Οδυσσέας Γκιλής. ΣΠΑΡΤΩΛΟΣ. Πόλις Βοττικής Εις Χαλκιδικήν. Αποσπάσματα Από Αρχαία Κείμενα. 2019

1
Οδυσσέας Γκιλής
Επιμέλεια συλλογής, ταξινόμησης και επεξεργασίας
υλικού
ΣΠΑΡΤΩΛΟΣ
πόλις ἐστὶ τῆς Βοττικῆς ἡ Σπάρτωλος.
Διορθ 50
Αποσπάσματα από αρχαία και βυζαντινά κείμενα
Θεσσαλονίκη 2019
2
3
Χάρτης αρχαίας Χαλκιδικής. Διακρίνεται η Βοττική και η Σπάρτωλος.
Χάρτης αρχαίας Χαλκιδικής. Θρακική Εστία

4
Χάρτης αρχαίας Μακεδονίας.
Χάρτης αρχαίας Χαλκιδικής. Το γλωσσάριο του Πολυγύρου από τον

Λυκειάρχη και Επιθεωρητή Μέσης Εκπαίδευσης Φίλιππο Αθ. Τάσιο .
Έκδοση της Ιστορικής και Λαογραφικής Εταιρείας Χαλκιδικής 1983
5
Νόμισμα Σπάρτωλος. Macedon, Bottiaiai (Spartolos) AE 16. Circa 400-

348 BC. Laureate head of Apollo right / BOTTIAIΩN, kithara. SNG...
Περιεχόμενα
Η αρχαία Σπάρτωλος Από τη Βικιπαίδεια, ............................................................................... 6

Η μάχη στην Σπάρτωλο. .......................................................................................................... 12
Προοίμιο .............................................................................................................................. 12
Η μάχη ................................................................................................................................. 12
Πηγές ................................................................................................................................... 13
Πορταριά Χαλκιδικής .............................................................................................................. 13
Πολιτισμός........................................................................................................................... 13
Ιστορικά στοιχεία ................................................................................................................ 13
Σπάρτωλος: Ιππικό και “πυρά” κρίνουν την μάχη… δεινή ήττα Αθηναίων. 02/09/2019
history-point.gr ........................................................................................................................ 13
Βοττική Από τη Βικιπαίδεια, ................................................................................................... 15
Persus edu ............................................................................................................................... 15
Χρονολογική ταξινόμηση ........................................................................................................ 18
Αποσπάσματα από αρχαία κείμενα ........................................................................................ 21
Αποσπάσματα από άρθρα βιβλία. .......................................................................................... 32
THE FORMATION OF THE CHALCIDIC LEAGUE BY ALLEN B. WEST. ......................................... 32
Afterword: Whither the Athenian Empire?John Ma ............................................................... 33
Χρονολόγιο Σπάρτωλος .......................................................................................................... 60
6
Η αρχαία Σπάρτωλος Από τη Βικιπαίδεια,

Η αρχαία Σπάρτωλος ήταν πόλη-κράτος των Βοττιαίων[1] (αρχαία
ελληνικά: Βοττιαῖοι), στην περιοχή της Βοττικής [2] της βορειοδυτικής
Χαλκιδικής, που σήμερα βρίσκεται εντός των ορίων της κοινότητας
Πορταριά,[3] 6 χιλιόμετρα βόρειο-δυτικά από τον οικισμό του χωριού,
ανάμεσα στους γειτονικούς οικισμούς Άγιος Παντελεήμονας και
Ζωγράφου.
Mέλος της Συμμαχίας της Δήλου
Η Σπάρτωλος ήταν μέλος της Αθηναϊκής Συμμαχίας, που συμμετείχε στο
«θρακικό φόρο» πληρώνοντας 2 ή 3,5 αθηναϊκά τάλαντα, ως την έναρξη
του Πελοποννησιακού Πολέμου, όταν οι Βοττιαίοι και το Κοινό των
Χαλκιδέων επαναστάτησαν εναντίον της Αθήνας.
Μάχη στη Σπάρτωλο
Στους δυο όμοιους λόφους που ονομάζονται Τούμπες, έγινε η ιστορική
μάχη της Σπαρτώλου (429 π.Χ.), μεταξύ των Αθηναίων και του Κοινού
των Χαλκιδέων.[4] Στο γύρω χώρο βρίσκονται ακόμη διάσπαρτα τμήματα
μετάλλων, αμφορέων και άλλων κεραμικών ειδών.
Επίθεση Τελευτία
Η Σπάρτωλος φαίνεται, ωστόσο, ότι κάποια στιγμή αργότερα έγινε και
πάλι μέλος της Αθηναϊκής Συμμαχίας. Αναφέρεται και πάλι σε σχέση με
τον Σπαρτιάτη Τελευτία, την επίθεση του και πολιορκία της Ολύνθου το
381 π.Χ., κατά τη διάρκεια της οποίας και σκοτώθηκε εκεί, το 380 π.Χ..[5]
Κτήματα οικογένειας στρατηγού Κοίνου
Η τελευταία αναφορά για την Σπάρτωλο (περίπου μεταξύ του 305 π.Χ.
ως 297 π.Χ.), δεν αφορά πλέον την πόλη, αλλά για γεωργικά εδάφη της,
σε ένα βασιλικό διάταγμα του Κασσάνδρου σχετικό με την
μίσθωση/παροχή γης στον Περδίκκα, γιο του στρατηγού Κοίνου, Οι
εκτάσεις και τα κτήματα στην Χαλκιδική, είχαν εν μέρει παραχωρηθεί,
κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Φιλίππου Β', στον Πολεμοκράτη της
Ελιμίας, πατέρα του Κοίνου, (ο οποίος Κοίνος ήταν στρατηγός του
Μεγάλου Αλεξάνδρου). Τα κτήματα αυτά κληροδοτήθηκαν έπειτα στον
γιό του Κοίνου, τον Περδίκκα.[6][7]
Τοποθεσία της αρχαίας πόλης
7
Η τοποθεσία της αρχαίας πόλης δεν έχει ακόμη αποσαφηνιστεί, με βάση

την αρχαιολογική σκαπάνη, και υπάρχουν διάφορες εκδοχές στις πηγές για
την τοποθεσία, που την τοποθετούν σε κάποια από τις παρακάτω περιοχές:
Πορταριά Χαλκιδικής
Η κυρίαρχη άποψη είναι πως η αρχαία πόλη βρίσκεται εντός των ορίων
της κοινότητας Πορταριά, 6 χιλιόμετρα βόρειο-δυτικά από το σημερινό
οικισμό του χωριού, ανάμεσα στους γειτονικούς οικισμούς Άγιος
Παντελεήμονας και Ζωγράφου.
Νέα Τρίγλια & Πλατάνια Χαλκιδικής
Πιθανολογείται επίσης, ότι υπήρχε στη θέση της Νέας Τρίγλιας στη
σημερινή περιοχή Πλατάνια. Η ίδια στα βυζαντινά χρόνια ονομαζόταν
Ζύλη ή Ζγύλη.[8]
Ελαιοχώρια Χαλκιδικής
Επίσης, για άλλους, ερευνητές τα ερείπια της Σπαρτώλου βρίσκονται
κοντά στα Ελαιοχώρια, πλησίον στα Νέα Σύλλατα. Σε ανασκαφές εκεί
ανευρέθηκε νεκρόπολη με τάφους της αρχαϊκής και κλασικής εποχής.
Νέα Σίλατα Χαλκιδικής
Τέλος σύμφωνα με άλλους επίσης συγγραφείς, η αρχαία πόλη
Σπάρτωλος, είναι «τα σημερινά Νέα Σίλατα Χαλκιδικής» [9] από όπου
ήταν και ο ιερέας της πόλης Καλλικράτης που έζησε τον 4ο αι. π.Χ. και
είναι γνωστός από μια επιγραφή αγοραπωλησίας με μάρτυρες και γείτονες
συμπολίτες του. (S.E.G. νοl. 46, επιγρ. 804).
Το σίγουρο είναι ότι τα παραπάνω χωριά και κωμοπόλεις εστιάζουν σε μια
κοντινή τοποθεσία, μεταξύ τους, μέσα στην οποία υπάρχουν μεγάλες
πιθανότητες για την μελλοντική αρχαιολογική ανεύρεση της πόλης αυτής.
Οι ανασκαφές δε, στα Νέα Σύλλατα, περίπου 3 χιλιόμετρα μακριά από την
περιοχή των Ελαιοχωρίων, επιβεβαιώνουν την συνεχή κατοίκηση της
περιοχής από την Εποχή του Χαλκού ως την Βυζαντινή Αυτοκρατορία.
Δείτε επίσης
Μάχη στη Σπάρτωλο, Βοττιαία, Βοττική, Συμμαχία της Δήλου
Παραπομπές - σημειώσεις
8
Θουκυδίδης, Ιστορία του Πελοποννησιακού Πολέμου, (έκδοση Societatis

1789), Thucydides, “De Bello Peloponnesiaco Libri Octo, Graece Et
Latine Ad Editionem Ios. Wasse Et Car. Andr. Dukeri Accurate Expressi
Cum Varietate Lectionis Et Annotationibus”, Τόμος 5, Typ. Societatis,
1789, Σελ. 394, «Σχόλια εις Βιβλίον Β’»: […] «Pag. 122. L.2. Υπό
Σπάρτωλον) η Σπάρτωλος προπαροξύτονον. cad. Την Βοττικήν ότι
Βοττιαίοι άποικοι Μακεδόνων. εισί δε εν τη Θράκη, πλησίον Χαλκιδέων.
L.3. Και προσχωρήσειν) τοις Αθηναίοις δηλονότι. L.8 Μετ' αυτών) των μη
θελόντων παραδούναι δηλονότι. η δε Όλυνθος, μητρόπολις Χαλκιδέων».
[...]
«Ἀντιφῶν ἐν τῷ ἐπιγραφομένῳ ῾ἐπιτροπικὸς Τιμο- ῾κράτει.' πόλις ἐστὶ
τῆς Βοττικῆς ἡ Σπάρτωλος.» Σπάρτωλος Harpocration, Valerius,
Lexicon in decem oratores Atticos Wilhelm Dindorf, Ed. - Λήμμα:
Σπάρτωλος.
Σπάρτωλος
Θουκυδίδης, Ιστορία του Πελοποννησιακού Πολέμου, Βιβλίο Β, 79:
[…] «[79] Τοῦ δ' αὐτοῦ θέρους καὶ ἅμα τῇ τῶν Πλαταιῶν ἐπιστρατείᾳ
᾿Αθηναῖοι δισχιλίοις ὁπλίταις ἑαυτῶν καὶ ἱππεῦσι διακοσίοις
ἐπεστράτευσαν ἐπὶ Ξαλκιδέας τοὺς ἐπὶ Θρᾴκης καὶ Βοττιαίους
ἀκμάζοντος τοῦ σίτου ἐστρατήγει δὲ Ξενοφῶν ὁ Εὐριπίδου τρίτος αὐτός.
ἐλθόντες δὲ ὑπὸ Σπάρτωλον τὴν Βοττικὴν τὸν σῖτον διέφθειραν. ἐδόκει
δὲ καὶ προσχωρήσειν ἡ πόλις ὑπό τινων ἔνδοθεν πρασσόντων.
προσπεμψάντων δὲ ἐς ῎Ολυνθον τῶν οὐ ταὐτὰ βουλομένων ὁπλῖταί τε
ἦλθον καὶ στρατιὰ ἐς φυλακήν ἧς ἐπεξελθούσης ἐκ τῆς Σπαρτώλου ἐς
μάχην καθίστανται οἱ ᾿Αθηναῖοι ὑπ' αὐτῇ τῇ πόλει. καὶ οἱ μὲν ὁπλῖται τῶν
Ξαλκιδέων καὶ ἐπίκουροί τινες μετ' αὐτῶν νικῶνται ὑπὸ τῶν ᾿Αθηναίων
καὶ ἀναχωροῦσιν ἐς τὴν Σπάρτωλον, οἱ δὲ ἱππῆς τῶν Ξαλκιδέων καὶ ψιλοὶ
νικῶσι τοὺς τῶν ᾿Αθηναίων ἱππέας καὶ ψιλούς• εἶχον δέ τινας οὐ πολλοὺς
πελταστὰς ἐκ τῆς Κρουσίδος γῆς καλουμένης. ἄρτι δὲ τῆς μάχης
γεγενημένης ἐπιβοηθοῦσιν ἄλλοι πελτασταὶ ἐκ τῆς ᾿Ολύνθου. καὶ οἱ ἐκ τῆς
Σπαρτώλου ψιλοὶ ὡς εἶδον, θαρσήσαντες τοῖς τε προσγιγνομένοις καὶ ὅτι
πρότερον οὐχ ἥσσηντο, ἐπιτίθενται αὖθις μετὰ τῶν Ξαλκιδέων ἱππέων καὶ
τῶν προσβοηθησάντων τοῖς ᾿Αθηναίοις• καὶ ἀναχωροῦσι πρὸς τὰς δύο
τάξεις ἃς κατέλιπον παρὰ τοῖς σκευοφόροις. καὶ ὁπότε μὲν ἐπίοιεν οἱ
᾿Αθηναῖοι, ἐνεδίδοσαν, ἀναχωροῦσι δ' ἐνέκειντο καὶ ἐσηκόντιζον. οἵ τε
ἱππῆς τῶν Ξαλκιδέων προσιππεύοντες ᾗ δοκοίη προσέβαλλον, καὶ οὐχ
ἥκιστα φοβήσαντες ἔτρεψαν τοὺς ᾿Αθηναίους καὶ ἐπεδίωξαν ἐπὶ πολύ. καὶ
οἱ μὲν ᾿Αθηναῖοι ἐς τὴν Ποτείδαιαν καταφεύγουσι, καὶ ὕστερον τοὺς
9
νεκροὺς ὑποσπόνδους κομισάμενοι ἐς τὰς ᾿Αθήνας ἀναχωροῦσι τῷ

περιόντι τοῦ στρατοῦ• ἀπέθανον δὲ αὐτῶν τριάκοντα καὶ τετρακόσιοι καὶ
οἱ στρατηγοὶ πάντες. οἱ δὲ Ξαλκιδῆς καὶ Βοττιαῖοι τροπαῖόν τε ἔστησαν
καὶ τοὺς νεκροὺς τοὺς αὑτῶν ἀνελόμενοι διελύθησαν κατὰ πόλεις».
s:Ιστορία του Πελοποννησιακού Πολέμου/Β/79 Μετάφραση: Θουκυδίδης,
Ιστορία του Πελοποννησιακού Πολέμου, σε μετάφραση Ελευθερίου
Βενιζέλου: […] «79. Ήττα των Αθηναίων εις Σπάρτωλον: Κατά το ίδιον
θέρος, την εποχήν που ωριμάζει ο σίτος, και συγχρόνως με την
εκστρατείαν κατά των Πλαταιών, οι Αθηναίοι εξεστράτευσαν εναντίον
των πόλεων της Χαλκιδικής και της Βοττικής με δισχιλίους ιδικούς των
οπλίτας και διακοσίους ιππείς, υπό την αρχηγίαν του Ξενοφώντος, υιού
του Ευριπίδου, και δύο άλλων στρατηγών. Ελθόντες δ' εις το έδαφος της
Σπαρτώλου, πόλεως της Βοττικής, ήρχσαν να καταστρέφουν την
εσοδείαν των σιτηρών. Επιστεύετο άλλωστε ότι θα παραδοθή η πόλις,
συνεπεία των ενεργειών μιας μερίδος των πολιτών, με τους οποίους
ευρίσκοντο εις μυστικάς συνεννοήσεις. Αλλ' η αντίθετος μερίς
ειδοποίησεν εγκαίρως τους ευρισκομένους εις Όλυνθον, οπόθεν ήλθεν ως
φρουρά της Σπαρτώλου στρατιωτική δύναμις οπλιτών και άλλων
στρατιωτών. Η δύναμις αυτή εξορμήσασα, έδωσε μάχην προς τους
Αθηναίους πλησίον εις τα τείχη της πόλεως. Και οι μεν Χαλκιδείς οπλίται
που είχαν έλθει από την Όλυνθον, και μαζί με αυτούς μερικοί μισθοφόροι,
ενικήθησαν από τους Αθηναίους και υπεχώρησαν εις την Σπάρτωλον, οι
ιππείς όμως και οι ελαφρώς ωπλισμένοι στρατιώται ενίκησαν τους
Αθηναίους ιππείς και ελαφρούς, διότι είχαν και οι τελευταίοι μερικούς
πελταστάς εκ της χώρας της καλουμένης Κρουσίδος. Μόλις όμως είχε
τελειώσει η μάχη, ήλθεν από την Όλυνθον και άλλη δύναμις πελταστών
εις βοήθειαν της φρουράς της Σπαρτώλου, της οποίας οι ελαφροί
στρατιώται, αναθαρρύσαντες όχι μόνον από την θέαν της επικουρίας που
προσήρχετο, αλλά και από το γεγονός ότι δεν είχαν ηττηθή προηγουμένως,
επετέθησαν πάλιν εναντίον των Αθηναίων από κοινού με το ιππικόν των
Χαλκιδέων, και τους νεωστί προσελθόντας εις βοήθειαν. Ενώπιον της
επιθέσεως αυτής, ηναγκάσθησαν οι Αθηναίοι να υποχωρήσουν προς δύο
λόχους που είχαν αφίσει δια να φυλάττουν τας αποσκευάς των. Και οσάκις
μεν οι Αθηναίοι επετίθεντο, εκείνοι υπεχώρουν, οσάκις δε υπεχώρουν,
τους παρηκολούθουν κατά πόδας, ρίπτοντες κατ' αυτών ακόντια. Και οι
Χαλκιδείς ιππείς επελαύνοντες επετίθεντο εναντίον των Αθηναίων,
οπουδήποτε το έκριναν ενδεδειγμένον, και εμπνεύσαντες εις αυτούς
πανικόν, τους έτρεψαν εις φυγήν και τους κατεδίωξαν συντόνως εις
μακράν απόστασιν. Και οι μεν Αθηναίοι κατέφυγαν εις την Ποτείδαιαν,
και αφού παρέλαβαν τους νεκρούς, συνεπεία βραχείας ανακωχής, την
10
οποίαν προς τούτο εζήτησαν, επέστρεψαν εις Αθήνας με το υπολειπόμενον

μέρος του στρατού, απολέσαντες τετρακοσίους τριάντα Αθηναίους άνδρας
και όλους τους στρατηγούς. Οι Χαλκείς, εξ άλλου, και οι Βοττιαίοι,
έστεισαν τρόπαιον, και αφού συνέλεξαν τους νεκρούς των, διελύθησαν,
και τα διάφορα αποσπάσματα επέστρεψαν εις τα ίδια». […] s:Ιστορία του
Πελοποννησιακού Πολέμου (μετάφραση Βενιζέλου)/Β/79
Ξενοφών, Ελληνικά, Βιβλίο Ε' III, 1-9: […]1 ἅμα δὲ τῷ ἦρι
ὑποφαινομένῳ οἱ μὲν Ὀλύνθιοι ἱππεῖς ὄντες ὡς ἑξακόσιοι
κατεδεδραμήκεσαν εἰς τὴν Ἀπολλωνίαν ἅμα μεσημβρίᾳ καὶ διεσπαρμένοι
ἐλεηλάτουν: ὁ δὲ Δέρδας ἐτύγχανε ταύτῃ τῇ ἡμέρᾳ ἀφιγμένος μετὰ τῶν
ἱππέων τῶν ἑαυτοῦ καὶ ἀριστοποιούμενος ἐν τῇ Ἀπολλωνίᾳ. ὡς δ' εἶδε τὴν
καταδρομήν, ἡσυχίαν [τε] εἶχε, τούς θ' ἵππους ἐπεσκευασμένους καὶ τοὺς
ἀμβάτας ἐξωπλισμένους ἔχων. ἐπειδὴ δὲ καταφρονητικῶς οἱ Ὀλύνθιοι καὶ
εἰς τὸ προάστιον καὶ εἰς αὐτὰς τὰς πύλας ἤλαυνον, τότε δὴ συντεταγμένους
ἔχων ἐξελαύνει. 2 οἱ δὲ ὡς εἶδον, εἰς φυγὴν ὥρμησαν. ὁ δ' ὡς ἅπαξ
ἐτρέψατο, οὐκ ἀνῆκεν ἐνενήκοντα στάδια διώκων καὶ ἀποκτιννύς, ἕως
πρὸς αὐτὸ κατεδίωξε τῶν Ὀλυνθίων τὸ τεῖχος. καὶ ἐλέγετο ὁ Δέρδας
ἀποκτεῖναι ἐν τούτῳ τῷ ἔργῳ περὶ ὀγδοήκοντα ἱππέας. καὶ ἀπὸ τούτου
τειχήρεις τε μᾶλλον ἦσαν οἱ πολέμιοι καὶ τῆς χώρας ὀλίγην παντελῶς
εἰργάζοντο. 3 προϊόντος δὲ τοῦ χρόνου, καὶ τοῦ Τελευτίου ἐστρατευμένου
πρὸς τὴν τῶν Ὀλυνθίων πόλιν, ὡς εἴ τι δένδρον ὑπόλοιπον εἴη ἤ τι
εἰργασμένον τοῖς πολεμίοις, φθείροι, ἐξελθόντες οἱ Ὀλύνθιοι ἱππεῖς ἥσυχοι
πορευόμενοι διέβησαν τὸν παρὰ τὴν πόλιν ῥέοντα ποταμόν, καὶ
ἐπορεύοντο ἡσυχῇ πρὸς τὸ ἐναντίον στράτευμα. ὡς δ' εἶδεν ὁ Τελευτίας,
ἀγανακτήσας τῇ τόλμῃ αὐτῶν εὐθὺς Τλημονίδαν τὸν τῶν πελταστῶν
ἄρχοντα δρόμῳ φέρεσθαι εἰς αὐτοὺς ἐκέλευσεν. 4 οἱ δὲ Ὀλύνθιοι ὡς εἶδον
προθέοντας τοὺς πελταστάς, ἀναστρέψαντες ἀπεχώρουν ἥσυχοι, καὶ
διέβησαν πάλιν τὸν ποταμόν. οἱ δ' ἠκολούθουν μάλα θρασέως, καὶ ὡς
φεύγουσι διώξοντες ἐπιδιέβαινον. ἔνθα δὴ οἱ Ὀλύνθιοι ἱππεῖς, ἡνίκα ἔτι
εὐχείρωτοι αὐτοῖς ἐδόκουν εἶναι οἱ διαβεβηκότες, ἀναστρέψαντες
ἐμβάλλουσιν αὐτοῖς, καὶ αὐτόν τε ἀπέκτειναν τὸν Τλημονίδαν καὶ τῶν
ἄλλων πλείους ἢ ἑκατόν. 5 ὁ δὲ Τελευτίας ὡς εἶδε τὸ γιγνόμενον, ὀργισθεὶς
ἀναλαβὼν τὰ ὅπλα ἦγε μὲν ταχὺ τοὺς ὁπλίτας, διώκειν δὲ καὶ τοὺς
πελταστὰς ἐκέλευε καὶ τοὺς ἱππέας καὶ μὴ ἀνιέναι. πολλοὶ μὲν οὖν δὴ καὶ
ἄλλοι τοῦ καιροῦ ἐγγυτέρω τείχους διώξαντες κακῶς ἀπεχώρησαν, καὶ
ἐκεῖνοι δ' ἐπεὶ ἀπὸ τῶν πύργων ἐβάλλοντο, ἀποχωρεῖν τε ἠναγκάζοντο
τεθορυβημένως καὶ προφυλάττεσθαι τὰ βέλη. 6 ἐν τούτῳ δὴ οἱ Ὀλύνθιοι
ἐπεξελαύνουσι μὲν τοὺς ἱππέας, ἐβοήθουν δὲ καὶ οἱ πελτασταί: τέλος δὲ
καὶ οἱ ὁπλῖται ἐπεξέθεον, καὶ τεταραγμένῃ τῇ φάλαγγι προσπίπτουσι. καὶ
11
ὁ μὲν Τελευτίας ἐνταῦθα μαχόμενος ἀποθνῄσκει. τούτου δὲ γενομένου

εὐθὺς καὶ οἱ ἀμφ' αὐτὸν ἐνέκλιναν, καὶ οὐδεὶς ἔτι ἵστατο, ἀλλὰ πάντες
ἔφευγον, οἱ μὲν ἐπὶ Σπαρτώλου, οἱ δὲ ἐπὶ Ἀκάνθου, οἱ δὲ εἰς Ἀπολλωνίαν,
οἱ πλεῖστοι δὲ εἰς Ποτείδαιαν. ὡς δ' ἄλλος ἄλλῃ ἔφευγον, οὕτω καὶ οἱ
πολέμιοι ἄλλος ἄλλοσε διώκοντες παμπλήθεις ἀπέκτειναν ἀνθρώπους καὶ
ὅτιπερ ὄφελος ἦν τοῦ στρατεύματος. 7 ἐκ μέντοι γε τῶν τοιούτων παθῶν
[ὡς] ἐγώ φημι ἀνθρώπους παιδεύεσθαι μάλιστα μὲν οὖν ὡς οὐδ' οἰκέτας
χρὴ ὀργῇ κολάζειν: πολλάκις γὰρ καὶ δεσπόται ὀργιζόμενοι μείζω κακὰ
ἔπαθον ἢ ἐποίησαν: ἀτὰρ ἀντιπάλοις τὸ μετ' ὀργῆς ἀλλὰ μὴ γνώμῃ
προσφέρεσθαι ὅλον ἁμάρτημα. ἡ μὲν γὰρ ὀργὴ ἀπρονόητον, ἡ δὲ γνώμη
σκοπεῖ οὐδὲν ἧττον μή τι πάθῃ ἢ ὅπως βλάψῃ τι τοὺς πολεμίους. 8 τοῖς δ'
οὖν Λακεδαιμονίοις, ἐπεὶ ἤκουσαν τὸ πρᾶγμα, βουλευομένοις ἐδόκει οὐ
φαύλην πεμπτέον δύναμιν εἶναι, ὅπως τό τε φρόνημα τῶν νενικηκότων
κατασβεσθείη καὶ μὴ μάτην τὰ πεποιημένα γένοιτο. οὕτω δὲ γνόντες
ἡγεμόνα μὲν Ἀγησίπολιν τὸν βασιλέα ἐκπέμπουσι, μετ' αὐτοῦ δὲ ὥσπερ
Ἀγησιλάου εἰς τὴν Ἀσίαν τριάκοντα Σπαρτιατῶν. 9 πολλοὶ δὲ αὐτῷ καὶ
τῶν περιοίκων ἐθελονταὶ καλοὶ κἀγαθοὶ ἠκολούθουν, καὶ ξένοι τῶν
τροφίμων καλουμένων, καὶ νόθοι τῶν Σπαρτιατῶν, μάλα εὐειδεῖς τε καὶ
τῶν ἐν τῇ πόλει καλῶν οὐκ ἄπειροι. συνεστρατεύοντο δὲ καὶ ἐκ τῶν
συμμαχίδων πόλεων ἐθελονταί, καὶ Θετταλῶν γε ἱππεῖς, γνωσθῆναι τῷ
Ἀγησιπόλιδι βουλόμενοι, καὶ Ἀμύντας δὲ καὶ Δέρδας ἔτι προθυμότερον ἢ
πρόσθεν. Ἀγησίπολις μὲν δὴ ταῦτα πράττων ἐπορεύετο ἐπὶ τὴν Ὄλυνθον».
[…] s:Ελληνικά (Ξενοφών)/Ε'/III
Meletemata 22, Epig. App. 20.
”Kings and colonists: aspects of Macedonian imperialism”, by Richard
A. Billows, Page 133, (1995),
[…] «Στην περιοχή της Νέας Τρίγλιας δεν έχουν γίνει αρχαιολογικές
ανασκαφές, με αποτέλεσμα να μη γνωρίζουμε ποια πόλη ήταν στη θέση
της. Πιθανολογείται ότι υπήρχε στη θέση της Νέας Τρίγλιας αρχαία πόλη,
με το όνομα Σπάρτωλος στη σημερινή περιοχή Πλατάνια. Η ίδια στα
βυζαντινά χρόνια ονομαζόταν Ζύλη ή Ζγύλη. Κατά το Γάλλο Λεφόρ , στη
θέση του σημερινού οικισμού υπήρχε το Ρουσσαίο (996-1354 ή 1356 μ.Χ.
) το οποίο ήταν αυτοκρατορική γη και κατά το 1117 αποτέλεσε
μοναστηριακή ιδιοκτησία.»[…] "Πρόγραμμα Αγωγής Σταδιοδρομίας -
Εναλλακτικός Τουρισμός στο Δήμο Νέας Προποντίδας"
Αθανασίου Χρ. Σακαλή, «Η Ελληνική Ταυτότητα των Αρχαίων
Μακεδόνων (ετυμολογική προσέγγιση 1044 ονομάτων), εκδ. Αντ.
Σταμούλη.
12
Βιβλιογραφία - Πηγές
A. Raaflaub Page 119 (1995)
Mogens Herman Hansen & Thomas Heine Nielsen (2004). «Thrace from
Axios to Strymon». An inventory of archaic and classical poleis (en
inglés). Nueva York: Oxford University Press. pp. 843–844.
Flensted-Jensen, Pernille (1995). ., ed. The Bottiaians and their Poleis, In:
Papers from the Copenhagen Polis Centre 2: Historia Einzelschriften (en
inglés). Stuttgart: Franz Steiner Verlag Wiesbaden GmbH.
Billows, Richard A. (1997). Kings and Colonists: Aspects of Macedonian
Imperialism (en inglés). Brill Academic Publications.
Psoma, Sélènè (1999). «Les Bottiéens de Thrace aux Ve et IVe siècles
avant J.-C.». Revue numismatique (en francés) 154 (6).
Η μάχη στην Σπάρτωλο.

