QC GR 110919

जलसंपदा विभागांतगगत प्रकल्प
कामांचे गुणवियंत्रण ि गुणित्ता

हमीसंदभात एकवत्रतपणे ि सुधावित
मागगदर्गक तत्िाबाबत.
महािाष्ट्र र्ासि
जलसंपदा विभाग
र्ासि विणगय क्रमांक : गुविमं-2014/प्र.क्र.57/वििसं3
मंत्रालय, मुंबई : 400 032
वदिांक: 11 सप्टें बि, 2019
प्रस्ताििा- िाज्याच्या जल संसाधिांचा पुिेपुि उपयोग करूि घेण्याच्या दृष्ष्ट्टिे , महािाष्ट्र

र्ासिािे अिेक खो-यातील िद्ांिि बहु उद्देर्ीय प्रकल्प योजिा आखल्या आहेत. या बांधकामांमध्ये
मोठ्या प्रमाणात किण्यात येत असलेली आर्थिक गुंतिणूक, िैसर्थगक संसाधिांचा िापि ि
बांधकामाची तांवत्रक ष्ललष्ट्टता लक्षात घेता, केलेली बांधकामे वटकाऊ आवण ष्स्िि असल्याची
खात्री किण्यासाठी कामाच्या गुणित्तेिि योग्य वियंत्रण असणे आिश्यक आहे.
ही बाब लक्षात घेता, जलसंपदा विभागािे (तत्कालीि ससचि आवण ऊजा विभाग) सि
1876 पासूि िेगिेगळ्या सािगजविक बांधकाम हस्त पुष्स्तका (पीडब्लल्युडी हॅंडबुक) प्रकावर्त
केलेल्या आहेत आवण त्याप्रमाणे सािगजविक बांधकाम पुष्स्तका पीडब्लल्यूडी हॅंडबुक अध्याय 33
(भाग -1 : संधािक कामे आवण भाग -2 मातीकामे) यामध्ये प्रकल्पाच्या बांधकामाची गुणित्ता
िाखणेसंबंधी सविस्ति मागगदर्गि केलेले आहे. तसेच जलसंपदा विभागािे िेळोिेळी कामाचे गुणित्ते
बाबत जोडपत्र क्र.1 मधे िमुद केल्यािुसाि विविध पविपत्रके ि वदर्ा-विदे र् विगगवमत केलेले
आहेत.
ििील सिग गोष्ट्टी ि आधुविक कल विचािात घेऊि जोडपत्र क्र.1 मधे िमुद विविध
पिीपत्रके वििसीत (Supercede) करुि जलसंपदा विभागांतगगत प्रकल्प बांधकामांचे गुणवियंत्रण ि
गुणित्ता हमी यासाठी खाली िमुद केल्यािुसाि एकवत्रतपणे सुधावित मागगदर्गक तत्त्िे विगगवमत
किण्यात येत आहेत.
र्ासि विणगय- जलसंपदा विभागांतगगत प्रकल्पािि गुणित्ता हमी सुविवित किण्यासाठी क्षेवत्रय
अवभयंत्यांिा पुढील प्रमाणे विदे वर्त किण्यात येत आहे.
जेव्हा एखादे काम सुवियोवजत ि योग्यवित्या व्यिस्िावपत केलेले असेल , तेव्हा इष्च्ित
लक्ष्य साध्य किणेसाठी आवण सेिाक्षम संिचिा विमाण किण्यासाठी दजेदाि गुणित्ता हमी /
व्यिस्िापि प्रणाली आवण कामाच्या प्रवत समपगणा्ािे च गुणित्ता हमी र्लय आहे .
र्ासि विणगय क्रमांकः गुविमं-2014/प्र.क्र.57/वििसं3
बांधकामार्ी संबंधीत अवभयंता (Engineer in-Charge) गुणित्ता हमी प्रणाली चा अिलंब

कितील. यात खालील बाबी समाविष्ट्ट आहेत.
१) योग्य सिेक्षण ि अन्िेषणािि आधावित सविस्ति संकल्पि.
२) सविस्ति संकल्पिािि आधावित तपर्ीलिाि िेखावचत्रे.
३) संकल्पि, िेखावचत्र, बांधकाम पद्धती यािि आधावित तपर्ीलिाि विविर्थदष्ट्ठे
(Specifications).
४) "कुर्ल आवण प्रवर्वक्षत क्षेवत्रय अवभयंते ि पयगिक्ष
े ी कमगचािी" यांचे कडू ि प्रभािी पयगिक्ष
े ण.
५) आिश्यक त्या सूचिांचे पालि केले जात आहे आवण उत्तिदावयत्ि असणे आिश्यक आहे
याची खात्री किण्यासाठी विवर्ष्ट्ट तपर्ीलांिि आधावित तपासणी सूचीचा िापि.
६) चाचणी अहिाला्ािे सामुग्री योग्य गुणित्तेची असल्याची खात्री किणे.
७) कामाच्या अंमलबजािणी दिम्याि अपेवक्षत िािंिाितेिुसाि क्षेवत्रय चाचण्या, अवभलेख
चाचण्या (Record Tests) आवण पूणग झालेल्या बांधकामांचे (Completed Work) पिीक्षण
करुि चाचणी घेऊि कामाचे गुणित्तेबाबत खात्री किणे.
८) चाचणी अवभलेख, सामग्रीचा िापि, आवण फोटोग्रावफक / ष्व्हवडओ िेकॉवडिं गचे
दस्तऐिजीकिण, अवभलेख िेखांकिे तयाि किणे
९) पयगिक्ष
े क कमगचा-यांिा िेळोिेळी वदर्ादर्गि ि विर्ेष प्रवर्क्षण दे णे.
१०) त्रयस्ि यंत्रणे माफगत गुणित्ता लेखापिीक्षण, लेखापिीक्षणातील त्रुटींचे पुििािलोकि
करूि सुधािाणात्मक कायगिाही किणे.
११) अवभकिण / कंत्राटदाि यांचे संसाधि क्षमता ि बांधकाम गुणित्ते बाबत मूल्यांकि किणे.
बांधकाम अवभयंता (Engineer in-Charge) हे दक्ष िाहू ि बांधकाम सावहत्याच्या गुणित्ता

तपासणी अहिालांचे अिुपालि करूि, संकष्ल्पत पविमाणे, त्यािि आधावित िेखावचत्रे आवण
आिश्यक चाचणी्ािे बांधकाम प्रवक्रये दिम्याि गुणित्तेची तपासणी करूि अंवतम उत्पादिाची
तपासणी किण्यासाठी योग्य बांधकाम पद्धती अिलंब कितील जेणेकरूि झालेले बांधकाम हे
संकष्ल्पत मािकाचे विकष पूणग किेल.
कामाच्या गुणित्तेत सुधािणा होण्यासाठी तसेच क्षेवत्रय अवधकायांिी गुणित्ता हमी या
पैलक
ू डे अवधक लक्ष द्ािे या दृष्ट्टीिे, खालील सूचिा दे ण्यात येत आहेत.
बांधकाम अवभयंता (Engineer in-Charge) यांची कतगव्ये आवण जबाबदािी -.

१. बांधकाम अवभयंत्याची जबाबदािी:
1.1 सिग बांधकाम अवभयंत्यांिी लक्षात घ्यािे की गुणित्ता वियंत्रण ि गुणित्ता हमी प्रणालीचा हेतू
कामाच्या गुणित्तेमध्ये सुधािणा किणे हा आहे. विविर्थदष्ट्ठांिुसाि बांधकामे किणे ि बांधकामांची
उपयुलतता (performance) आवण सुिवक्षततेिुसाि (safety) बांधकामाची अंमलबजािणी किण्याची
सिग जबाबदािी बांधकाम कक्षाच्या अवभयंत्यांची आहे. बांधकाम अवभयंत्यांिी केलेले काम हे कामाचे
पृष्ट्ठ 49 पैकी 2
मंजूि संकल्पि, िेखावचत्रे ि विविदे र्ािुसाि केले गेले आहे ि त्यासाठी गुणित्ता हमी/व्यिस्िापि
प्रणाली िाबविलेली आहे ि केलेले काम हे उच्च गुणित्तेचे आहे असे प्रमावणत किणे आिश्यक आहे.
1.2 प्रकल्प बांधकामािि कायाष्न्ित किण्यात आलेली कायगपद्धती ही मंजूि किाि अटी, विविदे र्,
संबंवधत भाितीय मािके तसेच काम स्िीकािण्या आधी जलसंपदा विभागािे विगगवमत केलेल्या
विविध र्ासि विणगय/ पविपत्रके / पत्रातील सुचिािुसाि असणे आिश्यक आहे .
२. गुणित्ता हमी प्रणाली :-

2.1 बांधकाम विभागाच्या कायगकािी अवभयंता यांिी किाियाच्या कामासंबंधी स्िीकािलेल्या विविदा
प्रती तसेच तांवत्रक विविदे ष्ट्ठेसह किािांची प्रत, ठे केदािास वदलेले कायािंभ आदे र्, प्रमावणत
िेखावचत्रे इ. यांच्या प्रमावणत प्रती संबंधीत गुणवियंत्रण कक्षाचे कायगकािी अवभयंता यांिा काम सुरू
किणेपूिी दे णे आिश्यक आहे.
2.2 गुणवियंत्रण यंत्रणेकडील अवधकािी स्ितंत्रपणे कामांची पाहणी कितील आवण कामाचे
गुणित्तेची तपासणी किणे कविता विहीत िांििािीतेिुसाि घ्याियाच्या एकुण चाचण्यापैकी 20%
प्रावतविधीक िमूिा चाचण्या घेतील. तसेच बांधकाम विभागास बांधकामातील कमतिता ि उणीिा
िेळोिेळी ि आिश्यकतेिुसाि विदर्गिास आणूि दे णे हे गुणवियंत्रण अवभयंत्यांचे कतगव्य आहे.
२.3 बांधकाम अवभयंता (Engineer in-Charge) यांिी गुण वियंत्रण कक्षाचे अवभयंत्यांिी वदलेल्या
सिग उवचत सूचिांचे पालि किािे. जि बांधकाम अवभयंता आवण गुणित्ता वियंत्रण अवभयंता
यांच्यामध्ये कामातील त्रुटीं / मुद्द्ांबाबत मतभेद विदर्गिास आल्यास मुख्य अवभयंता (बांधकाम)
यांिी या मुद्दयांबाबत योग्य तो मागग काढणे आिश्यक िाहील.
2.4 बांधकाम आवण गुणवियंत्रणाचे प्रभािी अवभयंते यांिी प्रक्षेत्रािि पुिेसा िेळ उपष्स्ित िहाणे
आिश्यक आहे. गुणवियंत्रण अवभयंत्यांचा दृष्ट्टीकोि विधायक ि सूचक असािा. त्यांिी सुधािात्मक
उपाय सुचिािेत ि ते बांधकामात अंमलात आणणे कविता बांधकाम अवभयंत्यांिा सहकायग किािे.
२.5 गुण वियंत्रण अवभयंते ि बांधकाम अवभयंत्या्ािे िािंिाि कामाची संयुलत तपासणी किािी
म्हणजे गुणित्ता सुधािण्यास मदत होईल. गुणित्ता वियंत्रण अवभयंता यांिा बांधकाम अवभयंत्यांच्या
वियतकावलक समन्िय बैठकीस आमंवत्रत किािे. जेणे करूि कामाच्या गुणित्ता िाढीकविता
कामातील उणीिा समजूि घेऊि त्यांचे वििाकिण किणे सुलभ होईल.
२.6 कामाचे गुणवियंत्रण ि गुणित्ता हमी प्रणाली िाबविणे कविता बांधकाम विभागािे क्षेवत्रयस्िळी
योग्य प्रणाली विकवसत किािी. या प्रणालीमधे विविध बाबींच्या चाचण्या प्रयोगर्ाळे मध्ये घेणे,
विष्ट्कषग प्राप्त किणे, कायगक्षत्र
े ािि बांधकामाची विविध टप्प्यात तपासणी किणे , विविक्षण करूि
उणीिांमध्ये सुधािणा किणे यांचा समािेर् असेल. चाचण्यांच्या विष्ट्कषाचे विश्लेषण करूि
आिश्यक असल्यास त्ििीत योग्य उपाययोजिा किाव्यात.
२.7 जेिे बांधकामाच्या गुणित्तेत सुधािणा किणेच्या कामास कमी प्रवतसाद आहे , अर्ा कामािि
गुण वियंत्रण ि गुणित्ता हमी प्रणाली िाबविणे कविता बांधकाम कक्षाचे मुख्य अवभयंता/ अधीक्षक
अवभयंता/ कायगकािी अवभयंता यांिी गांभीयािे त्ििीत योग्य त्या सुधािात्मक उपाययोजिा किणे
अपेवक्षत आहे. जेणेकरूि कामे सुष्स्ितीत ि सुिवक्षत (Safe) होतील आवण त्यांच्या सेिाक्षमतेची
(serviceability) खात्री देता येईल.
२.8 चांगले काम साध्य किण्यासाठी गुणित्ता वियमाच्या महत्िाच्या बाबी गुणवियंत्रण यंत्रणेिे
संबंवधत बांधकाम विभागाच्या विदर्गिास आणाव्यात. ज्या बांधकामाची गुणित्ता िािंिाि सुचिा
दे ऊिही सतत दोषपूणग असेल, त्या संबंधीत विष्ट्काळजीपणा दाखिणा-या तांवत्रक पयगिक्ष
े क ि
बांधकाम विभागाचे अवभयंते यांचेिि योग्य ती कायगिाही किणेत येईल.
३. संकल्पि ि िे खावचत्रे:
३.१ कोणतेही अवभयांवत्रकी बांधकाम "मंजूि" िेखावचत्रांवर्िाय केले जाऊ िये. काम सुरू होण्यापूिी
बांधकामातील प्रत्येक घटकांचे सविस्ति िेखावचत्र क्षेवत्रयस्िळी उपलब्लध असणे आिश्यक आहे.
कामाची सुिवक्षतता (Safety) आवण वटकाऊपणा (Durability) ही कामाचे संकल्पि ि िेखावचत्रांिि
अिलंबूि असते. कामाची गुणित्ता िेखावचत्रांच्या गुणित्ते पासूि सुरू होते. िेखावचत्र क्षेवत्रय
पविष्स्ितीर्ी अिुरूप असणे आिश्यक आहे. म्हणूिच सिेक्षण आवण अन्िेषिातील मूलभूत मावहती
(चाचणी खड्डे , सिधिविििांची मावहती इ. ि भौगोवलक िैवर्ष्ट्ये) िेखांकिामध्ये दर्गविणे आिश्यक
आहे. बांधकामाच्या संिचिेचा संकष्ल्पत आिाखडा (designed layout) हा सिेक्षणािे प्राप्त
मावहतीिे अधोिेवखत असािा.
३.२ बांधकाम अवभयंता (Engineer in-Charge) यांिी कामाच्या सुििातीलाच क्षेवत्रय
पविष्स्ितीिुसाि िेखावचत्रे तयाि करूि ती सक्षम स्तिािि मंजूि किािीत. (उदा. Grid survey,
Contour plan, Alignment survey, Bearings, L-sections, Cross sections of canal & nalla
in CD works, Foundation drawings, Foundation plan in case of structures, Trial pit/
Bore results showing strata classification, Expected rock level or foundation level,
etc).
३.३ िेखावचत्रांमध्ये प्रत्येक घटकाचा तपर्ील असािा उदा. आिसीसी बांधकामामध्ये Handbook
on Concrete Reinforcement & detailing :- SP 34 (S & T)-1987 िुसाि लोहसळी संकल्पि,
बाि बेसडग र्ेडूयल, सांध्याचे तपर्ील / Splicing, lapping इत्यावद.
३.४ जलसेतु सािख्या बांधकामाबाबत सांध्यासाठी विस्तृत िेखावचत्रे, सांध्याििील उपाययोजिा
किणे, वटपणीसह अिुषंगीक भाितीय मािकांचा िेखावचत्रांमधे समािेर् किणे आिश्यक आहे.
३.५ िेखावचत्रातील वटपणी मध्ये संकष्ल्पत गृवहतके (उदा: - सामर्थयग, घिता, पािगम्यता, चाचणी
िािंिाविता, स्िीकृती विकष इत्यादी) तसेच िापिल्या जाणा-या सामग्रीचे गुणधमग बाबत मावहती
दे ण्यात यािी जेणेकरूि क्षेवत्रय अवधका-यांिा कायगक्षेत्राििील सामग्रीची तपासणी करूि ते िापिणे
बाबत विणगय घेणे सुलभ होईल.
३.६ िेखावचत्रे ही स्ियंस्पष्ट्ट असािीत. संकल्पि आवण िेखावचत्रे यांची पडताळणी करूि ती क्षेवत्रय
पविष्स्ितीर्ी जुळणािी आहेत ि बांधकामािि अंमलबजािणीसाठी स्िीकािाहग आहेत याची खात्री
करूि त्यास सक्षम अवधका-याची स्िाक्षांवकत मान्यता घेणे अवििायग आहे. मान्यताप्राप्त
िेखावचत्रांवर्िाय प्रत्यक्षात कामास सुरूिात करू िये.
४) विविर्थदष्ट्ठे-
४.१ संकल्पि, िेखावचत्रे आवण सावहत्य यािि विचाि करूि प्रत्येक घटकांसाठी तपर्ीलिाि
विविर्थदष्ट्टे तयाि किणे ि सक्षम स्तिािि मंजूि किणे आिश्यक आहे. विविर्थदष्ट्टांमध्ये संकष्ल्पत
मापदं ड, आिश्यक सामग्री गुणधमग, कामामध्ये िापिली जाणािी कायगपद्धती, कायगकुर्लता
(workmanship), पूणग झालेल्या बांधकामाची गुणित्ता इ. बाबी समाविष्ट्ट असाव्यात. तसेच या मध्ये
सामग्री कविता आिश्यक चाचण्या, बांधकामाची कायगपद्दती आवण पूणग झालेल्या बांधकामासाठी
आिश्यक पिीक्षणे ि मािके िमूद किणे आिश्यक आहे. या व्यवतविलत सामग्री, यंत्रसामग्री,
कायगपद्धती आवण चाचण्यांसाठी अिुषंगीक भाितीय मािके संदभा कविता िमूद किण्यात यािीत.
४.२ भाितीय मािक, पीडब्लल्यूडी बांधकाम ससहता पुष्स्तका अध्याय क्र ३३ भाग-I आवण भाग-II,
मािक विविदे र् (standard specifications) सकिा त्यांची सुधावित आिृत्ती तसेच र्ासिा्ािे
िेळोिेळी विगगवमत केले जाणािे विविध र्ासि विणगय/पविपत्रके/पत्रांमधील सूचिांचे पालि किणे
आिश्यक आहे.
४.3 बाबिाि मंजूि विर्थिवदष्ट्टांचा प्रती बांधकाम यंत्रणेिे गुणवियंत्रण यंत्रणेस, काम सुरु होण्यापुु्िी,
उपलब्लध करुि द्ाव्यात
५. प्रवर्क्षण:
५.१ बांधकाम कक्षाच्या मुख्य अवभयंता / अधीक्षक अवभयंता, यांिी कामकाजाचा हंगाम सुरू
होण्याच्या पूिी कामाच्या गिजेिुसाि क्षेवत्रय अवभयंत्यांच्या प्रवर्क्षणाची व्यिस्िा किािी. अर्ा
प्रवर्क्षणा मध्ये िेखावचत्रांचा अभ्यास, संकष्ल्पत गृवहतके, ि ते साध्य किणेकविता अपेवक्षत बांधकाम
कायगपद्दती इत्यादी विषयांचा अंतभाि किण्यात यािा. तसेच अपेवक्षत गुणित्ता साध्य होणेकविता
र्ासिाचे सुचिांिुसाि सामुग्री खिेदी, त्यांच्या चाचण्या ि बांधकामातील िापि (consumption) या
संदभातील विविध अवभलेखे जति किणे या बाबींचा अंतभाि किण्यात यािा. प्रवर्क्षण /
कायगर्ाळे त विवर्ष्ट्ट कामांसाठी आिश्यक यंत्रसामग्री, अिुभिी कामगाि आवण तज्ांची वियुलती
अर्ा विषयांिि चचा किणे आिश्यक आहे.
५.2 गुणवियंत्रण संबंधीत बाबींकिीता गुणवियंत्रण यंत्रणेमाफगत पािसाळ्याच्या कालांिधीमधे
क्षेत्रीय वठकाणी कायगर्ाळा आयोवजत किाव्यात. यासाठी आिश्यक सहकायग बांधकाम यंत्रणेमाफगत
किण्यात यािे.
६. ओ.के. काडग :
कोणतेही बांधकाम सुरु किण्यापुिी तसेच त्यािंति प्रत्येक ििीि हंगामाच्या सुरुिातीला खाली
िमुद केलेल्या कायगपध्दतीचा अिलंब करुि ओ.के.काडग घ्यायचे आहे. यासाठी त्या कामाचा
बांधकाम कायगक्रम बांधकाम यंत्रणेिे गुणवियंत्रण यंत्रणेकडे पाठिणे आिश्यक आहे.
६.१ ग्रीि काडग /ओ.के.काडग प्रणाली:-

