5.

Różnorodność roślin

5.1. Rośliny pierwotnie wodne

1) Rośliny pierwotnie wodne to organizmy zaliczane do protistów i roślin.

Argumenty przemawiające za przynależnością ich do roślin to:

a) 2-błonowa budowa chloroplastów

b) ściana komórkowa zbudowana z celulozy
c) obecność wakuol podtrzymujących turgor komórek
d) występowanie materiału zapasowego w postaci skrobi

2)
Rośliny pierwotnie
wodne

zielenice krasnorosty

3)

Formy morfologiczne
roślin pierwotnie
wodnych

jednokomórkowe: wielokomórkowe:
kolonijne:
nieruchliwe, np. nitkowate, np. skrętnica
jednakowe, np. gonium
chlorella nibytkankowe, np.
zróżnicowane, np. toczek
wiciowcowe, np. koralina
zawłotnia

1
 5. Różnorodność roślin

4)
Rozmnażanie roślin
pierwotnie wodnych

przemiana
koniugacja
pokoleń

5) Przemiana pokoleń ulwy sałatowej:

a) gametofit wytwarza gamety (n)

b) połączenie gamet i wytworzenie zygoty (2n)
c) z zygoty wyrasta diploidalna roślina – sporofit
d) sporofit produkuje zarodniki, z których wyrasta gametofit (n)

6) Koniugacja skrętnicy:

a) dwie plechy zbliżają się do siebie i układają równolegle

b) między komórkami tworzy się kanalik
c) poprzez połączenie zawartości obu komórek powstaje zygota
d) zygota otacza się grubą ścianą i staje się formą przetrwalnikową, w której
komórka zimuje

7) Znaczenie krasnorostów i zielenic:

a) kiedy się osiedlają tworzą fitoplankton (unoszące się zbiorowiska roślin i

protistów roślinopodobnych)

b) są pokarmem zwierząt

c) większość zielenic tworzy porosty

d) krasnorosty są wykorzystywane w przemyśle spożywczym, gdyż

produkują agar (naturalny środek żelujący zawierający agarozę –
polisacharyd posiadający właściwości żelujące)

2
 5. Różnorodność roślin

8) Znaczenie zielenic i krasnorostów

cecha zielenice krasnorosty

występowanie • Wody słone i • Wody słone
słodkie
• Środowiska
wilgotne
formy • Jednokomórkowe • Jednokomórkowe
• Kolonie • Kolonie
• Plechy • plechy

barwniki • chlorofile a i b • chlorofile a i d

• karoteny • karoteny
• ksantofile • ksantofile
rozmnażanie • bezpłciowe • bezpłciowe
• płciowe • płciowe

wykorzystywanie • medycyna • przemysł

spożywczy
• kosmetyka
• farmacja
przykłady • chlorella • szkarłatnica
• zawłotnia • widlik
• acetabularia • koralina
• toczek
• skrętnica
• ulwa
• gałęzatka

Acetabularia
https://www.google.pl/url?sa=i&rct=j&q=&esrc=s&source=images&cd=&cad
=rja&uact=8&ved=0ahUKEwikn9P7i5nXAhXLKFAKHQ5rA9QQjRwIBw&url
=https%3A%2F%2Falchetron.com%2FAcetabularia-1642594-
3 W&psig=AOvVaw2fXCM8ZnvcjUHWs1Sli3bd&ust=1509478557215279
 5. Różnorodność roślin
5.2. Główne kierunki rozwoju roślin

1) Pierwsze rośliny lądowe:

a) pojawiły się w paleozoiku

b) wywodziły się z grupy ramienicowych
należących do zielenic
c) rozmnażały się izomorficzną przemianą
pokoleń
d) były reprezentowane przez ryniofity

1) Rośliny żyjące w wodzie mają:

pęd nadziemny
a) stały dostęp do wody i soli mineralnych
b) zmienną ilość tlenu
c) ograniczoną ilość światła
d) niewielkie wahanie dobowe temperatur

2) Rośliny lądowe musiały przystosować się do

lądowego trybu życia wytwarzając organy:

a) wegetatywne – korzenie, łodygi, liście

b) generatywne – kwiaty, owoce

3)

Rozmnażanie przez:

gametofit:
sporofit: wytwarza gametangia
wytwarza zarodnie i zapłodnienie ma postać
mejospory oogamii i wymaga
udziału wody

4
 5. Różnorodność roślin

4)

