Noong unang panahon, mayroong isang ilog na kilala sa tawag na Tabunagnan.

Ang ilog
na ito ay kilala din sapagkat mayroong mga masasamang element. Pinaglalaruan ng mga ito ang
mga taong nagpupunta sa ilog sa iba’t-ibang paraan. Isang araw, ang magkaibigang sina Tuwan
Putli at Ambaynan at nagplanong pumunta sa nasabing ilog upang mangisda at magsaya.
(SCENE 1, ACT 1)
Tuwan Putli: Mahal kong Muta-Muta, kami ni Ambaynan ay nagplanong pumunta sa ilog.
Lalangoy kami at mangingisda upang maipagluto kita ng para sa hapunan. Maaari mo ba akong
pagbigyan?
Muta-muta: Nagawa mo na ngang magplano ng hindi nagsasangguni sa akin, hindi ba? Kung
talagang nais mong humingi ng aking pahintulot, noon pa man sana ay nagsabi ka na sa akin. Ang
punto mo ngayon ay ipinaaalam mo na lamang sa akin na ika’y pupunta sa ilog.
Tuwan Putli: Pahihintulutan mo ako, hindi ba?
Muta-muta: alam mo kung gaano kita kamahal, Tuwan Putli. Matagal nang walang kinukuhang
buhay ang ilog at ayaw kong ikaw ang mawala ngayong taon.
Tuwan Putli: Kaya ko iyon. Ang mga nawawala lamang sa ilog ay pawang mga matatanda at mga
bata na hirap lumangoy. Ako si Tuwan Putli, ang pinakamahusay lumangoy sa ating nayon, lalo
pa’t sa ilog Tabunganan. Alam mo ‘yan bago mo pa man ako naging kabiyak.
Muta-muta: Sa tingin ko’y wala na tayong pag-uusapan pa. Nais ko lamang ipabatid sa’yo na
masama ang aking kutob sa iyong plano ngunit ikaw naman lagi ang nasusunod, hindi ba? Laging
ikaw ang tama kung kaya’t wala na akong magagawa kundi ang sumang-ayon na lamang.

(SCENE I, ACT 2)
Tuwan Putli: Alam mo Ambaynan, masayang-masaya ako ngayon. Hindi ko na matandaan kung
kailan ako huling nakapunta dito sa ilog.
Ambaynan: Mahal na mahal ka lamang ng iyong kabiyak, Tuwan kung kaya’t pinagbabawalan
ka niyang pumunta dito sa ilog.
Tuwan Putli: oo nga pala. Kailangan kong mangisda. Pinangakuan ko siyang ipagluluto ko ng
aking mahuhuli.
Ambaynan: Ang mabuti pa’y maghiwalay tayo sa panghuhuli upang marami tayong matunton na
lugar ng mga isda.
Namalas muli ni Ambaynan kung gaano kabilis at kahusay lumangoy si Tuwan Putli
maging ang husay nito sa pangingisda. Makalipas ang ilang minute ay naging abala na ang dalawa
sa panghuhuli ng mga isda hanggang sa may nakitang malaking olang si Tuwan na may gintong
sipit. Nais n’yang mahuli ito kung kaya’t walang kapagurang sinundan nya ito hanggang sa ito’y
kanyang madakma. Ngunit ng kanya itong tingnan ay walang olang sa kanyang kamay kundi isa
lamang tuyong dahoon ang naroon.
(SCENE I, ACT 3)
Ambaynan: Tuwan! Tuwan! Tuwan! Tuwan Putli!!! Oras na upang umuwi! Hinahanap na ako ng
aking ama at gayun ka rin, hinahanap ka na din ng iyong kabiyak!
Ambaynan: Tuwan! Tuwaaaaaannnnn!!!! Tuwan Putli, nasaan ka??!!!!

Sa dalampasigan, nakita ni Ambaynan ang buslo na gamit ni Tuwan Putli at ito’y maraming
dugo. Sa di-kalayuan naman ay naroon ang kwentas ni Tuwan. Noo’y nasiguro n’yang mayroong
nangyaring masama sa kaibigan. Mabilis s’yang pumunta sa tahanan ni Muta-muta upang ipaalam
ang nangyari.