जलसंपदा विभागांतगगत िाबविण्यात येणा-या सिग बांधकामांसाठी ही प्रणाली लागू
िाहील. प्रत्येक कामास सुरुिात किण्यापुिी तसेच त्यािंति प्रत्येक बांधकाम हंगामाच्या सुरुिातीला
बांधकामातील किाियाच्या विविध घटकांच्या बाबींचा आढािा घेउि बांधकाम कक्ष काम
किण्यासाठी सज्ज आहे याची तपासणी पवहल्यांदा किािी.
६.२ ओ.के.काडग :-
६.२.१ ज्या कामांची अंदावजत सकमत रु. 6 कोटी पेक्षा अवधक आहे सकिा वजिे कालिा भिािाची
उं ची ३.० मी पेक्षा अवधक आहे सकिा ज्या कालव्याििील बांधकामाची अंदावजत सकमत रु. 2 कोटी
पेक्षा अवधक आहे अर्ा सिग कामांकिीता बांधकाम कक्षािे गुण वियंत्रण कक्षाच्या संबंधीत स.अ.-
१/उपवि अवभ/उपवि अवभयंता यांिा आिश्यक तपर्ील सादि करूि काम सुरु किण्यापुिी तसेच
प्रत्येक बांधकाम हंगामाच्या सुरुिातीस गुणवियंत्रण यंत्रणेकडु ि ओ.के.काडग प्राप्त करुि घेणे
6.2.2 उपिोलत 6.2.1 मधील िमुद कामे िगळता उिगिीत सिग कामांकिीता बांधकाम कक्षाचे स.अ.-
१/उपवि अवभ/उपवि अवध. हे काम सुरु किण्यापुिी तसेच प्रत्येक बांधकाम हंगामाच्या सुरुिातीस
कामाच्या पूिग तयािीची तपासणी करुि स्ित: ओ.के. काडग मंजूि कितील.
६.२.3 कायगक्षत्र
े ािि बांधकाम सुरु किण्यापूिी त्या बांधकामाचे सविस्ति क्षेवत्रय िेखावचत्रे (working
drawings) क्षेत्रीय वठकाणी उपलब्लध ठे िावित. वमश्र संकल्पिास सक्षम स्तिािरुि मान्यता घ्यािी.
संकल्पिामध्ये गृहीत धिण्यात आलेल्या सावहत्यांच्या गुणधमािुसाि वकमाि आिश्यक सावहत्य
साठा क्षेत्रीय वठकाणी उपलब्लध करुि ठे िािा जेणेकरूि कामाचा िेग िाखला जाईल. कायगक्षत्र
े ािि
ठे केदािामाफगत कुर्ल ि अिुभिी अवभयंत्यांची वियुलती केली आहे याची खात्री क्षेवत्रय अवभयंत्यांिी
किािी. ििील सिग बाबींची, प्रक्षेत्रािि तपासणी करुि, खात्री केल्यािंति, उपिोलत मुद्दा क्र. 6.2.1
मधे िमुद कामांसाठी स्िाक्षांवकत ओ.के. काडग तपासणीकविता आवण मान्यतेकिीता संबंधीत
गुणवियंत्रण उपविभागाकडे बांधकाम उपविभागामाफगत त्ििीत पाठविण्याची कायगिाही किािी ि
याबाबतचे अवभलेख जति किािा. कामाच्या विविध बाबींसाठीच्या ओ.के.काडग चा िमूिा सोबत
जोडपत्र क्र.2, ३ ि ४ मध्ये िमुिादाखल मावहतीकविता दे ण्यात आला आहे. कामाच्या प्रकािािुसाि
ि आिश्यकतेिुसाि या िमून्यात सक्षम स्तिािि बदल किणेस हिकत िाही.
६.२.4 ओ. के. काडग विगगवमत किण्यासाठी संगणकीय प्रणाली विकवसत केलेली असल्यािे ओ.के.
काडग ची मागणी ि मंजूिी ही ONLINE पध्दतीिे संगणकीय प्रणाली्ािे किािी. अपिादात्मक
पविष्स्ितीत ONLINE पध्दतीमधे अडचण विमाण होत असल्यास पुढील पविच्िे द 6.2.5 मधे िमुद
OFFLINE पध्दतीचा अबलंब किण्यात यािा. ओ.के. काडग ची पिीपुणग स्िरुपातील मागणी प्राप्त
झाल्यािंति जास्तीत जास्त 3 वदिसामधे ओ.के.काडग विगगवमत किण्याबाबतची उचीत कायगिाही
गुणवियंत्रण अवधकाऱ्यािे किािी.
६.२.5 ओ.के.काडग चे िवजस्टि बुक बायंसडग केलेले ि चाि प्रतीत तसेच मर्ीि्ािे क्रमांकीत
केलेले असािे. तसेच त्यांचे जति हे मोजमाप पुष्स्तका प्रमाणेच किािे. बांधकाम कक्षाचे कायगकािी
अवभयंता हे यांिी कामाचे ओ.के.काडग चे बुकलेट िापूि घ्यािेत ि ते बांधकाम उपविभागाच्या
उपविभागीय अवभयंत्यांिा पुििािेत.
बांधकाम सुरु किण्याचे पुिेर्ा कालािधीपुिी (well in advance before the start of
work) बांधकाम उपविभागाचे उपअवभयंता यांिी ओ.के.काडग मधील पविपूणग तपर्ील ३प्रतीत भरूि
ि स्िाक्षांवकत करूि ओ.के.काडग संबंधीत गुण वियंत्रण उपविभागाचे उपअवभयंता यांिा
मान्यतेकिीता पाठिािेत. गुण वियंत्रण कक्षाचे उपअवभयंता यांिा ओ.के. काडग साठी मागणी प्राप्त
झाल्यािंति त्यांिी त्या ओ.के.काडग मधील तपर्ीलाची कायगक्षत्र
े ािि जाउि स्ित: पडताळणी
किािी ि या मधील तपर्ीलाची खात्री झाल्यािि वतन्ही प्रतींिि र्ेिा िकान्यात आपले अवभप्राय
िोंदिािेत. अवभप्राय िोंदविल्यािंति उपअवभयंता, गुणवियंत्रण उपविभाग यांिी ओ.के.काडाच्या २
स्िाक्षांवकत प्रती बांधकाम उपविभागास द्ाव्यात. अर्ी कायगिाही ओ.के. काडग ची पविपुणग
स्िरुपातील मागणी प्राप्त झाल्यािंति जास्तीत जास्त 3 वदिसांमधे पुणग किािी.
उपविभागीय अवभयंता, गुणवियंत्रण उपविभाग यांचे कडू ि ओ.के.काडग बाबत अिुकुल ि
समाधािकािक अवभप्राय प्राप्त झालेवर्िाय बांधकामास सुरुिात किण्यात येऊ िये.
बांधकाम प्रगतीपिािि असतािा मंजूि ओ.के.काडग ची एक प्रत कायगक्षत्र
े ािि पडताळणी
किीता उपलब्लध असणे आिश्यक आहे.
६.३ वपिळी वचठ्ठी/वहििी वचठ्ठी/लाल(तांबडी) वचठ्ठी:-

गुणवियंत्रण उपविभागाचे स.अ.-२/र्ाखा अवभयंता/कविष्ट्ठ अवभयंता हे कायगक्षत्र
े ािि भेट
दे ऊि कामाचे दै िंवदि वििीक्षणातील मुद्दे वििीक्षण वचठ्ठीमध्ये िोंदवितील. या वििीक्षण वचठ्ठ्या दोि
प्रकािच्या असतील. एक वििीक्षण वचठ्ठी ही वपिळया / वहिव्या िंगाची असेल ति दु सिी वििीक्षण
वचठ्ठी ही लाल / वहिव्या िंगाची असेल. या दोन्ही प्रकािच्या वििीक्षण वचठ्ठ्या या यंत्रबध्द
पुस्तीकेमध्ये चाि प्रतीत मर्ीि क्रमांवकत असाव्यात.
अर्ा प्रकािच्या विविक्षण वचठ्टयांचा िमूिा मातीकामा किीता जोडपत्र 5 ि संधािक
कामा किीता जोडपत्र 6 मध्ये सोबत दे ण्यात आलेला आहे. कामाच्या आिश्यकतेिुसाि या िमुन्यात
सक्षम स्तिािि बदल किण्यास हिकत िाही. वपिळ्या / वहिव्या ि लाल/ वहिव्या वििीक्षण वचठ्या
िापिण्याबाबतची सविस्ति पध्दत सोबतच्या जोडपत्र क्र. 7 िुसाि िाहील.
ज्या कामांिि वकिकोळ त्रुटींची पूतगता करूि काम सुरू ठे िणे र्लय असेल, अर्ा वठकाणी
गुणवियंत्रण कक्षाचे अवभयंत्यांकडू ि प्रिम वपिळी वचठ्ठी वदली जाईल ि त्यात कामाच्या दृष्ट्टीिे काय
सुधािणा किाियाच्या आहेत याचा उल्लेख असेल. ज्या बांधकामांिि गंभीि त्रुटी असूि, काम सुरू
ठे िणे योग्य िसेल अर्ा वठकाणी गुण वियंत्रणाचे उपअवभयंता हे लालवचठ्ठी्ािे बांधकाम
उपविभागास या गंभीि त्रुटी विदर्गिास आणतील.
लालवचठ्ठी विगगवमत किणािा अवधकािी हा वकमाि उपविभागीय अवभयंता या दजापेक्षा

कमी दजाचा िसािा.
गुण वियंत्रण कक्षाकडू ि लालवचठ्ठी विगगवमत होताच बांधकाम कक्षाच्या अवभयंत्यांिी
तात्काळ काम बंद करुि लालवचठ्ठीतील गंभीि त्रुटींची पूतगता किणे आिश्यक आहे. तसेच
लालवचठ्ठीतील त्रुटींची पूतगता झाली आहे सकिा कसे यांची गुणवियंत्रण कक्षाच्या अवधका-यांिी
खातिजमा किािी.
लालवचठ्ठी विगगवमत किणा-या गुणवियंत्रण अवभयंत्यांच्या एक पद ििीष्ट्ठ गुण वियंत्रण अवभयंत्यांिे,
त्रुटींची पूतगता झाल्या बाबत खात्री किािी.गुणवियंत्रण कक्षाच्या सक्षम अवधका-यांची लेखी अिुमती
प्राप्त झाल्यवर्िाय काम पुन्हा सुरु किण्यात येऊ िये.
६.४ कंत्राटदािांचे गोपिीय अहिाल: -

कंत्राटदािािे जे बांधकाम केलेले आहे त्या बांधकामाबाबत गुणवियंत्रण विभागाकडू ि प्राप्त
झालेल्या वििीक्षण वचठ्या ि वििीक्षण वटपण्यांमधील विविध मुद्ांची पडताळणी करूि त्या आधािे
कंत्राटदािांचे गोपिीय अहिाल बांधकाम अवभयंत्यांिी वलहािेत.
७.० प्रत्येक बांधकामासाठी बाबविहाय तपासणी सुची:-

