Zadanie 1 ( 2 pkt.

)
Schematy A, B i C przedstawiają sposoby rozmieszczenia organów generatywnych u różnych gatunków roślin :

a) Wypisz ze schematu oznaczenia literowe dwóch gatunków, które cechuje jednopienność : ..................... ..........................
b) Wypisz ze schematu oznaczenie literowe gatunku, który cechuje dwupienność : ..............................................
c)czym różni się c od a................................................................................................................
Zadanie 2. (2 pkt)
Na schemacie przedstawiono przemianę pokoleń pewnej rośliny o liczbie chromosomów 2n = 8.
Uzupełnij schemat, wstawiając w każdy prostokąt
odpowiednią liczbę chromosomów charakterystyczną dla
danego stadium rozwojowego oraz zaznacz symbolem R!
moment zajścia mejozy.

Zadanie 3 (1 pkt) Schemat przedstawia przemianę pokoleń u

roślin. Miejsce mejozy wskazano na schemacie cyfrą:

A. 1 B. 2 C. 3 D. 4

Zadanie 4 (0 – 3 pkt.) Schemat przedstawia przemianę faz jądrowych połączonych z przemianą pokoleń

gamety zapłodnienie
zygota
roślina
1 haploidalna 2
roślina
diploidalna
mejospory
mejoza

a) Wyjaśnij pojęcie „przemiana pokoleń”.

.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
b) Podaj nazwy pokoleń zaznaczonych na powyższym schemacie i określ ich liczby chromosomów.
1 – ............................................................. liczba chromosomów – .......................................
2 – ............................................................. liczba chromosomów – .......................................
c) Rozmnażanie płciowe jest przyczyną zmienności.
Wymień dwa zjawiska warunkujące zmienność w procesie rozmnażania płciowego.
1 – .................................................................................................................................................
2 – .................................................................................................................................................
Zadanie 5. W wyniku jakiego rodzaju podziału komórkowego rozrasta się gametofit ............................

Zadanie 7( 3pkt,).
Uzupełnij zdania:
Splątek to .....................................................................................................
Ze splątka wyrastają ................... ................., na których tworzą się rodnie i plemnie. W rodniach
powstają ................... ........... a w plemniach .....................przemieszczające się za pomocą wici i zawsze w
środowisku .......................
1
 Zadanie 8. (2 pkt)
Schemat: Splątek mchu.
W cyklu rozwojowym mchu występuje płożący się po podłożu splątek.
Splątki rozwijają się w liczne ulistnione gametofity, dzięki czemu tworzą się
zwarte skupiska mchów.
Wyjaśnij, jakie znaczenie ma występowanie mchów w zwartych
skupiskach dla
1. pobierania i utrzymywania wody przez te rośliny.
................................................................................................
2. procesu płciowego rozmnażania się mchów.
.............................................................................................................
3. jaki rodzaj rozmnażania przedstawiony jest na rysunku?
..............................................................................................................................................................................................
Zadanie 9 Napisz czym różni się zarodnik od
gamety ........................................................................................................................................................................................
Zadanie 10. Uzasadnij, dlaczego mszaki zaliczamy do roślin pionierskich
..............................................................................................................................................................................................

Zadanie 11 Opisz rysunek Zaznacz struktury haploidalne i diploidalne.

Zadanie 12. Na podstawie rysunku

wykonaj polecenia:
a) wybierz z opisu tego cyklu dwie nazwy, które określają struktury
diploidalne..........................................................................
a) wyjaśnij, dlaczego o zmienności genetycznej mchu płonnika
decyduje sposób rozrodu
sporofitu........................................................................
...............................................................................................................
c)podaj struktury haploidalne................................................................
d) czym różni się rodnia od lęgni?.........................................................

Zadanie 13 W jaki sposób niektóre cechy zarodni różnych grup mszaków ułatwiają rozsiewanie zarodników?
................................................................................................................
................................................................................................................
...............................................................................................................
................................................................................................................
Co oznacza stwierdzenie, że sporofit mszaków jest przez całe życie zależny od gametofitu
...................................................................................................................