(SCENE I, ACT 4)
Muta-muta: Bakit ka nagtatatakbo, Ambaynan? Nasaan si Tuwan? Kanina ko pa s’ya hinihintay.
Ambaynan: Iyan ang dahilan kung bakit ako naparito, Muta-muta. Bigla na lamang nawala sa ilog
si Tuwan Putli at ang nakatatakot pa ay nakita ko ang kanyang buslo na may mga dugo gayundin
ang kanyang kwentas. Patawad Muta-muta, ginawa ko ang lahat upang siya’y Makita ngunit ako
ay nabigo.
Muta-muta: Ito na ng aba ang sinasabi ko. Ang masamang engkanto na naman ang gumawa nito.
Ito ay aking nakita sa aking pangitain ngunit matigas ang ulo ni Tuwan at makasarili kaya tignan
mo ang nangyari.
Ang usapang iyon ay naulinigan ng ama ni Tuwan Putli. Nabigla ito sa kanyang nalaman
kung kaya kagyat na inutusan n’ya si Muta-muta na hanapin si Tuwan.
Mumuta: Anak, magmadali ka at hanapin mo ang aking anak na si Tuwan Putli. Dalhin mo ang
iyong armas at iba pa at magtungo ka sa ilog.
Muta-muta: Ama, ang masamang element ang kumuha kay Tuwan Putli at hindi ko kayang
makipagdigma sa kanila. Ang kaya ko lamang ay ang lumaban sa mga katulad kong mortal gamit
ang aking itak.
Nang marinig ni Mumuta ang pahayag na ito, sandaling nawalan ng pag-asa si Mumuta.
Naluha na lamang s’ya at tumingin sa kalangitan, inisip kung ano ang nararapat na gawin. Bigla
n’yang naalala ang isang nilalang na maaaring makatulong sa kanya.
(SCENE I, ACT 5)
Mumuta: Binata ng alapaap! Binata ng alapaap!!Binata ng alapaap!!! Kung ako’y iyong naririnig,
makipag-usap ka sa akin! Kailangan ko ang iyong tulong! May kumuha sa aking anak na si Tuwan
Putli!
Binata ng Alapaap: Narinig ko ang iyong pagtawag. Paano kitang matutulungan?
Mumuta: Pakiusap, gamitin mo ang iyong kapangyarihan upang mahanap ang aking anak. S’ya
na lamang ang lahat sa akin. Hindi s’ya maaaring mamatay. Gagawin ko ang lahat upang siya’y
makabalik.
Binata ng Alapaap: Sabihin na nating tutulungan kita ngunit ano naman ang magiging kapalit ng
aking pagtulong?
Mumuta: (Nag-isip) Wala akong kayamanan. Ang maibibigay ko lamang sa iyong kapalit ay ang
pagsilbihan ka at maging iyong alipin ngunit sa saklaw ng iyong kapangyarihan, hindi mo
kailanganin ng alipin.
Binata ng Alapaap: Paano kung hilingin kong mapa-saakin ang iyong anak bilang asawa? Wala
na rin namang magagawa ang kanyang kabiyak sa ngayon upang sya’s maibalik.
Mumuta: Pumapayag ako sa iyong nais. Anuman ang naisin mong makuha na may kinalaman kay
Tuwan ay mapapasaiyo, maging kahit ito pa ay ang aking anak. Masusunod ang iyong kahilingan.
(SCENE I, ACT 6)
Pumaroon ang Binata ng Alapaap sa ilog, naghanap sya ng naghanap hanggang sa may nakita
s’yang kaliskis ng buwaya. Nagkaroon ng ideya ang Binata ng Alapaap kung ano nga ba ang
nangyari kay Tuwan Putli kaya nagtungo s’ya sa grupo ng mga buwaya upang ipatanong ang
tungkol sa kanyang sadya ngunit lahat sila ay isa lamang ang sinasabi, “Hindi ko alam. Itanong
mo sa aming pinuno, maaaring mayroon s’yang nalalaman.”
Binata ng Alapaap: Hari ng mga Buwaya, ako’y may hinahanap na magandang dilag. Kaninang
umaga lamang ay lumangoy s’ya ditto ds ilog kasama ang kanyang kaibigan ngunit bigla na
lamang s’yang naglaho. Mayroon ka bang nalalaman sa kung ano ang nangyari sa kanya?
Pinuno ng mga Buwaya: Kaninang umaga lamang ay naghuli ako ng uminom na usa sa ilog, ako
