Test Zadań Odpowiedzi - Tkanki Roślinne

TEST – TKANKI ROÂLINNE
TEST SPRAWDZAJÑCY Z BIOLOGII

TKANKI ROÂLINNE
Gra˝yna Pilarska
I klasa liceum (zakres rozszerzony)

lub zajćia fakultatywne
imi´ i nazwisko ......................................................................................
1. Narysowany poni˝ej schemat przedstawia budow´ anatomicznà liÊcia roÊliny dwuli-

Êciennnej.
D C
E
F
a) Nazwij tkanki oznaczone na schemacie literami A, B, C, D, E, F. (3 pkt)
b) Wa˝nym problemem dla roÊlin làdowych jest gospodarka wodna, tj. pobieranie odpo-
wiedniej iloÊci wody z pod∏o˝a i zapobieganie nadmiernej jej utracie. Korzystajàc ze sche-
matu, wyjaÊnij, w jaki sposób epiderma chroni roÊlin´ przed utratà wody. (2 pkt)
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
2. Na podstawie schematu z zadania 1. podaj, jaki typ mi´kiszu „warunkuje ˝ycie na Zie-
mi”. Podaj, w jakie organelle jest on wyposa˝ony, wykonaj schemat organellum i omów
jego ultrastruktur´. (4 pkt)
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
55
Gimnazjum/Liceum. Edukacja matematyczno-przyrodnicza 4/2003
3. Schemat przedstawia aparaty szparkowe w ciàgu dnia i nocy. WartoÊci liczbowe na

schemacie pokazujà st´˝enia jonów potasu w poszczególnych cz´Êciach aparatu szparko-
wego wyra˝one w jednostkach umownych.
komórki szparkowe
98 199
448
73 95 156 448
293
szparka 169 289
komórki przyszparkowe
Na podstawie analizy schematu wyjaÊnij wp∏yw st´˝enia jonów potasu na prac´ aparatów
szparkowych w ciàgu doby. (4 pkt)
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
4. G∏ównà funkcjà w∏oÊników jest pobieranie wody i soli mineralnych z roztworu glebowego.
wakuola jàdro komórkowe
w∏oÊnik
a) Wyka˝ zwiàzek mi´dzy budowà w∏oÊnika a pe∏nionà przez niego funkcjà. (3 pkt)
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
b) Dlaczego korzenie roÊlin rosnàcych w wodzie nie wytwarzajà w∏oÊników? Odpowiedê
uzasadnij. (1 pkt)
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
5. Uzupe∏nij poni˝szy tekst: (4 pkt)
Peryderma (korkowica) jest tkankà ................................ Sk∏ada si´ na nià .....................,

.......................... i ................................ . Korek zbudowany jest z komórek ............................
wype∏nionych............................., ÊciÊle do siebie przylegajàcych. Ze wzgl´du na zwarty
uk∏ad komórek peryderma nie przepuszcza ............................ ani ............................, jednak
w pewnych obszarach mogà si´ tworzyç liczne przestwory mi´dzykomórkowe umo˝liwiajàce
wymian´ gazowà; sà to ........................................ .
56
6. Rozpoznaj tkanki znajdujàce si´ na schematach i podaj pe∏nione przez nie funkcje. (4 pkt)
a) tkanka ........................................................ c) tkanka

funkcja ....................................................... ...........................
funkcja
...........................
...........................
...........................
przetchlinka
b) tkanka ........................................................
funkcja ......................................................
komórka
inicjalna
d) tkanka
kutykula
...........................
funkcja
...........................
...........................
warstwa skutynizowana
...........................
7. Tabela ilustruje wyniki przeprowadzonego doÊwiadczenia na obecnoÊç zwiàzków orga-

nicznych.
Materia∏ Odczynnik
P∏yn Lugola Sudan III St´˝ony HNO3
roÊlinny Fehlinga
ceglasto-
cebula – – – czerwone
zabarwienie
nasiona granatowe – – –
pszenicy zabarwienie
nasiona – – ˝ó∏te –
fasoli zabarwienie
nasiona – czerwone – –
s∏onecznika zabarwienie
Sformu∏uj 2 hipotezy badawcze do tego doÊwiadczenia. (2 pkt)