Από τη Βικιπαίδεια, Η μάχη στη Σπάρτωλο πραγματοποιήθηκε το 429
π.Χ. στο πλαίσιο του Πελοποννησιακού πολέμου στην Σπάρτωλο της
Χαλκιδικής ανάμεσα στους Αθηναίους και την ένωση της Χαλκιδικής
που περιελάμβανε τη Χαλκιδική, την Όλυνθο και τη Σπάρτωλο.
Προοίμιο
Το 431 π.Χ. είχε ξεκινήσει ο Πελοποννησιακός πόλεμος ανάμεσα στους

Αθηναίους και τους Σπαρτιάτες με την εισβολή των Πελοποννησίων με
αρχηγό τον Αρχίδαμο στην Αττική. Όμως η εισβολή αυτή δεν είχε
αντίκρυσμα καθώς οι Αθηναίοι κλείστηκαν στα Μακρά Τείχη και με το
στόλο τους έκαναν επιδρομές στα λακωνικά εδάφη. Το δεύτερο χρόνο
του πολέμου (430 π.Χ.) εισέβαλαν ξανά χωρίς αποτελέσματα κι αυτή τη
φορά. Την επόμενη χρόνια, το 429 π.Χ. , ο λοιμός των Αθηνών
αποδεκάτισε τον πληθυσμό της Αθήνας, ανάμεσα του και τον Περικλή.
Η μάχη
Οι Αθηναίοι υπό τον Ξενοφώντα εξεστράτευσαν στη Θράκη για να

επιτεθούν στη Σπάρτωλο. Εκεί ο αντιαθηναϊκός συνασπισμός ζήτησε τη
βοήθεια της Ολύνθου. Τότε ήρθε ένας μεγάλος στρατός από την ένωση
της Χαλκιδικής. Οι δύο δυνάμεις συναντήθηκαν όπου οι Αθηναίοι
οπλίτες κατάφεραν να νικήσουν τους οπλίτες της ένωσης της Χαλκιδικής
και εκείνοι αποχώρησαν στη Σπάρτωλο. Το ιππικό τους όμως κατάφερε
13
να νικήσει το αθηναϊκό στρατό. Τότε ήρθαν ενισχύσεις για την ένωση

της Χαλκιδικής από την Όλυνθο και όλες οι δυνάμεις επιτέθηκαν κατά
των Αθηναίων. Οι Αθηναίοι τράπηκαν σε φυγή και είχαν 430 νεκρούς.
Πηγές
Θουκυδίδης, Ιστορία του Πελοποννησιακού Πολέμου
Πορταριά Χαλκιδικής
Από τη Βικιπαίδεια, Η Πορταριά είναι μεγάλος πεδινός οικισμός και

ομώνυμο δημοτικό διαμέρισμα στο Δήμο Νέας Προποντίδας του νομού
Χαλκιδικής.
Πολιτισμός
Ιστορικά στοιχεία
Το χωριό οικοδομήθηκε στην περιοχή όπου βρισκόταν η αρχαία πόλη
Σπάρτωλος. Κοντά στο χωριό έχουν επισημνθεί ίχνη δυο ρωμαϊκών
οικισμών, οι οποίοι ταυτίζονται ίσως με τα αρχαία πολίσματα Αιόλειο και
Πλεύμη.[2]
Η ονομασία του χωριού οφείλεται πιθανότατα στη μεγάλη πόρτα που
βρισκόταν στην κεντρική πλατεία του χωριού, εξ ου και η αρχική
ονομασία Πορτάρα, σύμφωνα με αναφορά του Γάλλου Προξένου στη
Θεσσαλονίκη, Εμμανουέλ Κουζερί. Ο οικισμός κατοικοικούνταν
αδιάκοπα σε όλη τη διάρκεια της τουρκοκρατίας, ενώ διοικητικά υπαγόταν
στο ναχιγιέ της Καλαμαριάς[3].
Κατά την επανάσταση του 1821 οι κάτοικοι της Προταριάς προσέφεραν
στον αγώνα. Ο Παναγιώτης Παύλου και ο Γεώργιος Αθανασίου ήταν οι
κυριότεροι αγωνιστές από το χωριό[4]. Την περίοδο της εγκατάστασης των
προσφύγων στην περιοχή και ως το 1925 αποτέλεσε διοικητικό κέντρο
όπου υπάγονταν οι νέοι οικισμοί...
Σπάρτωλος: Ιππικό και “πυρά” κρίνουν την μάχη… δεινή ήττα

Αθηναίων. 02/09/2019 history-point.gr
Η πόλη Σπάρτωλος ήταν η πρωτεύουσα των Βοττιαίων. Η πόλη βρισκόταν

στη δυτική Χαλκιδική, κοντά στην Όλυνθο. Αποτελούσε μέρος της
Αθηναϊκής Συμμαχίας μέχρι την έκρηξη του Πελοποννησιακού Πολέμου
(431 π.Χ.) οπότε επαναστάτησε και αποχώρησε από την συμμαχία.
14
Το 429 π.Χ. μια αθηναϊκή δύναμη 4.000 περίπου ανδρών υπό τον
στρατηγό Ξενοφώντα (συνονόματος απλώς του γνωστού στρατηγού και
ιστορικού), γιο του τραγικού ποιητή Ευριπίδη, κινήθηκε κατά της πόλης.
Οι Αθηναίοι έφτασαν έξω από την πόλη και αφού πρώτα κατέστρεψαν τις
σοδειές, ξεκίνησαν διαπραγματεύσεις με τη φιολοαθηναϊκή μερίδα εντός
της πόλεως.
Ωστόσο οι αντίπαλη μερίδα επικράτησε και αντί της παράδοσης της πόλης,
όπως ανέμεναν οι Αθηναίοι, οι κάτοικοι του Σπαρτώλου ζήτησαν τη
βοήθεια της Ολύνθου. Συγκεντρώθηκε μια ισχυρή δύναμη από την
Σπάρτωλο και άλλες περιοχές της Χαλκιδικής προς αντιμετώπιση των
Αθηναίων.
Οι δύο αντίπαλες δυνάμεις συγκρούστηκαν έξω από την πόλη πριν οι

άνδρες της Ολύνθου φτάσουν. Οι Αθηναίοι ήταν πιο έμπειροι και οι
οπλίτες τους επιτέθηκαν και υποχρέωσαν σε υποχώρηση τους αντιπάλους
οπλίτες του χαλκιδικού κέντρου και του δεξιού πλευρού σημαντικές
απώλειες. Το αριστερό πλευρό του στρατού των συμμάχων της
Χαλκιδικής αποτελούσαν έμπειροι Πελοποννήσιοι που όμως βλέποντας
τους συμμάχους τους να υποχωρούν υποχώρησαν και αυτοί για να μην
περικυκλωθούν.
Οι ηττημένοι κατέφυγαν στην πόλη και οι Αθηναίοι εφησύχασαν

θεωρώντας εαυτούς νικητές. Ωστόσο οι αντίπαλοί τους είχαν διαφορετική
άποψη και όταν τελικά έφτασαν και οι της Ολύνθου οι σύμμαχοι,
αριθμώντας πλέον 5.000 πεζούς και 400 ιππείς επιτέθηκαν με νέα τακτική
κατά των Αθηναίων, χρησιμοποιώντας τους πελταστές και τα ελαφρά τους
τμήματα για να καταπονήσουν τους αντιπάλους με βολές ακοντίων.
Υπό την βροχή των βλημάτων οι Αθηναίοι άρχισαν να υποχωρούν. Τότε

επενέβη το συμμαχικό ιππικό το οποίο πλησίαζε τους Αθηναίους και εκ
του ασφαλούς τους έπληττε με ακόντια. Όταν οι πεζοί Αθηναίοι
επιχειρούσαν να αντεπιτεθούν οι ιππείς απλώς υποχωρούσαν χάρη στην
ταχύτητα των αλόγων τους.
Το παιχνίδι αυτό της γάτας και του ποντικού συνεχίστηκε για κάποια ώρα
με αποτέλεσμα τον εκνευρισμό και την κόπωση των Αθηναίων. Οι άνδρες
των πίσω ζυγών της αθηναϊκής φάλαγγας άρχισαν να εγκαταλείπουν τις
γραμμές τους. Σε λίγο δημιουργήθηκαν κενά στην αθηναϊκή παράταξη τα
οποία εκμεταλλεύτηκε το συμμαχικό ιππικό και ελαφρύ πεζικό
κατακόπτοντας πολλούς Αθηναίους, μεταξύ των οποίον και τον στρατηγό
Ξενοφώντα.
15
Στην μάχη έπεσαν πάνω από 430 Αθηναίοι έναντι 315 συμμάχων. Οι
περισσότεροι από τους νεκρούς των συμμάχων έπεσαν στην αρχική φάση
της μάχης.
Η μάχη στην Σπάρτωλο ξέφυγε από τα τετριμμένα της οπλιτικής

σύγκρουσης. Δεν κρίθηκε από την “κλαγγή των όπλων”, αλλά από το
“πυρ”, τα βλήματα δηλαδή των ελαφρών τμημάτων των συμμάχων και από
του ιππικό, το οποίο αποτέλεσε το όπλο που χάρισε τη νίκη στους
αντιπάλους των Αθηναίων.
Βοττική Από τη Βικιπαίδεια,
Η Βοττική είναι περιοχή κοντά στην Όλυνθο στη Χαλκιδική. Πήρε το

όνομά της από τους Βοττιαίους που εγκαταστάθηκαν εκεί, μετά την
ενσωμάτωση στο Μακεδονικό βασίλειο, της περιοχής όπου ζούσαν μέχρι
τότε, της Βοττιαίας (η οποία φέρεται να βρισκόταν ΒΑ της Ημαθίας στην
περιοχή μεταξύ των ποταμών Λουδία, Αλιάκμονα και Αξιού, δηλαδή την
περιοχή γύρω από την λίμνη των Γιαννιτσών).
Την εποχή της εκστρατείας του Ξέρξη στον ελλαδικό χώρο, στη Βοττική
υπαγόταν και η Όλυνθος. Η τελευταία κατελήφθη από τον Πέρση
στρατηγό Αρτάβαζο το 479 π.Χ., ο οποίος υποπτεύθηκε ότι ετοιμαζόταν
αποστασία της πόλης από το Μεγάλο Βασιλιά, και αφού κατέσφαξε τους
κατοίκους της την παρέδωσε έρημη στους Χαλκιδείς αποίκους που είχαν
εγκατασταθεί στις γύρω περιοχές.
Η Όλυνθος, ερημώθηκε από τον Αθηναίο στρατηγό Φορμίωνα, αφού

επαναστάτησε κατά των Αθηναίων, το 432π.Χ. (μέχρι τότε ήταν σύμμαχός
τους). Τρία χρόνια αργότερα οι Αθηναίοι επιτέθηκαν και πάλι ενάντια στη
Βοττική αλλά αποκρούστηκαν στη Σπάρτωλο. Όμως την ίδια χρονιά
ερημώθηκε από το βασιλιά της Θράκης Σιτάλκη.
H Βοττική λεηλατήθηκε ξανά στη διάρκεια των Ολυνθιακών πολέμων

(349 π.Χ.) από το Χαριδίμη. Από τα μέσα του 4ου π.Χ. αιώνα παύει η
χρησιμοποίηση του ονόματος Βοττική στην Μακεδονία.
Persus edu
Isaeus, Dicaeogenes-(English) (Greek)

16
speech 5, section 42: ... I.）, his son, in command of the cavalry at
Spartolus in the territory of Olynthus ; In 429
Thucydides, The Peloponnesian War-More(2)(English) (English, ed.

Thomas Hobbes) (English, ed. Benjamin Jowett) (Greek)
book 2, chapter 79: ... of Euripides, with two colleagues. Arriving before
Spartolus in Bottiaea, they destroyed the corn and had some ... and other
troops arrived accordingly. These issuing from Spartolus were engaged
by the Athenians in front of the ... and some auxiliaries with them, were
beaten and retreated into Spartolus; but the Chalcidian horse and light
troops defeated the... ; upon seeing whom the light troops from
Spartolus, emboldened by this accession and by their previous success,
Xenophon, Hellenica (ed. Carleton L. Brownson)-(English) (Greek)
book 5, chapter 3: ... stood his ground any longer, but all fled, some for
Spartolus, others for Acanthus, others to Apollonia, and the majority
Thucydides, History of the Peloponnesian War-More(2)

(English) (English, ed. Benjamin Jowett) (English) (Greek)
book 2, chapter 79: ... Euripides and two others. These coming before
Spartolus in Bottiaea destroyed the corn and expected that the ... from
thence. And these issuing forth of Spartolus, the Athenians put
themselves into order of battle under ... with them were overcome by the
Athenians and retired within Spartolus. And the horsemen of the
Chalcideans and... Olynthus. Which the light-armed soldiers of Spartolus
perceiving, emboldened both by this addition of strength and
C.E. Graves, Commentary on Thucydides: Book 5-

17
book 5, chapter 18: ... τῶν περὶ Ὄλυνθον πόλεων , and probably, like
Olynthus and Spartolus, revolted from Athens at the beginning of the
war;
Dictionary of Greek and Roman Geography (1854)-More(2)
entry chalcidice-geo: ... in the interior of Chalcidice lay OLYNTHUS,

APOLLONIA, SCOLUS, SPARTOLUS, ANGEIA, MIACORUS or
MILCORUS. On the scanty
Sir Richard C. Jebb, Selections from the Attic Orators-
speech 5, section 42: ... Σπαρτώλῳ ‘when commanding the cavalry of his
tribe at Spartolus in the territory of Olynthus’: in Ol. 87. 4... C., when the
Athenians were defeated by the Chalcidians at Spartolus on the
Chalcidic peninsula: Thuc. II. 79 . — ... name of a cohort). — In 429 B.C.
Spartolus belonged to the Βοττιαῖοι (Thuc. l.c.)
Thucydides, History of the Peloponnesian War (ed. Benjamin Jowett)-

(English) (English, ed. Thomas Hobbes) (English) (Greek)
book 2, chapter 79: ... Plataea, the Athenians sent an expedition The
Athenians attack Spartolus. An engagement takes place, in which they
are at ... . They came close up to the Bottian Spartolus and destroyed the
crops. They expected that the... a garrison, partly composed of hoplites,
which sallied out of Spartolus and engaged with the Athenians under the
walls of ... and with them certain auxiliaries were defeated and retreated
into Spartolus, but their cavalry and lightarmed troops had the advantage
18
Χρονολογική ταξινόμηση
 1. Θουκυδίδης ιστορίες. (5 B.C.) Book 2 chapter 79 section 2

line 1
 τείᾳ Ἀθηναῖοι δισχιλίοις ὁπλίταις ἑαυτῶν καὶ ἱππεῦσι δια-
κοσίοις ἐπεστράτευσαν ἐπὶ Χαλκιδέας τοὺς ἐπὶ Θρᾴκης καὶ
Βοττιαίους ἀκμάζοντος τοῦ σίτου· ἐστρατήγει δὲ Ξενοφῶν
(2) ὁ Εὐριπίδου τρίτος αὐτός. ἐλθόντες δὲ ὑπὸ Σπάρτωλον τὴν
Βοττικὴν τὸν σῖτον διέφθειραν. ἐδόκει δὲ καὶ προσχωρήσειν
ἡ πόλις ὑπό τινων ἔνδοθεν πρασσόντων. προσπεμψάντων
δὲ ἐς Ὄλυνθον τῶν οὐ ταὐτὰ βουλομένων ὁπλῖταί τε ἦλθον

line 5
 Βοττικὴν τὸν σῖτον διέφθειραν. ἐδόκει δὲ καὶ προσχωρήσειν
καὶ στρατιὰ ἐς φυλακήν· ἧς ἐπεξελθούσης ἐκ τῆς Σπαρτώλου (5)
(3) ἐς μάχην καθίστανται οἱ Ἀθηναῖοι ὑπ’ αὐτῇ τῇ πόλει. καὶ
οἱ μὲν ὁπλῖται τῶν Χαλκιδέων καὶ ἐπίκουροί τινες μετ’ αὐ-
τῶν νικῶνται ὑπὸ τῶν Ἀθηναίων καὶ ἀναχωροῦσιν ἐς τὴν

line 4
 (3) ἐς μάχην καθίστανται οἱ Ἀθηναῖοι ὑπ’ αὐτῇ τῇ πόλει. καὶ
οἱ μὲν ὁπλῖται τῶν Χαλκιδέων καὶ ἐπίκουροί τινες μετ’ αὐ-
Σπάρτωλον, οἱ δὲ ἱππῆς τῶν Χαλκιδέων καὶ ψιλοὶ νικῶσι
(4) τοὺς τῶν Ἀθηναίων ἱππέας καὶ ψιλούς· εἶχον δέ τινας οὐ
πολλοὺς πελταστὰς ἐκ τῆς Κρουσίδος γῆς καλουμένης. ἄρτι
δὲ τῆς μάχης γεγενημένης ἐπιβοηθοῦσιν ἄλλοι πελτασταὶ

line 1
 (4) τοὺς τῶν Ἀθηναίων ἱππέας καὶ ψιλούς· εἶχον δέ τινας οὐ
πολλοὺς πελταστὰς ἐκ τῆς Κρουσίδος γῆς καλουμένης. ἄρτι
δὲ τῆς μάχης γεγενημένης ἐπιβοηθοῦσιν ἄλλοι πελτασταὶ
(5) ἐκ τῆς Ὀλύνθου. καὶ οἱ ἐκ τῆς Σπαρτώλου ψιλοὶ ὡς εἶδον,
θαρσήσαντες τοῖς τε προσγιγνομένοις καὶ ὅτι πρότερον οὐχ
19
ἥσσηντο, ἐπιτίθενται αὖθις μετὰ τῶν Χαλκιδέων ἱππέων καὶ

τῶν προσβοηθησάντων τοῖς Ἀθηναίοις· καὶ ἀναχωροῦσι πρὸς

line 9
 μὴ ἐξέστω ἐπιφέρειν Ἀθηναίους μηδὲ τοὺς ξυμμάχους ἐπὶ
κακῷ, ἀποδιδόντων τὸν φόρον, ἐπειδὴ αἱ σπονδαὶ ἐγένοντο.
εἰσὶ δὲ Ἄργιλος, Στάγιρος, Ἄκανθος, Σκῶλος, Ὄλυνθος,
Σπάρτωλος. ξυμμάχους δ’ εἶναι μηδετέρων, μήτε Λακεδαι-
μονίων μήτε Ἀθηναίων· ἢν δὲ Ἀθηναῖοι πείθωσι τὰς (10)
πόλεις, βουλομένας ταύτας ἐξέστω ξυμμάχους ποιεῖσθαι
(6) αὐτοὺς Ἀθηναίοις. Μηκυβερναίους δὲ καὶ Σαναίους καὶ
 6. ANTIPHON Orat. Fragmenta {0028.008} (5 B.C.) Fragment 16

line 1
 ποιεν ἐν τῷ οἴκῳ τοῦ ποιησαμένου, Ἀ. ἐπιτροπικῷ κατὰ
Καλλιστράτου καὶ Σόλων ἐν καʹ Νόμων. Harp.
(16t) ΕΠΙΤΡΟΠΙΚΟΣ ΤΙΜΟΚΡΑΤΕΙ
(16) Σπάρτωλος· Ἀ. ἐν τῷ ἐπιγραφομένῳ Ἐπιτροπι-

κὸς Τιμοκράτει. Harp.
(17-20t) ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΚΑΛΛΙΟΥ ΕΝΔΕΙΞΙΝ ΑΠΟΛΟΓΙΑ
(17) ἀντὶ δὲ τοῦ ἀποδεδόμεθα διεθέμεθα εἶπεν Ἀ. ἐν
 7.Ξενοφών. . Hellenica {0032.001} (5-4 B.C.) Book 5 chapter 3

section 6 line 7
 τῇ φάλαγγι προσπίπτουσι. καὶ ὁ μὲν Τελευτίας ἐνταῦθα
μαχόμενος ἀποθνῄσκει. τούτου δὲ γενομένου εὐθὺς καὶ οἱ (5)
ἀμφ’ αὐτὸν ἐνέκλιναν, καὶ οὐδεὶς ἔτι ἵστατο, ἀλλὰ πάντες
ἔφευγον, οἱ μὲν ἐπὶ Σπαρτώλου, οἱ δὲ ἐπὶ Ἀκάνθου, οἱ δὲ
εἰς Ἀπολλωνίαν, οἱ πλεῖστοι δὲ εἰς Ποτείδαιαν. ὡς δ’
ἄλλος ἄλλῃ ἔφευγον, οὕτω καὶ οἱ πολέμιοι ἄλλος ἄλλοσε
διώκοντες παμπλήθεις ἀπέκτειναν ἀνθρώπους καὶ ὅτιπερ (10)
20
 8. Αρποκρατίων. Lexicon in decem oratores Atticos {1389.001}

(A.D. 1/2?) Alphabetic letter sigma lemma 34 line 1
 (32) Σμικυθίων: Δημοσθένης ἐν τῷ κατ’ Ἀριστοκράτους. ὄνομα
κύριον.
(33) Σόλοι: Ἰσοκράτης Εὐαγόρᾳ. Σόλοι ἡ μὲν Κυπρικὴ πόλις, ἡ δὲ
τῆς Κιλικίας, ὡς ἄλλοι τε ἱστοροῦσι καὶ Ἔφορος ἐν τῇ εʹ.
(34) Σπάρτωλος: Ἀντιφῶν ἐν τῷ ἐπιγραφομένῳ ‘ἐπιτροπικὸς
Τιμοκράτει.’ πόλις ἐστὶ τῆς Βοττικῆς ἡ Σπάρτωλος.
(35) Σπερμολόγος: Δημοσθένης ὑπὲρ Κτησιφῶντος. λέγεταί τι μι-
κρὸν ὀρνιθάριον κολοιῶδες σπερμολόγος, ὠνομασμένον, ὡς
ἔοικεν, ἀπὸ
 9. Αρποκρατίων. Lexicon in decem oratores Atticos {1389.001}

(A.D. 1/2?) Alphabetic letter sigma lemma 34 line 2
 (33) Σόλοι: Ἰσοκράτης Εὐαγόρᾳ. Σόλοι ἡ μὲν Κυπρικὴ πόλις, ἡ δὲ
Τιμο-
‘κράτει.’ πόλις ἐστὶ τῆς Βοττικῆς ἡ Σπάρτωλος.
(35) Σπερμολόγος: Δημοσθένης ὑπὲρ Κτησιφῶντος. λέγεταί τι μι-
κρὸν ὀρνιθάριον κολοιῶδες σπερμολόγος, ὠνομασμένον, ὡς
ἔοικεν, ἀπὸ
τοῦ τὰ σπέρματα ἀναλέγειν, οὗ μνημονεύει Ἀριστοφάνης ἐν
Ὄρνισι.
 10. ARCADIUS Gramm. De accentibus [Sp.] {2116.001} (A.D.

4?) Page 65 line 4
 (65) κατ’ ἐπιπλοκὴν, ὧν τὸ δεύτερόν ἐστι Τ, οἷον· Κίμω-
λος εὐρύσμωλος φάσκωλος (ὁ θύλακος)· Καστωλός δὲ ὀξύνεται
ἔχον δύο σύμφωνα, ὧν τὸ ἓν Τ ἐστι. τὸ μέντοι Σπάρτωλος
βαρύνεται· τὰ γὰρ δύο
σύμφωνα οὐκ εἰσὶν ἐν συλλήψει, ἀλλ’ ἐν διαστάσει. τὸ (5)
δὲ Αἰτωλός τριγενές.
Τὰ διὰ τοῦ ΩΛΟΣ ὑπερδισύλλαβα ἁπλᾶ ῥημα-
 11. Φώτιος λεξικογράφος. Lexicon (Ε—Ω) (A.D. 9) Alphabetic

letter sigma Page 529 line 22
 Σπάρτα: σχοινία.
Σπαρτοπώλιον: ὡς ἡμεῖς· καὶ Μένανδρος· —σπαρτόπωλις
ὁμογραῦς.
21
Σπαρτωλός: πόλις ἐστι τῆς Ἀττικῆς ἡ Σπαρτωλός.