ay nakahuli ng isang hayop na palutang-lutang sa ilog at hindi ko mawari kung ano iyon, basta ko
na lamang iyong inatake at kinain ngunit hindi ako sigurado kung ito ng aba ang iyong hinahanap.
At mayroong natira sa pagitan ng aking mga ngipin. Maaari mo itong kunin at baka-sakaling ito’y
makatulong.
Ibinuka ng buwaya ang kanyang bunganga, sa pagitan ng mga matatalas n’yang mga ngipin
ay nakita ang maliit na bahagi ng kuko ng isang tao na s’ya ngang kay Tuwan Putli. Inihatid ito
ng Binata ng Alapaap kay Mumuta at Muta-muta.
Binata ng Alapaap: Ito lamang ang aking nakuha sa parte ng katawan ni Tuwan Putli. S’ya ay
aksidenteng nakain ng pinuno ng mga buwaya sa ilog sapagka’t napagkamalan s’ya nitong isang
usa.
Muta-muta: Ang aking mahal na si Tuwan Putli ngayo’y isa na lamang bahagi ng kuko ang natira.
Hindi nararapat ang nangyari sa kanya.
Mumuta: Kagaya ng ating napagkasunduan, ano man ang bahagi ni Tuwan na iyong makukuha,
ito ay mapasasaiyo. Nais ko sana s’yang handugan ng nararapat na seremonyaa ng mga patay
ngunit upang matupad ang ating kasunduan ay ibibigay ko sa’yo ang kapiraso ng kuko ni Tuwan
bilang pagtupad sa aking sinumpaang pangako.
Umuwi na ang Binata ng Alapaap. Inilagay n’ya ang kapiraso ng kuko ni Tuwan Putli sa
maliit na gintong baul kapagdakay maririnig ang tinig ni Tuwan Putli na nagmumula sa baul at
habang tumatagal ay pabilis ito ng pabilis hanggang sa ito’y sumabog. Lumabas si Tuwan Putli sa
sumabog na gintong baul. Lalo itong bumata at gumanda kumpara sa dati niyang anyo. Nang
malaman n’ya ang nangyari ay pumayag s’yang maging kabiyak ng binata ng alapaap bilang
pagtanaw ng utang na loob sa pagsagip sa kanyang buhay.
(SCENE II, ACT 1)
Naging masaya ang pagsasama ng dalawa bilang mag-asawa ngunit ang kanilang
pagsasama ay natapos din agad sa di inaasahang pagkakataon sapagkat nabighani ng husto si
Binata ng Alapaap sa isang binibini na nangangalang Binibini ng Saytang Dagat. Siya ay asawa
ng isang magiting at matapang na mandirigma na nangangalang Kudaman.
Binata ng Alapaap: Maaari ko bang malaman ang iyong ngalan binibini?
Binibini ng Saytang Dagat: Kilala ako sa lupang ito bilang si Binibini ni Saytang Dagat.
Binata ng Alapaap: Nakita ko na ang lahat ng kababaihan sa lupaing ito at ito ang unang beses
na nasilayan kita. Ikaw ang pinakamagandang nilalang sa dagat, maging sa hangin at lupa.
Binibini ng Saytang Dagat: Mapangahas na salita para sa isang ginoo na kakikilala pa lamang sa
isang binibini. Sa tono ng iyong pananalita ay isa kang likas na mabuladas sa kababaihan.
Binata ng Alapaap: Tingnan natin kung masabi mo ‘yan hanggang sa huli. Ako’y nabighani sa
taglay mong ganda at kaya kong isuko ang lahat maging ang aking asawa, sanbihin mo lamang.
Binibini ng Saytang Dagat: Ako ay mayroon nang kabiyak at s’ya ay si Kudaman.
Binata ng Alapaap: Kamatayan lamang ang makapipigil sa akin upang ibigin ka. Ika’y aking
liligawan umaga man o gabi. Mag-uumpisa akong ligawan ka, mapasakin ka lamang.
Binibini ni Saytang Dagat: Gusto ko ang tiwala mo sa iyong sarili at determinasyon. Pinahahanga
mo ako.
Binata ng Alapaap: Sige na’t tanggapin mo ang bulaklak na ito bilang tanda ng taglay mong
kagandahan.