.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
57
8. Poni˝sze kolumny zawierajà nazwy wybranych tkanek oraz okreÊlenia charakteryzujàce

je. Przyporzàdkuj cechy do odpowiednich tkanek. (2 pkt)
Tkanka Cecha charakterystyczna

A. drewno 1. warunkuje przyrost ∏odygi i korzenia na gruboÊç
B. kambium 2. komórki sà zwakuolizowane, posiadajà pola sitowe
C. mi´kisz 3. zbudowane sà z d∏ugich rurek pozbawionych Êcian
palisadowy poprzecznych
D. sklerenchyma 4. komórki sà martwe, Êciany zdrewnia∏e – odporne na z∏amanie
E. ∏yko
9. Na schemacie A przedstawiono naczynia, a na schemacie B rurki sitowe. Wyka˝ przysto-

sowanie naczyƒ do transportu wody z solami mineralnymi oraz rurek sitowych do transpor-
tu substancji organicznych. Uwzgl´dnij po trzy cechy budowy.
A. naczynia B. rurki sitowe

........................................................... .....................................................................
........................................................... .....................................................................
........................................................... .....................................................................
10. Kolenchyma i sklerenchyma sà tkankami wzmacniajàcymi. Ustal list´ 4 cech i na jej

podstawie przeprowadê analiz´ porównawczà obu tkanek. Skonstruuj tabel´, w której zapi-
szesz proponowane cechy. (4 pkt)
58
11. Na schematycznym rysunku roÊliny dwuliÊciennej zaznaczono tkanki merystematyczne.
a) Nazwij tkanki oznaczone na schemacie literami A, B, C, D. (2 pkt)

b) Dokonaj klasyfikacji tkanek merystematycznych ze wzgl´du na ich pochodzenie.
(3 pkt)
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
c) Korzeƒ i ∏odyga roÊlin dwuliÊciennych przyrasta na gruboÊç. Która z tkanek twórczych
warunkuje ten proces? Odpowiedê uzasadnij. (2 pkt)
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
12. Na podstawie poni˝szego tekstu przedstaw w formie schematu ciàg zdarzeƒ prowadzàcy
do otwarcia aparatu szparkowego. (3 pkt)
Pod wp∏ywem Êwiat∏a CO2 zostaje zu˝yty w procesie fotosyntezy. Zmniejsza si´ iloÊç kwasu
w´glowego, co powoduje zmian´ odczynu komórki z kwaÊnego pH = 5 w ciemnoÊci na obo-
j´tny pH = 7 na Êwietle. W komórkach nast´puje rozpad skrobi na glukoz´. Powoduje to
wzrost potencja∏u osmotycznego komórek szparkowych, a tym samym wzrost turgoru. Pod-
wy˝szenie turgoru i pćznienie komórek szparkowych powoduje ich otwarcie.
W ciemnoÊci – brak fotosyntezy, wzrasta st´˝enie CO2, glukoza przekszta∏ca si´ w skrobi´
– turgor maleje i aparat szparkowy otwiera si´.
59
13. Na schematach przedstawiono dwa rodzaje mi´kiszu.
ziarno skrobi
mi´kisz spichrzowy mi´kisz powietrzny
a) Wymieƒ po jednym przyk∏adzie roÊliny lub organu, w którym wyst´puje mi´kisz spichrzo-
wy, i po jednym przyk∏adzie roÊliny lub organu, w którym wyst´puje mi´kisz powietrzny.
(2 pkt)
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
b) Uzasadnij korelacj´ budowy mi´kiszu spichrzowego i powietrznego z pe∏nionà funkcjà.