बांधकामातील प्रत्येक घटकांसाठी विविर्थदष्ट्ठ तितुदी, अिुषंगीक भाितीय मािके,
संकल्पि वटपणी ि िेखावचत्रांिि आधािीत तपासणी सुची बांधकाम कक्षातफे तयाि किण्यात यािी.
या तपासणी सुची मध्ये त्या घटकांचे बांधकामा किीता आिश्यक पूिग तयािी, सावहत्य गुणधमग ,
बांधकामाची कायगपध्दती, विवर्ष्ट्ठ यंत्र, साधि सामुग्री, कुर्ल कािागीि, िेळोिेळी तपासणी
किाियाच्या बाबी ि आिश्यक उपाययोजिांचा समािेर् असािा. प्रत्येक घटकांचे बांधकाम सुरु
किण्यापुिी अर्ा तपासणी सुचीस िुसाि कायगिाही झालेली आहे यांची खात्री क्षेत्रीय अवभयंत्यािे
करुि मगच, संबंधीत घटकाचे काम सुरु किण्यास पििािगी द्ािी.
मातीकाम ि संधािक कामासंबंधीत सिगसाधािण वििीक्षणाचे मुद्दे जोडपत्र क्र. 8 मध्ये
सोबत जोडण्यात आले आहे त. यामधे आिश्यकतेिुसाि फेिफाि करुि प्रत्येक घटकासाठीची
तपासणीसुची बांधकाम कक्षाच्या कायगकािी अवभयंता स्तिािि अंवतम किण्यात यािी.
८.० बांधकाम कायगक्रम:-

बांधकाम कक्षाच्या कायगकािी अवभयंता, यांिी काम सुरू किण्यापूिी, गुणवियंत्रण कक्षास
कामाची मंजूि विविदा प्रत, बाबविहाय तांवत्रक विविदे ष्ट्टे, प पविवर्ष्ट्ट “ब” (र्ेड्युल बी) ि ठे केदािास
वदलेल्या कायािंभ आदे र्ाची प्रत उपलब्लध करुि द्ािी.
तसेच प्रत्येक ििीि हंगामात (माहे ऑलटोबि पूिी जोडपत्र क्र.9 िुसाि) बांधकाम सुरु
किण्यापुिी क्षेवत्रय अवभयंता हे बाबविहाय बांधकाम कायगक्रम तयाि कितील ि त्याची प्रत संबंधीत
गुणवियंत्रण उपविभागास उपलब्लध करुि दे तील. (र्लयतो संगणकीय प्रणाली्ािे Online
पध्दतीिे).
९.० सावहत्य तपासणी:-

९.१ विविध बांधकाम घटकांसाठीच्या मान्यता प्राप्त विविर्थदष्ट्टांच्या प्रती संबंधीत गुणवियंत्रण
अवभयंता तसेच बांधकाम कक्षाचे अवभयंता तसेच ठे केदािाचे अवभयंता ि सिग क्षेवत्रय पयगिक्ष
े क यांिा
दै िंवदि कामाकाजाकिीता क्षेत्रीय स्िळी घटकाचे बांधकाम सुरु होणेपुिी उपलब्लध करुि द्ाव्यात.
९.२ बांधकाम सामुग्री किीता वििडलेल्या खाणीस बांधकाम कायगकािी अवभयंता यांची मान्यता घेणे
बंधिकािक असेल. बांधकामाकिीता आिश्यक इति सावहत्याची उदा.िज्रचुणग, लोहसळी, खडी,
िाळू , माती, दगड, वमश्र संकल्पि, विविध प्रकािचे पाईप्स इत्यादी कामाच्या बाबींची सुरुिातीस
जलसंपदा विभागांतगगत गुणवियंत्रण कक्षाचे प्रयोगर्ाळे त अििा मेिी, िावर्क अंतगगत अििा
खाजगी प्रयोगर्ाळे त (NABL प्रमावणत) चाचणी किण्यात यािी. तदिंति बांधकाम सुरु असतािा या
सामुग्रीच्या चाचण्या जलसंपदा विभागातील गुण वियंत्रण मंडळांतगगत प्रयोगर्ाळे त सकिा गुण
वियंत्रण मंडळािे मान्यता प्रदाि केलेल्या प्रयोगर्ाळे त अििा NABL (National Accreditation
Board for Testing and Calibration Laboratories) मान्यता प्राप्त प्रयोगर्ाळे मध्ये किणेस
हिकत िाही. तसेच चाचण्याकिीता
िापिण्यात येणा-या विविध उपकिणांचे िेळोिेळी (अिुषंगीक भाितीय मािकातील विहीत
िािंिाितेिुसाि) अंर्र्ोधि (Calibration) किणे आिश्यक आहे.
विहीत िािंिाितेिुसाि बांधकामाच्या आिश्यक एकूण चाचण्यांपैकी 80% चाचण्या ह्या
बांधकाम कक्षामाफगत ि उिगिीत २०% चाचण्या या गुण वियंत्रण कक्षामाफगत अििा त्यांच्या
उपष्स्ितीत घेण्यात येतील. तसेच गुण वियंत्रण कक्षा्ािे घेण्यात येणा-या चाचणीचे विष्ट्कषग हे
बांधकाम कक्षास बंधिकािक िाहील.
जि बांधकाम सुरु असणा-या कालािधीत सावहत्याच्या खाणीत बदल झाल्यास ििीि
खाणीतील सावहत्याच्या सिग गुणवियंत्रण चाचण्या करुि, त्यांची तुलिा मुळ संकल्पीत गृवहतकांर्ी
करुि योग्य त्या उपाययोजिा किणे आिश्यक आहे .
वििा चाचणी सावहत्य बांधकामासाठी िापिण्यास पििािगी दे ण्यात येऊ िये.
९.३ बांधकाम सावहत्याची चाचणी केल्यािि जि कायगक्षत्र
े ािि हललया दजाचे सावहत्य िापिले जात
आहे असे विदर्गिास आले ति ते हललया दजाचे सावहत्य काढू ि योग्य ि चांगल्या दजाचे सावहत्य
िापिण्याची संपूणग जबाबदािी ही बांधकाम अवभयंत्यांची िाहील.
आिश्यकता िाटल्यास बांधकाम अवभयंत्यांिी एकाच प्रयोगर्ाळे िि अिलंबूि ि िाहता
इति दोि ते तीि प्रयोगर्ाळे तूि गुणवियंत्रण चाचणी विष्ट्कषग प्राप्त करुि घ्यािेत, जेणेकरुि
िापिण्यात येणािे सावहत्य योग्य गुणित्तेचे आहे याची खात्री करुि त्याची पुष्ट्टी किणे र्लय होईल.
९.४ विवर्ष्ट्ठ सावहत्य चाचणी :- विवर्ष्ट्ठ सावहत्य चाचणी अििा एखादी विवर्ष्ट्ठ चाचणी (ज्या
चाचणीची सुविधा गुणवियंत्रण कक्ष/मेिी िावर्क यांचेकडे उपलब्लध िाही) खाजगी िामांवकत
प्रयोगर्ाळे तूि (NABL प्रमावणत) करूि घेण्यास हिकत िाही. तसेच अर्ा विवर्ष्ट्ठ सावहत्याचे
गुणित्तेबाबत उत्पादकांकडू ि ही अहिाल प्राप्त करुि घ्यािेत.
बांधकाम अवभयंत्यांिी या चाचण्यांचे विष्ट्कषग पडताळू ि ते समाधािकािक असल्यासच

सावहत्य िापिािे. याकिीता अर्ा विवर्ष्ट्ठ सावहत्य चाचणीकिीता उपलब्लध प्रयोगर्ाळांची मावहती
काम सुरु किणेपूिी विवित किण्यात यािी. (e.g. Tests on Elastomeric Bearing Pads,
Neoprene materials for joints, sealants, epoxy chemicals, various Pipes).
१०.० संधािक काम :-

१०.१ IS 456 मधे “Mix design done earlier not prior to one year may be considered
adequate for later work provided there is no change in sources and the quality of the
material”. याप्रमाणे िमूद किण्यात आलेले आहे. Mix design प्राप्त करुि घेणे बाबत उपिोलत
प्रमाणे कायगिाही किणे बंधिकािक आहे. ज्या विविदे मध्ये संधािकाचे पविमाण 150 cum पयिंत
असूि जे काम एका जागेिि आहे , फलत अर्ाच संधािक कामासाठी Nominal Mix चा िापि किता
येईल. पिंतू ज्या विविदे अंतगगत विखुिलेल्या स्िरुपातील कामे असूि, ज्यांचे एकवत्रत संधािकाचे
पविमाण 150 घिमीटि च्या िि आहे, अर्ा कामासाठी Mix design (वमश्र संकल्पि) किणे अवििायग
िाहील.
संधािक घटक हे केिळ िजिी पध्दतीिे िापिणे आिश्यक आहे. सध्याच्या काळात
िेगिेगळया क्षमतेचे स्ियंचवलत Digitally वियंत्रीत बॅसचग ि वमलसींग प्लॅंट उपलब्लध आहेत. सबब
विविदे र्तीमध्ये अर्ा बॅसचग प्लॅंटचा अंतभाि किण्यात यािा. वडजीटल बॅसचग आवण वमलसींग
प्लॅंटमध्ये ऑिलाईि सप्रटि सुविधा उपलब्लध असणे अवििायग असािे. बॅचविहाय संगणकीकृत
मावहती सप्रट स्िरुपात उपलब्लध करुि दे णेची सुविधा बॅचींग प्लॅंटमधे असािी. बॅसचग प्लांट चे
अंर्र्ोधि Quality Council of India (QCI), वदल्ली यांचेकडु ि करूि घेणे आिश्यक आहे.
१०.२ वटकाऊ, गळती प्रवतबंधक ि आिश्यक घितेचे संधािक विमाण किणे किीता योग्य घटक
सावहत्य िापिणे आिश्यक आहे. संधािकाचे मुख्य घटक खडी असूि ती प्रमाणबध्द (Well Graded)
असािी. खडी ि िाळू चे योग्य ग्रेडेर्ि किण्यात यािे. संधािकाचे सामर्थयग ि सष्च्िद्रता (Porosity)
वह जल-वसमेंट गुणांकािि अिलंबूि आहे . सबब जल-वसमेंट गुणांकािि योग्य वियंत्रण असािे.
१०.३ बांधकाम विभागाचे अवभयंत्यांिी वमश्र संकल्पिाकिीता लागणािी आिश्यक मावहती ि
सावहत्य बांधकाम सुरु होण्यापुिी वकमाि सहा आठिडे अगोदि गुणवियंत्रण प्रयोगर्ाळे त पाठविणे
आिश्यक आहे. यासोबत वमश्र संकल्पिासाठी वियंत्रणाचे मापदं ड (Degree of Control) ि यापूिी
कामकाजाच्या आकडे िािीिुसाि आधािीत गृवहतके उपलब्लध करुि द्ािीत. सदि मावहती बांधकाम
विभागाकडू ि प्राप्त झाल्यािंति त्यािुसाि वमश्र संकल्पि गुणवियंत्रण कक्षाकडू ि किण्यात येईल.
गुणवियंत्रण कक्षांकडू ि वर्फािस किण्यात आलेल्या वमश्र संकल्पिास अधीक्षक अवभयंता,
बांधकाम मंडळ यांची मान्यता घेऊिच ते वमश्र संकल्पि िापिण्यात यािे.
भाितीय मािक 456 िुसाि, संधािकाचे ष्स्िकृती विकष तपासण्यात यािेत. सोबत
जोडपत्र क्र.10 मध्ये संधािक ष्स्िकृती विकषाची मावहती दे ण्यात आली आहे .
१०.४ कोअि चाचणी:- संधािकाची घिता, सामर्थयग, पािगम्यता आवण जाडी (कालिा
अस्तिीकिणामध्ये) तपासणी किीता संधािकाचे कोअि चाचणी किण्यात यािी.
१०.५ उप वमश्रकांचा िापि (Use of Mineral Admixture) :- ज्या संधािक घटकांमध्ये वदघगकालीि
वटकाऊपणा (Durability) ि पािगम्यता (Permeability) या बाबी महत्िाच्या आहेत. (उदा.mass
concrete) अर्ा संधािकात उपवमश्रके (उदा.Fly Ash ) िापिणे आिश्यक आहे . Fly Ash चा िापि
केल्यामुळे वसमेंटच्या Hydration प्रवक्रयेव्दािे विर्थमत उष्ट्णतेमुळे संधािकाच्या आकंु चिामुळे विमाण
होणािे तडे (Shrinkage cracks) कमी होण्यास मदत होते.
संधािकामधे उपवमश्रकांचा िापि किािा सकिा कसे तसेच उपवमश्रक कोणत्या प्रकािचे
िापिणे आिश्यक आहे याबाबतचा विणगय बांधकाम कक्षाच्या कायगकािी अवभयंता स्तिािि घेण्यात
यािा ि ही बाब वमश्रसंकल्पि कितािा गुणवियंत्रण यंत्रणेस अिगत किािी.
१०.६ आधाि सामग्री आवण साचेकाम (Centering and Framework Formwork):-
(I.S.14687) :- बांधकाम प्रवक्रयेत साचेकाम (Formwork) हा एक महत्िाचा घटक असूि त्याची
संधािक प्रवक्रयेत प्रमुख भुवमका आहे. साचे ि आधाि कामामुळे कामाचा िेग, सुिवक्षतता ि गुणित्ता
िाखणे र्लय होते. साचेकाम ही एक तात्पुिती िचिा आहे. संधािकास जोपयिंत स्ित:ची ताकद येत
िाही तोपयिंत संधािकास आधाि ि प्रवतबंध (Containment) प्रदाि किण्याचे काम साचेकाम किते.
साचेकामात ढाळे (Mould) ि आच्िादि (Sheathing) या बाबींचा समािेर् होतो.
सलोह संधािक कामाचे तंत्रज्ाि ज्या गतीिे विकवसत झाले आहे , त्याच बिोबिीिे,
साचेकाम िापिाचे ही तंत्रज्ाि विकवसत होत आहे. भलकम साचेकामामुळे, संधािकाचीही घिता
िाढते.
साचेकाम ि आधािकाम हे ष्स्िि ि वटकाऊ असािे. ते संधािकाचा चांगला पृष्ट्ठभाग
विमाण किणेस सक्षम असणे आिश्यक आहे.
बांधकाम अवभयंत्यांिी साचेकामाचे संकल्पि करुि त्यास मान्यता दे णे आिश्यक आहे.
लाकडी साचेकाम िापिण्यास अिुमती दे ण्यात येऊ िये. संधािकासाठी (Acro shuttering)
लोखंडी प्लेटचा ि लोखंडी पाईपचा िापि किािा.
साचेकामाची संिचिात्मक ष्स्ििता (Structural Stability) तसेच लोहसळीचे पविमाण ि
आिाखड्यािुसाि लोहसळी बांधकामाध्ये अंतभूत
ग किणे ही बांधकाम अवभयंत्याची जबाबदािी आहे.
गुणवियंत्रण कक्षाचे अवभयंते हे आधाि ि साचेकामांची सिगसाधािण (मांडणी) आिाखडा
तपासूि ि त्याचे पृष्ट्ठभागाची तपासणी करुि त्यांचे अवभप्राय िोंदितील.
कालव्याििील महत्िाच्या बांधकामाकिीता (उदा.जलसेतू, विमोचक, लादीमोिी
इत्यांदी.) त्या त्या आकािािुसाि साचे काम तयाि करूि त्यांचा िापि बांधकामासाठी किािा.
संधािक कामाची गुणित्ता, वटकाऊपणा ि सेिाक्षमता ही साचेकामाच्या गुणित्तेिि
अिलंबूि असते.
लोहसळी बांधणी ि साचेकामाच्या ओ.के.काडग चा िमूिा सोबत जोडपत्र क्र.11 मध्ये