(SCENE II, ACT 2)

Tuwan Putli: Punong-puno na ako Binata ng Alapaap. Halos hindi ka na umuuwi dito. Ginugol
ko ang buong araw ko sa paglilinis ng ating tahanan at pagluluto, at kapag umuuwi ka natutulog
ka lamang.
Binata ng Alpaap: (Hindi umiimik)
Tuwan Putli: Alam ko, alam ko na mayroon ka nang kinababaliwang ibang babae. Ayaw mo na
bang maglaan ng oras sa aking piling? Hindi mo na ba ako gusto?
Binata ng Alapaap: Patawad. Nais kong humingi ng paumanhin sa iyo, Tuwan Putli ngunit s’ya
na lamang ang nais ko. Siya lamang.
Tuwan Putli: Gayun ba? Dapat sana ay ipinagbigay alam moa gad sa akin. Hindi mon a sana
hiniling na akong iyong maging kabiyak kung wala kang nararamdaman sa akin. Ihahanda ko na
ang aking mga pag-aari.
(SCENE II, ACT 3)
Kudaman: Surutan Tamparan, Ama, nagtungo ako rito upang ibalik sa poder mo ang iyong anak.
Dapat siyang parusahan sa kasalanang pakikiapid. Lahat ng aking nasasakupan ay nagsasabing
siya ay nakikipagkita sa isang lalaki na ang ngalan ay Binata ng Alapaap.
Binibini ng Saytang Dagat: Ama, iyon ay isa lamang masugid na manliligaw. Matigas ang
kanyang ulo at hindi mabali. Oo, totoong minsan kami ay nagkakasalubong ngunit ni minsan ay
hindi ko nilapastangan ang dignidad ni Kudaman para sa binatang iyon.
Surutan Tamparan: Alam mo anak kung ano ang karampatang parusa ng pakikiapid sa ating
pamilya. At kung ikaw ay mapatunayang inosente, wala kang dapat ipangamba sapagkat
mabubuhay ka mula sa pagkakamatay. Bilang iyong ama, ikaw ay aking hahatulan sa pamamagitan
ng pagpugot sa iyong ulo sa salang pakikiapid. Gagawin ko ito isang buwan mula ngayon sa gitna
ng dagat.
Kudaman: Kailangan ko nang umalis ama. Nais kong Makita ang lalaking iyon. Lahat ng ginawa
n’ya sa akin ay may karampatang parusa, maging ito man ay mabuti, ito’y aking susuklian.
(SCENE II, ACT 4)
Sa paglalakbay ni Kudaman para hanapin si Binata ng Alapaap ay may nakita s’yang isang babae
na iyak ng iyak na wala sa sarili. Ang babaeng ito ay si Tuwan Putli.
Kudaman: Anong nangyari sa iyo binibini? Bakit ka narito at umiiyak? Ano ang iyong pangalan?
Tuwan Putli: Ako si Tuwan Putli, anak ni Mumuta. Iniwan ako ng aking kabiyak dahil sa ibang
babae. Alam kong likas lamang sa mga lalaki ang maakit sa maraming babae ngunit sinabi n’yang
ayaw na n’ya sa akin. Para akong basura na itinapon pagkatapos gamitin.
Kudaman: Ako si Kudaman, isang kilalang mandirigma. Hindi tayo magkaiba ng pinagdadaanan.
Ang aking kabiyak ay nagkasala din ng pakikiapid at ngayo’y wala akong maiharap na mukha sa
aking nasasakupan. Nawalan ako ng dangal dahil sa kanyang ginawa.
Kudaman: ngunit alam mo, hindi nararapat sa isang katulad mo ang makaranas ng katulad ng
nararanasan mo. Walang babae sa mundong ito ang dapat makaramdam ng kawalang pag-ibig
mula sa isang lalaki. Hindi ko nais na Makita ang sinumang babae na umiiyak, lahat sila ay dapat
na minamahal.
Tuwan Putli: Isa kang mabuting lalaki. Hindi ka dapat iniwan ng iyong asawa. Iilan lamang sa
mundong ito ang marunong magmahal ng totoo sa mga kababaihan at alam kong isa ka sa mga
iyon. Kung ako ang iyong asawa, gagawin ko ang lahat para sa’yo, para mapasaya ka.
Kudaman: Hindi ba’t iyan ay isang magandang ideya upang mabawi ko ang nawala kong dangal.
Ako ay nagsusumamo sa iyo upang maging iyong kabiyak, ibabangon ko rin ang nawala mong
dangal. Tayo ay magiging isa. At higit sa lahat, ikaw ay aking idedeklarang puqun kung iyong
mamarapatin.
(SCENE II, ACT 5)
Surutan Tamparan: Ito ang araw ng paghahatol. Malalaman ko kung ikaw ba ay tunay na
nagkasala o hindi. Bilang kaparusahan, bilang iyong ama ay pupugutan ka ng ulo sa gitna ng
karagatan. Kung ikaw ay napatunayan na walang sala, ikaw ay babalik mula sa mundo ng mga
patay at muling mabubuhay. Mayroon ka bang nais sabihin?
Binibini ng Saytang Dagat: Kailanman ay hindi ko niluko si Kudaman. Naging interesado ako sa
Binata ng Alapaap ngunit hindi ko dinungisan ang dignidad ng aking kabiyak. Sa ngalan ng
Panginoon ng Dagat, alam kong ako ay walang sala. Alam kong magiging patas ang Diyos.
Surutan Tamparan: Ako si Surutan Tamparan, hari ng karagatan, tagapangalaga ng dagat. Sa
ngalan ng aking pangalan, ikaw ay pinarurusahan ko ang aking anak sa paghuhusga ng espada.