(2 pkt)
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
14. Z podanych cech wybierz te, które nie sà charakterystyczne dla tkanek merystematycz-
nych. (2 pkt)
a) umo˝liwia przyrost korzenia na gruboÊç
b) tworzy kalus
c) odpowiada za transport wody i soli mineralnych
d) umo˝liwia tworzenie spor
e) produkuje korek
f) gromadzi substancje zapasowe
g) umo˝liwia wzrost na d∏ugoÊç
h) tworzy os∏onk´ nasion
i) ma zdolnoÊç do podzia∏ów
j) produkuje olejki eteryczne
60
KLUCZ ODPOWIEDZI
Numer Proponowana odpowiedê i zasady przydzielania punktów Suma

zadania punktów
1.a Za ka˝de dwie poprawnie nazwane tkanki uczeƒ otrzymuje 0–5

1 pkt (maksymalnie 3 pkt): A – skórka górna, B – mi´kisz palisa-
dowy, C – mi´kisz gàbczasty, D – ∏yko/rurki sitowe, E – drew-
no/naczynia, F – aparat szparkowy.
1.b Za uwzgl´dnienie w odpowiedzi kutikuli zapobiegajàcej utra-

cie wody przez skórk´ górnà oraz aparatów szparkowych, które
przy niedoborze wody ulegajà zamknićiu – 2 pkt.
2. Za podanie w odpowiedzi: mi´kisz asymilacyjny/palisadowy, 0–4

gàbczasty, poniewa˝ wyposa˝ony jest w chloroplasty – 1 pkt.
Za wykonanie poprawnie schematu chloroplastu – 1pkt.
Za ka˝de dwa poprawnie oznaczone elementy budowy chloro-
plastu: grana, lamell, stroma, b∏ona zewn´trzna i wewn´trzna,
uczeƒ otrzymuje 1 pkt (maksymalnie 2 pkt).
3. Za podanie wyjaÊnienia o wp∏ywie jonów potasu na prac´ 0–4

aparatów szparkowych w ciàgu doby – 4 pkt, np.:
W dzieƒ komórki szparkowe pobierajà jony K+ z sàsiednich
komórek w znacznej iloÊci. Powoduje to obni˝enie si´ wartoÊci
potencja∏u wody (staje si´ bardziej ujemny), w zwiàzku z czym
woda przenika do komórek szparkowych, co powoduje ich
otwarcie, bo majà du˝y turgor – 2 pkt.
W nocy proces przebiega odwrotnie – 2 pkt.
4.a Odpowiedê powinna uwzgl´dniç te elementy budowy w∏oÊnika 0–4

(trzy cechy), które umo˝liwiajà mu pobieranie wody z roztworu
glebowego, np. brak kutikuli na skórce, komórka jest mocno zwa-
kuolizowana, jàdro zepchni´te pod Êcian´ komórkowà. Za ka˝dà
poprawnie podanà cech´ i wykazanie jej roli uczeƒ otrzymuje
1 pkt (maksymalnie 3 pkt).
4.b Korzenie roÊlin wodnych nie posiadajà w∏oÊników, poniewa˝

˝yjàc w Êrodowisku wodnym, majà nieograniczony dost´p do wody.
Nie majà problemów z jej niedoborem i w zwiàzku z tym nie muszà
wytwarzaç struktur zwi´kszajàcych powierzchni´ ch∏onnà – 1 pkt.
5. Za poprawne uzupe∏nienie ka˝dego zdania uczniowie otrzymujà 0–4

1 pkt (maksymalnie 4 pkt).
W kolejnoÊci nale˝y wpisaç: okrywajàcà,korek,fellogen i felloderma,
martwych, powietrzem, wody ani gazów (powietrza), przetchlinki.
61
6. Za prawid∏owe nazwanie tkanki i okreÊlenie jej funkcji ucznio- 0–4

wie otrzymujà po 1 pkt:
a) tkanka okrywajàca: korek – ochrona przed uszkodzeniem
mechanicznym, przegrzaniem, niskà temperaturà;
b) tkanka wzmacniajàca: kolenchyma p∏atowa – chroni roÊlin´
przed z∏amaniem;
c) tkanka merystematyczna: sto˝ek wzrostu korzenia – mery-
stem pierwotny – zdolnoÊç do podzia∏ów, co umo˝liwia wzrost na
d∏ugoÊç;
d) tkanka okrywajàca: skórka – funkcja ochronna, umo˝liwia
wymian´ gazowà i transpiracj´.
7. Za ka˝dà prawid∏owo postawionà hipotez´ uczeƒ otrzymuje 0–2