दे ण्यात आला आहे . त्यांमधे आिश्यकतेिुसाि उचीत बदल करुि हा िमुिा बांधकाम कक्षाच्या
कायगकािी अवभयंता स्तिािि अंसतम किण्यात यािा ि यािुसािचे ओ.के.काडग बांधकाम कक्षाच्या
उपअवभयंता स्तिािरुि वदल्यािंतिच संधािकाचे प्रत्यक्ष काम हाती घ्यािे.
१०.७ अवभसाधि (Curing) :- संधािक तयाि किण्यासाठी, त्यात पाणी टाकल्यािंति, वसमेंट
पाण्यार्ी संयोग पािूि, विमाण झालेल्या उष्ट्णतेमुळे, पाणी र्ोषूि घेण्याचा प्रयत्ि किते.
संधािकातील पाणी संधािकात वटकिूि ठे िण्यासाठीच्या प्रवक्रयेला अवभसाधि(Curing) असे
म्हणतात.
संधािकाचे अवभसाधि किण्यासाठी खालील पध्दतींचा अिलंब केला जातो.
१) संधािकाचे पृष्ट्ठभाग अपािदर्गक सावहत्यािे (Inpermeable) आच्िादणे सकिा झाकणे.
२) संधािकाचा पृष्ट्ठभाग सतत ि सलग ओला ठे िणे, संधािकाचा पृष्ट्ठभाग ओलसि ठे िल्यािे
संधािकाची ताकद िाढते.
दगडी बांधकाम ि संधािक कामासाठी यांवत्रकी पध्दती्ािे सतत ि सलग अवभसाधि
व्यिस्िा असणे अवििायग आहे .
३) सध्याच्या काळात संधािकाच्या अवभसाधिासाठी अिेक प्रकािच्या िासायविक पध्दतीही
उपलब्लध आहेत. असे िसायि संधािकाच्या पृष्ट्ठभागािि फिािणी केल्यािंति ि ते
सुकल्यािंति त्याचे अभेद् आच्िादि तयाि होते ि त्यामुळे संधािकामधील पाण्याचे घटि
कमी होते.
उपिोलत िमुद विविध पध्दतीपैकी कोणती पध्दत िापिािी याचा विणगय क्षेत्रीय
पविष्स्ितीिुसाि बांधकाम कक्षाच्या सक्षम अधीका-यांिी घ्यािा.
११.० मातीकाम:-
११.१ खाण:- भिाि कामाकिीता खाण िकार्ा तयाि किण्यात यािा. काम सुरु किणेपूिी,
खाणीमध्ये पुिेर्ा प्रमाणात सावहत्य उपलब्लध आहे का? तसेच खाणीमधील सावहत्यांच्या गुणवियंत्रण
चाचण्या संकल्पिाकिीता गृहीत धिलेले संकल्पि मापदं ड पावित कितात काय, हे तपासूि, सदि
खाणीस बांधकाम कक्षाच्या सक्षम अवधकािी यांिी मान्यता दे णे बंधिकािक आहे.
जि उपलब्लध सावहत्याचे गुणधमग हे संकष्ल्पत गृवहतकांपेक्षा िेगळे असतील ति उपलब्लध
सावहत्याचे गुणधमािुसाि फेि संकल्पि किणे आिश्यक आहे. (स्िाविक उपलब्लध सावहत्याचा िापि
संकल्पिाकिीता विचािात घेण्यात यािा.)
११.२ अवभलेख चाचण्या (Record Tests) :- मातीकामाच्याबाबतीत विवहत िािंिािीतेिुसि
अभीलेख चाचण्या घेण्यात याव्यात. अवभलेख चाचणी विष्ट्कषांची तुलिा संकष्ल्पत गृहीतकांर्ी
किािी ि ते वमळतेजुळते िसल्यास आिश्यकतेिुसाि फेि संकल्पि किण्यात यािे.
घेण्यात आलेल्या सिग चाचण्यांचे अवभलेख जति करुि त्यांचे संकल्पिािुसाि विश्लेषण
किण्यात यािे.
अवभलेख चाचण्यांचे महत्ि ि िापि सोबत जोडपत्र क्र. 12 मध्ये स्पष्ट्ट केलेले आहे.
११.३ भिािकाम :- भिािकाम कितािा गाभा ि किच भिािाचे िि एकाच िेळेस किण्यात यािे.
(भिाियाची दबाई कितािा िेहमी गाभा भिािाचा एक िि किच भिािाच्या िि असला पावहजे)
भिािाचे काम लंबिे द लांबीिि एक संघ करुि आडिा जोड (Horizontal Joint) विमाण
होणाि िाही याची दक्षता घ्यािी.
११.४ विचिा (Drains) ि गाळण (Filter) :- गाळण ि विचिा किीता िापिण्यात येणािे सावहत्य हे
विधािीत विविर्थदष्ट्ठािुसाि असलेची खात्री चाचण्यां्ािे किण्यात यािी.
L-Drains ि Cross Drain चे काम किण्यापूिी कामांची िेखावचत्रे/िकार्े (working
drawings) तयाि किण्यात यािीत.
वतिप्या गाळणी ( Inclined Filter) चे काम कितािा योग्य ती दक्षता घेण्यात यािी.
गाळण सावहत्य ि भिाि सावहत्य एकमेकांत वमसळणाि िाही याची काळजी घ्यािी.
अश्मपटलाचे (Pitching) काम विविदा विविर्थदष्ट्ठािुसाि किण्यात यािे. अश्मपटलाकिीता िापिण्यात
येणािे दगडांचे आकािमाि, िजि ि घिता ही विविर्थदष्ट्ठािुसाि असल्याची खात्री किािी.
१२.० सावहत्याची उपलब्लधता (Inventory) ि त्यांचा बांधकामातील िापि या बाबतचे

अवभलेखि.
सावहत्याच्या िापिािि वियंत्रण ठे िणे म्हणजेच एक प्रकािची गुणित्ता हमी आहे. सध्याच्या
पविष्स्ितीत बहु तांर् सावहत्य ठे केदािाकििी खिेदी केले जाते . (विविदे मधील Schedule A वििंक
असतो.) ठे केदािािे कायगक्षत्र
े ािि आणलेल्या सिग महत्िाच्या सावहत्यांचे (उदा.वसमेंट, लोहसळी,
िसायिे, विविध प्रकािचे पाईप्स, विवर्ष्ट्ठ सावहत्य इ.) अवभलेख ठे केदाि िेळोिेळी सादि कितो आहे ,
हे पाहण्याची सिगस्िी जबाबदािी बांधकाम क्षेवत्रय अवभयंत्यांची आहे. तसेच हे अवभलेख बांधकाम
अवभयंत्यांिी जति किणे आिश्यक आहे.
कायगक्षत्र
े ािि आणलेल्या सावहत्य िापिाबाबतचे अवभलेख ि प्रत्यक्षात केलेल्या कामाचे
पविमाण हे कामाची गुणित्ता ठिविण्यास महत्िाचे घटक आहे. या बाबतची सत्यता पडताळणीची
जबाबदािी ही बांधकाम कक्षाच्या क्षेवत्रय अवभयंता यांची आहे.
यंत्रसामग्री ि मिुष्ट्यबळ िापिबाबतचे अवभलेख दे खील ठे केदािाकडू ि प्राप्त करुि घेऊि
त्याची पडताळणी बांधकाम कक्षाच्या अवभयंत्यांिी किणे आिश्यक आहे.
वियतकावलक (दै िंवदि/साप्तावहक/मावसक) अहिाल प्राप्त करुि त्याची क्षेवत्रय
पयगिक्ष
े का्ािे िाििी करुि अवभलेख जति किािे. कामाचे ष्स्िकृती किीता मोजमाप पुस्तकासह, हे
अवभलेख ही महत्िाचे आहेत.
१३.० क्षेवत्रय भेटी (वििीक्षण वटपणी):-
१३.१ पुढील पविच्िे द 13.5 मधे िमुद केलेल्या िािंिाितेिुसाि ि कामाचे आिश्यकतेिुसाि बांधकाम
अवभयंते ि गुण वियंत्रण अवभयंते हे कामाच्या वठकाणी भेट दे तील. प्रत्येक भेटी दिम्याि अवभयंते त्यांचे
कामाििील गुणित्तेबाबत वििीक्षणे ि सुचिा िोंदिूि वििीक्षण वटपणी विगगवमत कितील.
ज्यािेळेस गुणवियंत्रण कक्षाचे अवभयंते कायगक्षत्र
े ािि भेट दे तील त्यािेळेस कामाचे वििीक्षण
करुि वििीक्षण वटपणी/वचठ्ठी विगगवमत कितील. काम समाधािकािक विदर्गिास आले तिी वििीक्षण
वटपणी/वचठ्ठी दे ण्यात यािी.
वििीक्षण वटपणी विगगवमत किणे, वतचे अिुपालि किणे या बांबीसाठी सिगसाधािणपणे खाली
वदलेल्या िेळापत्रकाचे पालि किण्यात यािे.
विषय कधी / कोणी कायगिाही किािी
प्रकल्प स्िळी भेट दे ऊि वििीक्षण वटपणी प्रकल्पस्िळी भेट वदल्याच्या वदिांकापासूि 8 वदिसांचे आत
विगगवमत किण्याचा कालािधी
गुणवियंत्रण अवधकाऱ्यामाफगत प्रकल्प वििीक्षण वटपणी विगगवमत केल्याच्या वदिांकापासूि 15 वदिसांचे
भेटीबाबतची वििीक्षण वटपणी विगगवमत आत.
केल्यािंति बांधकाम यंत्रणेमाफगत अिुपालि
सादि किण्याचा कालािधी
गुणवियंत्रण अवधकाऱ्यामाफगत प्रकल्प भेटी उपविभागीय अवभयंता उपविभागीय अवभयंता
बाबतची वििीक्षण वटपणी विगगवमत केल्यािंति (गुण वियंत्रण) तफे विगगवमत (बांधकाम)
बांधकाम यंत्रणेमाफगत अिुपालि कोणी सादि वििीक्षण वटपणी तफे अिुपालि सादि किणे
किाियाचा आिश्यक
कायगकािी अवभयंता कायगकािी अवभयंता (बांधकाम)
(गुण वियंत्रण) तफे विगगवमत तफे अिुपालि सादि किणे
वििीक्षण वटपणी आिश्यक
अवधक्षक अवभयंता अवधक्षक अवभयंता (बांधकाम)
मुख्य अवभयंता अवधक्षक अवभयंता (बांधकाम)
गुणवियंत्रण अवधकाऱ्यामाफगत प्रकल्प भेटीबाबत अिुपालि अहिालािि फेिअिुपालि अहिाल मागविल्याच्या
विगगवमत वििीक्षण वटपणी बाबत बांधकाम वदिांकापासूि 15 वदिसांचे आत.
यंत्रणेमाफगत फेिअिुपालि सादि किण्याचा
कालािधी
१३.२ कायगकािी अवभयंता, बांधकाम विभाग हे गुणवियंत्रण कक्षाकडू ि प्राप्त झालेल्या वििीक्षण
वटपणी/वचठ्ठी मधील मुद्द्ांचे िेळोिेळी अिलोकि कितील.
कायगकािी अवभयंता, गुणवियंत्रण विभाग हे प्रत्येक कामासंबंधी मावसक तसेच त्रैमावसक
गुणवियंत्रण अहिाल संबंधीत बांधकाम विभाग ि बांधकाम मंडळास सादि कितील. यासाठीची
बांधकाम कक्षाकडील आिश्यक माहीती बांधकाम कक्षाचे कायगकािी अवभयंता प्रमाणीत करुि
गुणवियंत्रण कक्षास सादि कितील. तसेच अधीक्षक अवभयंता, गुण वियंत्रण मंडळ हे प्रत्येक
कामासंबंधी त्रैमावसक ि िार्थषक गुणवियंत्रण अहिाल संबंधीत बांधकाम मुख्य अवभयंता ि गुणवियंत्रण
मुख्य अवभयंता यांिा सादि कितील. प्रत्येक प्रकल्पाचा िार्थषक गुणवियंत्रण अहिाल मुख्य अवभयंता,
गुणवियंत्रण माफगत र्ासिास सादि केला जाईल.
१३.३ प्रकल्प कामािि किण्यात आलेले काम हे मंजूि विविदे मधील विविर्थदष्ट्ठािुसाि तसेच
विविदे तील र्ती ि अटीिुसाि तसेच जलसंपदा विभागा्ािे विगगवमत विविध र्ासि विणगय/ पविपत्रके
िुसाि केले आहे हे तपासण्याची जबाबदािी ही बांधकाम अवभयंत्यांची असेल, तसे त्यांिी प्रमावणत
किणे आिश्यक आहे.
१३.४ कामाचे वियोजि ि गुणित्तायुलत सावहत्याची उपलब्लधता लक्षात घेिूि बांधकाम सुरु किणेपुिी
बांधकाम अवभयंता ि गुणवियंत्रण अवभयंता यांिी संयुलत क्षेवत्रय भेटीचे वियोजि किािे. तसेच
कामाच्या महत्िाच्या टप्प्यात अवतिीलत संयुलत क्षेवत्रय भेटींचे दे खील वियोजि किण्यात यािे.
१३.५ क्षेवत्रय भेटींची िािंिािीता (Frequency of site visit).
खालील तलत्यामदे िमुद केल्यािुसाि विविध स्तिाििील अवधकाऱ्यांिी क्षेत्रीय भेटी दे णे आिश्यक
आहे.
अिु पदिाम दिमहा पाहणी किाियाच्या कामांची
क्र. सिासिी संख्या
बांधकाम / ससचि गुणवियंत्रण
व्यिस्िापि यंत्रणा
१ कविष्ट्ठ अवभयंता / सहा अवभयंता श्रे.२, र्ाखा वकमाि 20 कामे वकमाि 20 कामे
अवभयंता
२ उपविभागीय अवभयंता / सहाय्यक अवभयंता श्रे.१, वकमाि 20 कामे वकमाि 10 कामे

उपविभागीय अवधकािी
३ कायगकािी अवभयंता वकमाि 15 कामे वकमाि 8 कामे
४ अधीक्षक अवभयंता वकमाि 10 कामे वकमाि 5 कामे
५ मुख्य अवभयंता वकमाि 8 कामे वकमाि 4 कामे
६ कायगकािी संचालक ------- ---
उपिोलत भेटी कामे चालु असलेल्या ि ससचि सुरु असतािाच्या कालािधीत अपेवक्षत आहेत.
ज्या कालािधीत क्षेत्रीय कामाची संख्या कमी असेल, कामाची गती मंदािली असेल िा कामे बंद
असतील (उदा, पािसाळा, भूसंपादि अडचणी, विधीची कमतिता, िि जमीि इ, मुळे) ि यामुळे
कामांला भेटी दे ण्याची गिज कमी झाली असेल अर्ािेळी उपिोलत तकत्यामधे िमुद क्षेत्रीय
भेटींपेक्षा कमी भेटी होणे र्लय आहे. तिापी तर्ी स्पष्ट्ट िोंद मावसक दै िंवदिीत / अहिालात किणे
प्रत्येक भेटी अखेि कामाची (अन्िेषण / बांधकामे/ ससचि व्यिस्िापि) प्रगती / दजा/
गुणित्ता/ त्रुटी/ उणीिा तसेच त्यािि उपाययोजिा/ अंमलबजािणीबाबत विविक्षण वटपणी्ािे
अवधकाऱ्यांिी अवभप्राय िोंदविणे बंधिकािक किण्यात येत आहे. म्हणजे कामास भेट ि विविक्षण
वटपणी याची घट्ट सांगड घालणे अपेवक्षत आहे .
प्रत्येक अवधकाऱ्यांच्या कायालयात अर्ा भेटीची िोंदिही ठे िण्यात यािी ि विविक्षण
वटपण्यांच्या अिुपालिाच्या प्रगतीिि लक्ष ठे िले जािे. विविक्षण वटपणी्ािे वदलेल्या सुचिांचे
अिुपालि करुि घेणे ि त्याचा पाठपुिािा किणे देखील बंधिकािक किण्यात येत आहे.
उपिोलत िमुद बाबींचा आढािा विविध बैठकींच्या िेळी घेण्यात यािा.
१४.० संयुलत आढािा बैठक:-
बांधकाम कक्षाकडील मुख्य अवभयंता/अधीक्षक अवभयंता/कायगकािी अवभयंता हे त्यांचे
अखत्यावितील कामांचा िेळोिेळी आढािा घेतील ि या बैठकीमध्ये गुणवियंत्रण संबंधीत बाबींचा
आढािा घेण्याच्या दृष्ट्टीिे गुणवियंत्रण कक्षाचे संबंधीत अवभयंत्यांिा आमंवत्रत कितील. मुख्य
अवभयंता (बांधकाम) हे प्रादे वर्क स्तिाििील बैठकीस अधीक्षक अवभयंता, गुण वियंत्रण मंडळ यांिा
आमंवत्रत कितील. तसेच बांधकाम मंडळस्तिािि बैठकीसाठी अधीक्षक अवभयंता, बांधकाम मंडळ हे
कायगकािी अवभयंता, गुणवियंत्रण विभाग यांिा आमंवत्रत कितील.
या व्यवतिीलत कायगकािी अवभयंता, बांधकाम विभाग यांिी कायगकािी असभयता,
गुणवियंत्रण विभाग यांचेसमिेत मावसक आढािा बैठकींचे वियोजि करुि गुण वियंत्रण कक्षािे
विगगवमत केलेल्या वििीक्षण वटपण्यांचे अिुपालि पूणग किणेबाबत कायगिाही करुि कामांची गुणित्ता
सुधािण्यासाठी उवचत कायगिाही किािी.
१५.० कायगक्षत्र
े ािि कामाचे अंमलबजािणी दिम्याि उपलब्लध किाियाचे विविध अवभलेख:-
प्रत्यक्ष कामाचे स्िळी मंजूि संकल्पि ि िेखावचत्रे तसेच सव्हेक्षणा दिम्याि प्राप्त केलेली
मावहती उदा. भूस्तिीय क्रमलेखि, भूस्ति िगीकिण (Strata Classification) इष्च्ित पाया भूस्ति
मावहती (Intended Foundation Strata), समूच्चय िकार्े(Contour plan) कालिा ि िैसर्थगक
विचिाचे स्िलाकृवतक, बाि बेंडीग र्ेड्युल, (SP 34-1987 : Handbook on Reinforecement &
Detailing िुसाि), लोहसळी तपर्ील (Splicing, lapping, cover etc) इ. सिग आिश्यक बाबींचे
प्रमावणत अवभलेख उपलब्लध करुि ठे िणे आिश्यक आहे. या सिग बाबी क्षेवत्रय बांधकाम अवभयंत्यािा
ज्ात असणे आिश्यक आहे .
े ािि विहीत िािंिाितेिुसाि सिग घटकांच्या क्षेवत्रय चाचण्या घेणे आिश्यक असूि
त्याची खात्री होणे किीता क्षेवत्रय अवभलेख उपलब्लध करुि ठे िणे आिश्यक आहे. (विविध चाचण्यांची
विहीत िािंिािीता सोबत जोडपत्र क्र. 13 मध्ये जोडण्यात आलेली आहे)
े ािि दिमहा किण्यात आलेल्या बाबींचे पविमाण, घेण्यात आलेल्या चाचण्या,
िािंिािीता साध्यतता, इत्यादी मावहती चा मावसक गोषिािा तयाि करुि त्यांची एक प्रत संबंधीत
गुणवियंत्रण विभागास दिमहा 5 तािखेपयिंत दे ण्याची जबाबदािी बांधकाम विभागाची असेल.
सदि र्ासि विणगय महािाष्ट्र र्ासिाच्या www.maharashtra.gov.in या संकेतस्िाळािि
उपलब्लध किण्यात आला असूि त्याचा संगणक संकेतांक 201909111938567527 असा आहे. हा
र्ासि विणगय वडजीटल स्िाक्षिीिे साक्षांकीत करुि काढण्यात येत आहे.
महािाष्ट्रचे िाज्यपाल यांच्या आदे र्ािुसाि ि िािािे.

