Πρώιµη Εποχή του Σιδήρου

8ος αιώνας π.Χ.

Επαναφορά εικονιστικών παραστάσεων

Οµηρική Αρχαιολογία
ΠΡΩΙΜΗ ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ ΣΙΔΗΡΟΥ

ΓΕΩΜΕΤΡΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ
900-700 π.Χ.
 8ος αιώνας π.Χ.
Νέα οικιστικά κέντρα και αύξηση του πληθυσμού, άνοδος βιοτικού επιπέδου.

Ίδρύση ή άνθηση ήδη παγιωμένων τοπικών και πανελλήνιων ιερών που έλκουν
μεγάλο αριθμό αναθημάτων.

Γένεση πόλης-κράτους

Εντατικοποίηση επαφών Ελλήνων με τη Δύση και την Ανατολή (ίδρυση
εμπορικών σταθμών και αποικιών σε Ιταλία, Σικελία, Μικρά Ασία, Μαύρη
Θάλασσα),

Εισαγωγή φοινικικού αλφαβήτου

Σύνθεση ομηρικών επών (Ιλιάδα & Οδύσσεια) με τις μνήμες του μυθοποιημένου
μυκηναϊκού παρελθόντος

Θεογονία Ησιόδου, όπου εμφανίζεται ολοκληρωμένη η γενεαλογία των θεών.

Επανεμφάνιση εικονιστικών παραστάσεων.

 Αρχαία Σμύρνη
Ερέτρια
Ωρωπός Εμποριό
Υψηλή
Ζαγορά
 Αθηναϊκός
Γεωµετρικός Ρυθµός

Εξελικτική πορεία
ανά περίοδο
 Κεραµική
Ο Αθηναϊκός Γεωµετρικός Ρυθµός

•  Από τα µέσα του 8ου αιώνα π.Χ. εµφανίζονται σταδιακά εικονιστικές
παραστάσεις. Οι εικόνες αντανακλούν τον κόσµο των ευγενών και

αφορούν τα ενδιαφέροντα και τον τρόπο ζωής τους (µάχες, κυνήγι, κά).

•  Οι ανθρώπινες µορφές συλλαµβάνονται ως ένα σύνολο σχηµάτων:

τρίγωνος κορµός, επιµήκη σκέλη, κυκλικά κεφάλια. Είναι σχηµατικές και
µη φυσιοκρατικές.
ΜΓ Κεραµεικός: πρώιµος 8ου αι.
 Τάφος ΙΙΙ
Δίπυλο
 Αγγεία του Διπύλου

•  Τα αγγεία του Διπύλου ονοµάζονται συµβατικά

από τη θέση εύρεσης τους, δηλαδή το
νεκροταφείο του Διπύλου κοντά στον Κεραµεικό
της Αθήνας.
•  Πρόκειται για µια σειρά µνηµειακών αµφορέων
και κρατήρων που τοποθετούνταν πάνω σε
ταφές µελών της τοπικής αριστοκρατίας ως
σήµατα.
•  Οι κρατήρες σήµαιναν ανδρικές ταφές και οι
αµφορείς γυναικείες. Οι οπές στον πυθµένα τους
διευκόλυναν την προσφορά υγρών χοών στον
τάφο αλλά και την εκροή του νερού της βροχής.
•  Η επιφάνεια τους καλύπτεται εξολοκλήρου µε
γεωµετρικά κοσµήµατα που περιβάλλουν ζώνες
µε εικονιστικές παραστάσεις που απεικονίζουν τα
ταφικά έθιµα της εποχής (πρόθεση, εκφορά) ή
άλλα θέµατα (παρελάσεις αρµάτων, σκηνές
µάχης σε ξηρά και θάλασσα) που αντανακλούν
πραγµατικά ή µυθικά ανδραγαθήµατα του νεκρού
και της γενιάς του.
 Οι ανθρώπινες μορφές συλλαμβάνονται ως ένα
σύνολο σχημάτων:
τρίγωνος κορμός, επιμήκη σκέλη, κυκλικά κεφάλια.
Είναι σχηματικές και μη φυσιοκρατικές.

