Kolonyalismo

Ang kolonyalismo ay ang tuwirang pananakop ng isang bansa sa iba pa upang

mapagsamantalahan ang yaman nito o makuha rito ang iba pang pangangailangan
ng mangongolonya. Ang kolonyalismo ay madalas na naihahalintulad sa Imperyalismo
ngunit ang dalawa ay mayroong
pagkakaiba."Maaaring magsilbing
baseng pangkalakal o pangmilitar
ang kolonya".[1] Mayroon din itong
gamit sa paglalakbay ng mga tao sa
ating bayan.
tuwirang pananakop ng isang bansa
sa iba pa upang mapagsamantalahan
ang yaman nito o makuha rito ang iba
pang pangangailangan ng
mangongolonya. Ito ay madalas na
nahahalintulad sa Imperyalismo
ngunit ang dalawa ay may
pagkakaiba.

Kolonyalismo sa Pilipinas: Ang Pananakop ng mga Kastila

Hunyo 27, 2017 Rodrigo Mendoza

Ano ang kolonyalismo? Sa madaling salita, ito ay ang

pagsakop ng isang mas makapangyarihang bansa sa isang
bansa na mas mahina, na inaabuso ito sa ekonomikal na
paraan.
Sa nagdaang mga panahon, ang Pilipinas ay naging biktima
ng kolonyalismo at imperyalismo, sa kamay ng mga bansang
Espanya at Estados Unidos. Balikan natin ang kasaysayan
kung paano tayo naging biktima ng kolonyalismo sa loob ng
ilang daang taon.

Kolonyalismo sa kamay ng mga Espanyol

Ang mga isla ng Pilipinas ay unang napansin ng mga Europeo
sa pamamagitan ng mga ekspidisyong kastila sa buong mundo na pinangunahan ng
Potuges na manlalayag na si Ferdinand Magellan noong taong 1521. Si Magellan ay
unang dumaong sa Cebu, na sinasabing lupain na pag-aari ng Espanya. Ito ay
pinangalanan niyang Islas de San Lazaro. Si Magellan ay nagkaroon ng
pakikipagkaibigan sa lokal na mga lider sa Cebu, na ang iba ay nagpabinyag bilang mga
Romano Katoliko. Subalit, si Magellan ay napatay ng mga katutubo, na pinangunahan ni
Lapu-lapu, na lumaban sa tangkang pananakop ng mga banyaga.
Sa paglipas ng ilang mga dekada, may iba pang mga ekspidisyong isinagawa ang mga
Kastila papunta sa mga isla ng Pilipinas. Noong taong 1543, ang manlalayag na si Ruy
López de Villalobos ay nanguna sa isang ekspidisyon na nagpangalan sa mga isla ng
Samar at Leyte na Las Islas Filipinas, na kinuha sa pangalan ni Philip II ng Espanya. Ang
pangalang iyan ay ibinigay din sa buong arkepelago pag daan ng panahon.
Ang pananakop ng mga Kastila
Ang pananakop ng mga kastila sa mga Pilipino ay hindi pa nagsisimula bago ang taong
1565, nang ang isa pang ekspidisyon galing sa bagong Espanya ay dumating sa Pilipinas.
Ito ay pinangungunahan Miguel López de Legaspi. Siya ang kauna-unahang gobernador
heneral ng Pilipinas. Ang pamahalaang Kastila ay madaling naitatag sa maliliit na mga
kumunidad na dating walang sentralisadong pamahalaan. Sa loob lamang ng anim na
taon pagkatapos na matalo ang mga lider na muslim, itinatag ni Legazpi ang kabisera ng
pamahalaang Kastila sa Maynila dahil sa ito ay may malaking populasyon at malapit sa
mga mapagkukunan ng bigas na nasa mga palayan ng Central Luzon. Ang Maynila ang
naging sentro ng aktibidad ng mga kastila tulad ng sibil, militar at relihiyosong mga
okasyon. Noong 1571, naitayo na ni Lopez de Legaspi ang Spanish city of Manila sa lugar
na dating okupado ng mga Moro na kanyang nasakop isang taon bago ang 1571. Ang
Pilipinas ay pinamamahalaan na sakop ng probinsya ng New Spain o Mexico hanggang sa
ideklara ang kalayaan ng Mexico noong 1821.
Ang mga mamamayan ng Maynila ay lumaban sap ag-atake ng Tsinong pirata na si
Limahong noong 1574. Sa loob ng maraming siglo bago pa man dumating ang mga
kastila, ang mga Tsino ay matagal nang nakikipagkalakalan sa mga Pilipino, subalit
lumilitaw na hindi sila nanirahan ng permanente sa bansa hanggang sa matapos ang
Kastilang kolonyalismo. Ang kalakal at lakas ng mga Intsik ay mahalaga sap ag-unlad ng
kolonyang Kastila dito sa bansa, subalit ang mga Intsik ay kinaiinisan at kinatatakutan
dahil sa kanilang mabilis na pagdami. Kaya noong 1603, pinatay ng mga Kastila ang libu-
libung Intsik. Pagkatapos ng patayang iyon, kakaunting Intsik na lamang ang pinapatay
ng mga Kastila.
Ang Kastilang gobernador, na sa huli ay tinawag na viceroy noong 1589, ay siyang taga
pamahala sa konsilyo ng makapangyarihang audiencia. Nagkaroon ng manaka-nakang
paghimagsik ang mga Pilipino na ayaw sa sistemang encomienda. Sa pagtatapos ng ika
labing anim na siglo, ang Maynila ay naging ang pangunahing sentro ng komersyo sa
buong Silangang Asya. Ang Pilipinas ay nagbigay ng kayaman sa Espanya. Ginto at
kalakalang Galyon na dumadaan sa PIlipinas at nakakarating sa China, India at East
Indies.
Ang kolonyalismo na ginawa ng mga Kastila ay hindi masyadong madugo noong una,
sapagkat ang mga lugar na kanilang sinasakop ay hindi gaanong nanlaban maliban
lamang sa mga Moro. Isa sa pinaka mahirap na problemang dinanas ng mga kastila ay
ang kanilang pagsakop sa Mindanao na pugad ng mga Moro. Bilang ganti sa pag-atake
sa kanila ng mga Kastila at mga katutubong kakampi nito, sinalakay nila ang ilang lugar
sa Luzon at Visayas na hawak ng mga Kastila. Ang mga Kastila naman ay nagsagawa ng
maigting na kampanya laban sa mga Muslim, subalit ito ay halos walang epekto hanggang
sa ika 19 siglo.