Adaptacje roślin do życia na lądzie

Warunki życia na Cechy adaptacyjne znaczenie
lądzie
Niedobór wody i soli Wykształcenie korzeni Możliwość pobierania
mineralnych wody z gleby
Wykształcenie tkanek Sprawny transport
okrywających wody w obrębie rośliny
Wykształcenie tkanek Ograniczenie utraty
pokrytych kutykulą wody
Niska zawartość Wytworzenie aparatów Sprawna wymiana
dwutlenku węgla szparkowych gazowa
Wytworzenie dużej Zwiększenie
ilości liści powierzchni
asymilacyjnej
Powstanie przestworów Usprawnienie
międzykomórkowych transportu tlenu i
dwutlenku węgla w
roślinie
Mała gęstość Dobrze rozwinięte Stabilizacja rośliny w
powietrza, działanie korzenie podłożu
wiatru Wykształcenie tkanek Wzmocnienie i
wzmacniających usztywnienie pędów
Wahanie temperatury Wykształcenie tkanek Izolowanie wnętrza
okrywających rośliny od wpływu
temparatury

5) Teoria telomowa to reguła, według której telomy (szczytowe

rozgałęzienia pędów zawierające tkankę przewodzącą) ryniofitów dały
początek organom roślinnym, poprzez:

a) przewyższanie – szybszy wzrost telomu.

Tak powstały pędy główne i boczne.

b) spłaszczanie – rozgałęzianie telomów.

c) zrastanie - zrastanie się spłaszczonych systemów

rozgałęzień. Tak powstały liście.

https://www.google.pl/url?sa=i&rct=j&q=&esrc=s&source=images&cd
=&cad=rja&uact=8&ved=0ahUKEwj8z5yLiZnXAhULalAKHRBXAOsQj
RwIBw&url=http%3A%2F%2Fbiologiawliceum.blogspot.com%2F2011
5 %2F10%2Fdzia-5-rosliny-
zielone.html&psig=AOvVaw0_WWvGc64lGI5KDJfytRpC&ust=150947
7784960847
 5. Różnorodność roślin
5.3. Tkanki roślinne

1) Tkanka to zespół komórek o podobnej budowie i pochodzeniu. Nauka

badająca tkanki to histologia. Tkanki mogą być:

a) twórcze – dzielą się

b) stałe – nie dzielą się
c) jednorodne – zbudowane z komórek jednego typu
d) niejednorodne – zbudowane z kilku typów komórek
e) żywe – zbudowane z żywych komórek
f) martwe – zbudowane z martwych komórek

2)
Tkanki
roślinne

twórcze stałe

pierwotne wtórne okrywające miękiszowe wzmacniające przewodzące

3)

Tkanki roślinne twórcze

(merystematyczne)

wtórne:
pierwotne:
kambium
merystemy wierzchołkowe
fellogen
merystemy wstawowe
kallus
niektóre tkanki
większość tkanek
zarodnikotwórcze zarodnikotwórczych
6
 5. Różnorodność roślin

4) Tkanki twórcze pierwotne (merystemy pierwotne) stanowią:

a) Merystemy wierzchołkowe (stożki wzrostu):

• powodują wzrost rośliny na długość
• są na szczycie pędu,

b) Merystemy wstawowe (interkalarne) :

• powodują wzrost pędu na długość
• są w łodydze

c) Niektóre tkanki zarodnikotwórcze (archesporialne) :

• wytwarzają haploidalne zarodniki
• są wewnątrz zarodni, gdzie ich komórki przechodzą mejozę

5) Tkanki twórcze wtórne (merystemy wtórne) tworzy:

a) Kambium (miazga międzywiązkowa):

• Umożliwia przyrost rośliny na grubość

• Produkuje drewno wtórne i łyko wtórne
• Jest w wewnętrznej części korzenia i łodygi

b) Fellogen (miazga korkotwórcza): merystemy

boczne
• Wytwarza korek (fellem) i pasma tkanki
miękiszowej (fellodermę)

• Jest w zewnętrznej części łodygi i korzenia

c) Kallus (tkanka przyranna):

• Powstaje w miejscu zranienia rośliny

d) spora ilość tkanki zarodnikotwórczej (archesporialnej) :