Σπατάγγαι: ἰχθύες τινές· οἱ δὲ τοὺς μεγάλους ἐχί-
νους· οὕτως Ἀριστοφάνης.
(530) Σπεῖρα: ἡ συστροφὴ καὶ τὸ ἄθροισμα· οὐχ ὅπως
 12. Φώτιος λεξικογράφος. Lexicon (Ε—Ω) {4040.030} (A.D. 9)

Alphabetic letter sigma Page 529 line 22
 Σπάρτα: σχοινία.
Σπαρτοπώλιον: ὡς ἡμεῖς· καὶ Μένανδρος· —σπαρ- (20)
τόπωλις ὁμογραῦς.
Σπατάγγαι: ἰχθύες τινές· οἱ δὲ τοὺς μεγάλους ἐχί-
νους· οὕτως Ἀριστοφάνης.
(530) Σπεῖρα: ἡ συστροφὴ καὶ τὸ ἄθροισμα·
Αποσπάσματα από αρχαία κείμενα
Θουκυδίδης ιστορίες. “Thucydidis historiae, 2 vols.”, Ed. Jones, H.S.,

Powell, J.E.Oxford: Clarendon Press, 1:1942 (1st edn. rev.); 2:1942 (2nd
edn. rev.), Repr. 1:1970; 2:1967.Book 2, chapter 79, section 2, line 1.
...ἐπολιορκοῦντο ἐγκαταλελειμμένοι τετρακόσιοι, Ἀθηναίων δὲ

ὀγδοήκοντα, γυναῖκες δὲ δέκα καὶ ἑκατὸν σιτοποιοί. τοσοῦτοι
ἦσαν οἱ ξύμπαντες ὅτε ἐς τὴν πολιορκίαν καθίσταντο, καὶ
ἄλλος οὐδεὶς ἦν ἐν τῷ τείχει οὔτε δοῦλος οὔτ' ἐλεύθερος.
τοιαύτη μὲν ἡ Πλαταιῶν πολιορκία κατεσκευάσθη.
Τοῦ δ' αὐτοῦ θέρους καὶ ἅμα τῇ τῶν Πλαταιῶν ἐπιστρα-
τείᾳ Ἀθηναῖοι δισχιλίοις ὁπλίταις ἑαυτῶν καὶ ἱππεῦσι δια-
κοσίοις ἐπεστράτευσαν ἐπὶ Χαλκιδέας τοὺς ἐπὶ Θρᾴκης καὶ
Βοττιαίους ἀκμάζοντος τοῦ σίτου· ἐστρατήγει δὲ Ξενοφῶν
ὁ Εὐριπίδου τρίτος αὐτός. ἐλθόντες δὲ ὑπὸ Σπάρτωλον τὴν
Βοττικὴν τὸν σῖτον διέφθειραν. ἐδόκει δὲ καὶ προσχωρήσειν
καὶ στρατιὰ ἐς φυλακήν· ἧς ἐπεξελθούσης ἐκ τῆς Σπαρτώλου
ἐς μάχην καθίστανται οἱ Ἀθηναῖοι ὑπ' αὐτῇ τῇ πόλει. καὶ
οἱ μὲν ὁπλῖται τῶν Χαλκιδέων καὶ ἐπίκουροί τινες μετ' αὐ-
Σπάρτωλον, οἱ δὲ ἱππῆς τῶν Χαλκιδέων καὶ ψιλοὶ νικῶσι
22
τοὺς τῶν Ἀθηναίων ἱππέας καὶ ψιλούς· εἶχον δέ τινας οὐ

πολλοὺς πελταστὰς ἐκ τῆς Κρουσίδος γῆς καλουμένης.
Θουκυδίδης ιστορίες. Historiae Book 5, chapter 18, section 5, line 9
...ξυμμάχους, μήτε τέχνῃ μήτε μηχανῇ μηδεμιᾷ. ἢν δέ τι

διάφορον ᾖ πρὸς ἀλλήλους, δικαίῳ χρήσθων καὶ ὅρκοις, καθ'
ὅτι ἂν ξυνθῶνται. ἀποδόντων δὲ Ἀθηναίοις Λακεδαιμόνιοι
καὶ οἱ ξύμμαχοι Ἀμφίπολιν. ὅσας δὲ πόλεις παρέδοσαν
Λακεδαιμόνιοι Ἀθηναίοις, ἐξέστω ἀπιέναι ὅποι ἂν βούλων-
ται αὐτοὺς καὶ τὰ ἑαυτῶν ἔχοντας· τὰς δὲ πόλεις φερούσας
τὸν φόρον τὸν ἐπ' Ἀριστείδου αὐτονόμους εἶναι. ὅπλα δὲ
μὴ ἐξέστω ἐπιφέρειν Ἀθηναίους μηδὲ τοὺς ξυμμάχους ἐπὶ
κακῷ, ἀποδιδόντων τὸν φόρον, ἐπειδὴ αἱ σπονδαὶ ἐγένοντο.
εἰσὶ δὲ Ἄργιλος, Στάγιρος, Ἄκανθος, Σκῶλος, Ὄλυνθος,
Σπάρτωλος. ξυμμάχους δ' εἶναι μηδετέρων, μήτε Λακεδαι-
μονίων μήτε Ἀθηναίων· ἢν δὲ Ἀθηναῖοι πείθωσι τὰς
πόλεις, βουλομένας ταύτας ἐξέστω ξυμμάχους ποιεῖσθαι
αὐτοὺς Ἀθηναίοις. Μηκυβερναίους δὲ καὶ Σαναίους καὶ
Σιγγαίους οἰκεῖν τὰς πόλεις τὰς ἑαυτῶν, καθάπερ Ὀλύνθιοι
καὶ Ἀκάνθιοι. ἀποδόντων δὲ Ἀθηναίοις Λακεδαιμόνιοι καὶ
οἱ ξύμμαχοι Πάνακτον. ἀποδόντων δὲ καὶ Ἀθηναῖοι Λακε-
δαιμονίοις Κορυφάσιον καὶ Κύθηρα καὶ Μέθανα καὶ Πτελεὸν
καὶ Ἀταλάντην καὶ τοὺς ἄνδρας ὅσοι εἰσὶ Λακεδαιμονίων ἐν
τῷ δημοσίῳ τῷ Ἀθηναίων ἢ ἄλλοθί που ὅσης Ἀθηναῖοι
ἄρχουσιν ἐν δημοσίῳ· καὶ τοὺς ἐν Σκιώνῃ πολιορκουμένους...
Ισαίος. Περί Δικαιογένους. 420-340 π. Χ. “Isée. Discours, 2nd edn.”,

Ed. Roussel, P.Paris: Les Belles Lettres, 1960.Section 42, line 8. Περί του
Δικαιογένους κλήρου (σωστότερο: Κατά Λεωχάρους εγγύης), γράφτηκε μεταξύ 393-387 π.Χ.
ἐκεῖνοι ἐκ τῶν περιόντων, μνημεῖα τῆς αὑτῶν ἀρετῆς, ἀνέθεσαν, τοῦτο

μὲν ἐν Διονύσου τρίποδας, οὓς χορηγοῦντες καὶ νικῶντες ἔλαβον, τοῦτο
δ' ἐν Πυθίου· ἔτι δ' ἐν ἀκροπόλει ἀπαρχὰς τῶν ὄντων ἀναθέντες
πολλοῖς, ὡς ἀπὸ ἰδίας κτήσεως, ἀγάλμασι χαλκοῖς καὶ λιθίνοις κεκος-
μήκασι τὸ ἱερόν. Αὐτοὶ δ' ὑπὲρ τῆς πατρίδος πολεμοῦντες ἀπέθανον,
Δικαιογένης μὲν ὁ Μενεξένου τοῦ ἐμοῦ πάππου πατὴρ στρατηγῶν ὅτε ἡ
ἐν Ἐλευσῖνι μάχη ἐγένετο, Μενέξενος δ' ὁ ἐκείνου ὑὸς φυλαρχῶν τῆς
Ὀλυνθίας ἐν Σπαρτώλῳ, Δικαιογένης δὲ ὁ Μενεξένου τριηραρχῶν τῆς
23
Παράλου ἐν Κνίδῳ. Τὸν μὲν τούτου οἶκον σύ, ὦ Δικαιόγενες,

παραλαβὼν κακῶς καὶ αἰσχρῶς διολώλεκας, καὶ ἐξαργυρισάμενος πενίαν
ὀδύρῃ, ποῖ ἀναλώσας; Οὔτε γὰρ εἰς τὴν πόλιν οὔτε εἰς τοὺς φίλους
φανερὸς εἶ δαπανηθεὶς οὐδέν. Ἀλλὰ μὴν οὐδὲ καθιπποτρόφηκας· οὐ
γὰρ πώποτε ἐκτήσω ἵππον πλείονος ἄξιον ἢ τριῶν μνῶν· οὐδὲ
κατεζευγοτρόφηκας, ἐπεὶ οὐδὲ ζεῦγος ἐκτήσω ὀρικὸν οὐδεπώποτε ἐπὶ
τοσούτοις ἀγροῖς καὶ κτήμασι.
Αντιφών. Fragmenta (0028: 008)“Antiphontis orationes et fragmenta”,

Ed. Thalheim, T. (post F. Blass)Leipzig: Teubner, 1914, Repr.
1982.Fragment 16, line 1
Ἄνδρων· Ἀ. ἐν τῇ πρὸς τὴν Δημ. γραφὴν ἀπο-

λογίᾳ. Ἄνδρωνά φησιν εἶναι Κρατερὸς ἐν θʹ τῶν ψηφι-
σμάτων τὸν γράψαντα τὸ ψήφισμα τὸ περὶ Ἀντιφῶντος
τοῦ ῥήτορος. ἦν δὲ εἷς τῶν υʹ ὁ Ἄνδρων. Harp.
ΕΠΙΤΡΟΠΙΚΟΣ ΤΙΜΟΚΡΑΤΕΙ
Σπάρτωλος· Ἀ. ἐν τῷ ἐπιγραφομένῳ Ἐπιτροπι-

κὸς Τιμοκράτει. Harp.
Ξενοφών. Hellenica “Xenophontis opera omnia, vol. 1”, Ed. Marchant,

E.C.Oxford: Clarendon Press, 1900, Repr. 1968.
Book 5, chapter 3, section 6, line 7
μὲν οὖν δὴ καὶ ἄλλοι τοῦ καιροῦ ἐγγυτέρω τείχους διώξαντες

κακῶς ἀπεχώρησαν, καὶ ἐκεῖνοι δ' ἐπεὶ ἀπὸ τῶν πύργων
ἐβάλλοντο, ἀποχωρεῖν τε ἠναγκάζοντο τεθορυβημένως καὶ
προφυλάττεσθαι τὰ βέλη. ἐν τούτῳ δὴ οἱ Ὀλύνθιοι ἐπεξ-
ελαύνουσι μὲν τοὺς ἱππέας, ἐβοήθουν δὲ καὶ οἱ πελτα-
σταί· τέλος δὲ καὶ οἱ ὁπλῖται ἐπεξέθεον, καὶ τεταραγμένῃ
τῇ φάλαγγι προσπίπτουσι. καὶ ὁ μὲν Τελευτίας ἐνταῦθα
μαχόμενος ἀποθνῄσκει. τούτου δὲ γενομένου εὐθὺς καὶ οἱ
ἀμφ' αὐτὸν ἐνέκλιναν, καὶ οὐδεὶς ἔτι ἵστατο, ἀλλὰ πάντες
ἔφευγον, οἱ μὲν ἐπὶ Σπαρτώλου, οἱ δὲ ἐπὶ Ἀκάνθου, οἱ δὲ
εἰς Ἀπολλωνίαν, οἱ πλεῖστοι δὲ εἰς Ποτείδαιαν. ὡς δ'
ἄλλος ἄλλῃ ἔφευγον, οὕτω καὶ οἱ πολέμιοι ἄλλος ἄλλοσε
διώκοντες παμπλήθεις ἀπέκτειναν ἀνθρώπους καὶ ὅτιπερ
ὄφελος ἦν τοῦ στρατεύματος.
24
Ἐκ μέντοι γε τῶν τοιούτων παθῶν [ὡς] ἐγώ φημι ἀνθρώ-

πους παιδεύεσθαι μάλιστα μὲν οὖν ὡς οὐδ' οἰκέτας χρὴ
ὀργῇ κολάζειν· πολλάκις γὰρ καὶ δεσπόται ὀργιζόμενοι μείζω
κακὰ ἔπαθον ἢ ἐποίησαν· ἀτὰρ ἀντιπάλοις τὸ μετ' ὀργῆς
ἀλλὰ μὴ γνώμῃ προσφέρεσθαι ὅλον ἁμάρτημα. ἡ μὲν γὰρ
ὀργὴ ἀπρονόητον, ἡ δὲ γνώμη σκοπεῖ οὐδὲν ἧττον
Διόδωρος Σικελός ιστορική βιβλιοθήκη. (lib. 1–20) “Diodori

bibliotheca historica, 5 vols., 3rd edn.”, Ed. Vogel, F., Fischer, K.T. (post
I. Bekker & L. Dindorf)Leipzig: Teubner, 1:1888; 2:1890; 3:1893; 4–
5:1906, Repr. 1964.Book 12, chapter 47, section 3, line 4
...κατ' αὐτὴν κτήσεις ἐλυμήνατο. μετὰ δὲ ταῦτα τὴν

πόλιν περιτειχίσας ἤλπιζε τῇ σπάνει τῶν ἀναγκαίων
καταπονήσειν τοὺς Πλαταιεῖς· οὐδὲν δ' ἧττον καὶ
μηχανὰς προσάγοντες καὶ διὰ τούτων σαλεύοντες
τὰ τείχη καὶ προσβολὰς ἀδιαλείπτως ποιούμενοι διε-
τέλουν. ἐπεὶ δὲ οὐδὲ διὰ τῶν προσβολῶν ἠδύναντο
χειρώσασθαι τὴν πόλιν, ἀπολιπόντες τὴν ἱκανὴν
φυλακὴν ἐπανῆλθον εἰς Πελοπόννησον. Ἀθηναῖοι
δὲ στρατηγοὺς καταστήσαντες Ξενοφῶντα καὶ Φα-
νόμαχον ἀπέστειλαν ἐπὶ Θρᾴκην μετὰ στρατιωτῶν
χιλίων. οὗτοι δὲ παραγενηθέντες εἰς Σπάρτωλον
τῆς Βοττικῆς ἔτεμον τὴν χώραν, καὶ τὸν σῖτον ἐν
χλόῃ διέφθειραν. προσβοηθησάντων δὲ τοῖς Βοτ-
τιαίοις Ὀλυνθίων, ἡττήθησαν ὑπὸ τούτων μάχῃ·
ἀνῃρέθησαν δὲ τῶν Ἀθηναίων οἵ τε στρατηγοὶ καὶ
τῶν στρατιωτῶν οἱ πλείους. ἅμα δὲ τούτοις πρατ-
τομένοις Λακεδαιμόνιοι πεισθέντες ὑπὸ Ἀμβρακιω-
τῶν ἐστράτευσαν εἰς Ἀκαρνανίαν. ἡγούμενος δὲ
τούτων Κνῆμος εἶχε στρατιώτας πεζοὺς χιλίους καὶ
ναῦς ὀλίγας· προσλαβόμενος δὲ καὶ παρὰ τῶν συμ-
μάχων στρατιώτας τοὺς ἱκανοὺς ἧκεν εἰς τὴν ...
Αίλιος Ηρωδιανός. Καθολική προσωδία. (0087: 001)Grammatici

Graeci, vol. 3.1”, Ed. Lentz, A.
Leipzig: Teubner, 1867, Repr. 1965.Part+volume 3,1, page 165, line 8
θύλακος, Μαύσωλος ὁ Κάρ ἀπὸ Μαυσώλου. Δημοσθένης δεκάτῳ

Βιθυνιακῶν «Δαίδαλα Μαυσώλων», Ἄνωλος πόλις Λυδίας ἀπὸ Ἀνώ-
λου τοῦ Ἀσίου παιδὸς καὶ ὁ πολίτης ὁμωνύμως, Ἴωλος ἔθνος Περ-
25
ραιβίας. Ὅμηρος «τῷ δ' Ἐνιῆνες ἕποντο μενεπτόλεμοί τε Περαιβοί»

(Β 749), ταῦτά τινες μετέγραψαν «τῷ δ' ἄρ' Ἴωλοι ἕποντο μενεπτό-
λεμοί τε Περαιβοί», Μάγδωλος πόλις Αἰγύπτου. Ἑκαταῖος περιηγήσει.
Τύμωλος ὁ Τμῶλος κατὰ ποιητικὸν μετασχηματισμόν. Ἐτέωλος
ὄνομα λιμένος. Ἄρρωλος ὄνομα πόλεως. Καστωλὸς δὲ – ἦν δὲ
πόλις ἐν Λυδίᾳ – ἐκλήθη δὲ ὅτι Καστωλοὺς τοὺς Δωριεῖς οἱ Λυδοί
φασιν – ὀξύνεται ἔχον δύο σύμφωνα, ὧν τὸ ἓν τ ἐστίν, ὡς καὶ τὸ
Πακτωλός. τὸ μέντοι Σπάρτωλος βαρύνεται. ἔστι δὲ πόλις Μα-
κεδονίας, ὡς Θουκυδίδης ἐν δευτέρᾳ (c. 79). τὰ γὰρ δύο σύμφωνα
οὐκ εἰσὶν ἐν συλλήψει, ἀλλ' ἐν διαστάσει. τὸ δὲ Αἰτωλός τριγενές.
Τὰ διὰ τοῦ ωλος ὑπερδισύλλαβα ἁπλᾶ ῥηματικὰ ἔχοντα τὴν τρίτην
μακρὰν ὀξύνεται, φειδωλός, αἰτωλός τὸ ἐπίθετον παρὰ τὸ ῥῆμα τὸ
αἰτεῖν, ἁμαρτωλός. τὸ μέντοι ἕωλος ὁ χθεσινός προπαροξύνεται
ὡς παρώνυμον καὶ τὴν τρίτην βραχεῖαν ἔχει.
Αίλιος Ηρωδιανός. Καθολική προσωδία. Part+volume 3,1, page 165,

line 19
Μακεδονίας, ὡς Θουκυδίδης ἐν δευτέρᾳ (c. 79). τὰ γὰρ δύο σύμφωνα

οὐκ εἰσὶν ἐν συλλήψει, ἀλλ' ἐν διαστάσει. τὸ δὲ Αἰτωλός τριγενές.
Τὰ διὰ τοῦ ωλος ὑπερδισύλλαβα ἁπλᾶ ῥηματικὰ ἔχοντα τὴν τρίτην
μακρὰν ὀξύνεται, φειδωλός, αἰτωλός τὸ ἐπίθετον παρὰ τὸ ῥῆμα τὸ
αἰτεῖν, ἁμαρτωλός. τὸ μέντοι ἕωλος ὁ χθεσινός προπαροξύνεται
ὡς παρώνυμον καὶ τὴν τρίτην βραχεῖαν ἔχει. καὶ ἄλλως·
Τὰ εἰς ωλος ἀρσενικὰ πρὸ τοῦ ω τὸ τ ἔχοντα ὀξύνεται, Καστω-
λός, Πακτωλός, ἁμαρτωλός, Αἰτωλός ὁ Ἐνδυμίωνος, ὃς ἐκπε-
σὼν ἀπὸ Πίσης ὑπὸ Σαλμωνέως συνῴκισε τὴν ἀπ' αὐτοῦ κληθεῖσαν
Αἰτωλίαν, καὶ τὸ ἐθνικὸν ὁμοφώνως. τὸ Σπάρτωλος θηλυκόν ἐστι
καὶ τὸ Μαύσωλος οὐκ ἔχει τὸ τ.
Τὰ εἰς λος ὑπερδισύλλαβα παραληγόμενα τῇ διὰ τοῦ υ διφθόγγῳ
προπαροξύνεται. δίαυλος, θύραυλος, ἴουλος, Κάμουλος, ὕπου-
λος, Γαίτουλος ἔθνος Λιβύης, ὃ Ἀρτεμίδωρος Γαιτουλίους φησί.
Τούρδουλος ἔθνος τῆς Ἰβηρίας, οἳ καὶ Τουρδητανοί. Ἀρτεμίδωρος
δὲ Τούρτους αὐτοὺς καλεῖ καὶ Τουρτυτανούς.
Αρποκρατίων. , Lexicon in decem oratores Atticos

“Harpocrationis lexicon in decem oratores Atticos, vol. 1”, Ed. Dindorf,
W.Oxford: Oxford University Press, 1853, Repr. 1969.Page 277, line 14
βʹ Μεγαρικῶν ἀπὸ Σκίρωνος. Σκιράφια: Δείναρχος ἐν τῷ κατὰ

26
Προξένου. σκιράφια ἔλεγον τὰ κυβευτήρια, ἐπειδὴ διέτριβον ἐν Σκίρῳ οἱ

κυβεύοντες, ὡς Θεόπομ-πος ἐν τῇ νʹ ὑποσημαίνει.
Σκυθικαί: Λυσίας ἐν τῷ ὑπὲρ Βακχίου καὶ Πυθαγόρου, εἰ γνή-
σιος. εἶδός τι ὑποδήματός εἰσιν αἱ Σκυθικαί. καὶ Ἀλκαῖος ἐν ηʹ
καὶ Σκυθικὰς ὑποδησάμενος.
Σμικυθίων: Δημοσθένης ἐν τῷ κατ' Ἀριστοκράτους. ὄνομα κύριον.
Σόλοι: Ἰσοκράτης Εὐαγόρᾳ. Σόλοι ἡ μὲν Κυπρικὴ πόλις, ἡ δὲ
Σπάρτωλος: Ἀντιφῶν ἐν τῷ ἐπιγραφομένῳ ‘ἐπιτροπικὸς Τιμο-
’κράτει.’ πόλις ἐστὶ τῆς Βοττικῆς ἡ Σπάρτωλος.
Σπερμολόγος: Δημοσθένης ὑπὲρ Κτησιφῶντος. λέγεταί τι μι-
κρὸν ὀρνιθάριον κολοιῶδες σπερμολόγος, ὠνομασμένον, ὡς ἔοικεν, ἀπὸ
τοῦ τὰ σπέρματα ἀναλέγειν, οὗ μνημονεύει Ἀριστοφάνης ἐν Ὄρνισι.
λέγεται οὖν ἀπὸ τούτου ὁ εὐτελὴς καὶ εὐκαταφρόνητος ἄνθρωπος καὶ
ἴσως ἀπὸ τῶν ἀλλοτρίων διαζῶν σπερμολόγος.
Στασιώτης: Ἀντιφῶν ἐν τῷ περὶ τῆς μεταστάσεως “περὶ τοίνυν
“ὧν Ἀπόληξις κατηγόρηκεν, ὡς στασιώτης ἦν ἐγὼ καὶ ὁ πάππος ὁ
“ἐμός.” ἔοικε νῦν ὁ ῥήτωρ ἰδίως ἐπὶ τοῦ δορυφόρου κεχρῆσθαι τῷ
ὀνόματι· ἐν γοῦν τοῖς ἑξῆς φησιν ὅτι οὐκ ἂν τοὺς μὲν τυραννοῦντας
Αρποκρατίων. , Lexicon in decem oratores Atticos Page 277, line 15
Σκιράφια: Δείναρχος ἐν τῷ κατὰ Προξένου. σκιράφια ἔλεγον

τὰ κυβευτήρια, ἐπειδὴ διέτριβον ἐν Σκίρῳ οἱ κυβεύοντες, ὡς Θεόπομ-
πος ἐν τῇ νʹ ὑποσημαίνει.
Σκυθικαί: Λυσίας ἐν τῷ ὑπὲρ Βακχίου καὶ Πυθαγόρου, εἰ γνή-
σιος. εἶδός τι ὑποδήματός εἰσιν αἱ Σκυθικαί. καὶ Ἀλκαῖος ἐν ηʹ
καὶ Σκυθικὰς ὑποδησάμενος.
Σμικυθίων: Δημοσθένης ἐν τῷ κατ' Ἀριστοκράτους. ὄνομα κύριον.
Σόλοι: Ἰσοκράτης Εὐαγόρᾳ. Σόλοι ἡ μὲν Κυπρικὴ πόλις, ἡ δὲ
Σπάρτωλος: Ἀντιφῶν ἐν τῷ ἐπιγραφομένῳ ‘ἐπιτροπικὸς Τιμο-
’κράτει.’ πόλις ἐστὶ τῆς Βοττικῆς ἡ Σπάρτωλος.
Σπερμολόγος: Δημοσθένης ὑπὲρ Κτησιφῶντος. λέγεταί τι μι-
κρὸν ὀρνιθάριον κολοιῶδες σπερμολόγος, ὠνομασμένον, ὡς ἔοικεν, ἀπὸ
τοῦ τὰ σπέρματα ἀναλέγειν, οὗ μνημονεύει Ἀριστοφάνης ἐν Ὄρνισι.
λέγεται οὖν ἀπὸ τούτου ὁ εὐτελὴς καὶ εὐκαταφρόνητος ἄνθρωπος καὶ
ἴσως ἀπὸ τῶν ἀλλοτρίων διαζῶν σπερμολόγος.
Αρκάδιος. De accentibus [Sp.] (2116: 001)“Ἐπιτομὴ τῆς καθολικῆς

προσῳδίας Ἡρωδιανοῦ”, Ed. Schmidt, M.Jena: Mauke, 1860.
Page 65, line 4
27
Τὰ διὰ τοῦ ΥΛΟΣ ὑπερτρισύλλαβα παροξύνεται,

εἰ μὴ ἔχοι[εν] ἔννοιαν συνθέσεως, οἷον· ἐρωτύλος
ἰαμβύλος. τὸ μέντοι εὐρύπυλος σύνθετον.
Τὰ διὰ τοῦ ΩΛΟΣ μονογενῆ ὑπὲρ δύο συλλαβὰς
προπαροξύνεται, εἰ μὴ ἔχοι πρὸ τοῦ Ω δύο σύμφωνα
κατ' ἐπιπλοκὴν, ὧν τὸ δεύτερόν ἐστι Τ, οἷον· Κίμω-
λος εὐρύσμωλος φάσκωλος (ὁ θύλακος)· Κα-
στωλός δὲ ὀξύνεται ἔχον δύο σύμφωνα, ὧν τὸ ἓν Τ
ἐστι. τὸ μέντοι Σπάρτωλος βαρύνεται· τὰ γὰρ δύο
σύμφωνα οὐκ εἰσὶν ἐν συλλήψει, ἀλλ' ἐν διαστάσει. τὸ
δὲ Αἰτωλός τριγενές.
Τὰ διὰ τοῦ ΩΛΟΣ ὑπερδισύλλαβα ἁπλᾶ ῥημα-
τικὰ ἔχοντα τὴν τρίτην μακρὰν ὀξύνεται· φειδωλός
αἰτωλός ἁμαρτωλός. τὸ μέντοι ἕωλος (ὁ χθεσι-
νός) προπαροξύνεται ὡς παρώνυμον, καὶ τὴν τρίτην
βραχεῖαν ἔχει.
Θεόγνωστος γραμματικός. Canones sive De orthographia

“Anecdota Graeca e codd. manuscriptis bibliothecarum Oxoniensium,
vol. 2”, Ed. Cramer, J.A.Oxford: Oxford University Press, 1835, Repr.
1963.Section 338, line 6
μενον ἐπὶ οἰκοδομῆς· τὸ δὲ ὀξυνόμενον ἐπὶ ὕδατος τεταρα-

γμένου λαμβάνεται· καὶ τὸ ὅλος βαρυνόμενον μὲν καὶ δα-
συνόμενον, περιληπτικόν τι δηλοῖ· ψιλούμενον δὲ καὶ ὀξυνό-
μενον ποικίλην ποιεῖ τὴν σημασίαν· δηλοῖ δὲ τὸν πηλὸν, τὸν
ῥύπον, τὸν μολυσμὸν, καὶ τῆς σηπίας τὸ μέλαν.
Τὰ διὰ τοῦ ωλος ὑπὲρ δύο συλλαβὰς, εἴτε βαρύτονα, εἴτε
ὀξύτονα, ἁπλᾶ ὄντα διὰ τοῦ ω μεγάλου γράφονται· οἷον,
Κίμωλος, ὄνομα νήσου· Μαύσωλος· φάκωλος ὁ θύλακος·
Μαγδωλὸς ὄνομα πόλεως· Ἐτέωλος ὄνομα λιμένος· Ἄῤῥω-
λος ὄνομα πόλεως· ἕωλος· φειδωλός· Αἰτωλός· ἁμαρτωλός·
Πακτωλός· Σπαρτωλός· πρόσκειται ἁπλᾶ διὰ τὰ σύνθετα·
ἐκηβόλος· ἀσβόλος· διάβολος, διὰ τοῦ ο μικροῦ γραφόμενα,
καὶ εἴτι ὅμοιον.
Τὰ διὰ τοῦ ημος δισύλλαβα κύριά τε καὶ προσηγορικὰ
βαρύτονα διὰ τοῦ η γράφονται· οἷον, Κνῆμος ὄνομα κύριον·
Φῆμος· Ῥῆμος ὄνομα ποταμοῦ· κημὸς τὸ ἐπιτιθέμενον τοῖς
ἵπποις ἐν στόματι· δηλοῖ δὲ καὶ πλέγμα ἐκ σχοινίου· δῆμος
τὸ πλῆθος βαρύτονον, ἐπὶ γὰρ τοῦ λίπους, ὀξύνεται, ἀμφό-
τερα δὲ διὰ τοῦ η· τὸ φιμός· σιμός·
28
Στέφανος Εθνικά. (epitome)“Stephan von Byzanz. Ethnika”, Ed.

Meineke, A.Berlin: Reimer, 1849, Repr. 1958.Page 55, line 17
Αἴτνη, πόλις Σικελίας, ἀπὸ Κατάνης, Ἱέρωνος κτίσμα,

ὡς ... ὁ οἰκήτωρ Αἰτναῖος. ἐκαλεῖτο δὲ πρὶν Ἴνησσον.
Αἰτωλία, χώρα ἀπὸ Αἰτωλοῦ τοῦ Ἐνδυμίωνος, ὃς ἐκ-
πεσὼν ἀπὸ Πίσης ὑπὸ Σαλμωνέως συνῴκισε τὴν ἀπ' αὐτοῦ
κληθεῖσαν Αἰτωλίαν. πρότερον δὲ Ὑαντὶς ἐκαλεῖτο. τὸ ἐθνι-
κὸν καὶ Αἰτωλίς καὶ Αἰτώλιος. ἔστι καὶ Αἰτωλία πόλις
Πελοποννήσου, ἣν συγκαταλέγει ταῖς Λακωνικαῖς πόλεσιν
Ἀνδροτίων καὶ Ἀτθίδος. ὀξύνεται δέ [Αἰτωλός]· τὰ γὰρ εἰς
ωλος ἀρσενικὰ πρὸ τοῦ ω τὸ τ ἔχοντα ὀξύνεται, Καστωλός
Πακτωλός ἁμαρτωλός. τὸ Σπάρτωλος θηλυκόν ἐστι, καὶ τὸ
Μαύσωλος οὐκ ἔχει τὸ τ. ἔστι καὶ Αἰτωλός ἐπίθετον παρὰ
ῥῆμα τὸ αἰτεῖν. τὸ κτητικὸν Αἰτωλικόν. λέγεται καὶ αἰτω-
λισταί οἱ αἰτωλίζοντες καὶ τὰ Αἰτωλῶν φρονοῦντες.
Ἀκαδήμεια, γυμνάσιον Ἀθήνησιν, οὗ οἱ Ἀκαδημαϊκοὶ
φιλόσοφοι. κέκληται ἀπὸ τοῦ Ἀκαδήμου. γράφεται καὶ διὰ
τοῦ ε Ἐκαδήμεια, περὶ οὗ ἐν τῷ ε λέξομεν .... διὸ καὶ ἡ
πλείων χρῆσις οὕτως.
Στέφανος Εθνικά. (epitome) Page 366, line 22
φησί. [Λυκόφρων] “καὶ Κασταναίαν ἀκτέριστον ἐν πέτραις”.

