya
 mahigpit na pagpapalaki ng mga magulang sa kanilang mga anak

Pagkain

 Kinilaw na isda
 Dried Mango
 lechon
 la paz batchoy
 tamalos

Kabuhayan at mga Produkto

Pangunahing pamumuhay ang pagsasaka, pangingisda, pagkuha ng kopra,
Tourist Spots
Panitikan ng Visayas
bugtong tunog na nililikha ng mga
BILISAD-ON sagwan.
kasabihan sa Aklan SILANGANG VISAYAS
LAYLAY HAN KASANHI
BINALAYBAY(Tula): WIKA – Lineyte- mga awiting bayan
LUWA Samarnon
uri ng tula na karaniwang mga TAO – Waray GITNANG VISAYAS
nasusulat sa apat na linya
binibigkas sa TITIGURUHON TIGMO
lamayan/kasalan/pamama bugtong bugtong
nhikan
AMBAHAN SANGLITAAN
NARATIBO nakakaaliw na awit at salawikain
Kwentong isinasalaysay ng karaniwang kinakanta
patula tuwing pyesta. DIWATA
kasabihan
DRAMATIKO BICAL AMBAHAN
Tulang ginawa para sa matulaing diskurso sa awiting bayan
entablado pagitan ng dalawang tao,
maaaring dalawang lalaki BALAK
LIRIKO o babae. tula
Tulang nagpapahayag ng BALAC
damdamin. karaniwang tema nito ay SUGILANON
pag-ibig na ipinapahiwatig kuwento
PATUGMAHANON ng isang lalaki at babae
bugtong ng mga Aklanon sa paraan ng isang MUBONG SUGILANON
diskurso. maikling kuwento
HARUBATON BINARISBIS
mga paalala para sa lahat SIDAI prosa
salawakain sa Aklan kinakanta upang purihin
ang mga taong may GUMALAYSAY
KOMPOSO mahalagang papel sa sanaysay
mga awiting-bayan sa lipunan.
Aklan GARAY
PARAHAYA taludturan
PAGDAYAW kinakanta upang ipagluksa
talumpati o tulang ang mga namayapa na. TINAMBAY
nagpupugay sa reyna ng komedya
kapistahan. AWIT
kinakanta ng mga AWITING BAYAN
PAGTAKON mandaragat kasabay ng
SALOMA KANOGON awit ng pag-ibig
awit ng mandaragat awit sa namatayan
HILA DAYEGON
awit panggawain TIRANA awit sa paghaharana
awit sa
KUNDU pagdedebate/pagtatalo SAMBOTANI
awit epiko awit sa pagbitay ng
BALITAW kaaway