• wytwarzają haploidalne zarodniki
• jest wewnątrz zarodni, gdzie jej komórki przechodzą mejozę

https://www.google.pl/url?sa=i&rct=j&q=&esrc=s&source=image
s&cd=&cad=rja&uact=8&ved=0ahUKEwjS6OGwjZnXAhVHZ1A
KHeHCB_YQjRwIBw&url=http%3A%2F%2Fwww.aucoeurdelar
bre.ca%2Fen%2Ffrom-root-to-crown%2Ftrunk-and-
branches%2Fslide-
show.php%3Fid%3D5%26media_id%3D1&psig=AOvVaw3SqA
7 aFjEvkavZW1v7sQvEd&ust=1509478937419251

Kallus drzewa
 5. Różnorodność roślin
6)

Tkanki roślinne
okrywające

pierwotne wtórne

korkowica
skórka
(peryderma)

epiderma ryzoderma

7) Tkankę okrywającą pierwotną stanowi skórka występująca jako:

a) Epiderma (skórka pędu)

• chroni roślinę przed wpływem niekorzystnych czynników i utratą

wody
• jest zbudowana z przylegających do siebie komórek pokrytych
kutykulą, komórki te są pozbawione chloroplastów

Wytwory
epidermy

aparaty szparkowe kolce

(umożliwiają transpirację i
włoski (funkcja ochronna; nie mają
wymianę gazową, otiwerają się
pod wpływem zwiększenia tkanki przewodzącej, co
turgoru) odróżnia je od cierni)

kutnerowe
czepne
parzące (chronią roślinę
(zapobiegają
(funkcja ochronna) przed zimnem i
zsuwaniu się pedów)
parowaniem)
8
 5. Różnorodność roślin
b) Ryzoderma (skórka korzenia):

• chroni roślinę przed niekorzystnymi czynnikami

• bierze udział w pobieraniu wody i soli mineralnych
• jest zbudowana z pojedynczej warstwy przylegających do siebie
żywych komórek pozbawionych kutykuli
• wytwarza włośniki, zwiększające powierzchnię chłonną korzenia

https://www.google.pl/url?sa=i&rct=j&q=&esrc=s&source=images&cd=&cad=rja&uact=8&ved=0ahUKEwje0d7kjZn
XAhVNJ1AKHSM8AuEQjRwIBw&url=http%3A%2F%2Fbiologia.opracowania.pl%2Fgimnazjum%2Ftkankowa_bud
owa_organizm%25C3%25B3w%2Ftkanki_ro%25C5%259Blinne%2F&psig=AOvVaw3YthlKNawKhmqCzfQFs0SH
&ust=1509479037989070

8) Wtórną tkankę okrywającą stanowi korkowica (peryderma). Jest

zbudowana z:

a) korka (fellemu)

b) miazgi korkotwórczej (fellogenu)

c) tkanki miękiszowej (fellodermy)

Do jej najważniejszych funkcji należy: https://www.google.pl/url?sa=i&rct=j&q=&esrc=s&source=images&cd=&cad

=rja&uact=8&ved=0ahUKEwjiqOuRjpnXAhVPaFAKHQFjDOMQjRwIBw&url
=https%3A%2F%2Fbrainly.pl%2Fzadanie%2F252791&psig=AOvVaw0zqU
• ochrona przed wodą i powietrzem 3OfnhS9MkE4jIeSzIA&ust=1509479141054276

• ochrona przed utratą wody i uszkodzeniami mechanicznymi

• zapewnienie odpowiedniej temperatury

Wymiana gazowa perydermy jest możliwa, dzięki obecności przetchlinek,

czyli przestwory między luźno ułożonymi komórkami.

https://www.google.pl/url?sa=i&rct=j&q=&esrc=s&sourc
e=images&cd=&cad=rja&uact=8&ved=0ahUKEwifooD
SjpnXAhWOKFAKHQunCQIQjRwIBw&url=http%3A%2
F%2Fdoxa.fm%2Faudycja%2Fw-strzelcach-opolskich-
badaja-drzewa-wycinki-nie-
bedzie%2F&psig=AOvVaw02ZbdeD2lz4cjiGZyYl61x&u
st=1509479253487940
9
Przetchlinki drzewa
 5. Różnorodność roślin

9)

Miękisz

zasadniczy asymilacyjny powietrzny spichrzowy

palisadowy gąbczasty wieloramienny wodonośny

a) miękisz zasadniczy (podstawowy):

• wypełnia przestrzenie między innymi tkankami

• jest zbudowany z okrągłych komórek, pomiędzy którymi są przestrzenie
międzykomórkowe

b) miękisz asymilacyjny (chlorenchyma):

✓ miękisz palisadowy:

• występuje w liściach, najczęściej pod skórką górną

• posiada cylindryczne i przylegające do siebie komórki posiadające
chloroplasty
• przeprowadza fotosyntezę

https://www.google.pl/url?sa=i&rct=j&q=&esrc=s&source=i
mages&cd=&cad=rja&uact=8&ved=0ahUKEwjFttSYj5nXAh
WLPFAKHY3IAsEQjRwIBw&url=https%3A%2F%2Fwww.e
maze.com%2F%40ATRCLQW%2Fbio&psig=AOvVaw22Ku
DXh6VO_a7P32vvmBHB&ust=1509479422840663

10 Miękisz palisadowy i gąbczasty liścia

 5. Różnorodność roślin

✓ miękisz gąbczasty:

• występuje w liściach, najczęściej pod skórką dolną oraz w łodygach

roślin zielnych
• ma komórki luźno ułożone
• ma mniejszą ilość chloroplastów, niż miękisz palisadowy
• przeprowadza fotosyntezę i wymianę gazową

✓ miękisz wieloramienny:

• występuje w liściach roślin iglastych

• jest zbudowany z komórek o pofałdowanych ścianach i leżących
blisko siebie oraz posiadających liczne chloroplasty
• odpowiada za przeprowadzanie fotosyntezy

c) miękisz powietrzny (aerenchyma):

• występuje w organach roślin wodnych, głównie w łodygach

• jest zbudowany z luźno ułożonych komórek, między którymi są
przestrzenie tworzące systemy kanałów wypełnionych powietrzem
• stanowi wewnętrzny magazyn tlenu i dwutlenku węgla
• ułatwia roślinom ruch w wodzie

d) miękisz spichrzowy:

• występuje w organach spichrzowych, np. w korzeniu marchwi

• posiada komórki z licznymi leukoplastami
• magazynuje substancje odżywcze

e) miękisz wodonośny:

• magazynuje wodę roślinom występującym na terenach suchych

• posiada duże wakuole w komórkach

11 Miękisz powietrzny
https://www.google.pl/url?sa=i&rct=j&q=&esrc=s&source=images&cd=&cad=rja&uact=8&ved=0a
hUKEwie6-XEj5nXAhVFU1AKHU87BsIQjRwIBw&url=http%3A%2F%2Fforum-
demotywatory.pl%2Fprintview.php%3Ft%3D35%26start%3D660&psig=AOvVaw0kxph0tj9PuIYq
gZhXPpwD&ust=1509479516133974
 5. Różnorodność roślin

10)

Tkanki
wzmacniające

zwarcica twardzica
(kolenchyma) (sklerenchyma

komórki kamienne włókna

kolenchyma płatowa: sklerenchymatyczne:
kolenchyma kątowa: (sklereidy):
celulozowe zgrubienia komórki o wydłużonym
celulozowe zgrubienia w komórki występujące
kątach komórek wzdłuż ścian kształcie, występujące
w obrębie tkanek
komórkowych w obrębie innych
miękiszowych
tkanek

Do tkanek wzmacniających należy:

a) zwarcica (kolenchyma):

• jest zbudowana z żywych, wydłużonych, przylegających do siebie

komórek. Ściana komórkowa ma liczne celulozowe zgrubienia.
• nadaje roślinom elastyczność i chroni je przez uszkodzeniami
• występuje w nadziemnych częściach roślin, np. w ogonkach
liściowych i młodych częściach łodyg

b) twardzica (sklerenchyma):

• jest zbudowana z martwych komórek o grubych ligninowych

zgrubieniach
• nadaje roślinom sztywność i zwiększa odporność organów
roślinnych
• występuje w starszych organach roślinnych

https://www.google.pl/url?sa=i&rct=j&q=&esrc=s&source=image
s&cd=&cad=rja&uact=8&ved=0ahUKEwjvztLwj5nXAhUSJ1AKH
bFUAfoQjRwIBw&url=https%3A%2F%2Fcnx.org%2Fcontents%
2F9d8e911b-e813-4660-a63e-
12 67f153dd9e2b%401&psig=AOvVaw1Bh2rWR0EBwj7JmP6D3al
J&ust=1509479603537681

Kolenchyma
 5. Różnorodność roślin

11)
Tkanki przewodzące

drewno łyko
(ksylem) (floem)

miękisz włókna komórki rurki miękisz włókna

cewki naczynia
drzewny drzewne sitowe sitowe łykowy łykowe

12) Drewno (ksylem):

a) transportuje wodę z solami mineralnymi z korzeni w górę rośliny

b) jest zbudowane z:

• cewek (tracheidów):

▪ komórek o wrzecionowatym kształcie i zdrewniałych

ścianach, posiadające jamki, którymi przepływa woda.