τὸ ἐθνικὸν Κασταναῖος. ἔστι καὶ Καστανία διὰ τοῦ ι πόλις
πλησίον Τάραντος. τὸ ἐθνικὸν Καστανιάτης.
Κάσταξ, Κάστακος, ὡς Νάρυξ Νάρυκος, πόλις Ἰβηρίας.
τὸ ἐθνικὸν Καστακαῖος ὡς Ναρυκαῖος. ὁ Ἀππιανός φησι.
Κάστνιον, ὄρος ἐν Ἀσπένδῳ τῆς Παμφυλίας. τὸ ἐθνι-
κὸν Κάστνιος καὶ Κάστνιον, ἐξ οὗ καὶ Καστνιήτης. ἔδει δὲ
Καστνιώτης ὡς Πηλιώτης.
Καστωλοῦ πεδίον, Δωριέων, ὡς Ξενοφῶν. ἐκλήθη δὲ
ὅτι Καστωλοὺς τοὺς Δωριεῖς οἱ Λυδοί φασιν. ἦν δὲ πόλις
ἐν Λυδίᾳ Καστωλός. τὸ ἐθνικὸν Καστώλιος ὡς Σπαρτώλιος.
καὶ τὸ κτητικὸν Καστωλικός.
Κασώριον, τὸ πορνεῖον. Ἀριστοφάνης “ἐν κασωρίοισι
λείχων”. ὁ οἰκήτωρ κασωρίτης, καὶ θηλυκῶς κασωρῖτις καὶ
κασωρίς.
Κατάβαθμος, τόπος ἐν Λιβύῃ μεταξὺ τοῦ Ἄμμωνος
καὶ τοῦ Παραιτονίου. ὁ οἰκήτωρ Καταβαθμίτης, ὡς Φελλός
29
Φελλίτης. Κατακεκαυμένη, χώρα τῆς Ἐφεσίας. Στράβων τρι-

σκαιδεκάτῳ. τὸ ἐθνικὸν Κατακεκαυμενίτης “ἄδενδρος ἅπασα
πλὴν τῆς ἀμπέλου τῆς τὸν Κατακεκαυμενίτην φερούσης οἶνον.
δευτέρῳ. τὸ ἐθνικὸν Σπαρτάκιος ἢ καὶ Σπάρτακος.

Σπαλέθρη, πόλις Θεσσαλίας. Ἑλλάνικος δὲ Σπάλα-
θρον αὐτήν φησι. τὸ ἐθνικὸν Σπαλαθραῖος.
Σπάρτη, Λακωνικὸν χωρίον, ἀπὸ τῶν μετὰ Κάδμου
Σπαρτῶν, περὶ ὧν Τιμαγόρας φησίν “ἐκπεσόντας δὲ αὐτοὺς
εἰς τὴν Λακωνικὴν Σπάρτην ἀφ' ἑαυτῶν ὀνομάσαι”. τὸ ἐθ-
νικὸν Σπαρτιᾶται, τὸ θηλυκὸν Σπαρτιᾶτις καὶ Σπαρτιάς. τὸ
κτητικὸν Σπαρτιατικός. τὰ τοπικά, ἐκ τόπου Σπάρτηθεν, εἰς
τόπον Σπάρτηνδε. ἔστι καὶ Σπάρτον ὄρος καὶ Σπάρτη
κώμη πλησίον τοῦ Εὐξείνου πόντου.
Σπάρτωλος, πόλις Μακεδονίας, ὡς Θουκυδίδης ἐν δευ-
τέρᾳ. τὸ ἐθνικὸν Σπαρτώλιος.
Σπασίνου χάραξ, πόλις ἐν τῇ μέσῃ τοῦ Τίγρητος Με-
σήνῃ. ἡ δὲ τοῦ Σπασίνου εὐθεῖα Σπασίνης ἐστί. τὸ ἐθνικὸν
[ἐκ] Σπασίνου χάρακος ῥητέον. εἰ γὰρ τὸν συνήθη τύπον
ἐκλάβωμεν, ἀνάγκη Σπασινοχαρακηνός εἰπεῖν.
Σπήλαιον, τὸ ἄντρον. οἱ οἰκοῦντες σπηλαῗται. εἰσὶν
οὖν “ἀγάλματα Ἡρακλέους Ἑρμοῦ καὶ Ἀπόλλωνος σπηλαῗται
καλούμενοι”.
Σπαλέθρη, πόλις Θεσσαλίας. Ἑλλάνικος δὲ Σπάλα-

θρον αὐτήν φησι. τὸ ἐθνικὸν Σπαλαθραῖος.
Σπάρτη, Λακωνικὸν χωρίον, ἀπὸ τῶν μετὰ Κάδμου
Σπαρτῶν, περὶ ὧν Τιμαγόρας φησίν “ἐκπεσόντας δὲ αὐτοὺς
εἰς τὴν Λακωνικὴν Σπάρτην ἀφ' ἑαυτῶν ὀνομάσαι”. τὸ ἐθ-
νικὸν Σπαρτιᾶται, τὸ θηλυκὸν Σπαρτιᾶτις καὶ Σπαρτιάς. τὸ
κτητικὸν Σπαρτιατικός. τὰ τοπικά, ἐκ τόπου Σπάρτηθεν, εἰς
τόπον Σπάρτηνδε. ἔστι καὶ Σπάρτον ὄρος καὶ Σπάρτη
κώμη πλησίον τοῦ Εὐξείνου πόντου.
Σπάρτωλος, πόλις Μακεδονίας, ὡς Θουκυδίδης ἐν δευ-
τέρᾳ. τὸ ἐθνικὸν Σπαρτώλιος.
Σπασίνου χάραξ, πόλις ἐν τῇ μέσῃ τοῦ Τίγρητος Με-
σήνῃ. ἡ δὲ τοῦ Σπασίνου εὐθεῖα Σπασίνης ἐστί. τὸ ἐθνικὸν
[ἐκ] Σπασίνου χάρακος ῥητέον. εἰ γὰρ τὸν συνήθη τύπον
30
ἐκλάβωμεν, ἀνάγκη Σπασινοχαρακηνός εἰπεῖν.

Σπήλαιον, τὸ ἄντρον. οἱ οἰκοῦντες σπηλαῗται. εἰσὶν
οὖν “ἀγάλματα Ἡρακλέους Ἑρμοῦ καὶ Ἀπόλλωνος σπηλαῗται
καλούμενοι”.
Φώτιος λεξικόν. (Ε – Ω) “Φωτίου τοῦ πατριάρχου λέξεων συναγωγή, pts.

1–2”, Ed. Porson, R.Cambridge: Cambridge University Press,
1822.Alphabetic letter sigma, Page 529, line 22
Σπαργῶσα: ἀνθοῦσα ἢ σπαραττομένη ὑπὸ θλίψεως

καὶ δεομένη ἐκκρίσεως τινός.
Σπαργῶσιν: ὀρεκτικῶς καὶ ἐπιθυμητικῶς ἔχουσιν.
Σπάρνον: σπάνιον· οὕτως Πλάτων.
Σπάρτα: σχοινία.
Σπαρτοπώλιον: ὡς ἡμεῖς· καὶ Μένανδρος· – σπαρ-
τόπωλις ὁμογραῦς.
Σπατάγγαι: ἰχθύες τινές· οἱ δὲ τοὺς μεγάλους ἐχίνους· οὕτως
Ἀριστοφάνης.
Σπεῖρα: ἡ συστροφὴ καὶ τὸ ἄθροισμα· οὐχ ὅπως
παρὰ τοῖς τραγικοῖς, ἀλλὰ καὶ ἐν Μαμακύθωι.
Σπεῖραι: πλήθη στρατευμάτων· φάλαγγες· νούμερα·
λεγεών.
Ησύχιος λεξικόν. (Π – Ω) (4085: 003)“Hesychii Alexandrini lexicon,

vols. 3–4”, Ed. Schmidt, M.alle: *n.p., 3:1861; 4:1862, Repr.
1965.Alphabetic letter sigma, entry 1423, line 1
Σπάρτη· πόλις. καὶ στάθμη τεκτονική

Σπάρτωλος· πόλις
σπασμός· ἡ παλίῤῥοια. καὶ τὸ πάθος
σπας(ς)άμενος· ἑλκύσας
σπάς(ς)ατο· εἵλκυσεν. ἤγρευσεν
σπάσωμεν· ἀγρεύσωμεν. ἑλκύσωμεν
σπατάγγαι· οἱ μεγάλοι ἐχῖνοι οἱ θαλάσσιοι
σπαταγγίζειν· ταράσσειν
Σχόλια στον Θουκυδίδη. (scholia vetera et recentiora) “Scholia in

Thucydidem ad optimos codices collata”, Ed. Hude, K.Leipzig: Teubner,
31
1927, Repr. 1973Book 2, chapter 79, section 2, line 1
...τἆλλα: δεινὰ δηλονότι. ἐλαχίστου: ὀλίγου καιροῦ δηλονότι. αὐτῇ: τῇ

φλογί. διέφυγον: τὸν κίνδυνον. περὶ ἀρκτούρου ἐπιτολάς: ἐπιφανείας
κατὰ τὸν Ὀκτώβριον μῆνα. ἐκκεκομισμένοι ἦσαν:
ἐξήγαγον. τοιαύτη μέν ...: οἱ διελόντες ταύτην τὴν
συγγραφὴν εἰς τρισκαίδεκα, ἐνταῦθα τὸ τέλος τῆς τρίτης
ἱστορίας ὥρισαν καὶ ἀρχὴν τῆς τετάρτης
Σπάρτωλον: ὅτι ἡ Σπάρτωλος προπαροξύνεται
τὴν Βοττικήν: ὅτι οἱ Βοττιαῖοι ἄποικοι Μακε-
δόνων· εἰσὶ δὲ ἐν τῇ Θρᾴκῃ, πλησίον Χαλκιδέων
προσχωρήσειν: τοῖς Ἀθηναίοις δηλονότι. τῶν ... βουλο-
μένων: τῶν μὴ θελόντων παραδοῦναι· ἡ δὲ Ὄλυνθος μητρό-
πολις Χαλκιδέων ἀναχωροῦσιν: οἱ Ἀθηναῖοι
ἐνεδίδοσαν: ὑπεχώρουν, οἱ Χαλκιδεῖς δηλονότι
καὶ οἱ Σπαρτώλιοι ᾗ δοκοῖ: καθ' ὃ μέρος ἐνομί-
ζετο αὐτοῖς συμφέρον. σημείωσαι ὅτι τὸ δοκοῖ τρίτης συζυγίας
ἐπὶ πολύ: διάστημα δηλονότι.
ἀνελόμενοι: ἀναλαβόντες. διελύθησαν κατὰ πόλεις: ἕκαστος ἦλθεν
εἰς τὴν οἰκείαν πόλιν. καταστρέψασθαι: ἀφανίσαι. ἐκ τῆς ξυμ-
μαχίδος: γῆς δηλονότι. περιήγγειλαν: πανταχοῦ ἐμήνυσαν.
ἀποίκοις οὖσιν: τῆς Κορίνθου δηλονότι.
Σούδα λεξικόν. “Suidae lexicon, 4 vols.”, Ed. Adler, A.Leipzig:

Teubner, 1.1:1928; Lexicographi Graeci 1.1–1.4.Alphabetic letter sigma,
entry 909, line 1
Σπάργανα: τὰ ἱμάτια, κυρίως δὲ τὰ ῥάκη.

Σπαργῶσα: ἀνθοῦσα, ἡ σπαραττομένη ὑπὸ θλίψεως καὶ δεομένη
ἐκκρίσεώς τινος. πάλαι βουλομένους καὶ σπαργῶντας βοηθεῖν τοῖς
οἰκείοις. καὶ αὖθις· οἷα πάλαι σπαργῶντες ἐπὶ τοὺς πολεμίους.
Σπάρτα: σχοινία.
Σπαρτιάτης: ἀπὸ Σπάρτης. καὶ Σπαρτιητέων.
Σπαρτωλός: πόλις ἐστὶ τῆς Βοττικῆς ἡ Σπαρτωλός.
Σπασάμενος ἀκράτου: οἴνου ἐκπιών.
Σπατάλη: ἡ τρυφή. οἱ δὲ μύες νῦν ὀρχοῦνται, τῆς σῆς
δραξάμενοι σπατάλης. κάττου φησὶν ἤτοι αἰλούρου κατοικιδίου.
Σπατίλη: ἡ τῶν ἀνδρῶν κόπρος. καὶ τὰ μικρὰ δέρματα, τὰ
ἐκβαλλόμενα ὑπὸ τῶν σκυτέων. σπατίλη γὰρ τὸ δέρμα, παρὰ τὸ
σπᾶσθαι. σκατοφάγος δὲ ὁ Κλέων, ἐπεὶ βυρσοδέψης ἦν· ἐπεὶ μετὰ
κόπρου τὰς βύρσας εἰργάζοντο.
32
Αποσπάσματα από άρθρα βιβλία.
Volume 19, Issue 1 May 1969 , pp. 160-162 The Errors in Plutarch, Nikias
6. Wesley E. Thompson (a1) Published online by Cambridge University
Press: 11 February 2009
Twice in this chapter, according to the commentators, Plutarch has
confused a pair of military engagements, Spartolos with Poteidaia and
Nikias' campaign in the Megarid during 427 with that of Demosthenes in
424. In both instances this view seems to me to be of doubtful validity. In
one case I would propose that instead of confusing two campaigns Plutarch
simply misunderstood a very difficult passage in Thucydides, while in the
second there is only flimsy evidence for rejecting Plutarch's version.
His statement that the Athenians under the command of Kalliades and
Xenophon were defeated in Thrace by the Chalkidians refers to the battle
of Spartolos (Thuc. 2. 79), but it has become a critical dogma that Plutarch
'gives Kalliades as the commander, clearly by confusion with Kallias son
of Kalliades',3 who led the Athenian forces at the battle of Poteidaia (Thuc.
1. 62–3). The only apparent reason for this view is the coincidence of the
names Kallias and Kalliades, but the frequent occurrence of these names
makes this coincidence of no significance.
THE FORMATION OF THE CHALCIDIC LEAGUE BY ALLEN B.

WEST.
The richer and more important of them were situated upon the two
peninsulas of Pallene and Sithonia. In comparison with these, Olynthos
and the other cities of the base of Chalcidice were small and unimportant
towns. Acanthos, the chief Andrian colony, and Spartolos, a Bottiaean
city, both surpassed Olynthos in resources and importance.' We have now
come to the point where Thucydides commences his history of the
Peloponnesian War. It will be unnecessary to give a detailed account of the
revolt of Potidaea except in so far as it was connected with Chalcidian
troubles. The Attic Quota lists2 indicate 1 . G., I, 237, 239, 242, 243, 244,
259. If we take the lists for the years 443, 441, 437, 436, and 425 and
compare the tribute of the various cities, we can come to a rough estimate
of their relative importance. The following table, compiled from the lists
of these years, shows how small Olynthos was when compared with its
neighbors…
33
2 . G., I, 242, 243, 244. In the year 436, Stageira, Stolos, Scione, Sermyle,
Mende, Torone, and Aphytis paid no tribute. The tribute of Potidaea was
raised from six talents in 438 to fifteen talents in 436. The tribute of
Spartolos was also raised during this period from two to three and one-
twelfth talents. In 437 about fifteen cities are found in the tribute lists for
the first time, which shows the activity of Athens in the Chalcidic region.
OI BOTTIAIOI. F Hampl - Rheinisches Museum für Philologie, 1935 –
JSTOR. … Eine Antwort hierauf im Negativen bieten die erwahnt en
Munzen mit der Aufschrift BOTTIAIDN : Spartolos war nicht autonome
Polis, der die iibrigen Bottiaer in einzelne Gemeinwesen getrennt, als
abhangige, vertraglich verbundene Bundesgenossen zur Seite standen, es
gab …
Afterword: Whither the Athenian Empire?John Ma
Thucydides, as well as tragedy and comedy; the effect, oddly, is to

demonstrate (again) that even for this period, even Thucydides’ densely
textured, at times hyperreal narrative is in fact highly selective: as
Papazarkadas
writes, the recently discovered casualty list (Metro excavations)
mentioning cavalrymen killed at Tanagra and at Spartolos, shows that
either in 429, Thucydides left out an engagement, involving cavalry, on the
Boiotian-Attic border (the same year as the battle of Spartolos, reported…
by Thucydides), or that in 424 (the same year as the battle of Delion, on
the territory of Tanagra, vividly described by Thucydides), the Athenians
fought a (probably successful) battle near Spartolos, this time with
cavalry,which had sorely been missed in 429 – yet both 429 and 424 are
years for which Thucydides provides detailed and densely patterned
narrative. In contrast, the crucial ‘early years’ – i.e. the almost five decades
between the foundation of the Delian League and the outbreak of war – are
more obscure and emptier than ever, without documents to show us
imperial policy and patterns of behaviour. If Papazarkadas’ radical views
are right, we are left for these crucial decades with Thucydides (especially
1.99, a chapter to stand in for a whole process), ATL, and the great
numismatic heart of Athens pumping out million upon million of
tetradrachms (as Jack Kroll memorably points out) – where to, to what
purpose, with what impact?
34
Sparta and Messenia - J. Kroymann: Sparta und Messenien.

Untersuchungen zur Überlieferung der messenischen Kriege. (Neue
Philologische Untersuchungen, II.) …ARW Harrison - The Classical
Review, 1938 - cambridge.org … bezeichnet' (Kalinka's quotations from
Thucydides, Plato and Xenophon, referred to here by Gelzer,
only concern , as is especially clear from Hell, i 7. 12-3). In the historical
analysis he presses some points too hard (as that the failure of Athens at
Spartolos and Olynthos …
Journal Article Thucydides, V, 18, 5: Where was Skolos (Stolos)? Allen

Brown West The American Journal of Philology Vol. 58, No. 2 (1937), pp.
157-173 Published by: The Johns Hopkins University Press Page Count: 17
Casualty Figures in the Battle Descriptions of Thucydides Author(s): Catherine

Rubincam Source: Transactions of the American Philological Association (1974-), Vol.
121 (1991), pp. 181- 198 Published by: The Johns Hopkins University Press. 2009
JSTOR.
…as it were, thus shows up ten among the 45 figures above 10 (= 22%) as
having a greater degree of exactness than most within their numerical
range.4 Some of these figures (such as the 212 Corinthian hoplites killed
at Solygeia [4.44.6], and the 292 Lakedaimonians captured on Sphakteria
[4.38.5]) would strike even the casual reader as obviously unrounded; their
exceptional nature is merely confirmed. But it is useful to know which of
the less obviously unrounded figures are less rounded than most in their
range (as, e.g., the 430 Athenian hoplites killed near Spartolos [2.79.7]).
4 The ten figurest hats tando ut as unusuallyu nroundeda re: 180 Thebansc
aptured and killed by Plataians after invasion of Plataia (2.5.7); 1050
Athenian hoplites killed by plague out of Hagnon's force of 4000 in
approximately 40 days (2.58.3); 430 Athenian hoplites killed in battle near
Spartolos (2.79.7); 25 Athenians killed out of garrison at Plataia (3.68.3);
OVlc EXaoaosu 4400 Athenian hoplites ic xtv r64ecov killed by plague
(3.87.3); irepi 120 gaxtaora Athenian hoplites killed in Aitolia (3.98.4);
292 Lakedaimonian hoplites captured on Sphakteria (4.38.5); ntEpt 120
Spartiate hoplites captured on Sphakteria (4.38.5); 212 Corinthian hoplites
killed in battle near Solygeia (4.44.6); nirpi 120 Syracusan and allied
troops killed in first battle at Syracuse (6. 71.1).
Thus, for example, at 2.79.2 he reports that 430 Athenians and all three of
their generals were killed in a battle near Spartolos; but for their
35
opponents, the Chalkidians and Bottiaians, although he mentions their

taking up of their dead after the battle, he gives no figure. His narrative
makes it plain that the enemy losses came early in the battle and did not
significantly affect its outcome, which was a serious defeat for the
Athenians. In addition, the Athenian loss was both a high proportion of the
original force (430 of 2000 = c. 21%) and a fairly high number relative to
other casualty figures reported in Thucydides' History (the median figure
is 250). These various factors suggest that the lopsidedness of Thucydides'
report of casualties here was due primarily to his perception of the
relatively much greater importance of the Athenian losses rather than to a
simple lack of information concerning the enemy's losses.23
rlyo ne thirdo f the whole force, togetherw ith all threeg enerals."
Hornblower (above, note 19), 158-59, notes that this battle and that at
Spartolos particularly interested Thucydides because they showed the
potential effectiveness of light-armed troops, of which a few generals, such
as Demosthenes, were just becoming aware. What Thucydides meant by
saying that this particular group of 120 men ? KT : xfi; has puzzled all the
commentators (see, e.g., Gomme, HCT 2.407-8, ad loc., pointing out the
unusually high proportion of the casualties-120 out of 300, or 40%-as one
reason for Thucydides' emphasis, but admitting that he cannot
satisfactorily explain the insistence on the unusual quality of these men).
On Thucydides' tendency to make 'hyperbolic' claims see John R. Grant,'
Towardk nowingT hucydides,"P hoenix 28 (1974) 81- 94.
Two Notes on the Athenian Tribute Lists AW Gomme - The Classical

Review, 1940 - cambridge.org … Meritt, Wade-Gery, and McGregor, p.
456, follow EB Couch, AJA xxxiii, 1929, 502-14, in interpreting it as '
cities assessed separ- ately '; Mrs. Couch regards it as a form of anoraks,
separating these small communities from their larger neighbours,
Spartolos, Olynthos, or Samos …
Polis-toponyms as Personal Entities (in Thucydides and elsewhere). D

Whitehead - Museum Helveticum, 1996 – JSTOR … Thuc. 5.18.5: 'they
are Argilos, Stagiros, Akanthos, Skolos, Olynthos, Spartolos; and they
shall be allies of neither side, neither Lakedaimonian nor Athenian' (είσί
δέ Άργιλος, Στάγιρος, Άκανθος, Σκώλος, Όλυνθος, Σπάρτωλος …
36
Manolis Manoledakis Ancient sites on Righa’s Charta. Some remarks

based on the case of central Macedonia Keywords: Rigas Velestinlis; Rigas
Charta; Greek enlightenment; Eighteenth century cartography; Ancient
sources; site placemnt.
The works of these three writers constituted the main sources for the
placement of ancient sites byRighas and the earlier European cartographers
in the region of central Macedonia, which we examine.
However, it is worth stressing that in the above-mentioned “herodotian” or
“ptolemaic”regions sometimes appear individual ancient cities that are not
mentioned in the works of the above writers, but in other texts of Greek or
Latin literature. So we see, for example, the cities of Vormiskos
(Vromiskos on Charta) and Aulon near Lake Volvi (fig. 7), which are
reported byThucydides (4.103), Spartolos (fig. 6), mentioned by
Thucydides (2.79), but also by lexicograe-Perimetron, Vol. 3, No. 3, 2008
[161-172] www.e-perimetron.org | ISSN 1790-3769[166]phers of later
antiquity3, as also Anthemous (fig. 7) (Harpocration, Stephanos Byzantios,
Hesychios,s.v. Spartolos, Anthemous), the city of Volvi (fig. 7), that is
reported by Aelius Herodianus(De prosodia catholica 3.1.107) and
Stephanos Byzantios, the city of Cassera in northern Athos
(fig. 7), that is known only from Pliny’s text (N.H. 4.38), as well as
Tauriana, Acerdus and Melissourgis(fig. 3), which are mentioned in the
roman itineraries of the 4th century.
How “reliable” are the placements of the sites on Charta?The question that
emerges now has to do with the reliability of the placement of the cities on
Charta, so that we could hope for a help in the search of unidentified cities
on the real map, for example after the process of a similarity transformation
best fitting of the Charta onto the actual map5. A way to answer this
question is to examine how exact are the known cities placed by Righas.
The result of such an examination is not particularly encouraging. Even if
most of these cities appear to be placed correctly, many of them are not.
We notice that Righas, who often mentions the ancient name of a city with
its new one, identifies, for example, Giannitsa with ancient Spartolos (fig.
6), although Spartolos (Thuc. 2.79) was situated in Chalkidiki (perhaps
near Nea Syllata. See Hansen – Nielsen 2004: 843-844-P. Flensted-
Jensen), while the older name of Giannitsa was Vardari. Also,
Ouranoupolis (fig. 7) is marked in the southern instead of the northern
Athos, Anthemous (fig. 7) to the north of Thessaloniki and not to its
south, while even Naoussa (fig. 6) that existed in Righas’ times, is
marked to the south of Beroea, although, of course, it is situated to its
north.
37
Fig. 10. The map of N. Sanson, Graecia Antiqua, 1636.
TLG Texts doing_search Σπ αρτωλ tlg Go
UTF-8 search TLG Texts
Kleon's Amphipolitan Campaign: Aims and Results B Mitchell - Historia:

Zeitschrift für Alte Geschichte, 1991 – JSTOR … The assessment list for
425 was certainly inflated, since it includes both Melos, which was not
even in the empire, and Olynthos and Spartolos, which were both in
revolt.'7 But the assessments for Mekyber- na, Gale and Singos are
identical in both lists …
Epigraphy and the Athenian Empire: Reshuffling the Chronological
Cards Nikolaos Papazarkadas Methodological problems, chronological questions and
1
new(ish) answers.
This concurrent existence of two different scripts is another good argument

against expectations of an exceedingly rigid development of fifth-century
Attic lettering.
Now, the Attic-alphabet list enumerates 21 cavalrymen who, on the
evidence of the heading, fell at Tanagra and Spartolos. According to the
provisional interpretation offered by the excavator, the toponyms refer to
the two well-known battles fought in 426 and 429 respectively.16 Yet it
38
seems at least odd that casualties from two different encounters separated
by three years would have been recorded together.17 Either, then, the new
monument is an oddity – and there are indeed several irregular traits in
it.18 Or, what I consider to be more likely, the two battles were fought in
the same year (429 or 426), in which case either Tanagra or Spartolos…
15. What follows is based on the long preliminary report provided by

Parlama (2000). Ho8de ,Aqena8on Hippej Άp2qano[n] 1n Tanagrai
ka1Spartlo[i] (‘the following Athenian cavalrymen died at Tanagra and at
Spartolos’) is the text offered by the excavator.
16. Tanagra (Athenian victory): Thuc. 3.91.3-5, with Gomme (1956) 394;
Diod. Sic. 12.65.3-4. Spartolos (Athenian defeat): Thuc. 2.79, with
Fantasia (2003) 537-9.
19. I note that the chronological reconstruction offered by Badian apud

Moreno (2007) 100-1n.114, though considerably different (Tanagra =
Delion, Spartolos = unattested battle, both 424/3 BC), is based on similar
premises, thus reinforcing my main argument.
THREPTERIA STUDIES ON ANCIENT MACEDONIA Editors