Ang pamahalaan ng Kastilang Kolonyalismo

Sa kolonyalismo na dala ng mga Kastila, ang simbahan at ang pamahalaan ay talagang
hindi mapaghihiwalay, dahil sa ang estado ay siyang umaako sa responsabilidad ng
pagpapatayo ng mga simbahan. Isa sa mga layunin ng Kastilang kolonyalismo sa Pilipinas
ay ang gawing mga katoliko ang mga Pilipino. Ang gawaing pangungumberte ay ginawa
ng walang sagabal na iba pang relihiyon maliban na lamang sa Islam, na mas kinikilala
sa Timog. Lumaganap ang impluwensya ng simbahan sa pamamagitan ng paghahalo ng
mga kaugaliang Pilipino sa mga relihiyosong mga pagdiriwang. Ang resulta, isang bansa
na nababahagi ng relihiyon: Mga Kristyano na nakatira sa Luzon at Visayas at mga Muslim
naman na nakahiwalay at naninirahan sa Mindanao.
Sa mas mababang antas ng pamahalaan, kinontrata ng mga Kastila ang lokal na mga
lider ng mga nayon. Ang sistemang ito ng lokal na pamamahala ay siyang nagsilang ng
tinatawag na Principalia, mga Pilipinong mataas ang estado ng pamumuhay. Ang mga
kabilang sa uring principalia ay mayayaman, mataas ang kalagayan sa buhay, at
tumatamasa ng maraming mga prebelihiyo na wala sa mga katutubo. Ito ang pinagmulan
ng oligarchic na sistema ng pamamahala. Kasali sa mga pangunahing pagbabago na dala
ng kastilang kolonyalismo ay ang pagsasapribado ng mga lupang dating pampubliko na
sa ngayon, pag-aari na ng mga miyembro ng principalia.
Ang Pilipinas ay hindi gaanong kumikita bilang isang kolonya, at ang matagal na digmaan
laban sa mga Dutch noong ika 17 siglo pati na ang problema sa mga muslim ay siyang
muntik nang magpataob ng pondo ng kolonya. Ang kita ng kolonya ay nanggagaling sa
mga kalakalan. Ang Galyon na galing sa Maynila ay nagbibyahe papuntang Acapulco ay
naghahatid ng mga pilak at ikinakalakal sa mga teritoryong intsik. Walang direktang
pakikipagkalakalan sa Espanya.