ANG KASAYSAYAN ng Biak-na-bato ay kasaysayan ng pagkagapi ng himagsikan ng 1896, kasaysayang

nagsimula walang 10 buwan mula nuong ‘Sigaw Sa Pugad Lawin.’ Nuong Mayo 10, 1897, ipinabitay ni
Emilio Aguinaldo si Andres Bonifacio, ang karibal niya sa pagka-supremo ng Katipunan.

Hindi inakala ni Aguinaldo na ang pagpatay niya sa tinanghal ng madla na ‘Ama ng Himagsikan’ ang
maglulubog sa kanya sa luob lamang ng isang buwan, at hindi magpi-7 buwan, matatalo nang lubusan
ang himagsikang inagaw niya mula sa Katipunan. Inutos niya sa buong Cavite na parusahan ang
sinumang magsalita tungkol sa pagbitay. Hindi pinansin ni Aguinaldo ang gimbal na sumaklaw sa mga
tao, kaya hindi niya natantiya ang muhî ng mga katipunero. Subalit itong pagkamuhî ay isang malaking
dahilan ng pagkatalo ng himagsikan, ayon sa ‘La Revolucion Filipina’ ni Apolinario Mabini: “Ang
kasuklaman ay nagpalanta sa sigasig ng Katipunan, at lalong napadali ang pagkatalo ng himagsikan sa
Cavite dahil marami sa mga lumalaban, mga taga-Manila, Laguna at Batangas, ay napanghal, nasiraan ng
loob at nag-uwian. Hindi nagtagal, ang kunyaring pamahalaan ng himagsikan ay napilitang tumakas sa
mga bundok ng Biak-na-Bato sa Bulacan. Duon nagtago ang pamahalaan ni Aguinaldo. Ayaw lumusob ng
mga Español dahil sa kapal ng sukal ng mga gubat-gubat duon. Hindi rin naman nakipaglaban sina
Aguinaldo, wala na silang sapat na mga tauhan...”

Ang Kasunduan sa Biak-na-Bato ay ang kasunduan sa gitna ng mga magdiwang at mga Magdalo upang
matigil ang Himagsikang Pilipino noong 1896. Sa pamamagitan ni Pedro Paterno, nilagdaan ni
Gobernador-Heneral Primo de Rivera ang Kasunduan sa Barangay Biak-na-Bato, San Miguel, Bulacan.

Nilalaman

Baguhin

Tutungo sina Emilio Aguinaldo sa Hong Kong

Magbabayad ng halagang P800,000 ang mga Rebulusyonaryong Espanol sa tatlong bigayan:

P400,000 pagkaalis nila Aguinaldo

P200,000 kapag naisuko na ng mga rebelde ang higit na 700 sandata

P200,000 kapag ipinahayag ang pangkalahatang amnestiya

Magbabayad ng halagang P900,000 sa mga pamilya ng mga Pilipinong hindi sumama sa labanan ngunit
napinsala.

Biak Na Bato

Liwasang Biak Na Bato

Hong Kong noong ika-19 na dantaon.

Hong Kong noong ika-19 na dantaon.

Bunga

Baguhin

Iilan lamang ang nagawa ng mga Espanyol ngunit tinapon pa rin si Aguinaldo. Babalik siya sa
pamamagitan ng mga Amerikano. Kabilang na dito ang Amerikanong konsul.

niversity of the Philippines Diliman BSA BSA 101 q2lesson11-katipunan-140530005138-phpapp01

Kasunduan sa biak na bato namagitan si pedro paterno

Kasunduan sa Biak-na-Bato

•Namagitan si Pedro Paternoupang magkaroon ng usaping pangkapayapaansa pagitan ng mga Kastila at

mga Pilipino

•Nilagdaan nina Aguinaldo at Gob. Hen. Fernando Primo de Rivera ang Kasunduan sa Biak-na-Bato
noong Disyembre 14, 1897.

•Kapwa hindi tumupad sa usapan ang magkabilang panig.

Mga Probisyon ng KBB•Ititigil ng mga pinuno ng rebolusyon ang labanan at maninirahan sa Hong
Kong.•Lubusang kapatawaran sa lahat ng rebolusyonaryo at pagsusuko ng mga armas.•Magbabayad ang
Espanya ng kabuuang halagang 1,700,000 pesos sa mga rebolusyonaryo.

Pagpapatuloy ng Himagsikan•Bumalik sa Pilipinas si Emilio Aguinaldo at itinatag ang Pamahalaang

Diktaturyalnoong Mayo 19, 1898.Sa tulong ng mga Amerikano, ipinagpatuloy ng mga Pilipino ang
labanan para sa kalayaan.•Pinaghandaan din ng pamahalaan ang pagpapahayag ng kasarinlan ng bansa.