Michalis Tiverios Pantelis Nigdelis Polyxeni Adam-Veleni __2012 /
THESSALONIKI 2012.
In the historical era, the settlement, whose core was on the trapeza of Agios
Konstantinos8, belonged within the borders of ancient Krousis, whose
towns participated in Cassander’s synoecism of Thessaloniki. A fair
number of the names of the scattered villages in the region were already
known from Herodotus (7.123), Thucydides (1.61), and other later
historical and epigraphic sources, a number of which have been identified
with certainty or some probability: Lipaxos, Kombreia, Lisai, Gigonos,
Kampsa, Smila, Tinde, Aineia (at Nea Michaniona), Beroia/Brea (at
Veria), Spartolos (at Nea Silata), Dikaia (perhaps at Nea Kallikratia), and
others. Later, Antigoneia, which developed into an important center, was
founded in the same region, probably by Antigonos Gonatas9. The ancient
name of the settlement at Mesimeri is still unknown.
On the cities in Krousis and in connection with the synoecism of

Thessaloniki, see (with additional bibl.): Papazoglou 1988, 19-20, 189-90,
200 and 202 (placing Aineia and Dikaia in Mygdonia), 415-24;
Βοκοτοπούλου 1990, 112-4; Τιβέριος 1990α, 74 and passim; Παπάγγελος
1996, 165 (Spartolos); Παζαράς 1996 (Beroia/Brea); Hatzopoulos 1996,
39
202-4, 236. Specifically on numismatic testimony concerning Dikaia/Nea

Kallikrateia: Γκατζόλης 2010, 485-93.
Trepein au Présent Historique chez Thucydide. O Mortier-Waldschmidt -

The Historical Present in Thucydides: Semantics …, 2011 - brill.com …
Arrivés devant Spartolos en Bottie, ils y ravagèrent les blés ; ils pensaient,
en fait, que la ville viendrait à composition grâce à l'action que certains
menaient de l'intérieur … Celle-ci sort de Spartolos pour attaquer, 7 ν ι σιν
κτερισσυς γενσαι: le présent ι σιν n' est pas un PH …
Chalcidic studies. U Kahrstedt - The American Journal of Philology, 1936
– JSTOR … the extension of the revolt in the northern part of the Athenia
Empire.4 Thucydides mentions as joining in the revolt Potidaea, the
Chalcidians, who on the advice of Perdikkas fortif Olynthos as a large
central fortress, and the Bottiaeans wit their principal city, Spartolos (I,
58, 1 f …
M. HATZOPOULOS LE LAC PYRROLIA EN MACEDOINE. MB
Hatzopoulos - Tekmeria, 2000.
L'inscription s'achève avec l'ordre à Agasiklès de prendre soin de la

publication, apparemment dans le sanctuaire de Zeus Olympien".
L'inventeur du document ajoutait qu' "il était très probable que ce grand
domaine se trouvait dans la plaine piérienne et que le lac Pyrrolia était celui
des Halykai ("salines") de Kitros aux eaux rouges et troubles, ainsi que le
montre l'étymologie de son nom". Dans notre commentaire sur cette
communication, nous observions entre autres que le nom du lac Pyrrolia
ne devait rien à voir avec la couleur des ses eaux, mais était dérivé d'un
toponyme probablement préhellénique, Pyrrolos (cf. Ardrolos, Arrolos,
Spartolos) . En outre, on ne connaît pas en grec d'adjectifs dérivés d'autres
adjectifs par l'adjonction d'un élargissement -ωλι-. Si Asikos (ou Asikon),
inconnu par ailleurs, ne nous est d'aucun secours, nous avons déjà remaqué
que le nom du lac Pyrrolia devait dériver d'un toponyme préhellénique du
même type que Chedrolos, Ardrolos, Arrolos, Spartolos etc., que l'on
rencontre dans les territoires à l'Est g
d'Axios (Chalcidique incluse) . Or, un toponyme de ce type figure aux
lignes 9-10 du
bornage de Mygdonie. Julie Vokotopoulou, qui fut la première à publier
cette
inscription en 1990, avait lu Π[ί]/ρωλον, qu'elle avait interprété comme une
graphie
40
erronnée du toponyme Π ίλωρος , connu par Hérodote comme celui d'une

cité sur le
golfe de Singos . Ce fut une des raisons principales qui l'incitèrent à situer
le bornage
en Chalcidique du Sud-Est. Dans notre étude du même document, nous
avons
déchiffré les lettres Γ.[..]/ΡΩΛΟΝ et avons attiré l'attention sur le fait que
la lecture
Πίλωρον, supposant, outre l'interprétation de la première lettre en pi, une
métathèse
des lettres rhô et lambda, constituait un indice par trop incertain pour
justifier la
localisation du bornage défendue par la première éditrice, d'autant plus que
l'on connaissait dans la région des toponymes se terminant effectivement
en -rolos. Nous citions Arrolos connu par Ptolémée, l'ethnique Ardrolios…
The Chalkidic Peninsula and its Regions P Flensted-Jensen - Copenhagen

Polis Centre, 2000 - books.google.com … 15 Other inscriptions show that
land plots were given to Macedonians near Sermylia, Olynthos,
Strepsa (all SEG 38619, 285/4), Sinos and Spartolos (both Sy//. 3 332,
306-297), and Kalindoia,Thamiskos, Kamakai, and Tripoiai (all SEG 36
626, ca. 323) …
Chalkidike. E. Harrison (a1) Published online by Cambridge University

Press: 11 February 2009. Volume 6, Issue 3 July 1912 , pp. 165-178
Herakleides, fr. 3I (Muller F.H.G. ii. p. 222, with his note):
ACP et margo p; om.reliqui.
Elymnion, according to Stephanos, was The

name occurs in Aristophanes {Peace, 1126) in a context which points to
the neighbourhood of Oreos. There is no evidence to connect it
41
immediately with Chalkis. Mela (II. 2. 30) mentions an Echinia near

Akanthos: ' inter Strymona et Athon Turris Calarnaea et portus Capru, urbs
Acanthos et Echinia.' Confusion of A and X is easy. Thus, even if the first
sentence has no ol, the passage gives no safe evidence that these settlers
came to Kleonai from Chalkis, or from Euboea. Such a derivation would
be hard to reconcile with Thucydides' account of the towns on Akte. If oί
is right, cadit quaestio.
Images in the Athenian “Demosion Sema” Hans Rupprecht GoetteThe

iconography of Athenian state burials.
During construction of the Athens underground in 1995, a stele of the
Athenian state burial was found, 2.10mhigh.7 The best part of the stele
(about two-thirds) is covered by two inscriptions. They contain cavalry
casualty lists of battles at Tanagra and Spartolos, 19 names arranged in
tribal order and a later list of another 12 horsemen. The stele was set up in
425 b.c. and reused at a later date during the Peloponnesian War, probably
in 409/8 b.c.
Epikouroi in Thucydides. BM Lavelle - The American Journal of

Philology, 1989 – JSTOR … There are passages in which Thucydides uses
epikouros (and its oblique cases) certainly to
mean 'fighter for pay',8 but his usage is no at all uniform and some passages
will admit of either sense.9 For exam ple, the epikouroi who fought with
the Chalcidians at Spartolos (2.79.3 …
A list of sales from Mieza and the constitution of extensive landed

properties in the Central Macedonian plain MB Hatzopoulos - Tekmeria,
2011 - ejournals.epublishing.ekt.gr … The grant of Cassander to Perdikkas
son of Koinos gave us a ®rst glimpse of the importance
of these landed properties by the enumeration of at least three estates in the
territories of the former cities of Sinos, Olynthos and Spartolos.9 It was,
however, the publication of …
Greek timekeeping JE Powell - The classical review, 1940 -
cambridge.org Page 1. THE CLASSICAL REVIEW 69 reappear in 430-
29 and 429-8, and three more (Aiolitai, probably near Spartolos,
Pleumes, perhaps near it, and Kasos) in 429-8, under a new rubric: rataSe
era£av oi raKrai em Kp[. . .]o ypafiftarev- ovros …
42
Les Deux Dicaea JP Six - The Numismatic Chronicle and Journal of the …,
1875 – JSTOR … Avait-elle été fondée non loin de Méthoné, comme le
suppose M. Koehler, "Urkunden des Delisch-Attischen Bundes," p. 175,
ou bien faut-il la placer de l'autre côté en Chalcidique entre Gigonos et
Spartolos, comme le fait M. Kiepert sur la carte qui accompagne le volume
du …
Mines, Olives and Monasteries Aspects of Halkidiki’s Enviromental

History First published by Epikentro Publishers and PHAROS books •
Thessaloniki 2015.
The mosaics of the houses of Olynthos are the oldest surviving

Greek examples. Luxurious villas were also excavated east of the ancient
city. The study of the houses of Olynthos provides us with information on
household organisation, cooking and food preparation, storage of food,
house production (weaving, process of grain, oil production, etc.).
Olynthos was razed to the ground by King Philip II in 348 BC.
Spartolos is the other important city of Vottiki , and was probably located
at the toumba of Nea Syllata.43 Vrea or Veria, recorded by Thucydides as
a colony of Athens, is located at Toumba Veria, near Nea Syllata. The other
Vottiaean cities – Aioleion,45 Milkoros,46 Pleumi,47 Prasilos,48 Sinos,49
and Strepsa50 – are not securely located, although various archaeological
sites of the area have been suggested.
According to Herodotus, nine cities were built on the peninsula of Pallini.
Potidaia, at its isthmus, was the most important, as it controlled trade due
to its location. It was founded around 600 BC by Corinthian colonists.51
According to the literary evidence
the city was involved in the important events of the fifth and fourth
centuries: the Persian
Wars, the Athenian League, the Peloponnesian War, and the conquest of
Halkidiki by King Philip II. Recent excavations have revealed that Potidaia
was built on
the Thermaic Gulf, but so far not many remains of the ancient city have
been recovered.
whole of Pallini and a large part of south-western Halkidiki north of the

isthmus of Poteidaia to it. Poteidaia, the cities of Pallini, Olynthos,
Sermylia, Strepsa, Sinos, Spartolos, and probably also the other minor
Vottiaian cities, became komai (villages). Cassander’s new city was
autonomous with civic institutions. Archaeological research has brought to
light only a small part of it, but the northern and the southern fortification
43
walls have been located – the northern approximately 400 metres from the
isthmus and the southern about two kilometres from it. The wall
incorporated a huge area, including the former Poteidaia and the Archaic
and Classical cemeteries.
Because of its strategic position, Kassandreia was to become one of the
most
prosperous cities of Hellenistic Macedonia, as is suggested by the finds of
the excavations.
A Macedonian tomb dating to about 300 BC and other simpler graves
belonging
to members of the same prominent Macedonian family were discovered at
Petriotika,
not far from the southern wall of the city. The Macedonian tomb was found
looted, but
it preserved two magnificent marble klinai (couches) with painted
decoration, which
most probably supported two ash-containers and other grave-goods. The
klinai imitate
wooden ones decorated with ivory and gold. Also, important cist-graves
with wall paintings
and rich grave-goods have been discovered in the area of Agios Mamas (in
the
vicinity of Kassandreia). Further away, a Macedonian tomb was excavated
at Solenas,
south of Kallithea. The mound and tomb were totally destroyed, but the
foundation of
the walls indicates its plan. The tomb was small with just one room, and
remains of two
marble klinai recall those from Poteidaia. The tomb probably dates to the
late fourth
century BC.
The second area was Vottiki (Βοττική - Thuc. 1.65.2) to the east of Krousis.
The
name derived from the ethnic Βοττιαῖος (Hdt. 8.127). When the
Macedonians conquered
Vottiaia in central Macedonia sometime in the seventh century BC (Hdt.
8.127;
Thuc. 2.99.3), they expelled its inhabitants who resettled in the central part
of the
Halkidiki peninsula. The new place took the name Vottiki in order to be
distinguished
44
by Vottiaia and also to highlight the fact that it was the region inhabited by
the Vottiaians.
Thucydides informs us that in his times Spartolos was their main polis.114
There were approximately between six and twelve Vottiaian poleis
(Aioleion, Kalindoia, Kamakai, Kithas, Pleumi, Prassilos, Sinos,
Spartolos, Tindi, Tripioai). It is also interesting that Herodotus (8.127)
includes also Olynthos among the originally Vottiaian communication…
Methone and the Assessment of 430. AB West - American Journal of

Archaeology, 1925 – JSTOR … 430 Summer Chalcidian campaign of
Hagno...II, 58 430-429 Winter Surrenderof Potidaea ...II, 70 429 Summer
Blow to Athenian prestige in battle before Spartolos..II, 79 429 " Secret
anti-Athenian intrigues of Perdiccas …
Les Bottiéens de Thrace aux Ve et IVe siècles avant J.-C.Sélènè Psoma.
Revue Numismatique Année 1999 154 pp. 41-55
Résumé
Résumé. — La scission de l'État fédéral bottiéen qui eut lieu en 422 av. J.-
C. peut aussi être constatée pour les premières décennies du IVe siècle
tandis que le monnayage d'argent et de bronze aux types de Déméter et
taureau doit être attribué à l'État fédéral auquel participaient les cités
situées en Bottikè du Nord. Les cités bottiéennes situées en Bottikè du Sud
et en Crouside, comme Spartolos Sinos, furent des alliées des Chalcidiens
au Ve et participèrent à l'État fédéral de ces derniers
pendant la première moitié du IVe siècle tout en frappant leur monnayage
fédéral en bronze aux types chalcidiens.
Abstract
Summary. — The silver and bronze coins of the Bottiaeans depicting a
head of Demeter on the obverse and a bull on the
reverse had been attributed to the Bottiaean cities of North Bottike that had
formed a separate federal state from 422 to ca. 370
ВС. The Bottiaean cities of South Bottike and Crousis, like Spartolos and
Sinos, remained allies of the Chalcideans during the
last decades of the 5th century and became members of the Chalcidean
League during the IVth century ВС. Their bronze
issues with chalcidean types date from this period.
Summary. — The silver and bronze coins of the Bottiaeans depicting a

head of Demeter on the obverse and a bull on the reverse had been
45
attributed to the Bottiaean cities of North Bottike that had formed a

separate federal state from 422 to ca. 370 ВС. The Bottiaean cities of South
Bottike and Crousis, like Spartolos and Sinos, remained allies of the
Chalcideans during the last decades of the 5th century and became
members of the Chalcidean League during the IVth century ВС. Their
bronze issues with chalcidean types
date from this period.
La découverte sur le site d'Olynthe d'un grand nombre de monnaies de
bronze à la cithare au revers31, leur rapprochement stylistique avec celles
des Chalcidiens qui datent de 390 à 350, les coins de droit que les
monnaies de la plus grande dénomination partagent avec celles de la même
dénomination des Chalcidiens, ainsi que leurs types apolloniens (cithare
au revers de trois dénominations et tête d'Apollon au droit de la
dénomination A) ne laissent pas de doute sur l'attribution de la série des
bronzes à la cithare aux Bottiéens de Spartolos, de la Bottikè du Sud et de
la Crouside. Nous avons montré ailleurs (BSFN, 1996, p. 17-20) que les
cités en question participèrent à l'État fédéral des Chalcidiens tout en
frappant cette série de monnaies de bronze. On peut donc conclure que la
série à la tête de Déméter au droit doit être attribuée à des Bottiéens qui
ne sont pas ceux de Spartolos et des cités voisines d'Olynthe. Afin de
donner une explication satisfaisante à ce phénomène particulier, il
faudrait reconsidérer avec attention l'histoire des Bottiéens durant la
période
qui nous intéresse, à savoir le dernier quart du Ve siècle et la première
moitié du IVe siècle.
dans les listes de 421/ 420 et sont taxées toutes les deux avec de petites
sommes 39. Il est évident qu'Athènes cherchait à briser le front commun
des Bottiéens et à isoler Spartolos et les cités de la « Bottiké du Sud » en
s'alliant à celles de la Bottiké du Nord40. Les quatre cités mentionnées
dans le traité étaient situées dans l'arrière-pays de la péninsule41 et il est
probable que les autres cités dont les noms ne sont pas conservés sur la
pierre se trouvaient dans la même région42. Elles se sentaient menacées
par la présence militaire athénienne qui, depuis 423 et l'arrivée de Cléon,
se faisait particulièrement oppressante ; les territoires d'Anthémonte
n'étaient pas loin et Perdiccas II, à nouveau allié d'Athènes, pouvait
facilement intervenir43. De plus, l'alliance d'Athènes avec ces cités
bottiéennes
de Mygdonie était avantageuse pour les deux parties, les
Bottiéens pouvant éventuellement s'enrichir par l'exportation de bois44.
Spartolos ne participa pas à cette alliance avec Athènes. Son absence
dans le traité en question brisa sans doute le Koinon45. La cité la plus
importante se trouva aux côtés des Chalcidiens de 432 à 421 et l'année
46
suivante elle fut déclarée libre et autonome par la Paix de Nicias. En 422,
les Athéniens avaient tout intérêt à présenter leurs alliés comme les
représentants de l'État bottiéen46. Nous sommes d'avis que les Chalcidiens
comme leurs alliés continuèrent à considérer Spartolos et les cités
bottiéennes qui n'avaient pas signé le traité de paix et d'alliance, comme les
représentants de l'État fédéral bottiéen qui au IVe siècle participa à la
Ligue Chalcidienne.
Le problème qui se pose maintenant est de savoir depuis quand les cités
bottiéennes comme Spartolos et Sinos participèrent à l'État fédéral des
Chalcidiens. A nos yeux, la cession d'Anthémonte aux Chalcidiens 59 qui
date du début du règne d'Amyntas III, entraîna très probablement la
participation des cités de la Crouside à l'État fédéral. L'occupation de
Potidée par les Chalcidiens est attestée par Xénophon au moins pour les
années 380. Celle-ci, de même que la participation probable des cités de
Crouside à la Ligue Chalcidienne, pourrait également impliquer celle des
cités bottiéennes comme Spartolos et Sinos à la Ligue Chalcidienne.
Sinos60 est située non loin de Potidée et d'Olynthe et Spartolos a été
localisée dans le voisinage d'Elaiochoria, près de Néa Syllata61. De plus,
l'avancée chalcidienne de 383 jusqu'à Pella implique la participation à la
Ligue d'Aineia, de Dikaia et de Thermè. Il paraît donc plausible que les
Bottiéens de Spartolos et des cités avoisinantes aient fait partie du Koinon
pendant sa période d'expansion, c'est-à-dire dans les années 380.
Comme nous l'avons déjà dit, la parenté stylistique entre les premières
émissions des Bottiéens aux types de la tête d'Apollon au droit et de la
cithare au revers et celles des Chalcidiens suggèrent de dater des
alentours de 390 le début de la frappe de ces monnaies bottiéennes. Cet
argument corrobore l'idée que les Bottiéens faisaient partie de l'État fédéral
au début du IVe siècle. Le traité de paix et d'alliance entre les Chalcidiens
et Amyntas III, qui date du début de son règne, mentionne les Bottiéens
aux côtés de cités comme Mendè, Acanthe et Amphipolis qui n'étaient
pas membres de l'État chalcidien durant sa période d'expansion. Une
participation de Spartolos et des cités de la Bottikè du Sud à l'État
fédéral dans les années 390 et 380 impliquerait que les Bottiéens
mentionnés
dans ce traité de paix et d'alliance soient ceux de la Bottikè du Nord. Il
s'agirait dans ce cas de Kalindoia, Aioleion, Kémakai, Tripoai, Pleumé et
d'autres petites cités dont nous ignorons le nom. Si notre supposition est
juste, on pourrait en conclure que la scission des deux États bottiéens qui
eut lieu en 422, date de l'inscription IG F 76…
L'arrivée des troupes lacédémoniennes en Chalcidique en 382

bouleversa les données. Comme Acanthe et Apollonia, Potidée rejoignit le
47
camp des adversaires des Chalcidiens. Elle est mentionnée comme base
d'opérations militaires des Lacédémoniens 63. À partir de Spartolos, qui
leur servit de base d'opération, les Lacédémoniens contrôlèrent
certainement une bonne partie de la Crouside entre 382 et 379 64. Comme
Potidée,
Spartolos dut changer de camp à l'arrivée des Lacédémoniens.
À partir des environs de 370, nous trouvons en Chalcidique une
nouvelle force en la personne de ce Pausanias, membre de la famille royale
de Macédoine, probablement frère d'Argaios et fils d'Archélaos65 qui
menaça la Macédoine en 360 avec l'appui de Cotys, roi des Odryses66. À
la mort d'Amyntas III, se servant de Kalindoia comme base d'opérations,
il s'empara des cités macédoniennes de Thermè, Strepsa et Anthémonte
67 '. Il pouvait probablement compter sur le soutien des Chalcidiens car
son invasion 68 suivait de près la déclaration des droits d'Athènes sur
Amphipolis qu'Amyntas III avait approuvée et à laquelle les Chalcidiens
s'opposèrent. La découverte d'une balle de fronde à Anthémonte portant
les initiales 'OAY(NGIQN) pourrait suggérer que Pausanias s'empara de
cette cité en 370 avec le soutien des Chalcidiens…
TORONE AFTER 348 BC: NEW EPIGRAPHIC EVIDENCE. S
Asouchidou, P Nigdelis - Mediterranean Archaeology, 2011 – JSTOR …
Polichne (Smixe). Spartolos (Bottike), Aphytis. and Arnaia … cit. no. 31;
the second refers to an oikopedon 3000 square meters in area at Spartolos/
Bottike which is being sold for 110 drachmae (the transaction probably
dates to 352 bc and is also termed a ούνή εύβεΐα) …
Macedonia and Macedonians. MB Hatzopoulos - Brill's Companion to
Ancient Macedon: Studies …, 2011 - books.google.com … They included
in the centre Mygdonia, the land corridor around lakes Pyrrolia (Koroneia)
and Bolbe; to the north the inland plain of Crestonia; to the south the valley
of Anthemous, the northern and southern Bottike, around the cities of
Kalindoia and Spartolos respectively, and …
Athenian Imperialism and the Foundation of Brea1 HB Mattingly - The

Classical Quarterly, 1966 - cambridge.org … ATHENIAN
IMPERIALISM AND THE FOUNDATION OF BREA 179 was
subsequently colonized by Athens. But in the summer the Athenians
suffered a disastrous defeat at Spartolos and the remnants of the
expeditionary force were withdrawn … The Spartolos (Thuc. 2. 79) …
48
Olynth und der chalkidische Staat. F Hampl - Hermes, 1935 – JSTOR …

i, 62, 3. 5, 3, 4 und bes. um Thuk. 2, 79, 2: Die athenerfeindliche Partei in
Spartolos sandte, so heil3t es hier, anlaBlich des Einfalls der Athener in
das bottiaische Gebiet 429 v. Chr. ,Egum militarische Hilfe … sein sollen,
werden Olynthos und Spartolos aufgezahlt …
Le nom antique du lac Koroneia (ou d'Hagios Basileios ou de Langadas)
en Macédoine (note d'information) Monsieur Miltiade Hatzopoulos
Hatzopoulos Miltiade. Le nom antique du lac Koroneia (ou d'Hagios
Basileios ou de Langadas) en Macédoine (note d'information). In: Comptes
rendus des séances de l'Académie des Inscriptions et Belles-Lettres, 149ᵉ
année, N. 1, 2005. pp. 201-212;
204 COMPTES RENDUS DE L'ACADÉMIE DES INSCRIPTIONS

J'avais expliqué à l'époque que la dérivation proposée était
impossible pour des raisons aussi bien de forme que de sens et
que la formation du toponyme dont dérive la forme adjectivale
Pyrrolia et dont on connaît de nombreux parallèles dans la
région (Chedrolos, Ardrolos, Arrolos, Spartolos etc.) trahissait
une origine non grecque. J'avais aussi rappelé qu'un toponyme
de ce type figurait, malheureusement incomplet, dans un bornage
publié en 1990, que la première éditrice restituait comme
n[l]|po)A,ov et identifiait, en supposant une métathèse, à la cité
Piloros de la Chalcidique du Sud-Est7, mais que j'avais suggéré de
lire comme FéôpoeXov (= r[..]|PQAON), forme locale de Chédrolos,
cité épigraphiquement attestée au nord du mont Kissos
dans la région du lac Bolbè ou en Bottikè8 (fig. 3). A la lumière
du nom du lac que nous révélait la lettre d'Antigone Gonatas, il
me paraissait clair que le toponyme incomplet sur le bornage
devrait être lu II[YP]|P£2AON et que la cité aussi bien que le lac
qui en dérivait son nom devraient être cherchés en Mygdonie,
comme l'indiquait déjà la mention sur le même document des
Kissitai, citoyens de la cité de Kissos située sur les contreforts de
la montagne du même nom (mont Chortiatis), qui surplombe
Thessalonique, et du fleuve Ammitès, qui se déverse dans le lac
Bolbè9. J'y voyais la confirmation de l'hypothèse que j'avais
toujours soutenue, à savoir que le bornage ne concernait pas la
Chalcidique du Sud-Est mais la Mygdonie, que, par conséquent, il ne
pouvait qu'être antérieur à 316, date à laquelle Kissos et les
autres petites cités autour du golfe Thermaïque furent fondues
dans le synoecisme de Thessalonique, et que le roi qui en était
l'auteur et dont le nom n'était plus conservé, mais dont le
49
patronyme commençait par alpha, ne pouvait être que Philippe (II) …
The Place of IG I, 256 in the Lapis Secundus. AB West - American Journal

of Archaeology, 1925 – JSTOR … Instead, the islands 1 From the Thracian
list we miss Assera, Mecyberna, Olynthos, Potidaea, Singos, Skabla,
Skapsa, Strepsa, Spartolos, and Phegetos. To these names we might add
Sermylia and Stolos, not found in IG 1 2, 212 …
Macedonians in Bottiaea. IK Xydopoulos - Violence and Community:

Law, Space and …, 2017 - books.google.com … According to the
archaeological data found in Olynthos, the major Bottiaean city in the
Chalcidice, the earliest finds are to be dated in the second half of the
seventh centuryor around 600 BCE. 10 Thucydides informs us that in his
time Spartolos was the main Bottiaean polis …
Bis auf die sophistische Bewegung und den peloponnesischen Krieg. KJ
Beloch - 2018 - books.google.com … Die Pest in Athen 307. – Athenische
Expedition gegen den Peloponnes und nach Poteidaea 308. – Perikles'
Sturz 309. – Einnahme von Poteidaea. Schlacht bei Spartolos 310. – Zug
der Sitalkes 310. – Perikles' Wiederwahl. Sein Tod 312 …
Historisk Tidsskrift, Bind 10. række, 5 (1939 - 1941) 1 Hartvig Frisch:
Athenernes Statsforfatning, en filologiskhistorisk Analyse af Pseudo-
Xenofons Skrift De Republica Atheniensium (Kbh. 1941). Knud Fabricius
Side 750 Vanskeligere er det derimod at sætte noget Tidspunkt, inden
hvilket Skriftet maa være affattet. Man har søgt Holdepunkter i 11, 1 (at
Forbundsfællerne var svagere end Athenerne til Lands) og hævdet, at dette
ikke kan være skrevet efter det athenske Nederlag ved Spartolos 429
(Thuk. 11, 79), men dels fik dette Nederlag ingen vidtrækkende Følger,
dels er Beviser af denne Art temmelig svage. Noget vægtigere er Ordene i
11, 14 om, at »Folket lever übekymret«, mens det aabne Land plyndres af
Fjenden, og man har ment, at disse Ord ikke let kan være løbet Forfatteren
i Pennen efter Pesten 430—429. Men er dette nu saa sikkert, i hvert Fald
naar der var gaaet en vis Tid hen efter Pesten? Mærkeligt er det derimod,
at Frisch ikke gør mere ud af 11, 19 (om enkelte, der upaatvivlelig staar
paa Folkets Side, men af Natur ikke er folkelige). Man kan jo ikke godt
lade være med her at tænke paa »Olympieren«, og da Perikles døde 429,
vilde vi saa have den ønskede Terminus ante quern og kunne sætte Skriftets
Affattelsestid til mellem 431 og 429. Men for den Sags Skyld kan Ordene
50
ogsaa gælde andre demokratiske Ledere fra Overklassen. Passer de ikke

ogsaa paa Alkibiades?
Rapport fait au nom de la Commission de l'École française

d'Athènes, sur les travaux des membres de cette école pendant les
années 1873-1874. Émile Egger.
Le travail que l'abbé Dnchesne leur a consacré, et

qu'il nous a soumis, n'est encore qu'une ébauche; mais nous le savons
en bonnes mains , et nous avons lieu d'espérer qu'il viendra utilement
accroître l'épigraphie de la Thessalie et de la Macédoine jusqu'à présent
si pauvre, malgré les heureuses découvertes de M. Heuzey et de M. Miller.
Parmi tant d'acquisitions nous devons au moins signaler : i° une
inscription de la ville de Spartolos, constatant une cession de territoire par
le roi Gassandre; 2° cinq stèles de Larissa contenant des actes
d'affranchissement analogues à ceux qu'a recueillis M. Heuzey; 3° le
fragment d'un registre agonistique analogue au texte plus complet et plus
intéressant que M. Miller commentait et publiait naguère dans les
Mémoires de notre Compagnie; ha une stèle d'Olynthe, qui nous offre une
dédicace
aux dieux Gabires; 5° l'épitaphe, en trois jolis distiques, d'un athlète
mort à douze ans; 6° plusieurs épitaphes mentionnant des corporations
industrielles, comme celle des teinturiers en pourpre, TSopÇ>vpo§aÇ>oi.
S'étant , de plus , assuré d'utiles correspondances avec les pays qu'il venait
de parcourir, l'abbé Duchesne a déjà reçu, depuis son retour en France,
quelques inscriptions, parmi lesquelles un long décret de la ville de Lété
en Macédoine et de l'an 117 avant J. C., qui enrichiront d'additions
notables son recueil épigraphique.
XVIII. Der phoros der athenischen bündner von 446/5 bis 426/5 G Busolt -
Philologus, 1882 - degruyter.com … Peparethos, in summa 5; 4 von
Akanthos, Argilos, Aphytis, Thrambe, Maroneia, Neapolis
Mend.,Poteidaia, Spartolos Skione, Mekyberna, Olophyxos, Singos,
Skapsa, in summa 18 ; 3 von Aineia, Dion am Athoa, Sane, Sermylia,
Strepsa, Haison, Peparethos, Serme, Skiathos …
ROYAUME DE MACÉDOINE ET COLONIES GRECQUES:

LANGUES ET INSTITUTIONS. M Hatzopoulos - Cahiers du Centre
Gustave Glotz, 1996 – JSTOR … système commun de taxation local
monnaie commune, un calendrier commun, une armée commune, des
51
tratures communes (la meilleure illustration en est une série de prêtres fé

connus par les actes de vente trouvés un peu partout sur le territoire de la
de Spartolos à Stolos …
Was Every Polis State Centered on a Polis Town? MH Hansen - Once

Again: Studies in the Ancient Greek Polis …, 2004 - books.google.com …
Neapolis UP urban-A Olophyxos UP unlocated Olynthos UPT town
Piloros UP unexplored Poteidaia UP town Sane on Athos UP fort. Sarte
UP unexplored Sermylia UP unexplored Singos UPT town Skione UP
acrop. Smila UP unexplored Spartolos UP fort. Stagiros UP acrop …
Μακεδονικά. Μαργ. Δήμιτσα. Μερος 2ον 1874.
... και η Λίπαξος (2) απλώς μόνον μνημονευόμεναι υπό του πατρός της
ιστορίας Ηροδότου, περί ών ουδέν άλλο γνωστόν μοί εστιν. Το δε τρίτον
μέρος κείμενον προς μεσημβρίαν του προηγουμένου και από της
Αντιγονείας πόλεως εκτεινόμενον μέχρι του ισθμού, εφ' ου έκειτο η
Ποτίδαια, και του Τορωναίου κόλπου, ώνομάζετο Βοττική (3) από των
Βοττιαίων, των πρότερον την μεταξύ Λουδίου και Αξιού χώραν
οικούντων, οίτινες μετά την υπό των πρώτων Τημενιδών κατάκτησιν της
χώρας εκείνης εκβληθέντες κα τώκησαν ενταύθα, όπου κατά την
εκστρατείαν των Περσών διωχθέντες υπό του Αρταβάζου εκ της Ολύνθου
μετέβησαν εις την Σπάρτωλον και εν αρχή του Πελοπονησιακού
πολέμου...μησαν κατά των Αθηναίων, ών τους στρατηγούς μετά 400
στρατιωτών φονεύσαντες έστησαν τρόπαιον επί του πεδίου της μάχης (1).
Οι Βοττιαίοι συγχωνευθέντες μετά των Χαλκιδέων υπέστησαν την αυτήν
τύχην μετ' αυτών και μολονότι μετά ταύτα υπο Φιλίππου του γ'
ανακληθέντες εις την πρώτην χώραν και πατρίδα πολλοί εξ αυτών
επανήλθον (2), ουχ ήττον όμως και εν τη νέα πατρίδι έμεινε το όνομα
αυτών, περιεχούση τέσσαρας πόλεις την Αντιγόνειαν, την Σπάρτωλον,
την Σκώλον, την Μίλκωρον και την Ολυνθον. " Εκ τούτων δε η μεν
Αντιγόνεια (3) ίδρυθείσα περί το 280 π. Χ. υπό Αντιγόνου του
επικαλουμένου Γονατά έκειτο προς νότον της Λιπάξου εν τη μεσογείω
παρά τον Χαβρίαν ποταμόν, όπου νύν κείται το προς .. την παραλίαν
μετόχιον του αγίου Παύλου και απετέλει τα όρια της Κρουσίδος και
Βοττικής η πόλις αύτη κτισθείσα εφ' υψηλού και πετρώδους τόπου και το
πολιτικόν κέντρον της χώρας επί των Αντιγονιδών καταστάσα (1),
επεσκίασεν εν μέρει την προς νότον αυτής κειμένην περιώνυμον
Ποτίδαιαν και ακολούθως υπέστη πολλά δεινοπαθήματα εν τώ προς
Ρωμαίους πολέμω του τελευταίου βασιλέως της Μακεδονίας διότι οι
52
Ρωμαίοι λεηλατήσαντες την Αίνειαν και περιπλέοντες την παραλίαν

απεβιβάσθησαν πλησίον της Αντιγονείας και εν ώ ατάκτως ετράπησαν εις
λεηλασίαν αυτής, το ιππικόν και πεζικόν των Μακεδόνων εφορμήσαν κατ'
αυτών 500 εφόνευσεν και ισαρίθμους αιχμαλώτους συνέλαβε (2). Αλλ'
ακολούθως,ενισχυθέντων των Ρωμαίων, συνεκροτήθη μάχη εν τη
παραλία, καθ' ην διακόσιοι περίπου Μακεδόνες εφονεύθησαν και
ισάριθμοι ήχμαλωτίσθησαν (3). Η δε Σπάρτωλος καθ' ήν αναφέρει τάξιν
ο Θουκυδίδης τας πόλεις έκειτο προ της Ολύνθου, εις ποίον όμως σημείον,
ουδείς των αρχαίων οριστικώς λέγει οι δε νεώτεροι πάντες σχεδόν
τοποθετούσιν αυτήν προς...
(1) Desdevises p. 367. «La nouvelle ville lui enleva une partie de son
importance, et il n'en est plus fait de mention speciale,» p. 363. «Sous les
Αntigonides, cette ville devait θtre le centre politique de la Crosséa.» (2)
Liv. 44, 10. «Ρervastatis finibus ejus, legentes oram, Αntigoneam
perveniunt Ιbi, egressi in terram, primo et vas"arunt agros passim, et
aliquantum praedae contulerunt ad maves. Dein palatos eos adorti
Μacedones, mixti pedites equi"sque, fugientes effuse ad mare persecuti,
φuingentos ferme occiderunt, et non minus ceperunt.» 4. (3) ό αυτός αυτόθι
«Redintegrata in litore pugna est: adJ"Vere dui in navibus erant. Ibi
Μacedonum ducenti ferme , Ρar numerus captus. Αb Αntigoneam classis
profecta, "d agrum Pallenensen... fecit.»
δυσμάς της Ολύνθου εν τη παραλία περί το μετόχιον του αγίου Διονυσίου.

Αλλ' εκ των στρατιωτικών κινήσεων των Αθηναίων κατά των Χαλκιδέων
φαίνεται μοι ότι η θέσις της Σπαρτώλου ήν ουχί προς δυσμάς της Ολύν.
θου, αλλά βορρειοδυτικώς αυτής περί την νυν Πορταριάν (1), της οποίας
το όνομα απήχησίν τινα του αρχαίου ονόματος υπεμφαίνει διότι Καλλίας
ο των Αθηναίων στρατηγός τώ 432 π.Χ. πεμφθείς υπ'αυτών εναντίον των
αποστατησασών πόλεων της Χαλκιδικής και μεταβαίνων κατά γήν εις
Ποτίδαιαν διά Πύδνης, Βερροίας και της Θέρμης αφίκετο (2) εις την
Γίγωνον πό. λιν, και ακολούθως έπρεπεν, αν πραγματικώς ή Σπάρτωλος
έκειτο προς δυσμάς της Ολύνθου και άρκτον της Ποτιδαίας, εν τη διαβάσει
να προσβάλη πρώτον αυτήν ώς αποστάτιδα πόλιν και είτα προχωρήση εις
Ποτίδαιαν ακωλύτως. Επειδή δε ο ταύτα περιγράφων και πολλάκις
αναφέρων την Σπάρτωλον Θουκυδίδης (3) ουδεν τοιυύτον λέγει, εκ
τούτου πρέπει να συμπεράνη τις ότι η Σπάρτωλος δεν έκειτο επί της εκ
Γιγώνου εις Ποτίδαιαν αγούσης παραλίας οδού, αλλ' ενδότερον
βορρειοδυτικώς της Ολύνθου, ής η θέσις αναμφισβήτητός εστιν.
Η δε Σκώλος, ήτις και Στωλος κατά Θρακικήν διά, λεκτoν ελέγετο (1)
έκειτο εν τη μεσογείω βορρειανατολικώς της Ολύνθου, πιθανώτατα
αριστερόθεν του Ο. λυνθιακού (Πολυγύρου) ποταμού και ουχί προς
53
δυσμάς της Ολύνθου ώς οι νεώτεροι τοποθετούσιν αυτήν (2), παριδόντες

την τάξιν, καθ' ην ο Θουκυδίδης αναφέρει τας πόλεις. Και η Σκώλος είναι
μία των πόλεων εκείνων της Χαλκιδικής, αίτινες μετά την Νικίειον
ειρήνην (421) απεδόθησαν τους Αθηναίοις υπο των Σπαρτιατών, και μία
των 32 πόλεων, τας οποίας κατέστρεψεν ο Φίλιππος...
The Attic Orators from Antiphon to Isaeos, Τόμος 2. Από τονRichard

Claverhouse Jebb
...one of whom he made a sort of servant to his brother Harmodios (§§ 5–

18). Dikaeogenes had covenanted, not only to resign his claim to two-thirds
of the estate, but to give the plaintiffs undisputed possession of them. He
now pretends that he had agreed only to resign his claim. This would mean
nothing, as he had already sold these two-thirds to other persons. He was
bound to refund the price to the purchasers, and to explain that he could
not warrant (863atoßv) their ownership. So far from doing this, he had
allowed the plaintiffs to incur the cost of an unsuccessful attempt to eject
(ééâyetv) one of these purchasers (§§ 19–24). To prove that Leochares was
surety for Dikaeogenes, it is shown that Leochares had, on that very
pretext, induced Protarchides, the husband of one of his nieces, to resign
some property (§§ 25–27). The plaintiffs have made fair allowance for the
improvement of the property by Dikaeogenes III. ; and arbitrators, half of
whom were chosen by him, have recognised the justice of their claim (§§
28–34). Dikaeogenes deserves no sympathy on the ground of patriotism.
His public services have been ill done; and he has paid no war-tax (eia
popä). Once, indeed, after Lechaeum was taken, he promised a
subscription; but he never paid it, and his name was posted as a defaulter
at the statues of the Eponymi (§§ 35–38). His private and public life is
contrasted with that of the speaker's ancestors—whose great-grandfather,
Dikaeogenes I., fell fighting for Athens at Eleusis'; as his grandfather
Menexenos fell at Spartolos", and his uncle, Dikaeo as Scheibe rightly
follows Palmer in reading. In Ol. 87. 4, 429 B.C.; when the Athenians were
defeated by the Chalkidians at Spartolos on the Chalkidic peninsula: Thuc.
II. 79. The vulgate ’OAvorias was actually taken by Sir W. Jones with
q,wAapyóv–“captain of the Destructive cohort.” Reiske's 'O8pvorias,
'O8voraetas (the latter as name of a cohort) were not much better. Thuc.
(II.79) mentions Spartolos as belonging to the Borruasos. But now, in 389,
it had come under the control of Olynthos: cf. Xen. Hellen. V. 2, 11.
Scheibe (praef. xxviii.) says ‘videtur deesse epilogus'; but, as Blass rightly
remarks, the rather abrupt ending is Isaean and does not prove that anything
has been lost.
54
The eiorayye) ta kakajoreos was a special form of the ypaqo) kakóoreos.

Any Athenian citizen might lay before the archon an Information regarding
alleged wrong done to parents, women, or orphans; might address the court
without limit of time; and, if defeated, suffered no fine. There was no fixed
penalty for kākaorus : but as, in some cases, it might be dripita,
Geschichte des Peloponnesischen Kriegs - Τόμος 1 - Σελίδα 153

Thucydides - 1864 -
78. Die Peloponncsier nun, da ihnen auch dieß fehlgeschlagen hatte,

entließen die Mehrzahl ihrer Truppen und behielten nur einen Theil
derselben zurück, um die Stadt rings herum durch eine Mauer
einzuschließen, indem sie die Arbeit an der ganzen Länge derselben unter
die einzelnen Städte vertheilten. Innerhalb wie außerhalb derselben wurde
ein Graben gelassen, aus dem sie die Backsteine gewannen. Als dann der
ganze Bau vollendet war, zur Zeit, wo der Nrktur s^im Sternbild des großen
Bären^ in der Frühe sichtbar wird, ließen sie «» eine Truppe zur
Bewachung der halben Mauer zurück, — die andere Chr. Mauerhälste
bewachten die Böotier, — zogen mit dem Heere ab und gingen dann aus
einander, jeder in seine Heimath. Die Platäer hatten ihre Weiber und
Kinder, die ältesten Leute und die ganze Masse des unnützen Volkes schon
früher nach Athen gebracht, und von ihnen selbst hielten die Belagerung
zurückgebliebene vier Hundert Maun aus, dabei achtzig Athener und
Hundert und zehn Weiber, um das Offen zu bereiten. Das war ihre
Gesammtzahl zur Zeit, als die Belage» rung begann, und sonst befand sich
Niemand in ihren Mauern, weder ein Sklave noch ein Freier. So wurde die
Einschließung von Platäa bewirkt.
79. Im selben Sommer und gleichzeitig mit dem Unternehmen gegen

Platäa, zogen die Athener mit zwei Tausend ihrer Schwerbe» waffneten
und zwei Hundert Reitern zu Felde gegen die Chalkidier an der thrakischen
Gränze und die Bottiäer, als eben die Halmfrucht in Blüthe stand.
Henophon, des Euripides Sohn, befehligte selbdritt. Sie rückten vor die
Stadt Spartolos im Bottiäer»Lande und verwüsteten die Getreideslur. Man
hatte Hoffnung, daß eine Partei in der Stadt ihnen dieselbe in die Hände
liefern werde. Da aber die Andern, die das nicht wollten, sich an Olynthos
gewendet hatten, so kamen von dort Schwerbewaffnete und was sonst noch
zu einem Heere gehört und besetzten die Stadt. Dieß Heer rückte jetzt aus
Spartolos zur Schlacht aus, und gegen sie stellten sich die Athener auf,
nahe bei den Mauern der Stadt selbst. Die Chalkidischen
SchwerbewaffneKn nun und einige Hülfsvölker, die bei ihnen standen,
wurden von den Athenern besiegt und zogen sich nach Spartolos zurück;
55
allein' die Reiter der Chalkidier und ihre Leichtbewaffneten schlugen die
beritte» nenen und leichten Truppen der Athener. Iene hatten nämlich eine
kleine Abtheilung leichter Schildträger aus der sogenannten Krusischen
Landschaft. Eben hatte man aufgehört zu kämpfen, da kamen noch andere
Leichtbewaffnete aus Olynth zu Hülfe, und als die leichten Truppen von
Spartolos dieß sahen, erhöhte sich ihr Muth, sowohl wegen dieses Zuzugs,
als auch weil sie eben glücklich gekämpft hatten, und griffen mit den
Chalkidischen Reitern und den neu angekommenen Hülfsvölkern die
Athener von Neuem an.
Histoire de la guerre du Péloponèse de Thucydide - Σελίδα 118

Thucydides, Élie Ami Bétant - 1869
LXXIX. Le même été, pendant les préparatifs du siége de Platée, les

Athéniens, avec deux mille hoplites et deux cents cavaliers, firent une
expédition contre les Chalcidéens du littoral de la Thrace et contre les
Bottiéens. Le blé était mûr alors. Cette armée était commandée par
Xénophon fils d'Euripidès et par deux autres généraux. Arrivés devant
Spartolos, ville de la Bottique, ils firent quelques dégâts dans la campagne.
Ils s'attendaient à voir la ville se rendre à eux par suite d'intelligences
pratiquées dans l'intérieur; mais le parti contraire s'était adressé à Olynthe,
d'où l'on avait envoyé une garnison composée d'hoplites et d'autres soldats.
Cette garnison fiit une sortie, et le combat s'engagea sous les murs de
Spartolos *. Les hoplites chalcidéens et un certain nombre de leurs
auxiliaires furent vaincus par les Athéniens et rejetés dans la place ; mais
la cavalerie et les troupes légères des Chalcidéens vainquirent les
Athéniens des mêmes armes. Les Chalcidéens avaient avec eux des
peltastes venus du pays de Crusis *. Le combat venait de finir, lorsqu'un
renfort de peltastes arriva d'Olynthe. A cet aspect, les troupes légères de
Spartolos, déjà fières de n'avoir pas été vaincues, s'animèrent d'un nouveau
courage et chargèrent une seconde fois les Athéniens avec les cavaliers
chalcidéens et le renfort survenu. Les Athéniens se replièrent sur les deux
corps qu'ils avaient laissés à la garde des bagages. Quand les Athéniens
faisaient un mouvement offensif, l'ennemi lâchait pied; venaient-ils à battre
en retraite, il les pressait et les criblait de javelots. De son côté, la cavalerie
chalcidéenne chargeait quand elle en trouvait l'occasion. Elle répandit
l'effroi parmi les Athéniens, les mit en fuite et les poursuivit au loin. Les
Athéniens se réfugièrent à Potidée ;et, après avoir relevé leurs morts par
composition, ils repartirent pour Athènes avec le reste de leur armée. Ils
avaient perdu dans cette action quatre cent trente hommes et tous leurs
généraux. Les Chalcidéens et les Bottiéens érigèrent un trophée,
56
recueillirent leurs morts, et se dispersèrent dans leurs villes. LXXX. Le

même été, peu après ces événements, les Ambraciotes et les Chaoniens,
désirant soumettre toute l'Acarnanie et la détacher d'Athènes, obtinrent des
Lacédémoniens l'armement de cent vaisseaux alliés et l'envoi de mille
hoplites en Acarnanie. Ils assuraient qu'en attaquant ce pays par mer et par
terre, on empêcherait les Acarnaniens de la côte de se réunir à ceux de
l'intérieur; qu'une fois en possession de l'Acarnanie, on s'emparerait
aisément de Zacynthe et de Céphallénie , ce qui enlèverait aux Athéniens
la facilité de faire le tour du Péloponèse ; qu'enfin il se pourrait qu'on prît
Naupacte ellemême. Les Lacédémoniens persuadés envoyèrent aussitôt
leurs hoplites et quelques bâtiments sous la conduite de Cnémos, encore
navarque à cette époque ". Leurs alliés eurent ordre de diriger au plus tôt
sur Leucade leurs vaisseaux en état de tenir la mer. Les Corinthiens
appuyaient chaudement les Ambraciotes leurs colons. Les vaisseaux de
Corinthe, de Sicyone et des villes voisines étaient en armement ; ceux de
Leucade, d'Anactorion et d'Ambracie, arrivés les premiers au rendez-vous,
les y attendaient. Cnémos, avec ses mille hoplites, trompa, dans sa
traversée, la surveillance de Phormion, en croisière à Naupacte avec vingt
vaisseaux athéniens, et prépara sans délai son expédition de terre. Son
armée se composait de Grecs et de barbares. Les premiers étaient des
Ambraciotes, des Leucadiens, des Anactoriens et les mille Péloponésiens
qu'il avait amenés. Quant aux barbares, c'étaient d'abord mille Chaoniens
indépendants*, commandés par leurs chefs annuels, Photios et Nicanor, de
la famille dominante. Avec les Chaoniens marchaient des Thesprotes
également indépendants. Venaient ensuite des Molosses et des Atintanes,
commandés par Sabylinthios, tuteur de leur roi Tharypas encore enfant, des
Paravéens, conduits par leur roi Orœdos, auquel Antiochos, roi des Orestes,
avait confié mille hommes de cette nation. Perdiccas avait aussi envoyé, à
l'insu des Athéniens , mille Macédoniens ; mais ceux-ci arrivèrent trop tard.
Ce fut avec cette armée que Cnémos se mit en marche, sans attendre la
flotte de Corinthe.
Abhandlungen der Königlich Preussischen Akademie der ...- Σελίδα 594

1862
Mauern von Spartolos kam es zu einem Treffen, in welchem die Athener

geschlagen wurden und alle drei Strategen fielen (dré Savoy & aörv
guazovra xa rergarten nai oi arrgarnyo rav rs ). Der Rest des geschlagenen
Heeres flüchtete nach Potidaea und kehrte später von da nach Athen zurück
57
(ca örrgov roög vergods Ürorrävöovs couräuevo & räg "ASvas ävayagciert
r, regewr red rrgaro). Wie lange Zeit diese Expedition in Anspruch nahm
und wann das Heer nach dem Mißlingen derselben nach Athen
zurückgekehrt ist, läßt sich danach zwar nicht genau bestimmen; allein es
ist unbedenklich, anzunehmen, daß es zur Zeit des Dekretes, also gegen
Ende des Hekatombaeon Ol. 87, 4, schon wieder in Potidaea war, sich aber
noch nicht nach Athen eingeschifft hatte. Das Heer verließ die Chalkidike
ohne Zweifel in Folge eines Befehles, welcher von Athen aus gegeben
wurde, nachdem man dort die Nachricht von der vor Spartolos erlittenen
Niederlage und dem Tode der Feldherrn erhalten hatte. Bis zum Eintreffen
dieses Befehles stand es also nach dem Rückzuge von Spartolos wenn
auch nur kurze Zeit in Potidaea und gerade während dieser Zeit scheint mir
das Dekret verfaßt, da es der Strategen nicht erwähnt und von dem Zeugnis
der im Felde stehenden Mannschaften Entschließungen abhängig macht,
welche gewiß auf den amtlichen Bericht der Strategen zurückgegangen
wären, wenn solche überhaupt zu jener Zeit beim Heere gewesen wären.
Wahrscheinlich wußte man damals schon in Athen von der Niederlage und
dem Tode sämmtlicher Strategen. Das Zusammentreffen dieser Umstände
kann aber zufällig sein und ich will daher kein besonderes Gewicht darauf
legen, daß die Lesarten su IIoreudig und cirrgareviduevo, für welche ich
mich entscheiden zu müssen glaubte, sich gegenseitig zu stützen scheinen,
indem sie unter Voraussetzung der für das Dekret gefundenen
Zeitbestimmung eine Übereinstimmung mit den geschichtlich
überlieferten Thatsachen ergeben, wie sie genauer und schlagender kaum
gewünscht werden kann.
Blätter fur Münzkunde: Journal numismatique de Hannovre - Σελίδα 19

H. Grote - 1837 -
Streber deutete die Aufschrift oder welche Sestini zuerst auf Asplcdon in
Böotien bezog, in den "Abhandl. der Königl. Baierifchen Akad." auf
Spartolos in Chalkidike, Arneth aber ...in den "Wiener Jahrb. der Litt."
1836, S. 225 auf Spalatbra in Thessalien, wogegen Sestini in seiner vescri?.
gel Mus. rontsas, I, v. 135 die auf ck, oder wie er lesen zu müssen glaubte,
^277^ folgenden Buchstaben ?für einen Magistratsnamen hielt. Unserm
Verfasser gebührt nun das Verdienst, in dieser Aufschrift den Namen eines
Odrpsenfürsten Sparodokos erkannt, und f« die thrakischen Münzen bis
zum Anfange des peloponnesischcn Krieges hinaufgeführt zu haben.
Damit man jedoch nicht diesen Sparadokos mit SpartokoS oder Spartakos
verwechsele, welcher zu Anfange jenes Krieges als König vom Bosporus
starb, Diod. XII, 36, vergl. XVI, 62, so müssen mir, wenn sich gleich aus
58
den zerstreuten Nachrichten griechischer Schriftsteller keine

zusammenhängende Geschichte Thrakiens herausbringen läßt, doch durch
kritische Zusammenstellung alles Einzelnen die von unserm Verf. mit
hoher Wahrscheinlichkeit aufgestellte Genealogie des odrpsischen
Königsstammes zu erweisen suchen. Nicht nur Carp ließ sich in dieser
Hinsicht vielerlei Jrrthümer zu Schulden kommen, sondern selbst Gatterer/
dessen Abhandlung von Thrakien nach Herodvt und Thukpdides in den
Conimentationen der Göttingischcn Societöt, Vol. IV— VI, Schlichthorst
in's Deutsche übersetzt, und sammt der dazu, gehörigen vortrefflichen
Landkarte zu Göttingen 18«« herausgegeben hat, begeht in dem am
Schlüsse seiner Abhandlung hinzu, gefügten Stammbaume der
odrpsischen Könige den auch von Bähr in seinen Anmerkungen zu Herodvt
VII, 137 nachgeschriebenen Jrrthum, daß er nicht, wie Thukpdides II, 29
meldet, des TereS Sohn, Sitalkes, eine Schwester des Npmphodoroö aus
Abdera, sondern umgekehrt diesen Npmphodoroö eine Schwester des Si»
talkeS heirathen läßt. Am richtigsten von allen hat Mitford in seiner
Geschichte Griechenlands, Kap. XXIII, Abschn. vi (Ubers, v. Eichstädt
Bd. v., S. 4«5 ff.) die früheren Verhältnisse des durch Teres gestifteten
Odrpsenreiches dargestellt, wiewohl er
ebenfalls irrig behauptet, Sitalkes habe durch seine Vermählung mit einer
Griechinn das athenische Bürgerrecht erworben, welches, dem Thukpdides
zufolge, vielmehr Npmphodoroö dessen Sohne Sadokos verschaffte.
Überdies schweigt Mitford nicht nur darüber, ob des Sitalkes späterer
Nachfolger Medokos mit Amadokos, dessen Sohn nach Harpokration
ebenfalls Amadokvs hieß, eine Person sei, sondern hat auch keine der
Vermuthungen gewagt, durch welche der Scharfsinn unsers Verfassers
folgende Genealogie der ersten odrpsischen Könige aufstellt.
Η μέχρι του Φιλίπππου αρχαία ιστορία της Μακεδονιας Otto Abel,

Margaritēs G. Dēmitsas – 1860
184 ΜΕΡΟΣ Δ'. ΙΣΤΟΡ. ΤΟΤ ΜΑΚΕΔ. ΚΡΑΤΟΥΣ ΜΕΧΡΙ ΦΙΛ.
τής βημερινής 'Λγιομάμας1). "Οτε εν αρχή της εβδόμης
εχατονταετηρίδος οι Βοττιαϊοι είαέβαλον εις την Χαλχι-
δικήν, ύπετάγη αύτοίς και η "Ολυνθος, προβέτι ανα
φέρεται, και ή Σπάρτωλος . {νϋν Πορταριά) βοφρειοδυτιχώς
της Όλυνθου Βοττική3). Ή όε ακμή της Χαλκιδικής χαι
όλης της Μαχεδονιχής και Θρακικής παραλίας ήρζατο
πρώτον άπο τον υπό των Ελλήνων γενομένου άποικι-
59
βμον. Εις άχμήν τινα, ήτις πρέπει Οχεδόν θανμαβτή νά