Μνημειακός αμφορέας
«Αμφορέας του Διπύλου»

Ζωγράφος του Διπύλου
760-750 π.Χ. (YΓ Ι)

Σκηνή πρόθεσης
 Ζωγράφος του Διπύλου


•  Μεγαλύτερη ΥΓ προσωπικότητα.
•  Ιδρυτής ΥΓ και διαµορφωτής εικονιστικής τεχνοτροπίας.
•  20 από τα 35 ΥΓ Ι επιτύµβια γνωστά αγγεία από το χέρι του.
•  Νέα σχήµατα: υπερµεγέθεις οινοχόες µε στενό λαιµό, πρόχοι και
υψήλαιµα κύπελλα.
•  Ποικιλία διακοσµητικών µοτίβων σε αρµονία µε το σχήµα.
•  Μέρη αγγείου τονίζονται ξεχωριστά.
•  Εικονιστικά θέµατα: πρόθεση και εκφορά, σκηνές µάχης και
ναυµαχίας. Σε κάθε σκηνή κρατήρα πάνω από 100 µορφές κάτι
που αργότερα µόνο στο Aγγείο François.
•  Καµιά σκηνή πρόθεσης ίδια στις λεπτοµέρειες ακόµα και από το
ίδιο εργαστήριο: προτιµήσεις οικογένειας. Μόνο 3 αγγεία εκφορά.
 Ζωγράφος Διπύλου

Άλογα µε µακρύ λαιµό, µακριά και λεπτά πόδια που πατούν σταθερά στο έδαφος

Ζωφόροι µε βόσκουσες δορκάδες ή

καθήµενους αιγάγρους.

Η παρουσία τους σε συνεχή διάταξη

καινοτοµία του Ζ. του Διπύλου.

Έµπνευση από Εγγύς Ανατολή είτε άµεσα

είτε από ελεφαντοστέινα ανάγλυφα της αν.
Μεσογείου.
 Ζωγράφος του Διπύλου

•  Μορφές ψηλότερες και λεπτότερες µε πιο καµπύλα περιγράµµατα από

ΜΓΙΙ
•  Κορµός: ισοσκελές τρίγωνο κατενώπιον, υψωµένα χέρια να συνεχίζουν
τις πλευρές του και κατώτερο σώµα κατά τοµή.
•  Γυναίκες µε µακριά ενδύµατα και στήθος µε δύο µικρές γραµµές.
ΥΓ Kρατήρας του Διπύλου
ΥΓ κρατήρας του Διπύλου
Θραύσματα αγγείων Διπύλου

Ανθρώπινες μορφές & άλογα του Εργαστηρίου του Διπύλου
(Coulié 2015, εικ. 1)
 Μνημειακός Κρατήρας
από το Δίπυλο

Ζωγράφος του Hirschfeld
YΓ Ι
 Ζωγράφος του Hirschfeld
YΓ Ι

•  Λίγο νεότερος.
•  Η καριέρα του σύγχρονη µε την οψιµότερη παραγωγή Διπύλου (ΥΓΙβ
750-735).
•  Μόνο υπερµεγέθης κρατήρας και αµφορέας.
•  Τα υπόλοιπα κανονικού µεγέθους (κάνθαρος, οινοχόη, λουτήριο, αµφορέας
µε λαβές από το λαιµό στον ώµο).
•  Εικονιστικά: πρόθεση, εκφορά, ποµπές αρµάτων. Άλογα: σχεδόν
ευθύγραµµη µετάβαση από το λαιµό στο στήθος. Όχι δορκάδες.
Τετράποδοι αίγαγροι µε το κεφάλι πάντα προς τα εµπρός.
•  Όχι τόση επιρροή στην Αττική παραγωγή. Εκκεντρικό στυλ, εκτός
«κλασσικής» ΥΓ. Επιρροή σε ΥΓ παραγωγή Νάξου, Μήλου και Βοιωτίας.
Ζωγράφος του Διπύλου

Ζωγράφος του Hirschfeld

Ζωγράφος του Hirschfeld
YΓ Ι

•  Λιγότερο κοµψές µορφές.
•  Κορµός ισόπλευρο τρίγωνο, λεκάνη και
µηροί κατενώπιον και υψωµένα χέρια
ορθογώνιο πάνω από το κεφάλι.
•  Κεφαλή καταλήγει σε ράµφος (µύτη,
γένι).
•  Μάτι εδαφόχρωµο µε στιγµή
•  Γυναίκες: γραµµές στο στήθος και κόµη
µε τρείς καµπύλες.
760-735 π.Χ.