1 pkt, np.:
W organach roÊlinnych wyst´pujà w´glowodany, bia∏ka i t∏uszcze.
W´glowodany sà obecne w cebuli i nasionach pszenicy, bia∏ko –
w fasoli, a t∏uszcze – w s∏oneczniku.
8. Za ka˝de dwie poprawnie dobrane pary uczeƒ otrzymuje 1 pkt: 0–2

A – 3, B – 1, D – 4, E – 2.
9. Odpowiedê powinna uwzgl´dniç cechy naczyƒ i rurek sitowych, 0–6

umo˝liwiajàce transport substancji, np.:
A. naczynia: brak Êcian poprzecznych – 1 pkt, posiadajà dodat-
kowe zgrubienia, np. pierÊcienie – 1 pkt, Êciany mocno zdrewnia-
∏e – 1 pkt (maksymalnie 3 pkt).
B. rurki sitowe: Êciany poprzeczne perforowane – 1 pkt, komórki
silnie zwakuolizowane – 1 pkt, brak jàdra komórkowego – 1 pkt
(maksymalnie 3 pkt).
10. Za poprawnà konstrukcj´ tabeli z listà 4 cech i poprawne porów- 0–4

nanie ka˝dej cechy – 1 pkt (maksymalnie 4 pkt), np. komórki ˝y-
we i martwe – Êciana komórkowa: celulozowa, elastyczna/zdrew-
nia∏a –1 pkt,
rodzaje: p∏atowa, kàtowa/w∏ókna sklerenchymatyczne, komórki
kamienne – 1 pkt,
wyst´powanie: peryferyjne cz´Êci ∏odygi/stare cz´Êci ∏odyg,
ogonki liÊciowe/∏upina orzecha, pestki – 1 pkt,
odpornoÊç: na rozciàganie, elastycznoÊç/na z∏amanie, rozerwa-
nie – 1 pkt.
11.a Za ka˝de dwie prawid∏owo nazwane tkanki – 1 pkt 0–4

(maksymalnie 2 pkt):
62
A – merystem wierzcho∏kowy/sto˝ek wzrostu ∏odygi,

B – merystem wierzcho∏kowy/sto˝ek wzrostu korzenia,
C – fellogen/tkanka korkotwórcza,
D – kambium/miazga.
11.b Za prawid∏owy podzia∏ ze wzgl´du na pochodzenie – 3 pkt:

merystemy pierwotne – 0,5 pkt; sto˝ek wzrostu ∏odygi i korzenia
– 1 pkt;
merystemy wtórne – 0,5 pkt; kambium i fellogen – 1 pkt.
11.c Kambium (1 pkt), gdy˝ posiada zdolnoÊç do podzia∏ów i zak∏a-

dajàc si´ pomi´dzy drewnem i ∏ykiem pierwotnym, produkuje
drewno i ∏yko wtórne, co umo˝liwia przyrost na gruboÊç –
(1 pkt).
12. Za poprawnie przedstawiony ciàg zdarzeƒ – 3 pkt (za ka˝de 3 0–3

poprawnie wpisane etapy – 1 pkt).
W kolejnoÊci: Êwiat∏o > fotosynteza > spadek st´˝enia CO2 w ko-
mórkach > wzrost pH > rozk∏ad skrobi do glukozy > wzrost po-
tencja∏u osmotycznego w komórkach szparkowych > wzrost turgo-
ru w komórkach szparkowych > otwarcie aparatu szparkowego.
13.a Za prawid∏owe podanie roÊliny lub organu, w którym wyst´puje 0–4

mi´kisz spichrzowy i powietrzny – po 1 pkt (maksymalnie 2 pkt), np.
mi´kisz spichrzowy: bulwy ziemniaka, nasiona fasoli;
mi´kisz powietrzny: roÊliny bagienne, wodne.
13.b Za uzasadnienie takiego wyst´powania uczeƒ otrzymuje po