φαίνηται ήμΐν , εφ&αααν έν τή παραλία χαΐ ένδοτέρα
χώρα μεγάλαι, πολυάνθρωποι και αυτόνομοι δημοκρατιχαϊ
πόλεις, ων οί πλεϊβτοι άποιχιβται ήλ&ον ίχ της νήβον
Ευβοίας.
Τον Μάρτιον τοϋ 429 (Ολ. 87, 3) έπεβε τέλος ή Ποτίδαια και οι Άθηναίοι
νΰν ήδυνήθησαν νά διευ&ύνωοι πάβαν την δύναμιν αυτών κατά των
Χαλκιδέων και Βοττιαίων τό αυτό &έρος έπεμψαν εκ νέου 2000 Όπλί-
τας και 200 ιππείς εις την Χαλκιδικήν υπό την όδηγίαν
τοϋ Ξενοφώντος. Περί δε τοϋ Περδίκκα δίν γινώοχο-
μεν τίποτε, αν αύτός ώς 'Λ&ηναΐχός βύμμαχος εξεπλη-
ρωβε τάς ύποχρεώβεις της βυν&ήκης, διότι έν τη περίατυχεί μάχη διά τους
'Λ&ηναίους (όλ. 87, 4.
Ίουλ.) ουδόλως αναφέρεται. Φαίνεται δε %·ετικόν ΰχε-
δόν; ότι οΐ Μακεδόνες ύπερ τών Χαλκιδέων ηγωνίβ&η-
βαν διότι καταλέγονται εις .τον βτρατόν αυτών πελτα-
βταΐ έκ της χώρας Κρουβίδος ((δ. άνωτ.)3), άνηκούΰης
άναμφιβόλως έπι Αλεξάνδρου είς την Μακεδονίαν. άφ'
ετέρου δε ηδύνατό τις νά έξάξη τό" βυμπέραΰμα καΐ εκ
τούτου, ότι 6 Θουκυδίδης έν τη γενομένη έπικουρία δεν
αναφέρει τούτους τους πελταβτάς ώς Μακεδονικόν βτρα
τόν , και ότι η Κρουβϊς απέβη ανεξάρτητος έν ταϊς μετά
τον θάνατον τοϋ Αλεξάνδρου ταραχαΐς. Την δε βεβαιο-
τάτην άπόδειξιν, ότι αυτός, εΐ χαϊ δεν λέγεται ρητώς,
εύθύς μετά την περί Σπάρτωλον μάχην άντέπραξε τοις
Αθηναίοις, εύρίβκομεν έν τη τοϋ Θουκυδίδου άφηγηβει...
και οί Αθηναίοι έπε%·νμουν νά μεταχειριβ&ώβι
ταύτην την δύναμιν κατ' αύτοΰ. "Αν δε ηρπαξεν ό Σι-
τάλκης την Μακεδονίαν, η&ελε γείνη λίαν ώφέλιμον ταΐς
έχει κτήβεαι τών Ά&ηναίων, ώς χαϊ βυνέβη. Λιό ευλη-
πτον είναι, δια τίνας λόγους έβράδυνεν 6 βτόλος χαϊ
ατρατός τών Ά&ηναίων · ή δε φρουρά της Ποτίδαιας αρ
κούντως έδιχαιολογηϋ·η διά την άπραζίαν έν τή άρτίως
περί Σπάρτωλον ΰυμβάβΐ] ηττΐ] και χαταβτροφχι πάντων
τών βτρατηγών. Έζ έναντίας ηδύναντο οί Ά&ηναΐοι νά
έλπίξωβιν, οτι εύχολώτερον η%·ελον υποτάξει τους...
πραγματεύσεις, αΐτ,ινες έφερον εις πραγματικήν εϊρήνην

τω έαρι τού 421, κα^' ην οί Λακεδαιμόνιοι παρεχώρη-
60
ΰαν την 'Λμφίπολιν τοις 'Λ&ηναίοις , και τοις κατοίκοις

παθών των πόλεων, ας οί Λακεδαιμόνιοι παραδίδονβι
τοίς 'Λ&ηναίοις, ίπιτρέπεται νά μετοικήΰωβιν , οποι καϊ
ανέλωβί. 'υπό την είβφοράν των νπό τού 'Λριστείδου
όριΰ&έντων φόρων έμειναν αυτόνομοι αί πόλεις "Αργιλος,
Στάγειρος, "Λκαν&ος, Σκώλος, "Ολυνθος, Σπάρτωλος, Μη-
κυβέρνη, Σίγγη καϊ Σάνη. Οί Σκιωναίοι, Τορωναιοι καϊ
Σερμύλιοι παρεδό&ηδαν τη δια&έΰει των 'Λ&ηναίων
"Οταν δε αυτός έφώρμηβε λίαν έγγύς προ

των τειχών της πόλεως, οι Όλύνθιοι έπέπεβαν μετά πά-
βης της δυνάμεως, οπλιτών, πελταβτών και ιππέων κατά
τού βυνταραχθέντος εχθρικού βτρατον, και άφ' ρΰ ηδη
επεβε Τελευτίας, ό ανδρειότερος και προβφιλέδτερος βτρα-
τηγός, πάντες έτράπηβαν εις φυγήν. 1200 Λακεδαιμόνιοι
έμειναν εν τη μάχη, οι δ'ε λοιποί έβώθηβαν εν ταΐς φι-
λικαΐς πόλεβιν, Απολλωνία, Άκάνθφ, , αΐτινες
έ'κειντο παρά την Ποτίδαιαν.
429 Κατά Μάρτιον πίπτει η Ποτίδαια.Οι Αθηναίοι παρά Σπάρτωλον

νικηθεντες.Τον Σιταλκον μεγάλη και ματαία εχΰτρατείαχατα της
Μακεδονίας.
Χρονολόγιο Σπάρτωλος
5ος π. Χ. - Θουκυδίδης ιστορίες. (5 B.C.) Book 2 chapter 79 section 2 line

1 ...ἐπεστράτευσαν ἐπὶ Χαλκιδέας τοὺς ἐπὶ Θρᾴκης καὶ Βοττιαίους
ἀκμάζοντος τοῦ σίτου· ἐστρατήγει δὲ Ξενοφῶν (2) ὁ Εὐριπίδου τρίτος
αὐτός. ἐλθόντες δὲ ὑπὸ Σπάρτωλον τὴνΒοττικὴν τὸν σῖτον διέφθειραν.
ἐδόκει δὲ καὶ προσχωρήσειν ἡ πόλις ὑπό τινων ἔνδοθεν πρασσόντων.
Προσπεμψάντων...
5ος π. Χ. -Land Battles in 5th Century BC Greece: A History and ...Fred
Eugene Ray, Jr. - 2011 - History. Quickly crossing a hostile Boeotia, the
Athenian column reached friendly territory in Thessaly and continued on
to Spartolos, a Chalcidian League stronghold ...
61
550 π. Χ. -Spartolos: a Pleiades place resource. 8 Ιουν 2018 - Spartolos

(550 BC - 330 BC). Spartolos makes connections with: None. Spartolos
receives connections from: None. Place type: settlement.
5ος - Αντιφών. (5 B.C.) Fragment 16 line 1 Καλλιστράτου καὶ Σόλων ἐν καʹ
Νόμων. Harp. (16t) ΕΠΙΤΡΟΠΙΚΟΣ ΤΙΜΟΚΡΑΤΕΙ (16) Σπάρτωλος· Ἀ. ἐν τῷ
ἐπιγραφομένῳ Ἐπιτροπικὸς Τιμοκράτει. Harp. (17-20t) ΠΡΟΣ ΤΗΝ
ΚΑΛΛΙΟΥ ΕΝΔΕΙΞΙΝ ΑΠΟΛΟΓΙΑ.
5ος π. Χ. -Ξενοφών. (5-4 B.C.) Book 5 chapter 3 section 6 line μαχόμενος

ἀποθνῄσκει. τούτου δὲ γενομένου εὐθὺς καὶ οἱ (5) ἀμφ’ αὐτὸν ἐνέκλιναν,
καὶ οὐδεὶς ἔτι ἵστατο, ἀλλὰ πάντες ἔφευγον, οἱ μὲν ἐπὶ Σπαρτώλου, οἱ δὲ
ἐπὶ Ἀκάνθου, οἱ δὲ εἰς Ἀπολλωνίαν, οἱ πλεῖστοι δὲ εἰς Ποτείδαιαν. ὡς δ’
ἄλλος ἄλλῃ ἔφευγον, οὕτω καὶ οἱ πολέμιοι ἄλλος ἄλλοσε...
479 π. Χ. -Την εποχή της εκστρατείας του Ξέρξη στον ελλαδικό χώρο, στη
Βοττική υπαγόταν και η Όλυνθος. Η τελευταία κατελήφθη από τον Πέρση
στρατηγό Αρτάβαζο το 479 π.Χ., ο οποίος υποπτεύθηκε ότι ετοιμαζόταν
αποστασία της πόλης από το Μεγάλο Βασιλιά, και αφού κατέσφαξε τους
κατοίκους της την παρέδωσε έρημη στους Χαλκιδείς αποίκους που είχαν
εγκατασταθεί στις γύρω περιοχές...
454 π. Χ. -Bottiaeans or Bottiaei (Ancient Greek: Βοττιαῖοι) were an
ancient people of uncertain origin, ... Spartolos the chief city of Bottiaeans
in Bottike, was one of the first (454 BC) and stable members of the Delian
League under the Thracian phoros.
443 π. Χ. -THE FORMATION OF THE CHALCIDIC LEAGUE BY
ALLEN B. WEST.
The richer and more important of them were situated upon the two
peninsulas of Pallene and Sithonia. In comparison with these, Olynthos
and the other cities of the base of Chalcidice were small and unimportant
towns. Acanthos, the chief Andrian colony, and Spartolos, a Bottiaean
city, both surpassed Olynthos in resources and importance.' We have now
come to the point where Thucydides commences his history of the
Peloponnesian War. It will be unnecessary to give a detailed account of the
revolt of Potidaea except in so far as it was connected with Chalcidian
troubles. The Attic Quota lists2 indicate 1 . G., I, 237, 239, 242, 243, 244,
259. If we take the lists for the years 443, 441, 437, 436, and 425 and
compare the tribute of the various cities, we can come to a rough estimate
of their relative importance. The following table, compiled from the lists
62
of these years, shows how small Olynthos was when compared with its
neighbors…
438 π. Χ. -THE FORMATION OF THE CHALCIDIC LEAGUE BY
ALLEN B. WEST.
2 . G., I, 242, 243, 244. In the year 436, Stageira, Stolos, Scione, Sermyle,
Mende, Torone, and Aphytis paid no tribute. The tribute of Potidaea was
raised from six talents in 438 to fifteen talents in 436. The tribute of
Spartolos was also raised during this period from two to three and one-
twelfth talents. In 437 about fifteen cities are found in the tribute lists for
the first time, which shows the activity of Athens in the Chalcidic region.
432 π. Χ. -Modern Description: Spartolos was a city in Bottike. At the

beginning of the War of Peloponnese it was a member of the Athenian
League. In 432 the Bottiaians ...
432 π. Χ. -Η Όλυνθος, ερημώθηκε από τον Αθηναίο στρατηγό Φορμίωνα,

αφού επαναστάτησε κατά των Αθηναίων, το 432π.Χ. (μέχρι τότε ήταν
σύμμαχός τους). Τρία χρόνια αργότερα οι Αθηναίοι επιτέθηκαν και πάλι
ενάντια στη Βοττική αλλά αποκρούστηκαν στη Σπάρτωλο. Όμως την ίδια
χρονιά ερημώθηκε από το βασιλιά της Θράκης Σιτάλκη.
432 π. Χ. -Κατά την εποχή των μηδικών πολέμων στην περιοχή της
Βοττικής υπαγόταν και η Όλυνθος, την οποία ο στρατηγός του Μεγάλου
Βασιλέως Αρτάβαζος απέσπασε και την παρέδωσε στους αποίκους της
Χαλκιδικής από τη νότια Ελλάδα. Σύμφωνα με μαρτυρία του Θουκιδίδη
(1.65.3) όταν το 432 π.Χ. η Βοττική αποστάτησε μαζί με τις αποικίες της
Χαλκιδικής ερημώθηκε από τους Αθηναίους. Μια δεύτερηεπίθεση των
Αθηναίων στην περιοχή αποκρούστηκε στην πόλη Σπάρτωλο, στη νότια
Βοττική, ενώ το ίδιο έτος εισέβαλε ο στρατός του βασιλιά των Θρακών
Σιτάλκη ( Θουκ. 2.101.1). Ήδη κατά τους ολυνθιακούς πολέμους η
Βοττική θεωρούνταν μακεδονική περιοχή. Για τον λόγο αυτό λεηλατήθηκε
από τον Χαρίδημο το 349 π.Χ. Κατά τον Παπάζογλου, η θέση της Βοττικής
μπορεί να προσδιοριστεί κατά προσέγγιση, σε συνδυασμό με τις
γραμματειακές πηγές. Στον Ηρόδοτο (8.127) παραδίδεται ότι το 479 π.Χ.
οι Βοττιαίοι εκχώρησαν την Όλυνθο στους Χαλκιδείς. Από αυτή την
πληροφορία προκύπτει ότι οι Βοττιαίοι ήταν γείτονες με τους Χαλκιδείς.
Ένας όρος (λίθινο όριο μεταξύ περιοχών) του 5ου-4ου αι. π.Χ. με την
επιγραφή Βοττικοίς έδειχνε αναμφίβολα το νοτιοδυτικό όριο της
63
επικράτειας τους. Ο Θουκιδίδης (2.99.3) αναφέρει “Βοττιαίους, οι νύν

Χαλκιδέων οικουσιν”. Στα βόρεια, το μοίρασμα των υδάτινων πόρων
ανάμεσα στα όρη Κάλαυρος και Βάβδος αποτελούσε ένα λογικό φυσικό
όριο της επικράτειας της Βοττικής. Ωστόσο, ο Zahrnt μετέθεσε τα όρια της
ακόμη βορειότερα, περιλαμβάνοντας έτσι εκεί τα Καλίνδοια, άποψη η
οποία επιβεβαιώθηκε με την επιγραφή του 1983 από το Καλαμωτό (Αριθ.
Καταλόγου 1). Τα Καλίνδοια είναι η μοναδική πόλη της Βοττικής που
μαρτυρείται και κατά τη ρωμαϊκή εποχή και μάλιστα ως πόλη της
γειτονικής Μυγδονίας. Από τις άλλες πόλεις που μαρτυρούνται στην
περιοχή της Βοττικής, η Σπάρτωλος, το Αιόλειον, το Πλεύμα, η
Πράσιλος, η Σίνος καμιά δεν συνεχίζει τον βίο της κατά την περίοδο της
ρωμαιοκρατίας. Πιθανόν η επικράτεια της Βοττικής να συγχωνεύτηκε σε
μεταγενέστερους χρόνους με τη Μυγδονία
427 π. Χ. -Volume 19, Issue 1 May 1969 , pp. 160-162 The Errors in
Plutarch, Nikias 6. Wesley E. Thompson (a1) Published online by
Cambridge University Press: 11 February 2009. Twice in this chapter,
according to the commentators, Plutarch has confused a pair of military
engagements, Spartolos with Poteidaia and Nikias' campaign in the
Megarid during 427 with that of Demosthenes in 424. In both instances this
view seems to me to be of doubtful validity. In one case I would propose
that instead of confusing two campaigns Plutarch simply misunderstood a
very difficult passage in Thucydides, while in the second there is only
flimsy evidence for rejecting Plutarch's version.
5ος π. Χ. -Μάχη της Σπαρτώλου Battle - Μάχη του 5ου Αιώνα π.Χ..
5ος π. Χ. -Προς επιβεβαίωση των παραπάνω θα ήθελα να αναφέρω ότι δεν
είναι τυχαία η ύπαρξη και ανάπτυξη στο πέταλο του Τορωναίου ή κόλπου
του Αγίου Μά- μαντος και σε ακτίνα 20 χλμ. περίπου, από τον 5ο αι- ώνα
πΧ., των σπουδαιότερων πόλεων της εποχής εκείνης όπως η Ποτίδαια, η
Σπάρτωλος, η Όλυνθος, η Σκώλος και η Μηκύβερνα (χάρτης 2). Ο ΑΓΙΟΣ
ΜΑΜΑΣ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ ΚΑΙ Η ΠΕΡΙΞ ΠΕΡΙΟΧΗ ΧΩΡΟΣ ΜΑΧΩΝ
ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ ΞΕΡΞΗ ΜΕΧΡΙ ΚΑΙ ΤΗ ΓΕΡΜΑΝΙΚΗ
ΚΑΤΟΧΗ ΚΥΡΙΜΗΣ ΣΤΥΛΙΑΝΟΣ Αντιστράτηγος ε.α. 16_PRESS
POSTPRE SSPOST 02005 X +5ΠΕΡΙ ΟΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣ ΗΤΟ Υ
ΠΑΓΧΑΛΚ ΔΙΚΟΥ ΣΥΛ ΟΓΟΥ ΘΕΣΣΑΛΟ ΙΚΗΣ «ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ»
ΜΑΝΤΩ ΜΑΥΡΟΓΕΝΟΥΣ 23 - .Κ. 542 49, Θ Σ ΑΛΟΝ ΚΗ ΤΕΥΧ Ιανς
- Φεβρς - Μάρτιος 017
432 π. Χ. -Μακεδονικά. Μαργ. Δήμιτσα. Μερος 2ον 1874.

64
... και η Λίπαξος (2) απλώς μόνον μνημονευόμεναι υπό του πατρός της
ιστορίας Ηροδότου, περί ών ουδέν άλλο γνωστόν μοί εστιν. Το δε τρίτον
μέρος κείμενον προς μεσημβρίαν του προηγουμένου και από της
Αντιγονείας πόλεως εκτεινόμενον μέχρι του ισθμού, εφ' ου έκειτο η
Ποτίδαια, και του Τορωναίου κόλπου, ώνομάζετο Βοττική (3) από των
Βοττιαίων, των πρότερον την μεταξύ Λουδίου και Αξιού χώραν
οικούντων, οίτινες μετά την υπό των πρώτων Τημενιδών κατάκτησιν της
χώρας εκείνης εκβληθέντες κα τώκησαν ενταύθα, όπου κατά την
εκστρατείαν των Περσών διωχθέντες υπό του Αρταβάζου εκ της Ολύνθου
μετέβησαν εις την Σπάρτωλον και εν αρχή του Πελοπονησιακού
πολέμου...μησαν κατά των Αθηναίων, ών τους στρατηγούς μετά 400
στρατιωτών φονεύσαντες έστησαν τρόπαιον επί του πεδίου της μάχης (1).
Οι Βοττιαίοι συγχωνευθέντες μετά των Χαλκιδέων υπέστησαν την αυτήν
τύχην μετ' αυτών και μολονότι μετά ταύτα υπο Φιλίππου του γ'
ανακληθέντες εις την πρώτην χώραν και πατρίδα πολλοί εξ αυτών
επανήλθον (2), ουχ ήττον όμως και εν τη νέα πατρίδι έμεινε το όνομα
αυτών, περιεχούση τέσσαρας πόλεις την Αντιγόνειαν, την Σπάρτωλον,
την Σκώλον, την Μίλκωρον και την Ολυνθον. " Εκ τούτων δε η μεν
Αντιγόνεια (3) ίδρυθείσα περί το 280 π. Χ. υπό Αντιγόνου του
επικαλουμένου Γονατά έκειτο προς νότον της Λιπάξου εν τη μεσογείω
παρά τον Χαβρίαν ποταμόν, όπου νύν κείται το προς .. την παραλίαν
μετόχιον του αγίου Παύλου και απετέλει τα όρια της Κρουσίδος και
Βοττικής η πόλις αύτη κτισθείσα εφ' υψηλού και πετρώδους τόπου και το
πολιτικόν κέντρον της χώρας επί των Αντιγονιδών καταστάσα (1),
431 π. Χ. -Ενδεικτική ημερομηνία. Το 431 π.Χ. είχε ξεκινήσει ο
Πελοποννησιακός πόλεμος ανάμεσα στους Αθηναίους και τους
Σπαρτιάτες... Σπάρτωλος ... Η μάχη στη Σπάρτωλο πραγματοποιήθηκε το 429 π. ...
Το 431 π.Χ. είχε ξεκινήσει ο Πελοποννησιακός πόλεμος ανάμεσα στους Αθηναίους ...
431 π. Χ. -Η πόλη Σπάρτωλος ήταν η πρωτεύουσα των Βοττιαίων. Η πόλη

βρισκόταν στη δυτική Χαλκιδική, κοντά στην Όλυνθο. Αποτελούσε μέρος της
Αθηναϊκής Συμμαχίας μέχρι την έκρηξη του Πελοποννησιακού Πολέμου
(431 π.Χ.) οπότε επαναστάτησε και αποχώρησε από την συμμαχία.
429 π. Χ.-Στους δυο όμοιους λόφους που ονομάζονται Τούμπες, έγινε η

ιστορική μάχη της Σπαρτώλου (429 π.Χ.), μεταξύ των Αθηναίων και του
Κοινού των Χαλκιδέων.
429 π. Χ. -The Battle of Spartolos took place in 429 BC between Athens

and the Chalcidian League and their allies, in the early part of the
65
Peloponnesian War. The Athenians under Xenophon marched into Thrace

to attack Spartolos. They destroyed the crops outside the city and began
negotiating with pro-Athenian factions in Chalcidice, but the anti-Athenian
factions asked for help from Olynthus. An army from Chalcidice,
Spartolos, and Olynthus met the Athenians in battle, but their hoplites were
defeated and they retreated to Spartolos; their cavalry and peltasts (light
infantry armed with javelins), however, gained the advantage over the
Athenian troops. Reinforcements soon arrived from Olynthus, and they
launched a second attack on the Athenians. The Athenian hoplites could
not come to grips with the enemy light troops or horsemen. Eventually the
Athenians panicked and were routed, with all of their generals and 430
other men killed. In the Athenian tribute list of 429/8 BC the only cities of
Chalcidice are: Mende, Aphytis, Scione, Stageira and Acanthus (Athos).[1]
Acanthus and Mende had not even joined the Chalcidian League.
429 π. Χ. -Afterword: Whither the Athenian mpire?John Ma

Thucydides, as well as tragedy and comedy; the effect, oddly, is to
demonstrate (again) that even for this period, even Thucydides’ densely
textured, at times hyperreal narrative is in fact highly selective: as
Papazarkadas writes, the recently discovered casualty list (Metro
excavations) mentioning cavalrymen killed at Tanagra and at Spartolos,
shows that either in 429, Thucydides left out an engagement, involving
cavalry, on the Boiotian-Attic border (the same year as the battle of
Spartolos, reported…by Thucydides), or that in 424 (the same year as the
battle of Delion, on the territory of Tanagra, vividly described by
Thucydides), the Athenians fought a (probably successful) battle near
Spartolos, this time with cavalry,which had sorely been missed in 429 –
yet both 429 and 424 are years for which Thucydides provides detailed and
densely patterned narrative. In contrast, the crucial ‘early years’ – i.e. the
almost five decades between the foundation of the Delian League and the
outbreak of war – are more obscure and emptier than ever, without
documents to show us imperial policy and patterns of behaviour. If
Papazarkadas’ radical views are right, we are left for these crucial decades
with Thucydides (especially
1.99, a chapter to stand in for a whole process), ATL, and the great
numismatic heart of Athens pumping out million upon million of
tetradrachms (as Jack Kroll memorably points out) – where to, to what
purpose, with what impact?
66
429 π. Χ. -The Battle of Spartolos took place in 429 BC between Athens

and the Chalkidian League and their allies, in the early part of the
Peloponnesian War.
429 π. Χ. -Supplementum Epigraphicum Graecum SEG 61-80. Athens.
Casualty list of Athenian cavalrymen for battles at Tanagra and Spartolos,
429 and 426 B.C.? SEG XLVIII 83; LX 118.* A.P.Matthaiou, in Six Greek
Historical Inscriptions 83-91, returns to this inscription, which almost 20
years after its discovery remains unpublished, offering …
429 π. Χ. -Epigraphy and the Athenian Empire: Reshuffling the
Chronological Cards1Nikolaos Papazarkadas Methodological problems,
chronological questions and new(ish) answers.
This concurrent existence of two different scripts is another good argument
against expectations of an exceedingly rigid development of fifth-century
Attic lettering.
Now, the Attic-alphabet list enumerates 21 cavalrymen who, on the
evidence of the heading, fell at Tanagra and Spartolos. According to the
provisional interpretation offered by the excavator, the toponyms refer to
the two well-known battles fought in 426 and 429 respectively.16 Yet it
seems at least odd that casualties from two different encounters separated
by three years would have been recorded together.17 Either, then, the new
monument is an oddity – and there are indeed several irregular traits in it.18
Or, what I consider to be more likely, the two battles were fought in
the same year (429 or 426), in which case either Tanagra or Spartolos…
429 π. Χ. -
Athens. Casualty list of Athenian cavalrymen for ...EG 61-80. Athens.
Casualty list of Athenian cavalrymen for battles at Tanagra and Spartolos,
429 and 426 B.C.?
429 π. Χ. -Από τη Βικιπαίδεια, Η μάχη στη Σπάρτωλο πραγματοποιήθηκε
το 429 π.Χ. στο πλαίσιο του Πελοποννησιακού πολέμου στην Σπάρτωλο
της Χαλκιδικής ανάμεσα στους Αθηναίους και την ένωση της Χαλκιδικής
που περιελάμβανε τη Χαλκιδική, την Όλυνθο και τη Σπάρτωλο.
429 π. Χ. -Sir Richard C. Jebb, Selections from the Attic Orators-speech
5, section 42: ... Σπαρτώλῳ ‘when commanding the cavalry of his tribe at
Spartolus in the territory of Olynthus’: in Ol. 87. 4... C., when the
Athenians were defeated by the Chalcidians at Spartolus on the Chalcidic
67
peninsula: Thuc. II. 79 . — ... name of a cohort). — In 429 B.C. Spartolus

belonged to the Βοττιαῖοι (Thuc. l.c.)
429 π,Χ. -Οι Αθηναίοι υπό τον Ξενοφώντα εξεστράτευσαν στη Θράκη για
να επιτεθούν στη Σπάρτωλο. Εκεί ο αντιαθηναϊκός συνασπισμός ζήτησε
τη βοήθεια της Ολύνθου. Τότε ήρθε ένας μεγάλος στρατός από την ένωση
της Χαλκιδικής. Οι δύο δυνάμεις συναντήθηκαν όπου οι Αθηναίοι οπλίτες
κατάφεραν να νικήσουν τους οπλίτες της ένωσης της Χαλκιδικής και
εκείνοι αποχώρησαν στη Σπάρτωλο. Το ιππικό τους όμως κατάφερε να
νικήσει το αθηναϊκό στρατό. Τότε ήρθαν ενισχύσεις για την ένωση της
Χαλκιδικής από την Όλυνθο και όλες οι δυνάμεις επιτέθηκαν κατά των
Αθηναίων. Οι Αθηναίοι τράπηκαν σε φυγή και είχαν 430 νεκρούς.
429 π. Χ. -...ἐλθόντες δὲ ὑπὸ Σπάρτωλον τὴν Βοττικὴν τὸν σῖτον

διέφθειραν. ἐδόκει δὲ ... Χ.) Θουκ. Ἱστορ. 2.95.1-3 (χειμ. 429/8 π.Χ.): Ὑπὸ
δὲ τοὺς αὐτοὺς χρόνους, ...
429 π. Χ. -2014. Ο Θουκυδίδης και το πανόραμα της πολεμικής
διπλωματίας. από Θανάσης Μπαντές. Οι Λακεδαιμόνιοι και οι σύμμαχοί
τους θα δώσουν πίσω στους Αθηναίους την Αμφίπολη. Οι κάτοικοι των
πόλεων, που οι Λακεδαιμόνιοι θα παραδώσουν στους Αθηναίους,
επιτρέπεται να φύγουν και να πάνε όπου θέλουν, παίρνοντας μαζί τους τα
κινητά πράγματά τους. Οι πόλεις αυτές θα πληρώνουν το φόρο που
ορίστηκε την εποχή του Αριστείδη, αλλά θα είναι ανεξάρτητες…… Οι
πόλεις αυτές είναι η Άργιλος, η Στάγιρος, η Άκανθος, η Σκώλος, η
Όλυνθος κι η Σπάρτωλος, που δε θα ‘ναι σύμμαχοι ούτε των
Λακεδαιμονίων ούτε των Αθηναίων…… Οι Λακεδαιμόνιοι κι οι σύμμαχοί
τους θα δώσουν πίσω στους Αθηναίους το Πάνακτο. Οι Αθηναίοι θα
δώσουν πίσω στους Λακεδαιμονίους το Κορυφάσιο, τα Κύθηρα, τη
Μεθώνη, τον Πτελεό και την Αταλάντη, καθώς και τους Λακεδαιμονίους
αιχμαλώτους τους οποίους κρατούν στις φυλακές της Αθήνας ή σ’
οποιοδήποτε άλλο μέρος που βρίσκεται κάτω από την εξουσία τους…….»
(βιβλίο πέμπτο, παράγραφος 18).
429 π. Χ. -Greek timekeeping JE Powell - The classical review, 1940 -
cambridge.org Page 1. THE CLASSICAL REVIEW 69 reappear in 430-
29 and 429-8, and three more (Aiolitai, probably near Spartolos, Pleumes,
perhaps near it, and Kasos) in 429-8, under a new rubric: rataSe era£av oi
raKrai em Kp[. . .]o ypafiftarev- ovros …
429 π. Χ. -164. Σπάρτωλος, Αρχαιότατη θρακική πόλη των Βοττιαίων
παρά την Όλυνθο, όπου το Μετόχι του Αγίου Διονυσίου ή Ανατολικά της
68
Πορταριάς (Δήμιτσας). Το 429 π.χ. οι Αθηναίοι με στρατηγούς τον