735-700 π.Χ.
 ΥΓ ΙΙ (735-700 π.Χ.)
Αθηναϊκή Κεραμεική

Δύο τάσεις

Ι. όσοι ακολουθούν παραδόσεις

Διπύλου και συνεχίζουν εικονιστικό
ρυθµό

ΙΙ. Συντηρητικοί επιµένουν στο παλιό

γεωµετρικό ρεπερτόριο σε σηµείο
εξάντλησης.

Αλλαγές σε σχήµατα, πλουσιότερη

εικονογραφία, µεγαλύτερος αριθµός
αυτόνοµων εργαστηρίων
 YΓ αμφορείς: Εργαστήριο των Αθηνών 894
720-700 π.Χ.

Ραδινοί αμφορείς

Λιοντάρια

Φτερωτοί αίγαγροι
Εργαστήριο των Αθηνών 894
YΓ αμφορέας: Εργαστήριο των Αθηνών 897
H Επανεµφάνιση των Εικονιστικών Παραστάσεων
Εικονιστικές παραστάσεις σε Πρωτογεωμετρικά
Κρητικά αγγεία
Πρωτογεωμετρική υδρία από το Λευκαντί
με αντωπούς τοξότες
 Aθήνα

Ιππάριο σε ΠΓ αµφορέας Ιππάριο & Θρηνωδός

από τον Κεραµεικό σε MΓ Κρατήρα
ΜΓ ΙΙ εικονιστικές παραστάσεις
ΥΓ Ι εικονιστικές παραστάσεις
Πρόθεση & Εκφορά
σε αγγεία-σήματα
 Η Επιστροφή της Εικόνας
Γιατί καθυστέρησε τόσο;
•  Εκτός από τα πειράµατα στο Λευκαντί λόγω της επαφής µε την Ανατολή, φαίνεται
ότι η επιθυµία για κοινωνική προβολή και πλούτο ικανοποιούνταν από εισαγωγές
εξωτικών αντικειµένων και από την άψογη γεωµετρικότητα αγγείων.

•  Ψυχολογικό αντίκτυπο της όποιας αλλαγής στην τεχνοτροπία.

•  Η ιδέα της εικόνας πρέπει να συνδεθεί µε ισχυρά άτοµα που είχαν πολλά να
κερδίσουν από την αλλαγή και έλεγχαν τη διαδικασία.

•  Εικονιστική τέχνη επέτρεψε στους πάτρονες της να δουν τον κόσµο και τις
κοινωνικές τους σχέσεις διαφορετικά, επαναπροσδιορίζοντας τον κοινωνικό τους
κύκλο. Δεν είναι τυχαίο ότι οι πρωιµότερες σκηνές σχετίζονται µε θάνατο ισχυρών
προσώπων.
 Η Επιστροφή της Εικόνας

•  Επιρροές από την Ανατολή.

•  Εισαγωγές φοινικικών
και άλλων µετάλλινων φιάλων κ.ά.
 Η Επιστροφή της Εικόνας
Επιρροές από τη Μυκηναϊκή Τέχνη

ΥΓ ΙΙ Κρατήρας από το Άργος YE IIIΓ Κρατήρας των Πολεμιστών

με πολεμιστές
 Το Ζήτηµα της Ερµηνείας

Οι εικονογραφικές σκηνές είναι γενικές ή

εξατοµικευµένες;

Αναφέρονται σε ιστορικά γεγονότα; Και αν ναι σε

συγκεκριµένα ή γενικευµένα;

Αφορούν τη ζωή του νεκρού ή απλά είναι ενδεικτικά

µιας ζωής µαχών και ναυµαχιών;

Ή µήπως αναφέρονται στους ένδοξους προγόνους των

νεκρών;

Ή µήπως πρόκειται για µυθολογικές σκηνές; Και αν

ναι, είναι εµπνευσµένες από γνωστό λογοτεχνικό
έργο, ή κάποιο άγνωστο, ή από κάποια προφορική
παράδοση;

 Αφηγηµατικές σκηνές στα αγγεία Διπύλου (G. Hanfmann)

1.  Ιστορικά γεγονότα : η κηδεία ενός αθηναίου αριστοκράτη.

Όταν υπάρχουν και πολεµικές συγκρούσεις σε ξηρά και θάλασσα, έχουµε ένα
είδος βιογραφίας: ο αριστοκράτης ήταν καπετάνιος και πολεµιστής.

2.  Γενικού χαρακτήρα επεισόδια που αναπαριστούν την ζωή της αριστοκρατικής
τάξης και τα ενδιαφέροντά του: θαλάσσιες αποστολές και µάχες.