Zadanie 14 Dlaczego mszaki uważane są za rośliny tzw. przejściowe

.........................................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................................
Zadanie 15 Napisz ile trwa cykl rozwojowy widłaków jednozarodnikowych i czym jest to spowodowane
Zadanie 16 Opisz rolę mchu torfowca w przyrodzie
Zadanie 17 Przedstaw charakterystykę typu
glewiki ............................................................................................................................................................................................
..
Zadanie 18 Jakie cechy w budowie sporofitu paproci ułatwiają rozsiewanie zarodników (podaj przynajmniej trzy)
Zadanie 19. *Splątek mszaków rozwija się z:
A. zygoty A. komórki jajowej A. zarodnika A. zarodni
Zadanie 20.
a) wyjaśnij pojęcia:
psylofity .....................................................................................................................................................................
jednopienność ............................................................................................................................................................
leptoidy ......................................................................................................................................................................
bioindykator ..................................................................................................................................................................
b) Narysuj budowę anatomiczną liścia torfowca i mchu płonnika i przedstaw ich przystosowania do spełnianych funkcji
2
 Zadanie 21. Uzupełnij podpisy rysunku i opisz budowę
oraz przystosowania pokazanej rośliny do środowiska
bytowania

Zadanie 22. Co to są zarodniki i do czego służą? Porównaj

sposób powstawania zarodników i gamet u mszaków i
paprotników

....................................................................................................................................................................................

Zadanie 23 Wymień i scharakteryzuj struktury haploidalne u paprotników:

....................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................
Zadanie 24. Jakie cechy morfologiczne i anatomiczne mchu torfowca świadczą o powiązaniu z grupą prymitywnych roślin
wodnych ...................................................................................................................................................................
Zadanie 25. *Niżej opisane cechy odnoszą się do :
ogromna zdolność chłonięcia wody i jej magazynowania, zdolność nieograniczonego wzrostu, występowanie w skupiskach
zwanych darniami, dojrzałe formy pozbawione chwytników i elementów przewodzących, bezlistna łodyżka jest częścią
gametofitu, gametofit jednopienny.
1. wątrobowce 1. mchów 1. prątnikowce 1. torfowców 1. glewików
* Zróżnicowanie liści na komórki miękiszowe i chłonące wodę występuje u takich mszaków jak
...................................................................................................................................................................
Zadanie 26. (3 pkt) W cyklu rozwojowym roślin powszechna jest przemiana pokoleń. Poniżej wymieniono terminy
związane z cyklem rozwojowym pewnej rośliny.
plemnik, rodnia, zarodnia, plemnia, splątek, zarodnik, gametofit, sporofit, seta, mejoza, komórka jajowa
Podaj nazwę grupy organizmów (typu lub gromady), której dotyczą wymienione pojęcia, i narysuj
schemat cyklu rozwojowego tej rośliny, wykorzystując wszystkie terminy.

Zadanie 27. Mech torfowiec gromadzi duże ilości wody w:.........................................................

3
Paprotniki

Zadanie 1. Jakiego organizmu dotyczy ten schemat? ..............................................................................................

a) Podaj liczbę chromosomów jaką posiadają w swoich komórkach
struktury oznaczone na schemacie literami A, B , C , i D.
A.......... B................ C................. D..................
b) Nazwij struktury, które zostały oznaczone cyframi 1, 2, i 3.
Jaki proces zachodzi w strukturze oznaczonej cyfrą
1 ? ............................................................................................
c) Na czym polega zasadnicza różnica w sposobach rozmnażania struktur
oznaczonych literami A i D ?

d) Wyjaśnij jakie korzyści może odnosić organizm z przedstawionego

sposobu rozmnażania?
e) jaki sposób rozmnażania nie został przedstawiony?

Zadanie 2 (0 – 4 pkt.) Schemat przedstawia cykl rozwojowy u paproci.

Poszczególne elementy cyklu oznaczono cyframi od 1 do 9.
a) Przyporządkuj wybranym cyfrom odpowiadające im określenia
od a do i.

a – zarodek (zygota)
b – zarodnik
c – dojrzała paproć
d – rodnia
e – plemnia
f – zarodnia
g – plemnik
h – liść z zarodniami
i – przedrośle

1 – ......, 2 – ......, 3 – ......, 4 – ......, 5 – ......, 6 – ......,

b) Napisz, w którym stadium przedstawionego cyklu zachodzi proces
mejozy?
c) do jakiej grupy paprotników zaliczana jest ta paproć?