Ξενοφώντα και τον Φανομάχο επιχείρησαν την κατάληψη της. Με τη
βοήθεια της συμμάχου της Ολύνθου τους απέκρουσε, φονεύοντας όλους
τους Στρατηγούς και 430 στρατιώτες τους.Εις ανάμνηση αυτής της νίκης
έστησαν τρόπαιο (Θουκυδίδης). Το 421 π.χ. μετά τη Νικίειο ειρήνη
αποδόθηκε στους Αθηναίους, (όπως και η Όλυνθος με άλλες πόλεις της
Χαλκιδικής), στους οποίους κατέβαλε ετήσιο φόρο 2 τάλαντα και
αργότερα 3 και 500 δρχ.. Σώζονται νομίσματα της με την επιγραφή
ΣΠΑΡΤΑΛΙΩΝ (Babelon, tom. IV, σελ.390). ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΑΡΧΑΙΩΝ,
ΡΩΜΑΙΚΩΝ ΚΑΙ ΒΥΖΑΝΤΙΝΏΝ ΘΡΑΚΙΚΩΝ ΠΟΛΕΩΝ
05/11/2017 anastasios_tserkezis.
429 π. Χ. -Olynth und der chalkidische Staat. F Hampl - Hermes, 1935 –
JSTOR … i, 62, 3. 5, 3, 4 und bes. um Thuk. 2, 79, 2: Die athenerfeindliche
Partei in Spartolos sandte, so heil3t es hier, anlaBlich des Einfalls der
Athener in das bottiaische Gebiet 429 v. Chr. ,Egum militarische Hilfe …
sein sollen, werden Olynthos und Spartolos aufgezahlt …
429 π. Χ. -Methone and the Assessment of 430. AB West - American

Journal of Archaeology, 1925 – JSTOR … 430 Summer Chalcidian
campaign of Hagno...II, 58 430-429 Winter Surrenderof Potidaea ...II, 70
429 Summer Blow to Athenian prestige in battle before Spartolos..II, 79
429 " Secret anti-Athenian intrigues of Perdiccas …
428 π. Χ. -Θουκυδίδης Ιστορίαι. Ανάδειξις των Αθηνών εις μεγάλην

δύναμιν (79-432 πΧ) (89-118). Οχύρωσις ... Ήττα των Αθηναίων εις
Σπάρτωλον (79) ... Τα γεγονότα των ετών 428 έως 424 πΧ.
424 π. Χ. -I note that the chronological reconstruction offered by Badian
apud Moreno (2007) 100-1n.114, though considerably different (Tanagra
= Delion, Spartolos = unattested battle, both 424/3 BC), is based on similar
premises, thus reinforcing my main argument.
422 π. Χ. -The Athenian Empire Restored: Epigraphic and Historical
Studies. Harold B. Mattingly - 1996 - Social Science. 422/1 B.C. and
Spartolos was adroitly isolated by the Peace of Nikias. Perhaps it soon
sought neutrality, if not the Athenian alliance, since henceforth we hear ...
421 π. Χ. -29. Άργιλος. Αρχαιότατη Θρακική πόλη από τις γνωστότερες
Βισαλτικές πόλεις, επί της δεξιάς όχθης του Ποταμού Στρυμόνα, μεταξύ
69
Βρομίσκου και Αμφίπολης. Κτίστηκε από Βισάλτες και πριν τα μέσα του
7ου πχ αιώνα έγινε αποικία των Ανδρίων. Υποτάχθηκε στους Πέρσες το
480 πχ Μετά τη φυγή των Περσών συμμάχησε με τους Αθηναίους όπου
πλήρωνε το «Θράκιον Φόρο». Κατά τον Πελοποννησιακό πόλεμο
προσχώρησε στους Λακεδαιμονίους, μέχρι το 421 οπότε αφέθηκε
ελεύθερη.- αυτόνομη όπως και οι γειτονικές της πόλεις : Στάγειρα,
Άκανθος, Σκώλος, Όλυνθος, Σπάρτωκλος. Τα ερείπια της βρίσκονται κατά
πάσα πιθανότητα στο χωριό Κιουτσούκ –Όρσοβα.
421 π. Χ. -Η Νικίειος ειρήνη ή ειρήνη του Νικία. Δεν έχουν το δικαίωμα
οι Αθηναίοι, ή οι σύμμαχοί τους να κηρύξουν τον πόλεμο στις κάτωθι
πόλεις, εφόσον αυτές πληρώνουν το φόρο. Οι πόλεις αυτές είναι η
Άργιλος, η Στάγειρος, η Άκανθος, η Στώλος, η ΄Ολυνθος και η
Σπάρτωλος και στο εξής θα είναι ουδέτερες από συμμαχίες και δεν θα
είναι σύμμαχοι ούτε των Αθηναίων ούτε των Λακεδαιμονίων. Αν όμως οι
πόλεις συμφωνήσουν και εφόσον το επιθυμούν, τότε οι Αθηναίοι μπορούν
να τις κάνουν συμμάχους τους.
412 π. Χ. -Η παρουσία όμως κατοίκων στην περιοχή συνεχίστηκε τόσο επί
Ρωμαϊκής όσο και αργότερα επί Βυζαντινής αυτοκρατορίας.
Ξαναγεννιούνται νέα χωριά και οικισμοί όπως οι Πόρτες στη θέση της
Κασσάνδρειας, ο Άγιος Μάμας στη θέση της Ολυνθίας περιοχής, η
Πορταριά στη θέση της Σπαρτώλου, τα Μαριανά (οικισμός βορείως της
Ν. Ολύνθου) και το Μυριόφυτο πλησίον της παλαιάς Ολύνθου. Μάλιστα
από πολλούς αρχαιολόγους (όπως ο Robinson) και συγγραφείς (όπως ο Δ.
Σαμσάρης) αναφέρουν για ύπαρξη Ρωμαϊκών ευρημάτων (επιγραφές,
διάφορα ανάγλυφα με παραστάσεις), ως και στον κάμπο του Αγίου
Μάμαντος (ύπαρξη αγροικίας - Villa Rustica).
421 π. Χ. -Αρχαιολογικά δεν έχει ερευνηθεί η Χαλκιδική, μόνο στην
Όλυνθο έγιναν συστηματικές ανασκαφές και περιορισμένης έκτασης,
λόγω τυχαίων ευρημάτων, σε διάφορα σημεία. Αναφέρονται πάντως
πολλές αρχαίες πόλεις της Χαλκιδικής. Στο βορειοδυτικό τμήμα, υπήρχε
ο Ανθεμούς από τον οποίο η περιοχή ονομαζόταν Ανθεμουσία (μια ίλη
ιππικού από την Ανθεμουσία είχε ακολουθήσει τον Αλέξανδρο στην
ασιατική εκστρατεία του). Νοτιότερα, υπήρχε η περιοχή Κρουσίς ή
Κροσσαίη που άρχιζε από το ακρωτήριο της Αινείας (το σημερινό Μέγα
'Εμβολον - Καραμπουρνού) και περιλάμβανε τις πόλεις Αίνεια, Σμίλα,
Κάμψα, Γίγωνο, κοντά στην Επανωμή, Λίσας Κώμβρεια και Λίπαξο.
Νοτιότερα ακόμα ήταν η Βοττική, όπου εκτός από την Όλυνθο υπήρχαν
οι πόλεις Αντιγόνεια, Σπάρτωλος, Σκώλος και Μίλκωρος.
70
421 π. Χ. Σπάρτωλος, Αρχαιότατη θρακική πόλη των Βοττιαίων παρά την

Όλυνθο, όπου το Μετόχι του Αγίου Διονυσίου ή Ανατολικά της Πορταριάς
(Δήμιτσας). Το 429 π.χ. οι Αθηναίοι με στρατηγούς τον Ξενοφώντα και
τον Φανομάχο επιχείρησαν την κατάληψη της. Με τη βοήθεια της
συμμάχου της Ολύνθου τους απέκρουσε, φονεύοντας όλους τους
Στρατηγούς και 430 στρατιώτες τους.Εις ανάμνηση αυτής της νίκης
έστησαν τρόπαιο (Θουκυδίδης). Το 421 π.χ. μετά τη Νικίειο ειρήνη
αποδόθηκε στους Αθηναίους, (όπως και η Όλυνθος με άλλες πόλεις της
Χαλκιδικής), στους οποίους κατέβαλε ετήσιο φόρο 2 τάλαντα και
αργότερα 3 και 500 δρχ.. Σώζονται νομίσματα της με την επιγραφή
ΣΠΑΡΤΑΛΙΩΝ (Babelon, tom. IV, σελ.390). Θρακική Εστία.
421 π. Χ. -ΠΟΡΤΑΡΙΑ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ. Ονομασίες : Πόρτες, Πορτάρα,
Σπάρτωλος, Σπάρταλος. Το χωριό οικοδομήθηκε στην περιοχή όπου
βρισκόταν η αρχαία πόλη Σπάρτωλος.
420 π.Χ.-Π. Χ. 420., ήπερ ύς ερον έχρώντο ώς επινείω (Στράβ. Ζ, ιγ’.). ...
ίσως δε και η Ασσα, Πίλωρος, Σίγγος, Σάρτα, Σερμύλη, Αργιλος,
Στάγειρος, Σκώλος, Σπάρτωλος.
420 π. Χ. -Ισαίος. Περί Δικαιογένους. 420-340 π. Χ. “Isée. Discours,
2nd edn.”, Ed. Roussel, P.Paris: Les Belles Lettres, 1960.Section 42, line
8. Περί του Δικαιογένους κλήρου (σωστότερο: Κατά Λεωχάρους εγγύης), γράφτηκε μεταξύ
393-387 π.Χ.
ἐκεῖνοι ἐκ τῶν περιόντων, μνημεῖα τῆς αὑτῶν ἀρετῆς, ἀνέθεσαν, τοῦτο μὲν
ἐν Διονύσου τρίποδας, οὓς χορηγοῦντες καὶ νικῶντες ἔλαβον, τοῦτο δ' ἐν
Πυθίου· ἔτι δ' ἐν ἀκροπόλει ἀπαρχὰς τῶν ὄντων ἀναθέντες πολλοῖς,
ὡς ἀπὸ ἰδίας κτήσεως, ἀγάλμασι χαλκοῖς καὶ λιθίνοις κεκος-
μήκασι τὸ ἱερόν. Αὐτοὶ δ' ὑπὲρ τῆς πατρίδος πολεμοῦντες ἀπέθανον,
Δικαιογένης μὲν ὁ Μενεξένου τοῦ ἐμοῦ πάππου πατὴρ στρατηγῶν ὅτε ἡ
ἐν Ἐλευσῖνι μάχη ἐγένετο, Μενέξενος δ' ὁ ἐκείνου ὑὸς φυλαρχῶν τῆς
Ὀλυνθίας ἐν Σπαρτώλῳ, Δικαιογένης δὲ ὁ Μενεξένου τριηραρχῶν τῆς
Παράλου ἐν Κνίδῳ. Τὸν μὲν τούτου οἶκον σύ, ὦ Δικαιόγενες,
παραλαβὼν κακῶς καὶ αἰσχρῶς διολώλεκας, καὶ ἐξαργυρισάμενος πενίαν
ὀδύρῃ, ποῖ ἀναλώσας; Οὔτε γὰρ εἰς τὴν πόλιν οὔτε εἰς τοὺς φίλους φανερὸς
εἶ δαπανηθεὶς οὐδέν. Ἀλλὰ μὴν οὐδὲ καθιπποτρόφηκας· οὐ
γὰρ πώποτε ἐκτήσω ἵππον πλείονος ἄξιον ἢ τριῶν μνῶν· οὐδὲ
κατεζευγοτρόφηκας, ἐπεὶ οὐδὲ ζεῦγος ἐκτήσω ὀρικὸν οὐδεπώποτε ἐπὶ
τοσούτοις ἀγροῖς καὶ κτήμασι.
71
416 π. Χ. -Ιστορία του Πελοποννησιακού Πολέμου (μετάφραση Βενιζέλου

...31 Οκτ 2011 - Χ. 4 Έτος 15ον : 417 - 416 π.Χ. 5 Έτος 16ον: 416-415 π.Χ.
..... τα Στάγειρα, η Άκανθος, η Σκώλος, η Όλυνθος, η Σπάρτωλος, και δεν
θα είναι ...
400 π. Χ. -
Macedon, Bottiaiai (Spartolos) AE 16. Circa 400-348 BC. Laureate head
of Apollo right / BOTTIAIΩN, kithara. SNG...
4ος π. Χ. Σπάρτωλος - Spartolos, unlocated Classical polis in W Halkidiki
Macedonia ... During the 4th century Spartolos was a member of the
Chalkidian Federation.
385 π. Χ. -Sale For Bottiaiai Spartolos Ae15 385-350 Bc Artemis Kithra.

Uncover hidden deals for Bottiaiai Spartolos Ae15 385 350 Bc Artemis
Kithra. Buy Bottiaiai Spartolos Ae15 385 350 Bc Artemis Kithra at
unbeatable prices.
381 π. Χ. -Η Σπάρτωλος φαίνεται, ωστόσο, ότι κάποια στιγμή αργότερα
έγινε και πάλι μέλος της Αθηναϊκής Συμμαχίας. Αναφέρεται και πάλι σε
σχέση με τον Σπαρτιάτη Τελευτία, την επίθεση του και πολιορκία της
Ολύνθου το 381 π.Χ.,
352 π. Χ. -Μακεδονία (Χαλκιδική-Σπάρτωλος) ;352 π.Χ., SEG XLVI
804.5 ...
349 π. Χ. -H Βοττική λεηλατήθηκε ξανά στη διάρκεια των Ολυνθιακών

πολέμων (349 π.Χ.) από το Χαριδίμη. Από τα μέσα του 4ου π.Χ. αιώνα
παύει η χρησιμοποίηση του ονόματος Βοττική στην Μακεδονία.
348 π. Χ. -Mines, Olives and Monasteries Aspects of Halkidiki’s

Enviromental History First published by Epikentro Publishers and
PHAROS books • Thessaloniki 2015.
The mosaics of the houses of Olynthos are the oldest surviving Greek
examples. Luxurious villas were also excavated east of the ancient city.
The study of the houses of Olynthos provides us with information on
72
household organisation, cooking and food preparation, storage of food,

house production (weaving, process of grain, oil production, etc.).
Olynthos was razed to the ground by King Philip II in 348 BC. Spartolos
is the other important city of Vottiki , and was probably located at the
toumba of Nea Syllata.43 Vrea or Veria, recorded by Thucydides as a
colony of Athens, is located at Toumba Veria, near Nea Syllata. The other
Vottiaean cities – Aioleion,45 Milkoros,46 Pleumi,47 Prasilos,48 Sinos,49
and Strepsa50 – are not securely located, although various archaeological
sites of the area have been suggested.
316 π. Χ. -Ο Πλίνιος αναφέρει ότι έκειτο παρά τον Στρυμόνα, κάτωθεν του
όρους Ορβήλου), Γαρησκός (μία από τις πόλεις, από τη συνένωση των
οποίων δημιουργήθηκε το 316/5 π.Χ. η Θεσσαλονίκη από τον Κάσσανδρο.
‘’…των δε συνοικισθεισών ην Απολλωνία και Χαλάστρα και Θέρμα και
Γαρησκός και Αινέα και Κισσός,…’’. (Στράβων, Γεωγρ., Ζ΄ απόσπ. 21),
...Ποτίδαια (ή Ποτείδαια), Πράξιλος, Ράκηλος (ή Ραίκηλος), Σάκος, Σάνη,
Σάρτη, Σερμύλη (ή Σερμυλία), Σέρραι (ή Σίρραι), Σίγγος, Σίνδος (ή
Σίνθος), Σιντία, Σκαμπίς, Σκιώνη, Σκύβρος, Σκύδρα, Σπάρτωλος,
305 π. Χ. -Η τελευταία αναφορά για την Σπάρτωλο (περίπου μεταξύ του
305 π.Χ. ως 297 π.Χ.), δεν αφορά πλέον την πόλη, αλλά για γεωργικά
εδάφη της, σε ένα βασιλικό διάταγμα του Κασσάνδρου σχετικό με την
μίσθωση/παροχή γης στον Περδίκκα, γιο του στρατηγού Κοίνου...
4ος π. Χ. -Νέα Σίλατα Χαλκιδικής Τέλος σύμφωνα με άλλους επίσης
συγγραφείς, η αρχαία πόλη Σπάρτωλος, είναι «τα σημερινά Νέα Σίλατα
Χαλκιδικής» από όπου ήταν και ο ιερέας της πόλης Καλλικράτης που
έζησε τον 4ο αι. π.Χ. και είναι γνωστός από μια επιγραφή αγοραπωλησίας
με μάρτυρες και γείτονες συμπολίτες του. (S.E.G. νοl. 46, επιγρ. 804).
280 π. Χ. -Αντίγονο Γονατά ίσως κατά τό 280 π.Χ. Ή Σπάρτωλος (ίσως ή
σημερινή Πορταριά) όπου νικήθηκε ο Αθηναίος στρατηγός. Ξενοφών,
γυιός του Ευριπίδου από ...
249 π. Χ. -Greek & Roman Geography (ed. William Smith). Spartolus A town of the
Chalcidic peninsula, at no great distance from Olynthus, under the walls of which the Athenian
forces were routed, B.C. 249. It belonged to the Bottiaeans, and was perhaps their capital, and
was of sufficient importance to be mentioned in the treaty between Sparta and Athens in the
tenth year of the Peloponnesian War. Dictionary of Greek and Roman Geography (1854) (ed.
William Smith, LLD).
249 π. Χ. -ΣΠΑΡΤΩΛΟΣ (Αρχαία πόλη) ΧΑΛΚΙΔΙΚΗ. Spartolus A town

of the Chalcidic peninsula, at no great distance from Olynthus, under the
walls of which the Athenian forces were routed, B.C. 249. It belonged to
73
the Bottiaeans, and was perhaps their capital, and was of sufficient
importance to be mentioned in the treaty between Sparta and Athens in the
tenth year of the Peloponnesian War. Dictionary of Greek and Roman
Geography (1854) (ed. William Smith, LLD).
2ος μ. Χ. -Αρποκρατίων. Lexicon in decem oratores Atticos (A.D. 1/2?)
Alphabetic letter sigma lemma 34 line 1 (33) Σόλοι: Ἰσοκράτης
Εὐαγόρᾳ. Σόλοι ἡ μὲν Κυπρικὴ πόλις, ἡ δὲτῆς Κιλικίας, ὡς ἄλλοι τε
ἱστοροῦσι καὶ Ἔφορος ἐν τῇ εʹ.
Τιμο‘κράτει.’ πόλις ἐστὶ τῆς Βοττικῆς ἡ Σπάρτωλος.
(35) Σπερμολόγος: Δημοσθένης ὑπὲρ Κτησιφῶντος.

2ος μ. Χ. -Βαλέριος Ἁρποκρατίων, έζησε τον 2ο αιώνα μ.Χ. Ἀντιφῶν ἐν τῷ
ἐπιγραφομένῳ ῾ἐπιτροπικὸς Τιμο- ῾κράτει.' πόλις ἐστὶ τῆς Βοττικῆς ἡ
Σπάρτωλος. Harpocrationis Lexicon in decem oratores Atticos.
Harpocration, Valerius. Wilhelm Dindorf. Oxonii: E Typographeo
Academico. Oxford. 1853.
1117 μ. Χ. -Meletemata 22, Epig. App. 20. ”Kings and colonists: aspects
of Macedonian imperialism”, by Richard A. Billows, Page 133, (1995),
[…] «Στην περιοχή της Νέας Τρίγλιας δεν έχουν γίνει αρχαιολογικές
ανασκαφές, με αποτέλεσμα να μη γνωρίζουμε ποια πόλη ήταν στη θέση
της. Πιθανολογείται ότι υπήρχε στη θέση της Νέας Τρίγλιας αρχαία πόλη,
με το όνομα Σπάρτωλος στη σημερινή περιοχή Πλατάνια. Η ίδια στα
βυζαντινά χρόνια ονομαζόταν Ζύλη ή Ζγύλη. Κατά το Γάλλο Λεφόρ , στη
θέση του σημερινού οικισμού υπήρχε το Ρουσσαίο (996-1354 ή 1356 μ.Χ.
) το οποίο ήταν αυτοκρατορική γη και κατά το 1117 αποτέλεσε
μοναστηριακή ιδιοκτησία.»
74

Οδυσσέας Γκιλής. ΣΠΑΡΤΩΛΟΣ. Πόλις Βοττικής Εις Χαλκιδικήν. Αποσπάσματα Από Αρχαία Κείμενα. 2019

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Οδυσσέας Γκιλής. ΣΠΑΡΤΩΛΟΣ. Πόλις Βοττικής Εις Χαλκιδικήν. Αποσπάσματα Από Αρχαία Κείμενα. 2019

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

1

Αποσπάσματα από αρχαία και βυζαντινά κείμενα

Χάρτης αρχαίας Χαλκιδικής. Διακρίνεται η Βοττική και η Σπάρτωλος.

Χάρτης αρχαίας Χαλκιδικής. Θρακική Εστία

Χάρτης αρχαίας Μακεδονίας.

Χάρτης αρχαίας Χαλκιδικής. Το γλωσσάριο του Πολυγύρου από τον

Νόμισμα Σπάρτωλος. Macedon, Bottiaiai (Spartolos) AE 16. Circa 400-

Η αρχαία Σπάρτωλος Από τη Βικιπαίδεια, ............................................................................... 6

Η αρχαία Σπάρτωλος Από τη Βικιπαίδεια,

Η τοποθεσία της αρχαίας πόλης δεν έχει ακόμη αποσαφηνιστεί, με βάση

Θουκυδίδης, Ιστορία του Πελοποννησιακού Πολέμου, (έκδοση Societatis

νεκροὺς ὑποσπόνδους κομισάμενοι ἐς τὰς ᾿Αθήνας ἀναχωροῦσι τῷ

οποίαν προς τούτο εζήτησαν, επέστρεψαν εις Αθήνας με το υπολειπόμενον

ὁ μὲν Τελευτίας ἐνταῦθα μαχόμενος ἀποθνῄσκει. τούτου δὲ γενομένου

Η μάχη στην Σπάρτωλο.

Το 431 π.Χ. είχε ξεκινήσει ο Πελοποννησιακός πόλεμος ανάμεσα στους

Οι Αθηναίοι υπό τον Ξενοφώντα εξεστράτευσαν στη Θράκη για να

να νικήσει το αθηναϊκό στρατό. Τότε ήρθαν ενισχύσεις για την ένωση

Θουκυδίδης, Ιστορία του Πελοποννησιακού Πολέμου

Από τη Βικιπαίδεια, Η Πορταριά είναι μεγάλος πεδινός οικισμός και

Σπάρτωλος: Ιππικό και “πυρά” κρίνουν την μάχη… δεινή ήττα

Η πόλη Σπάρτωλος ήταν η πρωτεύουσα των Βοττιαίων. Η πόλη βρισκόταν

Οι δύο αντίπαλες δυνάμεις συγκρούστηκαν έξω από την πόλη πριν οι

Οι ηττημένοι κατέφυγαν στην πόλη και οι Αθηναίοι εφησύχασαν

Υπό την βροχή των βλημάτων οι Αθηναίοι άρχισαν να υποχωρούν. Τότε

Η μάχη στην Σπάρτωλο ξέφυγε από τα τετριμμένα της οπλιτικής

Βοττική Από τη Βικιπαίδεια,

Η Βοττική είναι περιοχή κοντά στην Όλυνθο στη Χαλκιδική. Πήρε το

Η Όλυνθος, ερημώθηκε από τον Αθηναίο στρατηγό Φορμίωνα, αφού

H Βοττική λεηλατήθηκε ξανά στη διάρκεια των Ολυνθιακών πολέμων

Isaeus, Dicaeogenes-(English) (Greek)

Thucydides, The Peloponnesian War-More(2)(English) (English, ed.

Xenophon, Hellenica (ed. Carleton L. Brownson)-(English) (Greek)

Thucydides, History of the Peloponnesian War-More(2)

C.E. Graves, Commentary on Thucydides: Book 5-

Dictionary of Greek and Roman Geography (1854)-More(2)

entry chalcidice-geo: ... in the interior of Chalcidice lay OLYNTHUS,

Sir Richard C. Jebb, Selections from the Attic Orators-

Thucydides, History of the Peloponnesian War (ed. Benjamin Jowett)-

 1. Θουκυδίδης ιστορίες. (5 B.C.) Book 2 chapter 79 section 2

 2. Θουκυδίδης ιστορίες. (5 B.C.) Book 2 chapter 79 section 2

 3. Θουκυδίδης ιστορίες. (5 B.C.) Book 2 chapter 79 section 3

 4. Θουκυδίδης ιστορίες. (5 B.C.) Book 2 chapter 79 section 5

ἥσσηντο, ἐπιτίθενται αὖθις μετὰ τῶν Χαλκιδέων ἱππέων καὶ

 5. Θουκυδίδης ιστορίες. (5 B.C.) Book 5 chapter 18 section 5

 6. ANTIPHON Orat. Fragmenta {0028.008} (5 B.C.) Fragment 16

(16t) ΕΠΙΤΡΟΠΙΚΟΣ ΤΙΜΟΚΡΑΤΕΙ

(16) Σπάρτωλος· Ἀ. ἐν τῷ ἐπιγραφομένῳ Ἐπιτροπι-

(17-20t) ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΚΑΛΛΙΟΥ ΕΝΔΕΙΞΙΝ ΑΠΟΛΟΓΙΑ

(17) ἀντὶ δὲ τοῦ ἀποδεδόμεθα διεθέμεθα εἶπεν Ἀ. ἐν

 7.Ξενοφών. . Hellenica {0032.001} (5-4 B.C.) Book 5 chapter 3

 8. Αρποκρατίων. Lexicon in decem oratores Atticos {1389.001}

 9. Αρποκρατίων. Lexicon in decem oratores Atticos {1389.001}

 10. ARCADIUS Gramm. De accentibus [Sp.] {2116.001} (A.D.

 11. Φώτιος λεξικογράφος. Lexicon (Ε—Ω) (A.D. 9) Alphabetic

Σπαρτωλός: πόλις ἐστι τῆς Ἀττικῆς ἡ Σπαρτωλός.

 12. Φώτιος λεξικογράφος. Lexicon (Ε—Ω) {4040.030} (A.D. 9)

Αποσπάσματα από αρχαία κείμενα

Θουκυδίδης ιστορίες. “Thucydidis historiae, 2 vols.”, Ed. Jones, H.S.,

...ἐπολιορκοῦντο ἐγκαταλελειμμένοι τετρακόσιοι, Ἀθηναίων δὲ

τοὺς τῶν Ἀθηναίων ἱππέας καὶ ψιλούς· εἶχον δέ τινας οὐ

Θουκυδίδης ιστορίες. Historiae Book 5, chapter 18, section 5, line 9

...ξυμμάχους, μήτε τέχνῃ μήτε μηχανῇ μηδεμιᾷ. ἢν δέ τι

Ισαίος. Περί Δικαιογένους. 420-340 π. Χ. “Isée. Discours, 2nd edn.”,