3. Μυθικό-ιστορικός χαρακτήρας. Δεν αφορά στον ίδιο τον νεκρό, κάτοχο του
αγγείου, αλλά στους προγόνους του και στο µυθολογικό παρελθόν της πόλης.

4. Μυθολογικός χαρακτήρας, παρουσιάζοντας επεισόδια που προέρχονται από

χαµένα έπη

5. Συγκεκριµένα µυθολογικά επεισόδια γνωστά από Οµηρο και Ησίοδο

6. Φανταστικές σκηνές που ερέθιζαν φαντασία των καλλιτεχνών (πλοία, όπλα,

µάχες), χωρίς όµως να προέρχονται από συγκεκριµένες αφηγηµατικές πηγές
 Ενδείξεις για ατοµικότητα των σκηνών

Γυναίκες ως νεκροί, παιδάκια με τις μητέρες τους συμμετέχουν στο θρήνο

«Συνοπτική» & Συνεχής Μέθοδος Αφήγησης
Σκηνές Πραγματικές ή Ηρωικές/Μυθολογικές;
Hρωικές σκηνές που εμπνέονται από την επική ποίηση
ή που απλά τοποθετούνται στο ηρωικό παρελθόν;

Ασπίδα Διπύλου
 Anthony Snodgrass

•  Σκηνές δεν έχουν συγκεκριµένο αφηγηµατικό περιεχόµενο,

αλλά απεικονίζουν ένα γενικευµένο ηρωικό κόσµο του
παρελθόντος. Στέκουν παράλληλα στα έπη και εξαρτούν την
ύπαρξή τους από αυτά, αλλά δεν σχετίζονται στο παραµικρό
µε τα συγκεκριµένα επεισόδια που τα έπη αφηγούνται.

•  Η άποψη αυτή µοιάζει µε συµβιβασµό ανάµεσα στις ακραίες

θέσεις που απορρίπτουν το όποιο «αφηγηµατικό» στοιχείο και
στις πιο «θετικιστικές» προσεγγίσεις που βλέπουν στην
γεωµετρική τέχνη την απεικόνιση µιας πραγµατικότητας
βιωµένης ή γνωστής από αλλού.
 Αψίδα του Διπύλου: Ηρωικές προεκτάσεις;

Υπάρχουν επιχειρήματα υπέρ της ύπαρξης ασπίδας Διπύλου στον 8ο αι. π.Χ.
Ήταν ένα είδος ελαφριάς ασπίδας, όπως η αντίστοιχη της Εποχής του Χαλκού.

Εμφανίστηκε στα μέσα του 8ου αι. π.Χ. στα Αττικά γεωμετρικά αγγεία μαζί με
άλλους τύπους ασπίδας (κυκλική, τετράγωνη, ορθογώνια), και τελικά
εξαφανίστηκε με την εφεύρεση της βαριάς στρογγυλής οπλίτικης ασπίδας μέχρι
το τέλος του 8ου αι.
Η μήπως αναφέρονται στους αφηρωισμένους προγόνους
της Εποχής του Χαλκού υπό την επιρροή της
προγονολατρείας της εποχής;
Θεωρία «γενικευµένων ηρωικών» σκηνών και «γενικής αφήγησης».
Zωγράφοι εστιάζουν σε ενέργειες και τύπους ανθρώπων χωρίς να
απεικονίζουν συγκεκριµένα συµβάντα από τη ζωή των νεκρών ή των
προγόνων τους. Πρόκειται για γενικευµένες απεικονίσεις.
Άνδρας μάχεται λιοντάρι
(Ηρακλής?)

•  Σκηνή εµπνευσµένη από την

Ανατολή αλλά ενταγµένη στο
ελληνικό µυθολογικό πλαίσιο και
τον κόσµο του Ηρακλή.
 Οινοχόη με σκηνή ναυαγίου
735-720 π.Χ.