1 pkt (maksymalnie 2 pkt), np.:
Mi´kisz spichrzowy posiada leukoplasty, w których ma zdolnoÊç
gromadzenia substancji zapasowych w postaci skrobi, bia∏ek
i t∏uszczu.
Mi´kisz powietrzny posiada du˝e przestwory mi´dzykomórkowe
umo˝liwiajàce wymian´ gazowà cz´Êci roÊlin odci´tych od do-
st´pu Êwiat∏a i tlenu. JednoczeÊnie taka budowa zapobiega gni-
ciu tych roÊlin.
14. Za ka˝dy poprawny wybór dwóch odpowiedzi uczeƒ otrzymuje 1 pkt 0–2
(maksymalnie 2 pkt). Poprawne odpowiedzi to: C, F, H, J
63
KARTOTEKA TESTU
Numer Sprawdzane umiej´tnoÊci Kategorie Liczba

zadania taksono- punktów
miczne
Uczeƒ
1.a – rozpoznaje i nazywa tkanki liÊcia A 5

1.b – wykazuje zwiàzek mi´dzy budowà skórki a jej funkcjà C
2. – wskazuje charakterystyczne elementy budowy mi´kiszu B 4

asymilacyjnego, rysuje i omawia ich budow´
3. – wyjaÊnia zale˝noÊç mi´dzy st´˝eniem jonów potasu D 4

w komórkach szparkowych a pracà aparatów szparkowych
4. – wykazuje zwiàzek budowy w∏oÊnika z pe∏nionà funkcjà C 4

oraz uzasadnia ich brak u roÊlin wodnych
5. – okreÊla charakterystyczne cechy budowy perydermy B 4
6. – rozpoznaje, nazywa i okreÊla funkcje ró˝nych tkanek B 4
7. – stawia hipotezy badawcze C 2
8. – okreÊla charakterystyczne cechy wybranych tkanek A 2
9. – wykazuje przystosowania w budowie naczyƒ i rurek C 6

sitowych do funkcji transportowej
10. – dokonuje porównania w budowie i funkcji tkanek C 4

wzmacniajàcych
11.a, b – potrafi zlokalizowaç na schemacie tkanki merystema- A 7

tyczne oraz dokonuje ich klasyfikacji
11.c – przedstawia uwarunkowania przyrostu korzenia C
i ∏odygi na gruboÊç
12. – przedstawia informacje zapisane w postaci tekstu C 3

w formie schematu
13.a – podaje przyk∏ady wyst´powania okreÊlonej tkanki A 4

mi´kiszowej
13.b – podaje argumenty potwierdzajàce lokalizacj´ okreÊlo- C
nych tkanek mi´kiszowych
14. – wskazuje cechy, które nie sà charakterystyczne dla B 2

tkanek twórczych
64

Test Zadań Odpowiedzi - Tkanki Roślinne

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Test Zadań Odpowiedzi - Tkanki Roślinne

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

TEST – TKANKI ROÂLINNE

TEST SPRAWDZAJÑCY Z BIOLOGII

I klasa liceum (zakres rozszerzony)

imi´ i nazwisko ......................................................................................

1. Narysowany poni˝ej schemat przedstawia budow´ anatomicznà liÊcia roÊliny dwuli-

3. Schemat przedstawia aparaty szparkowe w ciàgu dnia i nocy. WartoÊci liczbowe na

szparka 169 289

wakuola jàdro komórkowe

5. Uzupe∏nij poni˝szy tekst: (4 pkt)

Peryderma (korkowica) jest tkankà ................................ Sk∏ada si´ na nià .....................,

a) tkanka ........................................................ c) tkanka

7. Tabela ilustruje wyniki przeprowadzonego doÊwiadczenia na obecnoÊç zwiàzków orga-

Sformu∏uj 2 hipotezy badawcze do tego doÊwiadczenia. (2 pkt)

8. Poni˝sze kolumny zawierajà nazwy wybranych tkanek oraz okreÊlenia charakteryzujàce

Tkanka Cecha charakterystyczna

9. Na schemacie A przedstawiono naczynia, a na schemacie B rurki sitowe. Wyka˝ przysto-

A. naczynia B. rurki sitowe

10. Kolenchyma i sklerenchyma sà tkankami wzmacniajàcymi. Ustal list´ 4 cech i na jej

11. Na schematycznym rysunku roÊliny dwuliÊciennej zaznaczono tkanki merystematyczne.

a) Nazwij tkanki oznaczone na schemacie literami A, B, C, D. (2 pkt)