Sanjay Madhukar
Digitally signed by Sanjay Madhukar Belsare
DN: c=IN, o=Government Of Maharashtra, ou=Water Resources
Department, postalCode=400032, st=Maharashtra,
2.5.4.20=c8a87b959da59cf8368ea43eaa053e9d998e5a75fcbc096db9f951
Belsare
769cd1cef2,
serialNumber=b619ff7825128b0ac0c1d94202f9f411ece90f19d72ab83faf5
a9ddbdfc515de, cn=Sanjay Madhukar Belsare
Date: 2019.09.11 19:52:35 +05'30'
( डॉ. संजय बेलसिे )

उप सवचि, प महािाष्ट्र र्ासि
प्रत,
1. िाज्यपाल, महािाष्ट्र िाज्य यांचे सवचि.

2. मा. मुख्यमंत्री, महािाष्ट्र िाज्य, यांचे अपि मुख्य सवचि.
3. सिग मा. मंत्री/ मा. िाज्यमंत्री, महािाष्ट्र िाज्य, मंत्रालय, मुंबई यांचे खाजगी सवचि.
4. मा. वििोधी पक्ष िेता विधािपविषद/विधािसभा, विधािभिि, मुंबई यांचे खाजगी सवचि.
5. मा. मुख्य सवचि यांचे ष्स्िय सहायक, मंत्रालय, मुंबई यांचे ष्स्िय सहायक.
6. सिग अपि मुख्य सवचि/ प्रधाि सवचि/ सवचि, मंत्रालय, मुंबई यांचे ष्स्िय सहायक.
7. महालेखाकाि कायालय, मुंबई / िागपूि
8. सिग कायगकािी संचालक, पाटबंधािे विकास महामंडळ, िागपूि/औिं गाबाद/पुणे/जळगाि/ठाणे.
9. संचालक, (लेखा ि कोषागािे ), मुंबई .
10. संचालक (सुधािणा), संचालिालय, लेखा ि कोषागािे, ििीि प्रर्ासकीय भिि, 5 िा मजला, मुंबई .
11. सिग मुख्य अवभयंता, पाटबंधािे विकास महामंडळ, िागपूि/औिं गाबाद/पुणे/जळगाि/ठाणे.
12. मुख्य अवभयंता (स्िापत्य), प जलविद्ुत प्रकल्प ि गुणवियंत्रण, प पुणे.
13. सिग अधीक्षक अवभयंता, प गुणवियंत्रण मंडळ, प पुणे, प िागपूि, प औिं गाबाद.
14. सिग अवधक्षक अवभयंता, पाटबंधािे विकास महामंडळ, िागपूि/औिं गाबाद/पुणे/जळगाि/ठाणे.
15. सिग कायगकािी अवभयंता, पाटबंधािे विकास महामंडळ, िागपूि/औिं गाबाद/पुणे/जळगाि/ठाणे.
16. सिग कायगकािी अवभयंता, प गुणवियंत्रण मंडळ, प पुणे, प िागपूि, प औिं गाबाद.
17. सिग उपविभागीय अवभयंता, पाटबंधािे विकास महामंडळ, िागपूि/औिंगाबाद/पुणे/जळगाि/ठाणे.
18. वििसं-3 कायासि संग्रहािग.
जोडपत्र क्र. 1
List of Government Resolutions / Circulars on Quality Control Aspects of Water Resources Project to be superseded.
Govt. Directives in the

Sr No. form of Date Subject
GR/Circular/Letter/
1 पविपत्रक 13-09-1988 गुणवियंत्रण मंडळािे केलेल्या सुचिांचे अिुपालि किण्या बाबत.
पाटबंधािे प्रकल्प - कालव्याची कामे.

2 र्ासि पत्र 19-02-1990
गुणवियंत्रण पध्दती : मागगदर्गक सुचिा
1st January
3 Technical Circular The Role of Quality Control on Irrigation Projects.
1998.
modification/correction
4 4-08-2000 The Role of quality Control on Irrigation Projects
s in 1998 circular
कामाच्या वठकािी भेट दे िूि विविक्षण वटपणी्ािे कामासंदभात अवभप्राय िोंदण्याबाबत / मागगदर्गि
5 पविपत्रक 13-08-2002
किण्याबाबत.
6 पविपत्रक 15-02-2014 प्रकल्प कामांच्या गुणवियंत्रणाबाबत क्षेवत्रय अवधका-यांची जबाबदािी.
7 पत्र 09-03-2017 बांधकामाधीि प्रकल्पािि गुणित्ता चाचण्याची िािं िािीता सुधावित किण्याबाबत.
8 पत्र 21-3-2018 महािाष्ट्रातील सिग RMC plants िी QCI Certification Scheme चा स्िीकाि किण्याबाबत.
जोडपत्र क्र. 2 अ
सिगसाधािण मातीकाम किणेसाठी चे ओ.के.काडग

प्रकल्पाचे िांि वदिांक:
कामाचे िांिः
बांधकाम विभागाचे िाि
बांधकाम उपविभागाचे िाि
अ.क्र. कामासाठीची तयािी मुद्दे मावहती

१ कामाचा भाग (धिण- .. तीि,गाभा, पातळी इ.) (कालिा सा.क्र.)
२ किाियाच्या भिािाचे पविमाण
३ खाण (गाि, गट क्र.इ. )
४ खाणीचे माती चाचणी विष्ट्कषग

(C, Ø, ODD, OMC) ि खाण मंजूिी.
५ मातीचे संकष्ल्पत विकष
(C, Ø, ODD, OMC)
६ कायगक्षेत्रािि घिीकिण व्यिस्िा
(िोलि प्रकाि ि संख्या)
७ पाण्याचे स्त्रोत ि टॅं कसग क्षमता
(वलटसग ि संख्या)
८ वटप्पसग (.. घ.मी. ि संख्या)
९ स्क्रॅंपसग / डोझसग (टाईप ि संख्या)
१० प्रमावणत अवभलेख उपलब्लधता.

(प्रपत्रे, िोदिह्या, चाचणी अहिाल घाविका)
११ दे खिे ख यंत्रणा ि प्रवर्क्षण
बांधकाम कक्ष : कविष्ट्ठ अवभयंता स्िाक्षिी ि वदिांक

: उपअवभयंता
गु.वि. कक्षाचे अवभप्राय : कविष्ट्ठ अवभयंता

जोडपत्र क्र. 2 ब
लंबचि, काटचि भिणेसाठी ओ. के. काडग

अ.क्र. स्िळ
लंबचि / काटचि क्र.-
1 लंबिे द/ काटिे द तयाि केले कां ?
लंब / काटचिाचे खोदकाम मंजूि

2
तळपातळी ि काटिे दाप्रमाणे केले आहे
काय ?
आिश्यक गाळणी सावहत्य उदा. िाळू /

3
लिािीस्पॉउल/ खडी/ इ. कायगक्षेत्रािि
पुिेर्ा प्रमाणात आणली आहे काय ?
सावहत्याची योग्यतेची तपासणी केली
4
आहे काय ि विकष पाि कितात कां ?
सावहत्याचे विकष-
डी१५ (वफ)/ डी१५ (बेस) >४-<२०
5
डी१५ (वफ)/ डी८५ (बेस) <५
डी५० (वफ)/ डी५० (बेस) <२५
जोडपत्र क्र. 2 क
िाळू ची वतिकस गाळणीसाठीचे ओ.के. काडग
अ.क्र. तपासणी मुद्दे मावहती
१ स्िळ: सा.क्र. ि उध्िग,अधो लंबिे द(आॅंफसेटस्)
२ घिीकिण केलेल्या िाळू च्या ििाची तलांक पातळी ि

रूंदी
३ गाभा भिाि ििाचा तलांक
(एक िि िि हिा)
४ पूणग लांबीमध्ये िाळू चा िि सलगतेसाठी योग्य त्या
रूंदीमध्ये स्पष्ट्टपणे वदसतो का?
५ अंििलेल्या िाळू चा िि पातळीत आहे का?
६ सापेक्ष घितेची सकमत
७ िाळू च्या ििाची सापेक्ष घिता
८ सावहत्याची योग्यतेची तपासणी केली आहे काय ि विकष

पाि कितात कां?
सावहत्याचे विकष-
९ डी१५ (वफ)/ डी१५ (बेस) >४-<२०
डी१५ (वफ)/ डी८५ (बेस) <५
डी५० (वफ)/ डी५० (बेस) <२५
१० किच भिािाचे बाजूस लाकडी साचे (फॉमग िकग)
बसविलेले आहे त काय ?
११ दबाईसाठी व्यिस्िा काय आहे ?


जोडपत्र क्र. 2 ड
िॉक टो/ अश्मपटलाचे कामासाठी घ्याियाचे - ओ.के. काडग

अ.क्र तपासणी मुद्दे मावहती

१ स्िाि (साखळी क्र/तलांक पातळी)
२ काम किाियाचे एकूण पविमाण
३ कामाचे सविस्ति िकार्े ि विविदे र् (चाचण्यां ि
कायगपध्दती) उपलब्लध आहे त काय?
४ दगड, लिाॅंिी स्पाउलच्या खाणीचे स्िाि
५ खडीचे स्त्रोत
६ िाळू चे स्त्रोत
७ दगड चाचणी विष्ट्कषग आहे त कां? (िजि, पाणी र्ोष,
विवर्ष्ट्ट गुरूत्ि, दमि सामर्थयग ई.)
८ ग्रेडेर्ि चाचणी विष्ट्कषग आहे त काय?
९ गाळणी विकष तपासले आहे त काय?
१० काटचि/ लंबचिाचे खोदकाम हे िकार्ात दर्गविले
प्रमाणे तळपातळी(लंबिे द) ि काटिे दाप्रमाणे केले आहे
काय?
११ गाळणी/अश्मपटल/िाॅंकटो ई. कामासाठी पृष्ट्टभाग पाणी
मारूि, धुमसूि एका पातळीत/उताि तयाि केला आहे
का?
१2 उं ची िाखली जाणेसाठी लाकडी खुंया , दोिी ३*३मी.
अंतिािि बांधल्या आहे त का?
१3 अश्मपटलासाठी जमीि पातळीिि पायासाठी चि तयाि
केला आहे का?
१4 क्षेत्रीय पविष्स्िती िुसाि काटचि, लंबचिाचे िकार्े लंबिे द,
तयाि केलेत का? काटिे द
१5 अवभलेख, िोंदिह्या, चाचणी अहिाल धाविका िकार्े,
उपलब्लध आहे त का?

संधािक कामासाठी ओ.के. काडग

अ.क्र. तपासणी मुद्दे वटपण र्ेिा

१ संधािक प्रकाि (Grade / MSA) (RCC / PCC)
२ कामाचे घटक(Component of work )
३ संधािक कामाचे पविमाण
४ वमश्र संकल्पि आहे / िाही
५ कामाचे सविस्ति िकार्े ि विविदे र् (चाचण्यां ि
कायगपध्दती) उपलब्लध आहे का?
६ िज्रचूणग चाचणी प्रत आहे का?
७ पाणी, िाळू ि खडी चाचणी विष्ट्कषग आहे का?

(एफएम,वसल्ट,ग्रेडेर्ि,वि.गुरूत्ि ई.)
८ वसमेंट, िाळू ि खडीचा पुिेसा साठा उपलब्लध आहे का?
९ क्षेत्रीय प्रयोगर्ाळा
उपकिणे- स्लंपकोि, मोल्डस्, ग्रेडेर्ि टे स्ट चाळण्या ई.
१० पाणी, िाळू ि खडी वमश्रणासाठीची ि िजिीपध्दतीिे
मोजणेची व्यिस्िा- उपलब्लध आहे का?
११ संधािक घिीकिण व्यिस्िा-

प्रकाि ि संख्या-
१२ अवभसाधिाची व्यिस्िा- पाणी/ िासायविक
१३ संधािक िहि ि प्लेसमेंटची व्यिस्िा?
१४ अवभलेख, िोदिह्या, चाचणी अहिाल,धाविका

उपलब्लध आहे का?
१५ संधािक कामाचे अिुभिी तज्, मिुष्ट्यबळ दे खिे खी साठी
आहे का?
१६ यापुिी झालेल्या कामाचे सांख्यीकी अहिाल आहे का?
(विचलि गुणांक ि मािक)

जोडपत्र 4
पाईपलाईि कामासाठी ओ.के. काडग
अ.क्र. तपासणी मुद्दे टिपण शेरा

1. Location of work
2. Class & Type of Pipe
3. Dia. of pipe
4. Thickness of pipe
5. Total Length of Pipe at Site
6. Type of Joint
7. Jointing Material Testing Reports available or
not?
8. Type of Specials for Jointing
9. Whether the design, drawings & alignment of
the pipeline is approved by Competent
Authority ?
10. Whether Pre-delivery Testing in Factory is done
or not?
11. Whether Factory Testing is done in presence of
concerned Construction Authority ?
12. Whether Third Party Testing Reports of pipes
are available or not?
13. Stacking of pipe as per IS 7634 (Part 2):2012,
clause 12.5
14. Whether any Surface Cracks, Undulations,
Flaws are observed in pipe ?
15. Conveying & Laying arrangement
बांधकाम कक्ष :कविष्ट्ठ अवभयंता स्िाक्षिी ि वदिांक
:उपअवभयंता
गु.वि. कक्षाचे अवभप्राय :कविष्ट्ठ अवभयंता
:उपअवभयंता
FORMAT FOR INSPECTION SLIP