Οδυσσέας και σύντροφοι ή απλά ένα πραγματικό ναυάγιο;

 Δίδυµες Μορφές

1. Μυθικές µορφές

2. Καλλιτεχνική σύµβαση απεικόνισης µορφών

που πολεµούν δίπλα-δίπλα

3. Σύµβολο αλληλεξαρτόµενων µορφών

1.  Mυθικές Μορφές

Μολιόνες ή Ακτορίονες ονομάζονταν ο Εύρυτος
και ο Κτέατος, γιοι του Ακτορα και της Μολιόνης.
Είχαν εκστρατεύσει κατά των Πυλίων και του
Νέστορος προς βοήθεια του Αυγεία (Ιλ. Λ 709, 750)

Γιατί να ενδιαφέρει Αθηναίους;

Π ρ ο τ ά θ η κ ε ό τ ι θ α μ π ο ρ ο ύ σ ε ν α έ χ ε ι
χρησιμοποιηθεί από την οικογένεια των Νηλειδών,
που ισχυριζόταν καταγωγή από τον Νέστορα....
2. Καλλιτεχνική σύµβαση για απόδοση Σιαµαίων ή
επικαλυπτόµενων µορφών.

Όµοια απόδοση για άλογα.

Ωστόσο, µια τέτοια σύµβαση αναιρεί δύο βασικές αρχές

της γεωµετρικής τέχνης: δισδιάστατη απεικόνιση & µονοµερή
ατοµική δράση
3. Συµβολικός τρόπος απόδοσης αλληλεξαρτόµενων, αχώριστων
ατόµων που ενεργούν ως οµάδα.
Οινοχόη με σκηνή μάχης από την Αγορά Αθηνών
735-720 π.Χ.
Οπτικό τέχνασμα;
Η Γεωμετρική Εικονογραφία στο Συγκείμενό της

ΥΓ Αττικό Λουτήριο από τη Θήβα

 Ζευγάρι και αναχώρηση πλοίου

Αρματοδρομία

Πρώτη απεικόνιση ιππέα μαζί με ηνίοχο με μακρύ χιτώνα,

πρώτη γυναίκα με μακριά μαλλιά,
πρώτο πλοίο με δύο σειρές κουπιά.
 Το Σενάριο

Πατέρας Αθηναίος δίνει την κόρη του σε άνδρα ίδιας κοινωνικήςτάξης

Το κορίτσι παίρνει μεταξύ άλλων ως προικιό και το λουτήριο που ήταν
χρήσιμο για τελετή γάμου. Αντικείμενο ανταλλαγής μεταξύ οικογενειών.

Άρματα και άλογα δηλωτικά της κοινωνικής θέσης γαμπρού.

Εικονογραφία για κοινωνική μετάβαση κοριτσιού και κοινωνική θέση άνδρα.
 Συµπερασµατικά
Οι πρώτες µυθικές σκηνές δεν εµφανίζονται πριν το τέλος της ΥΓ Ι αν όχι της ΥΓ ΙΙ και
αυξάνονται µόνο από τις αρχές του 7ου αι. π.Χ.

Άνοδος µιας νέας ελίτ που ήθελε να τονίσει σχέση µε ήρωες παρελθόντος

Προ-οµηρική ή οµηρική ποίηση πρέπει να συνέβαλε προς αυτή την κατεύθυνση

Επιρροές από την Ανατολή ήδη από τον 10ο αι.

Τυχαία ανακάλυψη µυκηναϊκών αντικειµένων

Πέρα από οποιεσδήποτε θεωρία περί «Tabula Rasa» ή «καλλιτεχνικούς προδρόµους», η

επανεµφάνιση των εικονιστική εικόνων είναι ένα σύνθετο φαινόµενο, στο οποίο όλοι αυτοί
οι παράγοντες µπορούν να έχουν διαδραµατίσει κάποιο ρόλο. Είτε οι ζωγράφοι στην
γεωµετρική Αθήνα είχαν στόχο να πουν µια µυθική ή µια πραγµατική ιστορία, γενικευµένη
ή ειδική, µε ή χωρίς ηρωική χροιά, αυτό που έχει µεγάλη σηµασία είναι ότι πραγµατικά
µπορούσαν να πούν µια ιστορία.