13. Na schematach przedstawiono dwa rodzaje mi´kiszu.

mi´kisz spichrzowy mi´kisz powietrzny

b) Uzasadnij korelacj´ budowy mi´kiszu spichrzowego i powietrznego z pe∏nionà funkcjà.

a) umo˝liwia przyrost korzenia na gruboÊç

c) odpowiada za transport wody i soli mineralnych

d) umo˝liwia tworzenie spor

f) gromadzi substancje zapasowe

g) umo˝liwia wzrost na d∏ugoÊç

h) tworzy os∏onk´ nasion

j) produkuje olejki eteryczne

Numer Proponowana odpowiedê i zasady przydzielania punktów Suma

1.a Za ka˝de dwie poprawnie nazwane tkanki uczeƒ otrzymuje 0–5

1.b Za uwzgl´dnienie w odpowiedzi kutikuli zapobiegajàcej utra-

2. Za podanie w odpowiedzi: mi´kisz asymilacyjny/palisadowy, 0–4

3. Za podanie wyjaÊnienia o wp∏ywie jonów potasu na prac´ 0–4

4.a Odpowiedê powinna uwzgl´dniç te elementy budowy w∏oÊnika 0–4

4.b Korzenie roÊlin wodnych nie posiadajà w∏oÊników, poniewa˝

5. Za poprawne uzupe∏nienie ka˝dego zdania uczniowie otrzymujà 0–4

6. Za prawid∏owe nazwanie tkanki i okreÊlenie jej funkcji ucznio- 0–4

7. Za ka˝dà prawid∏owo postawionà hipotez´ uczeƒ otrzymuje 0–2

8. Za ka˝de dwie poprawnie dobrane pary uczeƒ otrzymuje 1 pkt: 0–2

9. Odpowiedê powinna uwzgl´dniç cechy naczyƒ i rurek sitowych, 0–6

10. Za poprawnà konstrukcj´ tabeli z listà 4 cech i poprawne porów- 0–4

11.a Za ka˝de dwie prawid∏owo nazwane tkanki – 1 pkt 0–4

A – merystem wierzcho∏kowy/sto˝ek wzrostu ∏odygi,

11.b Za prawid∏owy podzia∏ ze wzgl´du na pochodzenie – 3 pkt:

11.c Kambium (1 pkt), gdy˝ posiada zdolnoÊç do podzia∏ów i zak∏a-

12. Za poprawnie przedstawiony ciàg zdarzeƒ – 3 pkt (za ka˝de 3 0–3

13.a Za prawid∏owe podanie roÊliny lub organu, w którym wyst´puje 0–4

13.b Za uzasadnienie takiego wyst´powania uczeƒ otrzymuje po

Numer Sprawdzane umiej´tnoÊci Kategorie Liczba

1.a – rozpoznaje i nazywa tkanki liÊcia A 5

2. – wskazuje charakterystyczne elementy budowy mi´kiszu B 4

3. – wyjaÊnia zale˝noÊç mi´dzy st´˝eniem jonów potasu D 4

4. – wykazuje zwiàzek budowy w∏oÊnika z pe∏nionà funkcjà C 4

5. – okreÊla charakterystyczne cechy budowy perydermy B 4

6. – rozpoznaje, nazywa i okreÊla funkcje ró˝nych tkanek B 4

7. – stawia hipotezy badawcze C 2

8. – okreÊla charakterystyczne cechy wybranych tkanek A 2

9. – wykazuje przystosowania w budowie naczyƒ i rurek C 6

10. – dokonuje porównania w budowie i funkcji tkanek C 4

11.a, b – potrafi zlokalizowaç na schemacie tkanki merystema- A 7

12. – przedstawia informacje zapisane w postaci tekstu C 3

13.a – podaje przyk∏ady wyst´powania okreÊlonej tkanki A 4