Pagpapahayag ng Kasarinlan•Sa isang makulay na seremonya, ipinahayag ang Kasarinlan ng Pilipinassa

Cavite del Viejo(Kawit), Cavite noong Hunyo 12, 1898.•Binasa ni Ambrosio Rianzares Bautistaang Acta de
Independenciahabang winagayway ni Gen. Aguinaldo ang watawat ng Pilipinas na gawa ni Marcela
Agoncillo.
Ang Republika ng Biak-na-Bato , opisyal na tinutukoy ng saligang batas nito bilang ang Republik ng
Filipinas ay ang kauna-unahang republikang naitatag sa Pilipinas ng manghihimagsik na si Emilio
Aguinaldo at ang kanyang mga kapwa kasapi sa Katipunan. Sa kabila ng tagumpay nito gata ng
pagkakatatag ng kauna-unahang Saligang Batas ng Pilipinas, ang republika ay nagtagal lamang ng ilang
buwan. Isang kasunduang pangkapayapaan ang nilagdaan ni Aguinaldo (sa pagitan ng mga Katipunero at
sa Kastilang Gobernador HeneralFernando Primo de Rivera) ang nagtapos ng republika at pinatapon si
Emilio Aguinaldo sa Hong Kong.

Emilio Aguinaldo:

Si Emilio Aguinaldo y Famy (Marso 22, 1869–Pebrero 6, 1964) ay isang Pilipinong heneral, pulitiko at
pinuno ng kalayaan, ay ang unang Pangulo ng Republika ng Pilipinas (Enero 20, 1899–Abril 1, 1901). Isa
siyang bayaning nakibaka para sa kasarinlan ng Pilipinas. Pinamunuan niya ang isang bigong pag-aalsa
laban sa Espanya noong 1896. Makaraang magapi ng Estados Unidos ang Espanya noong1898,
ipinahayag niya ang kalayaan ng Pilipinas at umupo bilang unang pangulo ng Pilipinas noong Hunyo
1899. Malakas ang kaniyang loob subalit nilarawang baguhan sapagkat naniwalang tatangkilin ng Estados
Unidos ang kaniyang hangarin. Nang maging ganap at lantad ang mga hangarin ng Estados Unidos hinggil
sa Pilipinas, muli niyang pinamunuan ang isang pag-aaklas mula 1899 hanggang 1901. Nadakip siya sa
bandang huli ng mga Amerikano noong Marso 1901, makaraang makipaglaban sa loob ng dalawang
taon. Nanumpa siya ng katapatan sa Estados Unidos subalit nagsuot ng isang itim na bow tie hanggang
sa tuluyang nakamit ng Pilipinas ang kalayaan noong 1946. Tumakbo siya bilang pangulo noong 1935
ngunit nagapi sa halalan ni Manuel Quezon. Sa mga huling panahon ng kaniyang buhay, nagsilbi siya sa
Konseho ng Estado ng Pilipinas.

Mariano Trías:

Si Mariano Trías y Closas (Oktubre 12 1868 – Pebrero 22, 1914) ay itinuturing bilang de facto
Pangalawang Pangulo ng Pilipinas para sa rebolusyonaryong pamahalaan na inilunsad sa Kumbensyong
Tejeros - isang kapulungan ng mga pinunong rebolusyonaryo sa Pilipinas na naghalal ng mga opisyal ng
kilusang manghihimagsik laban sa gobyernong kolonyal ng Espanya. Nang magkawatak-watak ang
asambleya, isang pagkakasundong tinatawag na Kasunduan ng Biyak na Bato ang nilagdaan ng grupo at
kumilala rin sa mga nahalal ng mga opisyal; si Trias ang pangalawang pangulo ni Emilio Aguinaldo, ang
tinuturing na unang Pangulo ng Pilipinas. Sa promulgasyon ng Konstitusyong Malolos sa pamamagitan ng
Kumbensyong Malolos, isinilang ang Unang Republika ng Pilipinas. Sa ilalim ng administrayong
Aguinaldong ito, nanilbihan si Trias sa gabinete ng Ministro ng Digmaan at Pananalapi.

Ikinasal si Trias kay María Concepción Ferrer, at nagkaroon sila ng walong mga anak.

Emiliano Riego de Dios:

Emiliano saw his first light in Maragondon, Cavite on September 7, 1864. His parents were Sotero
Riego de Dios and Jorja Loyola. He studied first in Maragondon then went t Manila and finished hjis
“segunda enseñanza” At Colegio de San Juan de Letran. He studied at Ateneo Municipal. He did not
finish his studied in order to help in their farm. Before the himagsikan, he became gobernadorcillo
(capitan municipal) of Maragondon. He, with his brothers Vicente and Mariano became known as
Katipuneros of Maragondon. He joined the Katipunan on July 21, 1896.