Η αφηγηµατική τέχνη επανκαθιερώθηκε στην Ελλάδα, µετά το τέλος της εποχής του χαλκού
και στο κατώφλι της ανατολίζουσας και αρχαϊκής περιόδου
 Υστερογεωμετρική Κεραμεική
από το Αργος

Ο Γητευτής των αλόγων

ΥΓ Κρατήρες από το Αργος

ΥΓ Κάνθαρος από τις Μυκήνες
 Μυκηναϊκοί Κρατήρες από την
Ουγκαρίτ
 Νικολέικα Αχαϊας,
Ιερό Ποσειδώνα

ΥΓ Πήλινο ομοίωμα στέγης

 Πάρος, Παροικιά: Πολυάνδριο

Ομαδικός τάφος
περισσότερων από 140 πολεμιστών
16-31 χρονών.
Καμμένα οστά σε αμφορείς, εκ των οποίων
μονο 2 με εικονιστικές παραστάσεις

ΥΓ Παριανοί Αμφορείς με εικονιστικές παραστάσεις
 Στην κοιλία του αγγείου
μάχη, όπου εμπλέκονται
πεζοί, ιππείς, σφενδονιστές
και τοξότες.
 Στον λαιμό, πρόθεση
Στον ώμο η αποκομιδή ενός νεκρού διάτρητου από βέλη
με επίθετο λευκό
 Το αγγείο αυτό έχει βιογραφικό
περιεχόµενο: τρεις τελευταίες
φάσεις της ζωής νεκρού

Ο καλλιτέχνης παρουσιάζει µια

«ρεαλιστική» απεικόνιση της ζωής
ενός πελάτη του, κατόπιν
παραγγελίας της οικογένειας του
νεκρού
Ειδωλοπλαστική
 Ειδωλοπλαστική

•  Μεταλλικά και πήλινα ειδώλια ως αναθήµατα κατακλύζουν
τοπικά και πανελλήνια ιερά κατά τη γεωµετρική περίοδο και
κυρίως τον 8ο αιώνα π.Χ.
•  Αντίστοιχα αναθήµατα από οστό και ξύλο διατηρούνται
σπάνια.
•  Οι µορφές ανθρώπων και ζώων είναι γεωµετρικής σύλληψης,
όπως και οι αντίστοιχες στα αγγεία.
•  Η γεωµετρική φόρµα, η σχηµατική και αφαιρετική
απόδοση, η απουσία ανατοµίας και ο διακοσµητικός
χαρακτήρας είναι τα κύρια χαρακτηριστικά των γεωµετρικών
ειδωλίων.
•  Τα ειδώλια µπορεί να αποτελούσαν και επιθήµατα
(εξαρτήµατα) µεταλλικών λεβήτων.
•  Πολεµιστές, µυθικά όντα, τέρατα και κυρίως ιππάρια είναι
µερικές από τις κατηγορίες των γεωµετρικών ειδωλίων.
•  Κατασκευάζονταν σε εργαστήρια συχνά στις παρυφές των
ιερών.
Ειδώλια βοοειδών από την Ολυµπία
Χαλκινα Ειδώλια Ζώων
Γεωμετρικά Ιππάρια
Aττική Γεωµετρική πυξίδα
8ος αι. π.Χ.
Χάλκινα Ανθρωπόµορφα Ειδώλια

Πρωτογεωµετρικά Ειδώλια
Ολυµπία, 9ος αι. .π.Χ.
Χάλκινα Ειδώλια

ΥΓ ειδώλια από την Ακρόπολη

Τέλη 8ου αι. π.Χ.
Xάλκινα Ειδώλια
Ιερό Δελφών
 Χάλκινα Ειδώλια

Χαρακτηριστικά Γεωµετρικής Ειδωλοπλαστικής

•  Γεωµετρική Φόρµα

•  Σχηµατική, αφαιρετική απόδοση

•  Απουσία ανατοµίας

•  Διακοσµητικότητα

Ολυµπία, 8ος αι. .π.Χ.


Χάλκινα Σφυρήλατα Ειδώλια
Δρήρος,
τέλη 8ου αι.
Κένταυρος & ΄Ανδρας
Ολυµπία, 8ος αι.
Πήλινα ειδώλια
Ολυµπία
Ελεφαντοστέινο Ειδώλιο Θεάς
Κεραµεικός τέλη 8ου αιώνα π.Χ.

Πρότυπο
Ελεφαντοστέινο ειδώλιο
Αστάρτης από Nimrud
Μεταλλοτεχνία: Χάλκινοι Τρίποδες