Zadanie 3 (3 pkt.) Podczas rysowania schematu cyklu rozwojowego paprotki

zwyczajnej uczeń popełnił dwa błędy, świadczące o braku zrozumienia procesu rozmnażania paprotników
jednakozarodnikowych.

a) Wskaż każdy z tych błędów (otaczając go kółkiem na schemacie). W obu

przypadkach swój wybór uzasadnij jednym argumentem.
b) Wymień paprocie, które przechodzą taki cykl rozwojowy

Zadanie 4 Niżej opisane cechy dotyczą:

Gametofit dwupienny, ściany przesycone krzemionką, kłącza i pędy
zróżnicowane na węzły i międzywęźla, posiada merystem wierzchołkowy i
wstawkowy, rozmnaża się przez kłącza i
bulwki .....................................................
Jakie cechy można jeszcze dodać określając ten takson
systematyczny? ............................................................................

Zadanie 5. Schematyczne rysunki przedstawiają struktury występujące w cyklu życiowym skrzypów . Struktury te należy
opisać jako:

A B C D
1. przedrośle zarodnik łodyga liść

4
 1. zarodek trofofil sporofil splątek
1. zarodnik sporofil trofofil przedrośle
1. zarodnik trofofil łodyga przedrośle
Zadanie 6. (2 pkt)próbna XI 2006 Na rysunku przedstawiono dwa rodzaje pędów nadziemnych skrzypu polnego:
1. pęd letni (zielony),
2. pęd wiosenny (bezzieleniowy).
Podaj funkcję pędu oznaczonego 1 i funkcję pędu oznaczonego 2.

Zadanie 7. Narysuj schematyczny przekrój przez łodyżkę mchu płonnika i łodygę paproci.
Przedstaw rozmieszczenie w nich tkanek

Zadanie 8. Uzasadnij, że kutyna, lignina i sporopolenina umożliwiają funkcjonowanie

roślin w środowisku lądowym.
Kutyna .......................................................................................................................................................................
lignina ........................................................................................................................................................................
sporopolenina .............................................................................................................................................................

Zadanie 35. Porównaj budowę morfologiczną pokoleń dominujących wśród mszaków i paprotników

mszaki paprotniki

Zadanie 9 Dokonaj porównania sporofitu mszaków i paprotników

Mszaki ( mech płonnik) Paprotniki (skrzyp)

Zadanie 10 Wyjaśnij pojęcia :

Trofofil .............................................................................................................................................
Ozębnia .............................................................................................................................................
Chemotaksja .........................................................................................................................................
Higrofit .........................................................................................................................................................
Hydroidy.....................................................................................................................................................
Mejospora....................................................................................................................................................................
Makrosporangium ........................................................................................................................................................
Nasienie ...................................................................................................................
Splątek........................................................................................................................................................................
Sprężyce....................................................................................................................................
Sporofilostan...........................................................................................................................................
Zarodek .................................................................................................................

Zadanie 11. Ochronie gatunkowej nie podlega : (podkreśl wybrane gatunki)

Paprotka zwyczajna, pióropusznik strusi, języcznik zwyczajny, orlica pospolita, długosz królewski, nasięźrzał pospolity,
podejźrzon księżycowy, podrzeń żebrowiec.
Zadanie 12. Jak sądzisz , dlaczego paprotniki, w porównaniu do mszaków, osiągnęły kilkakrotnie większe rozmiary?
................................................................................................................................................................................
Zadanie 13. Przy rozwiązywaniu zadań korzystaj z poniższego rysunku. Podaj wspólne cechy gametofitów. Uwzględnij w
odpowiedzi ich budowę i funkcje.
Zadanie 14. Podaj wspólne cechy sporofitów, uwzględniając ich budowę i funkcje.
Zadanie 15.
Wskaż różnice,
które występują
pomiędzy
przedstawionymi
na rysunku
trzema typami
przemiany
pokoleń