▪ nadają sztywność i wytrzymałość mechaniczną

▪ występują w drewnie paprotników i roślin nagozalążkowych

https://www.google.pl/url?sa=i&rct=j&q=&esrc=s&sou
rce=images&cd=&cad=rja&uact=8&ved=0ahUKEwiu
9M7GkJnXAhUDbFAKHUSXBPMQjRwIBw&url=http
%3A%2F%2Fwww.wikiwand.com%2Fde%2FHolzan
atomie&psig=AOvVaw3vxuHbPme7cJ9MCoGlea6c&
ust=1509479786777132

13

Tracheidy
 5. Różnorodność roślin

• naczyń (trachei):

▪ długich rur zbudowanych z martwych komórek, w których

zanikł proplast i ściany poprzeczne

▪ mających silnie zdrewniałe ściany i jamki

https://www.google.pl/url?sa=i&rct=j&q=&esrc
=s&source=images&cd=&cad=rja&uact=8&ve
d=0ahUKEwiK77mGkZnXAhUSaFAKHTJDA
wMQjRwIBw&url=http%3A%2F%2Fbiologia-
gim-
liceum.bloog.pl%2Fid%2C339145352%2Ctitl
e%2CTkanki-
roslinne%2Cindex.html&psig=AOvVaw2Zpgtc
GLg-
gRcoz47dC553&ust=1509479919802791

• miękiszu drzewnego:

▪ żywych komórek spełniających funkcję spichrzową

▪ zapewnia kontakt między naczyniami i innymi tkankami

• włókien drzewnych:

▪ dodatkowego elementów wzmacniających

▪ stanowią główną masę drewna (ksylemu)

13) Łyko (floem):

a) transportuje produkty fotosyntezy z liści do innych organów

b) jest tkanką żywą
c) dzieli się na łyko pierwotne i łyko wtórne
d) jest zbudowane z:

• komórek sitowych:

➢ nachodzą na siebie i kontaktują przez pola sitowe rozrzucone

po ich całej powierzchni
➢ występują u roślin nagonasiennych i paprotników

14
 5. Różnorodność roślin
• rurek sitowych:

➢ są zbudowane z żywych komórek o wydłużonym kształcie,

ułożonych w pionowe szeregi
➢ ich ściany poprzeczne mają pola sitowe z dużymi otworami,
przez które przechodzą pasma cytoplazmy, które łączą
protoplasty (aktywnie metabolicznie części komórek bez
ściany komórkowej) sąsiednich komórek
➢ występują u roślin okrytozalążkowych

https://www.google.pl/url?sa=i&rct=j&q=
&esrc=s&source=images&cd=&cad=rja
&uact=8&ved=0ahUKEwj5tszFkZnXAh
VEKlAKHQeAB_QQjRwIBw&url=http%3 • miękiszu łykowego:
A%2F%2Fbiologia-gim-
liceum.bloog.pl%2Fid%2C339145352%
2Ctitle%2CTkanki-
roslinne%2Cindex.html&psig=AOvVaw2
➢ występuje w postaci pasm komórek miękiszowych o funkcji
nyRIhxYsGp5kAz957yU0t&ust=150948 spichrzowych
0053598748

• włókien łykowych:

➢ zbudowane z martwych komórek

➢ stanowią funkcję wzmacniającą

14) Utwory
wydzielnicze

zewnętrzne wewnętrzne

komórki hydatody: włoski trawienno- komórki mleczne: kanały żywiczne:

epidermy: miodniki: chłonne:
wytwarza wode wytwarzają sok wytwarzają
wytwarzają wytwarza wytwarzają żywicę, np. igły
z solami mleczny (lateks), np.
olejki nektar, np. roztwory z sosny
mineralnymi, np. łodyga kauczuku
eteryczne, np. kwiaty roślin enzymami
liście poziomki
liście nasiennych trawiennymi, w
eukaliptusa, np. liście rosiczki
płatki róży

Hydatody poziomki
Włoski trawienno-chłonne rosiczki
http://biologia-
15 fisiovegetal.blogspot.com/2010/12/gutacion.html https://www.google.pl/url?sa=i&rct=j&q=&esrc=s&source=images&c
d=&cad=rja&uact=8&ved=0ahUKEwilh-
HekpnXAhVRblAKHek4BfAQjRwIBw&url=http%3A%2F%2Fwww.ro
sliny-owadozerne.pl%2FAguchaG-
m6305.html&psig=AOvVaw2X_m3BTgmkBX0lk_7X2jPR&ust=1509
480348372971
 5. Różnorodność roślin