INSPECTION SLIP No:
(EARTHWORK) Date :-
( GREEN / YELLOW / RED SLIP )
Name of Q.C. Division.:- Name of Q.C. Sub Dn.:-
Name of Construction Division.:- Name of Construction.Sub Dn.:-
1) Project:
2) Name of Work:
3) Location & Zone
4) Shift
5) Design Parameters- i) C ii) Ø iii) Specific Gravity iv) Density
v) Coeff. of Permeability.
6) Source & Whether Quarry is approved
7) Quantity of Earth work (to be done in the season)
8) O.D.D. (gm/cc) / O.M.C. (%)
9) N.M.C. (%)
10) Arrangement for watering (Tanker capacity/Nos.)
11) P.M.C. & (P.M.C - O.M.C.) (%) (+-2%)
12) Arrangement for Compaction
i) Roller Type, Nos.
ii) No. of Passes required.
13) P.D.D (gm /cc )
14) P.D.D./ O.D.D. (98% for casing & 95% of Hearting)
15) O.D.D./D.D.D.
16) Record Kept-

1) Check List ii) Plot Register iii) Design & Drawings iv) Record Test
Results
17) Samples for Record Test
18) Observations*:
* (Plot Size, level of hearting/sand filter/casing, no. of loads, thickness of loose layer after spreading, tankers trips, , details of
failed tests & action taken on, Deficiencies in Field Laboratory, Record Test Results, Statistical Analysis of test results etc)
(Jr Engineer/ Sect. Engineer/A. E.-II) (Jr Engineer/ Sect. Engineer/A. E.-II)
Quality Control Construction
FORMAT FOR INSPECTION SLIP
INSPECTION SLIP No:
( CEMENT WORK)
Date :-
( GREEN / YELLOW / RED SLIP )
Name of Q.C. Division.:- Name of Q.C. Sub Dn
Name of Construction Division.:- Name of Construction. Sub Dn
Project: ----------------------------------------------------
Name of Work: ----------------------------------------------------
Concrete Grade/ Masonry Type: --------
Location: --------------------------------------------------------------------------------
(A)CEMENT :- i) Company/ Type
ii) Manufacturing week
iii) Test Reports details
iv) Batching method
(B)SAND: i) Source
ii) Fineness Modulus
iii) Bulkage
iv) Silt content Wet / Dry
v) Measures recommended 1) 2) 3)
(C) COARSE AGGREGATE: Source
i) MSA / Proportion
ii) Measure recommended 1) 2) 3)
(D) WATER:- i) Source:
ii) pH
iii) Suspended Particles
(E) Water Cement Ratio
(F) Measurement method for adding water
(G) Slump / Flow 1) 2) 3)
(H) Compaction Arrangement
(I) No. of Cubes Taken
(J) Curing Arrangement : i) Method
ii) Is it sufficient & satisfactory
iii) Whether casting date is marked
(K) General Remarks:
(Jr Engineer/ Sect. Engineer/A. E.-II) (Jr Engineer/ Sect. Engineer/A. E.-II)
GRADATION ANALYSIS FOR Fine AND COARCE AGREEGATE
Name of Work:- Date:-
GRADATION OF FINE AGGREGATE
Cumulative percent passing ( mm )

Quarr Work F.M Moisture Silt
4.75 2.36 1.18 0.60 0.30 0.15 Zone
y Component . % %
mm mm mm mm mm mm
Combined Grading of Coarse & Fine aggregate (% passing)
Ref: - IS 383,
Individual grading % Designed Mix proportion % % Passing
Combined grading obtained %

IS Sieve MSA
As Per Mix
%
Design
As per I S 383
Artificial Sand
Natural Sand
40 20
10 mm
20 mm
40 mm
Artificial Sand
Natural Sand
MSA MSA
10 mm
20 mm
40 mm
% Passing
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15
40 mm 95-100 100
20 mm 45-75 95-100
10 mm - -
4.75 mm 25-45 30-50
2.36 mm - -
1.18 mm - -
600 µ 8-30 10-35
300 µ - -
150 µ 0-6 0-6
Pan
Note:-
Junior Engineer/ Sectional Engineer/Asst. Junior Engineer/ Sectional Engineer/ Assit.

Engineer(Gr.-II) Engineer(Gr.-II)
गुण वियंत्रण वििीक्षण वचठयांचे पध्दतीबाबत सविस्ति सूचिा
१)1. प्रत्येक कामासाठी (म्हणजे बांधकाम ि मातीकामासाठी) विविक्षण वचठ्यांच्या स्ितंत्र दोि
प्रकािच्या पुष्स्तका िाहतील. त्यापैकी एक पुष्स्तका वपिळया / वहिव्या िं गाची असेल ि दु सिी
तांबडया/वहिव्या िं गाची असेल.
२)2. या पुष्स्तका खालील प्रमाणे िापिण्यात येतील.
अ) वपिळी / वहििी पुष्स्तका :
ज्या कामािि वकिकोळ त्रुटीची पुतगता करूि काम सुरू ठे िणे र्लय असेल अर्ा वठकाणी गुण
वियंत्रण उपविभागाच्या कमगचा-यांकडू ि प्रिम वपिळी वििीक्षण वचठ्ठी वदली जाईल ि त्यात
कामाच्या दृष्ट्टीिे काय सुधािणा किाियाच्या ह्याचा उल्लेख असेल. या विविक्षक़्ण वचठ्ठीच्या ४
प्रतीचे विििण खालील प्रकािे किण्यात येईल.
अ-१) पवहली (वपिळी ) प्रत ही पुष्स्तकेमध्ये स्िळप्रत म्हणूि िाहील.
अ-२) दु सिी (वपिळी) प्रत बांधकाम कविष्ट्ठ अवभयंता यांचे माफगत बांधकाम उपविभागास दे ण्यात यािी.
जि बांधकाम कविष्ट्ठ अवभयंता यांिी वििीक्षण वचठ्ठी ष्स्िकािण्यास िकाि वदल्यास ती प्रत
पिस्पि गुण वियंत्रण उपविभागामाफगत बांधकाम उपअवभयंता यांिा पाठिािी.
अ-३) वतसिी (वपिळी) प्रत गुण वियंत्रण उपविभागाला दे ण्यात यािी
अ-४) चौिी (वहििी) प्रत कविष्ट्ठ अवभयंता, गुण वियंत्रण उपविभाग हे बांधकाम विभाग यांिा गुण
वियंत्रण उपविभागीय अवधकािी ह्यांच्या माफगत पाठितील.
ििील पैकी वतसिी (वपिळी ) ि चौिी (वहििी) प्रतीिि त्या वदिसाचे काम वकिकोळ त्रुटींची
पूतगता करूि किण्यात आले आहे सकिा कसे याचा आढािा घेऊि गुण वियंत्रण कविष्ट्ठ अवभयंता
यांिी त्याप्रमाणे र्ेिा िमुद किािा ि त्याची िोंद स्िळ प्रतीििही घेण्यात यािी. असे केल्यामुळे
कायगकािी अवभयंता, बांधकाम विभाग ह्यांिा र्ेिा िमुद केलेल्या वहिव्या प्रती वमळतील ि
कामामध्ये मोठया प्रमाणात त्रुटी िव्हत्या हे त्यांिा तर्ा प्रतीिरूि समजूि येईल.
ब) तांबडी / वहििी पुष्स्तका :-
ज्या कामािि गंभीि त्रुटी असूि काम सुरु ठे िणे योग्य िसेल अर्ा वठकाणी त्या िापिल्या
जातील. धिणस्िळी ि जेिे र्लय असेल तेिे सदि तांबडी वििीक्षण वचठ्ठी उप विभागीय
अवभयंता/ उप विभागीय अवधकािी यांिीच वितिीत किाव्या. अर्ा पविष्स्ितीत दोि पयायांचा
संभि आहे. एकति त्रुटीची पूतगता होत िसल्यामुळे त्या वदिर्ी काम बंद किािे लागेल. जि काम
बंद केले ति गुण वियंत्रण विभागाच्या कविष्ट्ठ अवभयंतािी त्या वदिसाच्या कामाच्या अखेिीस
काम बंद ठे िले होते अर्ी िोंद सिग तांबडया प्रतीिि ि वहिव्या प्रतीिि घेऊि खालील
सूचिांप्रमाणे प्रती वितिीत किाव्यात. तांबडी विविक्षण वचठ्ठी वमळाल्यािंति बंद ठे िलेले काम
पुन्हा सुरू किण्यापूिी बांधकाम कक्षािे त्रुटींची समाधािकािक योग्य प्रकािे पूतगता करूि ि ती
तर्ी झाल्याची खातिजमा, तांबडी विविक्षण वचठ्ठी दे णा-या गुणवियंत्रण कक्षाच्या अवधका-याच्या
एक स्ति िविष्ट्ठ स्तिाििील गुणवियंत्रण कक्षाच्या अवधका-याकडू ि करूि घेऊि त्याची लेखी
पििािगी घेणे बांधकाम कक्षािि बंधिकािक िाहील.
ब-१) पवहली (तांबडी) प्रत ही पुष्स्तकेमध्ये स्िळप्रत म्हणूि िाहील.
ब-२) दु सिी (तांबडी) प्रत बांधकाम कविष्ट्ठ अवभयंता यांचेमाफगत बांधकाम उप विभागात दे ण्यात यािी.
जि बांधकाम कविष्ट्ठ अवभयंता यांिी वििीक्षण वचठ्ठी ष्स्िकािण्यास िकाि वदल्यास, ती प्रत गुण
वियंत्रण कविष्ट्ठ अवभयंता यांिी पिस्पि बांधकाम उप विभागास पाठिािी.
ब-३) वतसिी (तांबडी) प्रत कविष्ट्ठ अवभयंता, गुण वियंत्रण हे बांधकाम विभागास गुण वियंत्रण उप
विभाग यांचे माफगत पाठितील.
ब-४) चौिी (वहििी) प्रत गंभीि त्रुटीची पूतगता ि झाल्यामुळे त्यािि कायगिाही किण्यासाठी गुण वियंत्रण
उप विभागामाफगत गुण वियंत्रण विभागास द्ािी.
४) 1. तांबडी प्रत वदल्यािि काम तसेच चालू ठे िल्यास गुण वियंत्रण उप विभागाच्या अवभयंत्यािे त्या
वदिर्ीचे काम संपतेिळ
े ी अर्ा त-हे िे वकती काम झाले (वसमेंट पोती सकिा घि मीटि काम) ह्याचा
उल्लेख तांबडी प्रतीिि करुि मगच ती प्रत संबध
ं ीत बांधकाम कायगकािी अवभयंता ह्यांचाकडे गुण
वियंत्रण उप विभागीय कायालया माफगत पाठिाियाची आहे . अर्ा तऱ्हे िे केलेल्या कामाच्या
बाबतीत ते काम विविदे र्ाप्रमाणे झाले िाही. असे समजूि बांधकाम कायगकािी अवभयंता ह्यांिी
त्यािि योग्य तो विणगय घ्यािा. तसेच लाल विविक्षण वचठ्ठी विगगवमत झाल्यािि त्यातील त्रुटींची
पूतगता ि किता ि गुणवियंत्रण कक्षाच्या अवधका-याच्या पूिग पििािगी वर्िाय काम तसेच पुढे
चालू ठे िणे ही गंभीि बाब असल्यािे सदि बाब गुणवियंत्रण कक्षा माफगत बांधकाम कक्षाच्या मुख्य
अवभयंता स्तिा पयिंतच्या िविष्ट्ठ अवधका-याच्या विदर्गिास आणण्यात येईल. तसेच बांधकाम
कक्षाकडील संबध
ं ीत कविष्ट्ठ अवभयंता ि उपविभागीय अवभयंता हे सदि प्रकिणी व्यलतीर्:
वर्स्तभंग विषयक कायगिाहीस पात्र िाहतील.
५) 2. ज्या ज्या िेळी गुण वियंत्रण कविष्ट्ठ अवभयंता कामािि भेट दे तील, त्या प्रत्येक िेळी त्यांिी
वििीक्षण वचठ्ठी प्रस्तुत किणे बंधिकािक िाहील. जिी काम समाधािकािक असेल तिी सुध्दा
वििीक्षण वचठ्ठी दे णे आिश्यक आहे.
६) 3. ज्या ज्या िेळी ििीष्ट्ठ अवधकािी कामास भेट दे तील त्यािेळी त्यांिी वििीक्षण वचठयांच्या
पुष्स्तकेची पाहणी करुि त्यातील िोंदीिुसाि संबध
ं ीत बांधकामाििील त्रुटी दू ि किण्याबाबत
मागगदर्गि किािे.
७) वहिव्या ि तांबडया अर्ा दोि प्रकािच्या वििीक्षण वचठया बांधकाम विभागास प्राप्त होतील, या
बाबत विभागिाि आढािा दि वतमाहीस घेण्यात येऊि संबवं धत बांधकाम विभागास ि मंडळास
गुण वियंत्रण विभागातफे कळविण्यात येईल याच प्रकािे गुण वियंत्रण मंडळामाफगत ििील
वचठ्ठ्यांचे संकलि करुि संबवं धत अवभयंता यांिा सादि किण्यात येईल.
जोडपत्र 8
विविक्षणाचे सिगसाधािण मुद्दे-(काम सुरू किण्यापूिी)
१) हं गाम सुरू होण्याआधी बांधकाम कायगक्रमांचे वियोजि केले का?
२) बांधकामांचे िकार्े ि िे खावचत्रे (Line out) ि आिाखडा (Layout) यांची कायगस्िळाििील उपलब्लधतता
आहे काय?
३) कायगक्षेत्रािि बांधकाम कक्षातफे बांधकामाच्या गुणित्ता हमी साठी पुिेर्ी गुणित्ता चाचणी यंत्रणा आहे
का?
४) हं गाम सुरू होणेपि
ु ी ओ.के. काडग घेतले का?
५) बांधकामांची विविदे ष्ट्टे (Specifications) ि विविदा प्रत यांची कायगस्िळािि उपलब्लधतता आहे काय?
सिग बाबींचे विविदे र् तितुदी स्पष्ट्ट आहे त का? (बांधकाम सावहत्याचे विकष, कायगपध्दती,चाचण्या ि त्यांची
िािं िािता, ष्स्िकृती विकष.)
६) बांधकामा विषयी दे खिे ख यंत्रणा प्रवर्वक्षत आहे काय?

७) कायगक्षेत्रािि क्षेत्रीय गुणित्ता चाचण्यांसाठी उपकिणे ि क्षेवत्रय प्रयोगर्ाळे ची सुविधा, चाचण्यांसाठी
प्रवर्वक्षत मिुष्ट्यबळ आहे का?
८) कायगक्षेत्रािि गुणित्ता चाचण्यांचे अवभलेख ि त्यािि आधावित झालेले काम, घेतलेल्या चाचण्या,
िािं िािता ि चाचण्यांचे मुल्यांकि याचा मावसक अहिाल सादि किणेसाठी िमुिे उपलब्लधता आहे काय?
९) बांधकामाच्या महत्िाच्या वठकाणाच्या स्िळपातळी तलांक िेळोिेळी तपासल्या जातात का?
१०) बांधकामांची संकल्पिे (Design) सक्षम स्तिािि मंजूि आहे त कां? खाजगी सल्लागािांची संकल्पिे
म.सं.सं. िावर्क माफगत तपासले गेले आहे का? संकल्पि िकार्े ि वटपण्या कायगक्षत्र
े ािि उपलब्लध आहे
काय?
११) कायगक्षेत्रािि अवभकिणाकडे कुर्ल तांवत्रक कमगचािी ि अवभयंते यांची उपलब्लधता आहे का?
१२) कायगक्षेत्रािि कामािुसाि आिश्यक ि पुिेर्ी यंत्रसामुग्री यांची उपलब्लधतता आहे काय?
१३) बांधकामािि िापिले जात असलेले सावहत्य विविदे र्ाप्रमाणे असल्याची खात्री केली जाते का?
१४) मागील तपासणी िेळीचे विविक्षणातील मुद्दे ि त्रुटी यांचा अिुपालि अहिाल तयाि केलेला आहे काय?
१५) बांधकामाच्या मान्य संकल्पवचत्राप्रमाणे कामे होतात का ि झालेल्या कामांचे ठिाविक साखळीप्रमाणे
काटिे द उपलब्लध आहे त का?
१6) क्षेवत्रय पविष्स्िती ि कामाची गिज या िि आधावित अन्य मुद्दे.
(अ) मातीकाम-
१) भिािाचे सावहत्याचे संकल्पि विकषांची उपलब्लधता आहे त काय?