5
Zadanie 16 *Z zarodnika widłaka rozwija się:
A. diploidalny sporofit A. diploidalny gametofit A. haploidalny sporofit A. haploidalny gametofit

Zadanie 17. Wymień gatunki chronione wśród paprotników z zaznaczeniem przynależności systematycznej

Zadanie 18. Paprotniki są lepiej przystosowane do życia na lądzie niż mszaki. Przedstaw cechy budowy morfologicznej i
anatomicznej , które przemawiają za tym stwierdzeniem. Każdą odpowiedź uzasadnij. Jakie cechy w ich budowie świadczą
o prymitywności

Zadanie 19. Wymień paprotniki

Jednakozarodnikowe ...................................................................................................................................................
Różnozarodnikowe .....................................................................................................................................................

Zadanie 20 Czym różni się przedrośle widliczki od widłaka

Zadanie 21* Przejście roślin do lądowego trybu życia miało najprawdopodobniej miejsce w :
1. sylurze 1. permie 1. karbonie 1. kambrze 1. dewonie
Zadanie 22 Co wiesz na temat
kuksonii? ......................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
Zadanie 23. (1 pkt) 2006 Ryniofity to
najpierwotniejsze rośliny lądowe. Najbardziej
znanym ich przedstawicielem jest
dewońska rynia. Współczesne widłakowe to
prawdziwe, żyjące skamieniałości o planie
budowy niezmienionym od ponad 300 mln lat.
Korzystając z zamieszczonych rysunków,
podaj jedną cechę budowy wspólną dla
widłaka i rynii.

Zadanie 24 Wykonaj i opisz schemat cyklu

rozwojowego widliczki

Zadanie 25. Napisz nazwy typów i klas,

których przedstawiciele znajdują się na
rysunku................................

Wskaż gametofity.......................
....................................................

Zadanie 26 Mszaki i paprotniki niekiedy

nazywane są roślinami zarodnikowymi.
Napisz dlaczego.
..................................................................................................................................................................................
Zadanie 27Uzupełnij zdania: Pokoleniem dominującym u paprotników jest: .............................................
Gametofity paprotników jednakozarodnikowych są: .........................................................................................
a różnozarodnikowych:.....................................................................................................................................
Do paprotników różnozarodnikowych należą (podaj przykłady)........................................................................
......................................................................................................................................................................
Zadanie 28 Co to są zarodniki i do czego służą? Porównaj sposób powstawania zarodników u mszaków i paprotników
..............................................................................................................................................................................
Zadanie 29 Którego z pojęć nie użyjesz przy omawianiu cyklu rozwojowego narecznicy samczej
a. Zalążka a. Zarodka a. Zarodnika a. Zygoty
Zadanie 30 (0 – 4 pkt.) Uzupełnij tabelę, wpisując w odpowiednie kolumny wymienione poniżej nazwy roślin:
a) widłak wroniec, b) sosna zwyczajna, c) płonnik pospolity, d) torfowiec błotny, e) salwinia pływająca,
f) skrzyp polny, g) lipa szerokolistna, h) porostnica wielokształtna, i) glewiki, j) długosz królewski.

6
 Dominacja gametofitu Dominacja sporofitu

Zadanie 31 (2 pkt.) Paprotniki są bardzo starą grupą roślin, z powodzeniem żyjących współcześnie zarówno na lądzie,
rzadziej w wodzie. Wymień dwa przystosowania w budowie ich organów, dzięki którym uważane są one za rośliny
typowo lądowe.

Zadanie 32 (4pkt, p). Określ w kategorii prawda – fałsz:

1. Do procesu zapłodnienia u paprotników nie potrzebna jest woda.
2. Pokoleniem dominującym u paprotników jest gametofit.
3. Sporofile u paproci są zebrane w kłos zarodnionośny.
4. U skrzypów przedrośla są dwupienne i cudzożywne.
5. U widłaków przedrośla są jednopienne i heterotroficzne.
Zadanie 33 (4pkt,). Połącz w pary:
6. paprocie a. poryblin jeziorny
7. skrzypy b. rhynia
8. widłakowe c. kalamity
9. ryniofity d. podrzeń żebrowiec
e. kosodrzewina