One of his major roles is to collect financial assistance for the himagsikan from the towns of
Maragondon, Bailen (now Gen. Aguinaldo), Ternate and Magallanes. When the Spaniards ruled Silang,
Emiliano was assigned to free them from the enemies. During the himagsikan, he was elected as
“Ministro de Fomento” of Magdiwang and “Kalihim Digma” at the Tejeros Convention. Emiliano was
formerly against the Fact of Biak na Bato, but to avoid the shedding of blood, he recognized it. He helped
in the surrendering of arms in Maragondon led by the Spanish General Tejero. During the second phase
of the revolution, Emiliano was chosen as gobernador politico military of the province of Cavite.

He was given the rank of Major General. After finishing his term as governor, he was assigned to lead
the attack on Bicol. Aniano del Rosario and Pedro Aguinaldo were with him in the company. On
November 1898, he was chosen as the vice president of the Diplomatic Commission of Felipe Agoncillo.
Their mission was to make the world recognized the Philippine Independence. During the Philippine-
American war, Emiliano with Isidro de los Santos led the Filipinos in Hongkong. After the war, he worked
as overall secretary of the Veteranos de la Revolucion. He died on February 4, 1926.

Isabelo Artacho:
 Si Isabelo Artacho (19 Nobyembre 1859 – 1910) ay isang manananggol at rebolusyonaryo noong
panahon ng Espanyol sa Filipinas.

Baldomero Aguinaldo:

Si Baldomero Aguinaldo (ika-27 ng Pebrero 1869—ika-4 ng Pebrero 1915) ay isang pinuno ng

Himagsikang Pilipino. Isa siyang pinsan ni Emilio Aguinaldo at great grandfather ni Cesar Virata, dating
Punong Ministro ng Pilipinas.

Kasaysayan

Ang naunang kaisipan ng republika ay nagsimula noong huling bahagi ng Himagsikang Pilipino na si
Emilio Aguinaldo, pinuno ng Katipunan, ay napalibutan ng mga hukbong Kastila sa kanyang moog sa
Talisay, Batangas. Nakalabas si Aguinaldo mula sa mga kurdong Kastila at nagsama ng 500 katao at
tumuloy sa Biak-na-Bató, isang masukal na lugar sa tatluhang hangganan ng mga bayan ng San Miguel,
San Ildefonso at Doña Remedios sa Bulacan. Sa bilatang pagkadating ni Aguinaldo sa lugar ay umabot
ang mga tao ng mga lalawigang Iloko, Nueva Ecija, [[Pangasinan], Tarlac at Zambales ay nagpabago ng
kanilang mga hukbong lakas-pandigma.

Hindi mapatanggap ang mga maghihimagsik na sumuko sa digmaan, si Goberndor-Heneral Primo de

Rivera ay nagpalabas ng isang utos noong Hulyo 2, 1897 na nagbabawal sa mga naninirahan na huwag
umalis sa kanilang mga pamayanan at bayan. Kabaligtaran sa mga hinahangad ng pamahalaang Kastila,
nagpatuloy pa rin sa pakikidigma. Sa loob ng ilang araw, sila Aguinaldo at ang kanyang mga tagasunod ay
nagtatag ng isang Republika. Nagpahayag si Aguinaldo ng pagpapahayag ng kanyang taguan sa Biak-na-
Bato na pinamagatang "Para sa mga Matatapang na Anak ng Pilipinas", na isinulat niya ang kanyang mga
panghimagsikang kagustuhan bilang:

ang pagpapatanggal ng mga Prayle at ang pagbabalik sa mga Pilipino ang mga lupain na dapat talaga ay
para sa kanila;

pagkakaroon ng kinatawan sa Kastilang Cortes;

kalayaan ng mga mamamahayag at pagpapalaganap ng iba't-ibang mga sektang relihiyon;

kaparehas na pagturing at pagsuwelso sa mga sibil na aliping mga Peninsular at Insulares;

pagtanggal sa kapangyarihan ng pamahalaan sa pagtanggal ng mga mamamayang sibil;

legal na pagkakapantay-pantay ng lahat ng katauhan.

Noong Nobyemre 1, 1897, ang itinatadhana na saligang batas para sa Republika ng Biak-na-Bato ay
nilagdaan. Ang panimula ng saligang batas ay naglalaman ng pahayag na ang

Ang pagkakahiwalay ng pilipinas mula sa monarkiyang Kastila at ang pagkabuo nito sa pagiging isang
malayang bansa na may sariling pamhalaan nito ay tinatawag na Republikang Pilipino ay ang dulong
minimithi ng Himagsikan sa nagaganap na digmaan na nagsimula noong ika-24 ng Agosto, 1896; at
samakatuwid sa pangalan nito at sa kapangyarihan ng Lahing Pilipino ay nagpapahayag ng buong tiwala
ang kanilang mga kagustuhan at hangarin, kami, mga kinatawan ng Huimagsikan, sa isang pagpupulong
sa Biac-naBato, Nobyembre Una 1897 ay tumatanggap sa pagpapasabatas ng mga sumusunod na
artikulo para sa Saligang Batas ng Estado.