२) खाण विविती, सक्षम अवधका-याची मंजुिी ि खाणदर्गक िकार्ा उपलब्लधतता आहे त काय?
३) झालेल्या गाभा, किचभिािांचे अवभलेख चाचणी विष्ट्कषग उपलब्लधता आहेत काय?
४) भिािाचे काटिे द (Cross Section) उपलब्लधतता आहेत काय?
५) पाणी मािणेची व्यिस्िा पुिेर्ी आहे का?
६) भिाि दबाई व्यिस्िा (Compaction) पुिेर्ी आहे का? (िोलसग, न्युमॅंवटक िॅं मसग)
७) खाणीतच मातीतील १० से.मी पेक्षा मोठे दगड, गोटे , झाडांची मुळे इ. काढू ि टाकली जातात का?
८) प्लाॅंटचे आकािाचे िुसाि वटप्पिच्या वरपची संख्या ठिविली आहे का?
९) मातीतील आद्रग ता तपासली आहे कां. त्यािुसाि पाण्याचे टॅं कसग च्या खेपा ठिविल्यात का?
१०) ििाची जाडी (Loose & Compacted) विविदे र्ा प्रमाणे िाखली जाते का?
११) गाभा भिािाची उं ची, किच भिािाचे िि एक िि िाखली जाते का?
१२) िाळू ची वतिकी गाळणीचे काम विविदे र्ा िुसाि आधाि देउि केले जाते का? िाळू चे ििाची सापेक्ष घिता
तपासली जाते का?
१३) भिािाचे लांबीमधे िाळू ची वतिकी गाळणी मधे माती पडू ि िा िाहतूकी मुळे खंड पडला िाही िा?
१४) माती भिािामध्ये ििविहाय घिता चाचणी घेणे ि विकषाप्रमाणे तपासणी केली जाते का?
१५) मातीची क्षेवत्रय पािगम्यता चाचणी घेतली जाते का?
१६) अवभलेख चाचण्यांचे विष्ट्कषा िुसाि संकल्पि पुिर्थिलोकि केले आहे का?
ग होणेसाठी कायगपध्दत (Workmanship) तपासणीसूचीचा िापि केला आहे का?.

१७) बांधकाम गुणित्ता पूिक
१८) वझिपणा-या पाण्याचा विचिा होणेसाठी, विचिा व्यिस्िेची संकल्पिे, क्षेत्रीय काटिे द, लंबिे द आहे का?
विचिा सावहत्याचे सिग विकषांची तपासणी केली जाते का?
१९) भिाि कामाचे प्लॉट िवजस्टि ठे िले आहे का?
२०) िोधीचि पाया मान्यता िोंदिहीची उपलब्लध आहे काय?

२१) िोधीचिात खोदकामाचे बाजूचे भागािि अपािगम्य माती लगद्ािे जोि लािूि िापली जाते का?
२२) अपािगम्य मातीची दबाई र्ीपफूट िोलििे केली जाते का?
२३) दोि ििात जोड(बाॅंड) एकजीि होणेसाठी खििडू ि घेतले जाते का?
२४) भिािा खालील विचिा व्यिस्िा संकष्ल्पत आहे का? लंबचि, काटचि खोदाई योग्य उताि देउि झाली का?
२५) विचिा चिात िाळू , खडी, ि मातीचे विचिा विकष तपासले आहे त का?
२६) इिव्हिटे ड वफल्टि पध्दतीिे गाळणी तयाि केली जाते का?
२७) विचिा चिाििील माती भिाि काळजी पूिक
ग झाला का? (विचिा चि बुजणाि िाही याची काळजी घेतली का?)
२८) विचिा चिाचा र्ेिट भिािाचे टो जिळ लंबचिात (टो ड्रेि) मधे केला का?
२९) टो ड्रेि योग्य उताि दे उि खोदाई केली आहे का? याचे उताि दगडी अस्तिीकिणािे मजबुत केलेत का?
३०) भिािाचे उताि अश्मपटलािे संिक्षीत केले आहेत का?
३१) क्षेवत्रय पविष्स्िती ि कामाची गिज या िि आधावित अन्य मुद्दे.
(ब) संधािक/ दगडी बांधकामे-
१) बांधकाम सावहत्याचे (वसमेंट,खडी,िाळू ,स्टील इ.) चाचणी विष्ट्कषग ि क्षेत्रीय चाचणी व्यिस्िा आहे काय?
२) वसमेंट, स्टीलच्या आिक/जािक (साठा िोंदिही,बीि काडग ) िोंदीची व्यिस्िा आहे काय?
३) सावहत्याचा िापि ि झालेले काम याचा दैिंवदि ि साप्ताहीक अहिालाचे प्रमाणीत (स्टॅं डडग ) िमुिे
उपलब्लध आहे काय?
४) संधािकाचे वमश्रसंकल्पि करूि सक्षम अवधका-या कडू ि मान्यता घेतली आहे का?
५) कायगक्षेत्रािि अवभसादिाची (Curing) (वियवमत, िासायविक) व्यिस्िा आहे का?
६) बांधकामाचे साचेकाम (Form work) ि सेंटसिग मजबुतीची तपासणी केली आहे का? (र्लयतो लोखंडी ि
गिजेिुसाि िेगळे तयाि केले गेले आहे का?)
७) संधािक वमश्रणासाठी बॅसचग प्लॅंटचा िापि होत असल्यास, सप्रटे ड स्लीप उपलब्लध होते का?
८) संधािकाचे विविध टप्प्यािि (वमश्रका जिळ, ओतकामाचे वठकाणी) , स्लंप टे स्ट घेतल्या जातात का?
९) कायगक्षेत्रािि आलेल्या वसमेंट च्या िोंदी पाितीप्रमाणे िवजस्टि मध्ये आहेत का ि आलेल्या वसमेंटच्या
चाचण्या घेण्यात आल्या आहेत का?
१०) संधािक कामे भुंगीि ि वकडके ि होणेसाठी योग्य प्रमाणात यांवत्रकी कंपि यंत्राचा िापि केला जातो
का?
११) संधािकाच्या वमश्रसंकल्पिािुसाि पाणी ि िज्रचूणग गुणोत्ति (Water cement Ratio) िाखले जाते का?
१२) आय.एस. ३८३-१९७०(Reaffirmation 1997) िुसाि खडीचे कंबाईंड ग्रेडेर्ि तपासले आहे का?
१३) संधािकाचे कव्हि व्यिष्स्ित येणेसाठी कव्हि ब्ललॉकचा िापि केला जातो का. वर्यि की चा योग्य िापि
केला जातो काय ?
१४) बांधकाम सिळिे षत
े ि ओळं ब्लयात आहे का?
१५) दगडी बांधकामाचे दगड विविदे र्िुसाि आहे त का?
१६) दगडी बांधकामातील जोड मान्य विकषाप्रमाणे केले का ि जोडाची सांधेमोड केली आहे का?
१७) बांधकामाचे उपर्मि (Curing) विविदे र्ाप्रमाणे केले आहे का?
१८) बांधकामामध्ये आडव्या ि उभ्या पीि हे डसगचा िापि केला आहे का?
१९) बांधकामातील वसमेंट ि िाळू मसाल्याचे (Cement Mortar) घिठोकळे भरूि चाचणी विष्ट्कषग तपासले
जातात का?
२०) क्षेवत्रय पविष्स्िती ि कामाची गिज या िि आधावित अन्य मुद्दे.
(क) सलोह काम (ष्स्टल विअिफोसगमेंट)
१) सविस्ति िकार्े उपलब्लध आहे त का?

२) क्षेत्रािविल स्टीलचे चाचणी अहिाल उपलब्लध आहे त का?
३) सळईचे िजि ि एकूण लांबी जुळते का?
४) बाि बेंडीग र्ेड्युल मान्यता प्राप्त आहे का?
५) बाि बांधणीचे वडटे लस् िकार्ािि आहे त का?
६) जोड(लॅंपस्) एकाच तलांक, काटिे दात िाहीत िा. जोड लांबी (लॅंप) बिोिि वदलेत का? जोडलेला बाि
एका िे षेत आहे का?
७) बांधकामाििील बांधलेले सबलीकिणाचे लोखंड (Steel) याची अन्य उपअवभयंता यांचे कडू ि तपासणी
झाल्याचे अवभलेख उपलब्लध आहे त का?
८) गंज असलेस लोखंडी ब्रर्िे घासूि काढला आहे का?
९) प्रमाणीत कव्हि ब्ललाॅंक लािले आहे त का?
१०) दोि स्तिांत सळ्या (बािस्) बांधणी असलेस अंति िाखणेसाठी पुिेर्ा चेअसग लािल्या आहे त का?
११) बांधणी पूणग झाली असलेस िेकाॅंडग एन्री झाल्या आहे त का?
१२) सळई िापिाचे अवभलेख ठे िले जात आहेत का?
१३) अवभलेख िे खावचत्रे केली आहे त का?
१४) क्षेवत्रय पविष्स्िती ि कामाची गिज या िि आधावित अन्य मुद्दे.
Construction Program. (To be given to QC organisation)

Name of Construction Division:
CONSTRUCTION PROGRAM
Project: - ( PROJECT WISE ) YEAR
OK Card Approx. Qty. of major items planned for execution (T.Cum. / T.sqm. / Nos )
Cost of work Balance
from QC
Name of / agreement cost of Other
Sr. Name wing Earthwork Cement Items Remark
Sub wise work in items
No of work s
Division
Concret Reinforc Maso
(Rs. in Lakh) (Necessary or Hearting Casing Filter Other Guniting
(Rs in Lakh)
Not Necessary)
e ement nry
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13
2
3
4
Note: 1) All relevant tender documents for Sr. No ......... to Sr No .......... are made available for the QC Division / Sub Division
Executive Engineer,
Project Division
Acceptance Criteria for Concrete
(A) ACCEPTANCE CRITERIA OF COMPRESSIVE STRENGTH
The concrete shall be deemed to comply with the strength requirements when both the following
conditions are met, as per IS 456
(a) The mean strength determined from any group of 4 non-overlapping consecutive test results
complies with the appropriate limits in column 2 of the following table.
(b) Any individual test result complies with the appropriate limits in column 3 of the following
table.
TABLE
Characteristic compressive strength compliance requirement
Specified grade Mean of the group of 4 non-overlapping Individual test results

2
consecutive test results in N/mm in N/mm2
1 2 3
M15 and above ≥ fck + 0.825 x established standard ≥ fck-3 N/mm2
deviation (rounded off to nearest
0.5N/mm2)
Or
fck + 3 N/mm2
which ever is greater
1) In the absence of established value of standard deviation, the following value may be assumed in the first
instance and thereafter value to be established values based on the requisite number of test results.
Grade of concrete Assumed standard deviation

M10, M15 3.5 N/mm2
M20 and M25 4.0 N/mm2
M30 to M50 5.0 N/mm2
2) For concrete of quantity up to 30m (where the number of samples to be taken less than
3
four as per the frequency of sampling given in clause no. 15.2.2), the mean of these test
results of all such samples shall be fck+4 N/mm2 , minimum and the requirement of
minimumindividual test results shall be fck-2 N/mm2 , minimum. However, when the number
of sample is only one as per clause no. 15.2.2, the requirement shall be fck+4 N/mm2 ,
minimum.
fck = Characteristic compressive strength of 150mm cube at 28-days in N/mm2.

Standard Deviation : It is calculated from the following equation :
Sd = ∑ ( X - X) 2
N- 1
N= No. of samples (30 samples are generally considered)

X= Sum of the mean value of 3 test specimens of each sample divided by the number of
samples, viz. overall average strength.
X= The mean strength of 3 test specimens of each sample.
फॉमगिकग ि लोह सळई बांधणीसाठीचे ओ.के. काडग
अ सलोह वटपण र्ेिा

१ स्िाि (साखळी क्र/तलांक पातळी)
२ काम किाियाचे एकूण पविमाण
३ कामाचे सविस्ति िकार्े ि विविदे र् (चाचण्यां ि
कायगपध्दती) उपलब्लध आहे त काय?
४ लोहसळई चाचणी अहिाल आहे का?
५ बाि बेंडींग र्ेड्युल मंजुि आहे का?
६ लोहसळईची बांधणीची तपासणी (क्रॉस चेकींग) इतिांकडू ि
व्यिस्िा केली आहे का? असल्यास तपासणी किणािाचे
िाि ि हु द्दा
७ लोहसळईचा गंज ब्रर्िे खििडू ि काढला आहे का?
८ लोहसळई बांधणीसाठी तािे ची व्यिस्िा केली आहे का?
९ लोहसळई जोडणीची वडटे लस् दर्गविणािी िे खावचत्रे आहे त

का? बाईंडीग िायिचे चाचणी विष्ट्कषग आहे त काय ?
१० लोह सळईस संकष्ल्पत कव्हि ठे िणेसाठी लोहवपिा,
संधािकठोकळे / चेअसग व्यिस्िा आहे का?
११ अवभलेख, िोंदिह्या, चाचणी अहिाल धाविका,मोजमाप
पुष्स्तका उपलब्लध आहे का?
ब) फॉमग िकग /र्टसिग, सेंटसिग
१ संकल्पि केले आहे का?
२ लोखंडी प्लेट्स ि आधाि तुळया िजि घेणेस सक्षम ि पुिेर्ा
प्रमाणात आहे त का?
३ जोडणीच्या वठकाणी िबि ि िटबोल्ट िापरूि स्लिी गळती
प्रवतबंधक किणेसाठी तयािी आहे का?
४ फॉमग िकग गंजलेले िेडेिाकडे िाही िा?
५ संधािक प्लेटला वचकटू िये याकिीता िंगण आहे का?
(मातीकामातील अवभलेख चाचण्यांचे महत्ि ि त्यांची उपयुलतता (किाियाची अिुषंगीक कायगिाही)
माती भिािाचे संकल्पि हे उद्ग्ग्रहण क्षेत्रातील (Borrow Area) माती, मुरूम इ. सावहत्याच्या
िमुन्यांच्या अवभयांवत्रकी चाचणी विष्ट्कषग अहिालािि आधावित असते. संकल्पिवचत्र संघटिे मध्ये
या चाचण्याच्या विष्ट्कषाच्या आधािे संकल्पि केल्यािंति अर्ा ,संकल्पवचत्रास क्षेवत्रय मुख्य
अवभयंता यांचे कडू ि मान्यता प्रदाि केली जाते. त्यािंति या संकल्पवचत्रािुसाि धिणाचे प्रत्यक्ष
काम चालू केले जाते. पिंतु त्यािंति प्रत्येक हंगामा अखेि झालेल्या कामाच्या अवभलेख चाचण्या
(Record Tests) घेिूि या चाचण्यांच्या विष्ट्कषािि आधावित संकल्पवचत्राचे पुिर्थिलोकि किणे
आिश्यक आहे. कािण मूळ संकल्पवचत्राच्या िेळी ज्या खाणीमवधल सावहत्याचा िापि तसेच जे
विविध अवभयांवत्रकी गुणधमग (Engineering properties उदा. (Cohesion, angle of Internal Friction,
optimum density इ.) विचािात घेतलेले असतात, त्याच सकिा तर्ाच खाणी ि जिळपास तर्ाच
गुणधमाचे सावहत्य ( माती,मुरूम इ.) प्रत्यक्षात िापिणे आिश्यक आहे. पिंतु क्षेवत्रय पविष्स्ितीिुसाि
यात बदल होऊ र्कतो. तसेच, याच खाणी िापिल्या तिी संकल्पि कितािा अर्ा खाणीतील
जास्त खोलीतील सावहत्याच्या चाचण्यांचे विष्ट्कषग उपलब्लध िसल्यािे ते दु लगवक्षत िाहण्याची र्लयता
असते. सबब, प्रत्यक्ष िापिलेल्या सावहत्याचे विकष संकल्पवचत्राच्या कसोटीिि तपासले जाणे हे
बांधकामाचे सुिवक्षततेच्या दृष्ट्टीिे तसेच बांधकाम वकफायतर्ीि होण्याच्या दृष्ट्टीिे अत्यािश्यक
ठिते. त्यामुळे हंगामा अखेि पूणग झालेल्या माती कामाच्या अवभलेख चाचण्या (Record Tests) घेणे
अत्यंत आिश्यक आहे. संकल्पवचत्रास क्षेवत्रय मुख्य अवभयंता यांचे कडू ि मान्यता वदली जात
असल्यािे मुख्य अवभयंत्यांिी या विषयाच्या अिुषंगािे िेळोिेळी आढािा घेणे आिश्यक आहे. प्राप्त
झालेल्या अवभलेख चाचणी विष्ट्कषाच्या Statistical Analysis च्या अिुमािाच्या आधािे संकल्पि
वचत्र संघटिेचा सल्ला घेिूि त्यांचे कडू ि काटिे दाचे फेिसंकल्पि करूि घेिूि, सकिा त्यांचेर्ी
विचािविविमय करूि जि संकल्पिा मध्ये काही सुधािणा किणे आिश्यक असल्यास त्यािुसाि
तात्काळ कायगिाही किणे आिश्यक आहे.
A) TESTS FREQUENCIES FOR EARTHWORK ( As per Appendix VI of P.W.D. Handbook, Chapter 33, Part- I I )
Sr.
Name of Test Investigation Design Construction Record Tests Remarks
No.
1 2 3 4 5 6 7
Before the commencement of For tests mentioned at Sr.No. 1, 8, 13 About 25