5.4. Organy wegetatywne roślin

1)
Organy
wegetatywne

korzeń łodyga liście

2) Budowa zewnętrzna korzenia

https://www.google.pl/url?sa=i&rct=j&q=&esrc=s&source=images&cd=&cad=rja&uact=8&ved=0ahUKEwiX_eLclJnXAhUEY1AK
16 HViTAucQjRwIBw&url=%2Furl%3Fsa%3Di%26rct%3Dj%26q%3D%26esrc%3Ds%26source%3Dimages%26cd%3D%26cad%
3Drja%26uact%3D8%26ved%3D0ahUKEwjusafblJnXAhWLL1AKHeRCBPAQjRwIBw%26url%3Dhttp%253A%252F%252Fbiol
ogia.opracowania.pl%252Fgimnazjum%252Fro%2525C5%25259Bliny_nasienne%252Fro%2525C5%25259Bliny_okrytonasien
ne%252F%26psig%3DAOvVaw11PYfB52zuwU2fsiZ15rB5%26ust%3D1509480904874010&psig=AOvVaw11PYfB52zuwU2fsi
Z15rB5&ust=1509480904874010
 5. Różnorodność roślin

3) Systemy korzeniowe

palowy:
wiązkowy:
składa się z korzenia głównego i korzeni
bocznych składa się z licznych korzeni o podobnej
długości (korzeni przybyszowych)
występuje u roślin drzewiastych -
głównie nagonasiennych i występuje u roślin zielnych - głównie
dwuliściennych paprotników i roślin jednoliściennych

http://content.epodreczniki.pl/content/womi/29917/classic-1920.png

4) Funkcje korzenia:

• pobieranie wody i soli mineralnych

• utrzymywanie rośliny w podłożu

17
 5. Różnorodność roślin

5) Budowa pierwotna korzenia – charakterystyczny układ tkanek, który

powstaje w wyniku działania merystemu wierzchołkowego (stożka
wzrostu) korzenia.

http://content.epodreczniki.pl/content/womi/29919/classic-1920.png

włośnik – zwiększają
powierzchnię chłonną
korzenia

ryzoderma -
wytwarza włośniki

miękisz – przewodzi
wodę i sole mineralne
z ryzodermy do walca
osiowego

łyko pierwotne

drewno pierwotne

okolnica (perycykl) –
wytwarza korzenie
boczne
śródskórnia
(endoderma) –
ochrania wiązki
http://slideplayer.pl/426112/1/images/29/Rys.+3.68.+PRZEKR%C3%93J+POPRZECZNY+M%C5%81ODEGO+KORZENIA.jpg
przewodzące oraz
komórki transportujące
18 wodę z kory pierwotnej
do walca osiowego
 5. Różnorodność roślin

6) Budowa wtórna korzenia – charakterystyczny układ tkanek, który

powstaje w wyniku działania merystemów bocznych.

https://encrypted-tbn0.gstatic.com/images?q=tbn:ANd9GcQUEc9-zc2HalFXnhio-
KhKowco0Nhk_6fS7zSEBMFzTL4RnIwo

7) Etapy przyrostu wtórnego korzenia:

1. Wykształcenie merystemów bocznych (kambium fellogen).

2. Fragmenty kambium łączą się ze sobą i wytwarzają do wnętrza drewno

wtórne, a na zewnątrz łyko wtórne. Fellogen wytwarza do wnętrza
fellodermę, a na zewnątrz korek (perydermę).

8) Przekrój korzenia:

https://www.wlin.pl/assets/1728/przekr%C3%B3j%20z%20opisem_normal.jpg

19 http://content.epodreczniki.pl/content/womi/29927/classic-1440.png
 5. Różnorodność roślin

9) Modyfikacje korzeni:

a) korzenie spichrzowe:

• magazynują substancje odżywcze

• umożliwiają roślinie przetrwanie zimy oraz
wzrost i rozwój organów nadziemnych wiosną
• występują np. u marchwi
http://www.pngmart.com/files/1/Carrot-Cutting-Pieces
PNG.png

b) korzenie podporowe:

• wyrastają z łodygi nadziemnej i wrastają

w podłoże
• stabilizują roślinę
• występują np. u kukurydzy

c) korzenie czepne:

• przytwierdzają oślinę do
podpór, np. do pni
• występują np. u bluszczu

d) korzenie powietrzne:

• zwisają swobodnie w powietrzu

• wchłaniają wodę deszczową
lub parę wodną
• występują, np. u storczyków

e) korzenie oddechowe:

• pionowo wyrastają z gleby

• służą do pobierania tlenu
• występują, np. u namorzynów

f) ssawki:

• służą do pobierania wody

z solami mineralnymi i produktów
fotosyntezy
• występują np. u jemioły

20
 5. Różnorodność roślin

10) Budowa zewnętrzna łodygi

miejsce w kątach liści

umożliwiające powstawanie
odgałęzień bocznych

znajduje się na szczycie,

jest zbudowany ze stożków
wzrostu, zawiązków liści i
pędów bocznych

odcinek łodygi
między węzłami
miejsce, gdzie
http://content.epodreczniki.pl/content/womi/29931/classic-1440.png
wyrastają liście

Łodyga wraz z liśćmi tworzy

pęd.

Budowa pąku wierzchołkowego

http://4.bp.blogspot.com/-oA4xrrML-
qE/VNOvp60SPaI/AAAAAAAAAao/W4MY8e9SsQM/s1600/5611.jpg

11) Funkcje łodygi:

a) utrzymywanie liści, kwiatów i owoców

b) przewodzenie wody z solami mineralnymi z korzeni do innych
organów
c) przewodzenie produktów fotosyntezy z liści do innych części rośliny

21
 5. Różnorodność roślin

12) Budowa pierwotna łodygi – charakterystyczny układ tkanek,

powstały w wyniku działania stożka wzrostu łodygi.

http://content.epodreczniki.pl/content/womi/29932/classic-1440.png http://content.epodreczniki.pl/content/womi/29934/classic-1440.png

Łodyga w budowie pierwotnej posiada:

a) skórkę (epidermę):

• spełnia funkcję ochronną

• zapewnia wymianę gazową (dzięki aparatom szparkowym)

b) korę pierwotną – w jej obrębie występują:

• tkanka miękiszowa
• komórki wydzielnicze
• tkanki wzmacniająca (zwardzica i twardzica)
• śródskórnia (endoderma)

c) walec osiowy – w jego obrębie występują:

• okolnica (perycykl)
• tkanki przewodzące tworzące wiązki ułożone w pierścienie
(koncentrycznie)
• łyko pierwotne i drewno pierwotne
• kambium

22
 5. Różnorodność roślin

http://content.epodreczniki.pl/content/womi/29933/classic-1440.png

23
 5. Różnorodność roślin

13) Budowa wtórna łodygi – charakterystyczny układ tkanek powstający

w wyniku działania merystemów bocznych (tzw. przyrostu wtórnego).

łyko wtórne
fellogen

drewno wtórne

kambium

łyko
pierwotn
e
promień drzewny

drewno
pierwotne korkowica
(peryderma
)
https://encrypted-tbn0.gstatic.com/images?q=tbn:ANd9GcQUEc9-zc2HalFXnhio-
KhKowco0Nhk_6fS7zSEBMFzTL4RnIwo

14) Przyrost wtórny łodygi:

1. Powstanie kambium i fellogenu. Pierścień kambium obejmuje

kambium wiązkowe (leży na obszarze tkanek przewodzących) i
międzywiązkowe (powstaje z tkanek miękiszowych, leżących między
tkankami przewodzącymi). Fellogen powstaje z różnych tkanek kory
pierwotnej, np. epidermy.

2. Wytwarzanie drewna i łyka wtórnego przez kambium, co zwiększa

obwód łodygi oraz odpadania epidermy i kory pierwotnej.

3. Wytwarzanie korkowicy przez fellogen.

24
 5. Różnorodność roślin

15) Porównanie budowy pierwotnej łodygi roślin dwuliściennych i

jednoliściennych:

https://biologhelp.com/sites/default/files/maturalne/2011-06-pr-12.png

16)

Łodygi

zielne:
zdrewniałe:
są delikatne, soczyste
osiągają znaczną długość, są trwałe
żyją jeden okres wegetacyjny
żyją wiele okresów wegetacyjnych
występują u roślin jednorocznych,
występują u drzew, krzewów
dwuletnich

25
 5. Różnorodność roślin

17) Modyfikacje łodygi:

a) kłącza:

• pełnią funkcję spichrzową i przetrwalnikową

• są organami rozmnażania wegetatywnego
• występują np. u imbiru jako podziemne łodygi http://pngimg.com/uploads/ginger/ginger
_PNG16789.png

b) rozłogi:

• odgałęzienia płożące się po ziemi lub rosnące

pod jej powierzchnią
• występują, np. u truskawek

c) bulwy:

• pełnią funkcję spichrzowe, przetrwalnikową

• służą do rozmnażania wegetatywnego
• występują, np. u ziemniaka

d) wąsy:

• cieńkie odgałęzienia łodygi, stanowiące organy czepne

• pod wpływem bodźca owijają się wokół podpory
• występują, np. u winorośli

e) łodygi spichrzowe:

• grube, mięsiste organy pełniące funkcje spichrzowe i

przetrwalnikowe
• występują, np. u kalarepy

f) ciernie:

• sztywne, ostre i silnie zdrewniałe odgałęzienia łodygi

• stanowią ochronę rośliny przed roślinożercami
• występują, np. u śliwy tarniny

http://www.ogrodyewy.pl/wp-
26 content/uploads/2015/02/DSC_0031a-1024x680.jpg
 5. Różnorodność roślin

18) Budowa morfologiczna liścia:

http://content.epodreczniki.pl/content/womi/10547/classic-1920.png

19) Ulistnienie – sposób ułożenia liści na łodydze.

http://content.epodreczniki.pl/content/womi/10556/classic-1920.jpg

27
 5. Różnorodność roślin

20) Nerwacja – system wiązek przewodzących transportujących wodę z

solami mineralnymi, produktów fotosyntezy w liściu.

http://content.epodreczniki.pl/content/womi/10548/classic-1920.jpg

21)

Liście

pojedyńcze złożone

wrębne klapowane dzielne sieczne pierzastozłożony dłoniastozłożony

https://atlas-
roslin.pl/foto/plansze/pi
http://drzewa.nk4.netm
28 ark.pl/zasoby/atlas/jarz
erzasto- https://t1.ftcdn.net/jpg/00/4 http://3.bp.blogspot.com/-
podzielony.png 6/33/18/220_F_46331802_ http://www.survival.strefa.pl/s/lis qRpxRtYt74I/UM3RQb_E4pI/A
ab/jarzab_szwedzki/jar c-r2.jpg AAAAAAAAm0/gxD_MLvVMw
http://www.survival.strefa.pl/s/l zab_szwedzki_501_m. EIIjzT5xOYlufXEEcRzvZd8
XrIWLfyvk.jpg M/s1600/9.jpg
isc-r2.jpg jpg
 5. Różnorodność roślin

22) Budowa anatomiczna:

a) liścia klonu

http://content.epodreczniki.pl/content/womi/29940/classic-1920.png

b) liścia sosny

tkanka
wzmacniająca aparat szparkowy
tkanka
transfuzyjna (sklerenchyma)

tkanka
przewodząca

kanał
epiderma
żywiczny
drewno łyko
miękisz
wieloramienny

29 http://netgraf.republika.pl/budowa_igly_sosny.jpg
 5. Różnorodność roślin

23) Modyfikacje liści:

a) liście pułapkowe:

• potrafią chwytać i trawić drobne zwierzęta

• podczas trawienia roślina dostaje azot
• występują, np. w muchołówce

b) liście spichrzowe:
http://ww2.hdnux.com/photos/65/33/
66/14007725/3/920x920.jpg
• grube, mięsiste liście, bogate w miękisz
spichrzowy
• magazynują substancje odżywcze
• występują, np. w kapuście

c) liście łuskowate:

• są to liście suche, bezzieleniowe

• ochraniają delikatne, głębiej położone
struktury roślin
• występują, np. w lilaku (ochraniają
wierzchołek pędu)
http://www.drzewapolski.pl/Drzewa/K
asztanowiec/Czerwony/Kasztanowie
c_czerwony_pak2.jpg
d) ciernie:

• stanowią funkcję ochronną

• występują, np. w kaktusach

e) liściaki:

• mają zredukowane blaszki liściowe i spłaszczone ogonki liściowe

• pełnią funkcje asymilacyjne
• występuje, np. u akacji

f) wąsy:

• umożliwiają roślinie przyczepianie się do podpory

• występują, np. w wyce

30
http://www.healingidahofalls
.com/uploads/2/5/8/3/25830
189/_1854014_orig.jpg
 5. Różnorodność roślin
5.5. Rośliny zarodnikowe

31