Μεγάλα σκεύη µε τρία πόδια

για να στέκονται πάνω από φωτιά για
µαγείρεµα

Συνήθη αφιερώµατα 8ου αι. σε

Πανελληνια Ιερά

Σε Οµηρικά έπη δίνονταν ως έπαθλα

Χυτός χάλκινος τριποδικός λέβητας

Ολυµπία, 8ος αιώνας
 Pαβδωτοί τρίποδες

•  Λέβητες κινητοί σφυρήλατοι

•  Τρίποδες από χυτές ράβδους που
ενώνονταν στη στεφάνη στήριξης.
•  Πόδια σχηµάτιζαν διπλή έλικα
στο σηµείο που ενώνονταν µε τη
στεφάνη, ενώ κατέληγαν σε οπλή
ή πλακίδιο διακοσµηµένο µε
έλικες και πλοχµούς.
•  Tύπος γνωστός από Κύπρο 12ου
αι. π.Χ.
 Τετράπλευρα Yποκρητήρια

•  Ε ί δ ο ς σ τ η ρ ί γ µ α τ ο ς γ ι α
σφηρύλατος λέβητες απο
τετράπλευρο κύριο µέρος
προσαρµοσµένο σε 4 πόδια
µε ή χωρίς τροχούς.
•  Διακόσµηση από χυτές ή
περίτµητες µορφές.
•  Προέλευση ανατολική και
σχετίζεται µε τύπους της 2ης
χιλιετίας π.Χ.
 Τριποδικοί Λέβητες

•  Λέβητες µε πόδια σύµφυτα στο σώµα

αγγείου.
•  Μεγάλες κυκλικές λαβές
•  Εξέλιξη από σκεύη χρηστικά σε
αναθηµατικά.
•  5 διαφορετικοί τύποι
Ι. σχετικά µικρών µε καθαρά
χρηστικό χαρακτήρα (9ος αι.)
ΙΙ. µεγαλύτερου µεγέθους µε λαβές µε
ειδώλια αλόγων (α' µισό 8ου αι.).
ΙΙΙ-V. Yπερµεγέθεις και µάλλον
κατασκευάζονταν αποκλειστικά ως
αφιερώµατα (β' µισό 8ου αι.)
Tριποδικός Λέβητας
Δελφοί
Κοσµήµατα
Πόρπες & Περόνες
Γυναικεία Ενδύµατα: Μάλλινος Πέπλος
Γυναικεία Ενδύµατα: Λινός Χιτώνας
 Χρυσή πόρπη. 9ος αι. π.Χ.

8ος αι. π.Χ.

Αναθηµατική πόρπη
720 π.Χ. - 680 π.Χ.
Βοιωτική πόρπη
Τέλη 8ου αι. π.Χ.
Χάλκινη οκτώσχηµη πόρπη
8ος αι. π.Χ.
Είδη χάκινων περόνων
Ηραίο Περαχώρας
8ος αι. π.Χ.
Ζεύγος χάλκινων περονών µε κεφαλή σε
µορφή πτηνού.
Κύθνος. Τέλος γεωµετρικών – αρχή
αρχαϊκών χρόνων
Ζωόµορφα / πτηνόσχηµα χάλκινα περίαπτα.
10ος-9ος αι. π.Χ.
Χρυσό ταινιωτό διάδηµα. 8ος αι. π.Χ.
 Οµηρική Αρχαιολογία

•  Το ζήτηµα της σχέσης µεταξύ οµηρικών επών ποίησης και µυκηναϊκού

παρελθόντος.

•  Ασυµφωνία µεταξύ οµηρικής οικονοµικής και κοινωνικής

πραγµατικότητας και πινακίδων Γραµµικής Β.
Χρυσό κύπελλο Μυκηνών
Η πανοπλία από τον τάφο Αργους
Υστερος 8ος αι. π.Χ.
Μυκηναϊκό οδοντόφρακτο κράνος
Αρτεµίσιο Δήλου
700 π.Χ.
 Οµηρική Αρχαιολογία

•  Στον Όµηρο, τα µυκηναϊκά αντικείµενα εµφανίζονται ως µνήµες ενός

µακρινού παρελθόντος, παρά χαρ/κά της σύγχρονης πραγµατικότητας.

•  Ο κόσµος των οµηρικών επών αναφέρεται µάλλον στους γεωµετρικούς

χρόνους παρά στη Μυκηναϊκή εποχή.

•  Ο οµηρικός κόσµος διατήρησε τη µνήµη του, επειδή ενείχε µια ηρωική

αξία που ταίριαζε στη γεωµετρική αριστοκρατία
Ελεύθερνα, Κρήτη
725-700 π.Χ.

Iliad 23, 174-176

Κύπρος, Σαλαμίνα
τέλος 8ου αι. π.Χ.

Ταφές αλόγων
Κύπρος, Σαλαμίνα
τέλος 8ου αι. π.Χ.