day’s work (Shift), one & 14, there are no records tests. percent tests
sample shall be tested for shall be
Tests mentioned at serial Nos 2 to 7 and 9 to
each of the construction conducted for
Moisture 12 are to be conducted as record tests.
1. ----- ----- soils, separately. Sample is to analyzing
Content The frequency for each of these record tests
be collected from the spot fraction
(Quarry) from where the is as below: below 75
material is proposed to be Frequency micron.
Total Earth work
brought on embankment (for each work of each zone) 1
below 0.5 Mm3
per 10000 M3
For each 0.75 For each 0.15
Mm3 of soil Mm3 of each soil 0.5 Mm3 to
1 per 15000 M3
explored, 3 tests type investigated, 1.5 Mm3
2. Specific for every zone, 5 tests for each of 1.5 Mm3 to 3Mm3 1 per 20000 M3
As per record tests.
Gravity separately the zones
Above 3 Mm3 1 per 40000 M3
including filter. including filter.
Minimum 3 tests Minimum 5 tests
for each quarry for each quarry Separate tests are to be conducted for each
zone. Samples to be collected are from
3. Grain size For every 1 Mm3 For each 0.15 Two samples for 150m x
different locations and elevations so as to be
analysis or less soil Mm3 or less of 150m borrow areas proposed
explored , 6 tests each soil type to be utilized. For any truly representative.
for material to be investigated, for change of material minimum
In addition to the above, a set of record tests
used in each of the each zone. 5 tests 2 samples shall be tested.
is to be taken at instrument installation. One
zones of the for each of the
For casing material, the undisturbed sample shall be taken at each
embankment zones and 20 tests
test shall be conducted embankment piezometer tip immediately
separately. 12 tests for filter. 5 tests
before and after prior to the excavation of offset side trench.
for filter zone. 3 minimum for each
compaction, to study the In case of vertical settlement gauge
tests minimum for quarry.
breaking effects during installation, two samples shall be taken for
each quarry
compaction. each cross-arm installation, one at the bottom
of trench excavated for cross-arm and the
Same as for test 3 Same as for test 3 other in the tamped back fill of the trench
4. Atterberg
above. No tests for above. No tests As per record tests after it has been brought up to the adjacent
Limits
filter material for filter material embankment level.
5. Shrinkage
Not required Not required As per record tests
Limit
For total progress up to

5000 M3 per day, one
test/day shall be conducted,
For each 0.15
For each 0.75 Mm3 i.e. one day on hearting soil,
Mm3 of each soil
of soil explored, next day on casing soil,
type investigated,
12 tests for each third day on Random fill
6. Compaction 5 tests for each
zone separately. and so on. If there be any
zone, separately.
Minimum 3 tests change in material
Minimum 5 tests
for each quarry additional one test/day shall
for each quarry
be conducted. For total
progress beyond 5000 M3
per day, daily one test for
each of the construction
soils shall be conducted.
For each 0.75 Mm3 For each 0.15

of soil type Mm3 of soil type
explored , 6 tests investigated, 5
7. Direct Shear for each of the tests for each of As per record tests.
zones separately. 3 the zones.
tests minimum for Minimum 5 tests
each quarry for each quarry
8. Relative If directed One test per 1500 M3 of

Not required
Density specifically material.
9. As directed by
Consolidation Not required As per record tests.
Design office.
2 tests for each

zone separately
10. 5 tests on each type
Permeability including filter. As per record tests.
of soil
Minimum 5 tests
for each quarry.
1) Dam: Per day 2 tests

per first 1000 m3 and
Field Density
then 1 test per every
for soils
11. additional 1000 m3.
(Sand ---- ----
Separate test shall be
replacement
conducted for each zone.
method)
2) Canal: 2 tests per
day, for first 500 m3. and
then 1 test per every

additional 500m3.
Separate test shall be
conducted for each zone.
Field Density
for tests for
12. soils (Core ---- ---- Same as per test. no. 11
cutter
method)
One test per 20 m2 of the

Placement
placed material, before
13. Moisture
----- ---- rolling. Minimum 3 tests
(Penetromete
shall be performed on the
r Method)
placement.
The penetration resistance

shall be observed at 20m
14. Needle along length and breadth of
----- ----
Density area under compaction and
also at places of doubtful
compaction.
B) TEST FREQUENCIES FOR CEMENT WORK. ( As per Appendix C of P.W.D. Handbook, Chapter 33, Part- I )
Sr.
Name of test Mass Concrete Small Concrete jobs and RCC Works Masonry Remarks
No.
As mentioned in test procedure in As mentioned in test procedure in

1 Sampling of cement One per every 150 t of cement PWD Handbook Chp.33 Part-I PWD Handbook Chp.33 Part-I
per lot Cement Concrete Cement Concrete
Consistency of standard cement One per every 150 t of cement per One per every 50 t of cement One per every 50 t of cement
2
paste lot.
Initial and final setting time of One per every 150 t of cement per One per every 50 t of cement . One per every 50 t of cement .
3
cement lot.
Compressive strength of One per every 150 t of cement per One per every 50 t of cement One per every 50 t of cement
4
cement lot.
One per every 150 t of cement per One per every 50 t of cement One per every 50 t of cement
5 Specific Gravity of cement
lot.
Fineness of cement by Blaine’s One per every 150 t of cement per One per every 50 t of cement One per every 50 t of cement
6
method lot.
Soundness of cement by Le One per every 150 t of cement per One per every 50 t of cement One per every 50 t of cement
7
Chatelier Method lot.
Soundness of cement by One per every 150 t of cement per One per every 50 t of cement One per every 50 t of cement
8
Autoclave Method lot.
i) Once a fortnigth i) Once a fortnight i) Once a fortnight

9 Sieve analysis of Aggregates
ii) Additional if source is changed ii) Additional if source is changed ii) Additional if source is changed
i) Once a day i) Once a day. i) Once a day.

10 Silt content of fine aggregates
ii) Additional if source is changed ii) Additional if source is changed ii) Additional if source is changed
Sr.
No.
Surface moisture content in Once a week Once a fortnight i) Once a fortnight

11 fine aggregates (Laboratory
Method)
Specific Gravity & Water Once a week Once a fortnight --------

12 absorption of aggregates
(above 10 mm)
Specific Gravity & Water Once a week Once a fortnight i) Once a fortnight
13 absorption of aggregates ( Up
to and 10 mm)
One per shift per stock pile One per shift per stock pile One per shift per stock pile
14 Bulking of fine aggregates
Estimation of Organic i) One per stock pile i) One per stock pile i) One per stock pile
15
impurities ii) Additional if source is changed ii) Additional if source is changed ii) Additional if source is changed
Surface moisture content in One per shift per stock pile One per shift per stock pile One per shift per stock pile
16
aggregates (Hot Plate Method)
Flakiness index of coarse i) Once a week i) Once a week. Nil

17
aggregates ii) Additional if source is changed ii) Additional if source is changed
i) One per stock pile i) One per stock pile Nil

18 Aggregate crushing value
ii) Additional if source is changed ii) Additional if source is changed
i) One per stock pile i) One per stock pile Nil

19 Aggregate impact value
ii) Additional if source is changed ii) Additional if source is changed
Sr.
No.
Abrasion of coarse aggregates i) One per stock pile i) One per stock pile Nil
20
(By Los Angel’s Machine) ii) Additional if source is changed ii) Additional if source is changed
Fluidity of Mortar by flow -- -- Three per mixer per shift

21
table
One per every two hours working per One per every two hours working per --
22 Slump of cement concrete
mixer. mixer.
i) One per mixer per week. i) One per mixer per month. --
Density and air contents of
23 ii) Additional if source of aggregate ii) Additional if source of aggregate is
fresh concrete
is changed. changed.
--
a) Compressive strength of One per 200 m 3
per batching
plant per shift. One per shift per mixer (separately for
moulded cement concrete
each mix proportion).
specimen
24 1) Up to 100 m3 work per day,

one per shift per mixer
b) Compressive strength of
-- -- 2) For every additional 100 m3
mortar
work per day, one per shift
(Separately for each mix proportion)
Compressive strength of drilled As Directed by Design Office. As Directed by Design Office. As Directed by Design Office.
25
cores
Modulus of Elasticity Up to 200 m3 Work per day, one per Up to 200 m3 Work per day, one per --
26 shift. shift.
Sr.
No.
Flexural strength of moulded Up to 200 m3 Work per day, one per Up to 200 m3 Work per day, one per --
27
specimens shift. shift.
Laboratory Permeability
One per month for every mix One per month for every mix
28 a) Moulded specimen Nil
proportion. proportion.
b) Drilled core One per monolith per 3 m depth. Nil One per monolith per 3 m depth.
One hole at 20m distance per

One hole at 20m distance per
working season for full depth
working season for full depth duly
29 In-Situ Permeability Nil (Separately for U/S and downstream
staggered or minimum one hole per
faces duly staggered ) or minimum
monolith.
two hole per monolith.
Specific Gravity of Pozzolanic One per every 50 t of Pozzolana

30 One per every 50t of Pozzolana One per every 50 t of Pozzolana
material
Fineness of Pozzolana by One per every 50t of Pozzolana

31 One per every 50t of Pozzolana One per every 50t of Pozzolana
Blaine’s method
1) Up to 100 M3 work per day, one

per shift per mixer
Compressive strength of
32 -- -- 2) For every additional 200 M3 work
cement/Pozzolana mortar
per day, one per shift per mixer
(Separately for each mix proportion)
-- i) Once a Week.
33 Setting Time of Lime --
ii) Additional if source is changed.
Sr.
No.
i) Once a Week.
34 Fineness of Lime. -- --
i) Once a Week.
35 Soundness of Building Lime -- --
Compressive strength of Lime i) One per 50 M3 of masonry.

36 -- --
Mortar. ii) Minimum one per shift.
Transverse strength of Lime Once per month.

37 -- --
mortar.
Specific Gravity and water i) One per fortnight

38 -- --
absorption of stone ii) Additional if source is changed
i) Once a month
39 Compressive strength of stone -- --
ii) Additional if source is changed
Tensile strength, elongation i) One per 5 tones of steel. i) One per 5 tones of steel.
40 and proof stress of steel bars
ii) Additional if source is changed ii) Additional if source is changed -------

QC GR 110919

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

QC GR 110919

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

जलसंपदा विभागांतगगत प्रकल्प

कामांचे गुणवियंत्रण ि गुणित्ता

प्रस्ताििा- िाज्याच्या जल संसाधिांचा पुिेपुि उपयोग करूि घेण्याच्या दृष्ष्ट्टिे , महािाष्ट्र

बांधकामार्ी संबंधीत अवभयंता (Engineer in-Charge) गुणित्ता हमी प्रणाली चा अिलंब

बांधकाम अवभयंता (Engineer in-Charge) हे दक्ष िाहू ि बांधकाम सावहत्याच्या गुणित्ता

बांधकाम अवभयंता (Engineer in-Charge) यांची कतगव्ये आवण जबाबदािी -.

२. गुणित्ता हमी प्रणाली :-

६.१ ग्रीि काडग /ओ.के.काडग प्रणाली:-

६.३ वपिळी वचठ्ठी/वहििी वचठ्ठी/लाल(तांबडी) वचठ्ठी:-

लालवचठ्ठी विगगवमत किणािा अवधकािी हा वकमाि उपविभागीय अवभयंता या दजापेक्षा

६.४ कंत्राटदािांचे गोपिीय अहिाल: -

७.० प्रत्येक बांधकामासाठी बाबविहाय तपासणी सुची:-

८.० बांधकाम कायगक्रम:-

९.० सावहत्य तपासणी:-

बांधकाम अवभयंत्यांिी या चाचण्यांचे विष्ट्कषग पडताळू ि ते समाधािकािक असल्यासच

१०.० संधािक काम :-

लोहसळी बांधणी ि साचेकामाच्या ओ.के.काडग चा िमूिा सोबत जोडपत्र क्र.11 मध्ये

१२.० सावहत्याची उपलब्लधता (Inventory) ि त्यांचा बांधकामातील िापि या बाबतचे

१३.० क्षेवत्रय भेटी (वििीक्षण वटपणी):-

२ उपविभागीय अवभयंता / सहाय्यक अवभयंता श्रे.१, वकमाि 20 कामे वकमाि 10 कामे

३ कायगकािी अवभयंता वकमाि 15 कामे वकमाि 8 कामे

४ अधीक्षक अवभयंता वकमाि 10 कामे वकमाि 5 कामे

५ मुख्य अवभयंता वकमाि 8 कामे वकमाि 4 कामे

६ कायगकािी संचालक ------- ---

महािाष्ट्रचे िाज्यपाल यांच्या आदे र्ािुसाि ि िािािे.

( डॉ. संजय बेलसिे )

1. िाज्यपाल, महािाष्ट्र िाज्य यांचे सवचि.

Govt. Directives in the

1 पविपत्रक 13-09-1988 गुणवियंत्रण मंडळािे केलेल्या सुचिांचे अिुपालि किण्या बाबत.

पाटबंधािे प्रकल्प - कालव्याची कामे.

6 पविपत्रक 15-02-2014 प्रकल्प कामांच्या गुणवियंत्रणाबाबत क्षेवत्रय अवधका-यांची जबाबदािी.

सिगसाधािण मातीकाम किणेसाठी चे ओ.के.काडग

अ.क्र. कामासाठीची तयािी मुद्दे मावहती

३ खाण (गाि, गट क्र.इ. )

४ खाणीचे माती चाचणी विष्ट्कषग

१० प्रमावणत अवभलेख उपलब्लधता.

बांधकाम कक्ष : कविष्ट्ठ अवभयंता स्िाक्षिी ि वदिांक

गु.वि. कक्षाचे अवभप्राय : कविष्ट्ठ अवभयंता

लंबचि, काटचि भिणेसाठी ओ. के. काडग

1 लंबिे द/ काटिे द तयाि केले कां ?

लंब / काटचिाचे खोदकाम मंजूि

आिश्यक गाळणी सावहत्य उदा. िाळू /

बांधकाम कक्ष : कविष्ट्ठ अवभयंता स्िाक्षिी ि वदिांक

गु.वि. कक्षाचे अवभप्राय : कविष्ट्ठ अवभयंता

अ.क्र. तपासणी मुद्दे मावहती

१ स्िळ: सा.क्र. ि उध्िग,अधो लंबिे द(आॅंफसेटस्)

२ घिीकिण केलेल्या िाळू च्या ििाची तलांक पातळी ि

७ िाळू च्या ििाची सापेक्ष घिता

८ सावहत्याची योग्यतेची तपासणी केली आहे काय ि विकष

बांधकाम कक्ष : कविष्ट्ठ अवभयंता स्िाक्षिी ि वदिांक

गु.वि. कक्षाचे अवभप्राय : कविष्ट्ठ अवभयंता

िॉक टो/ अश्मपटलाचे कामासाठी घ्याियाचे - ओ.के. काडग

अ.क्र तपासणी मुद्दे मावहती

गु.वि. कक्षाचे अवभप्राय : कविष्ट्ठ अवभयंता

संधािक कामासाठी ओ.के. काडग

अ.क्र. तपासणी मुद्दे वटपण र्ेिा

७ पाणी, िाळू ि खडी चाचणी विष्ट्कषग आहे का?

११ संधािक घिीकिण व्यिस्िा-

१३ संधािक िहि ि प्लेसमेंटची व्यिस्िा?

१४ अवभलेख, िोदिह्या, चाचणी अहिाल,धाविका

बांधकाम कक्ष : कविष्ट्ठ अवभयंता स्िाक्षिी ि वदिांक

प्रकल्पाचे िांि वदिांक:

बांधकाम विभागाचे िाि

बांधकाम उपविभागाचे िाि