Makalipas ang ilang sandali, nawala at naglaho ang katawan ni Binibini ng Saytang Dagat
ngunit muli itong lumutang at muling nabuo, lumikas sa dagat ng walang ano mang galos at sing-
ganda pa rin ng dati.
(SCENE II, ACT 6)
Muta-muta: Magandang araw, Kudaman. Ako’y naglakbay mula sa malayo upang magbigay ng
proposisyon sa darating na digmaan.
Chieftain of Ligayan: Tama Kalahing Kudaman. Ang mga Ilanon ay naghahanda na upang
sakupin ang ating nasasakupan at kunin ang ating mga asawa. Ang mga pangahas na iyon ay
handang kunin ang ating inang lupa upang lalo pang makapanakop.
Muta-muta: Kung maaari sana ay magsama-sama tayo bilang magkakapatid, tayong mga
pinakamalakas na mga mandirigma ng ating nasasakupan. Kung tayo ay magsasama-sama, walang
makagagapi sa atin. Napag-alaman kong iyo nang katipan si Tuwan at hindi ko ito ikinasasama ng
loob. Ano man ang nangyari ay kagustuhan ng mga panginoon.
Kudaman: Minamahal ko si Tuwan Putli. Higit sa pagmamahal ko sa aking sarili at ako’y
nagpapasalamat na ito’y iyong nauunawaan. Makikita ng mga Ilanon ang kanilang hinahanap.
Hindi ko hahayaang makuha nila ang ating inang lupa. Mula ngayon, ang ating banwa ay
kikilalanin bilang isa at bilang tanda, iinom tayo sa ngalan ng sanduguan. Ito ay gulok ng ating
mga ninuno. Ihalo natin ang ating mga dugo at kaluluwa. kamatayan para sa mga Ilanon.!!
 At isinagawa ng tatlo ang sanduguan. Mula noon, ang kanilang banwa ay kinilala bilang
isa.

Kudaman: Muta-muta, nais kong gumawa ng kalang-banwa para kay Tuwan Putli. Nais kong
manirahan ka muna rito habang inaasikaso ko ang pagdiriwang ng tabad. Ako ay hindi magkanda-
ugaga kaya pumarito ka na muna at bantayan si Tuwan laban sa mga Ilanon. Aayusin ko ang lahat
ng dapat ayusin.

(SCENE III, ACT 1)

Kudaman: Aking mga mensahero, nais kong inyong ikalat sa lahat ng lalaki’t babae sa ating nayon
na inaanyayahan ko sila sa darating na pagdiriwang ng tabad. Ako’y naghanda ng walumpong
tapayan ng alak para sa gaganaping pagdiriwang.
Kudaman: Iparating niyo ito sa lahat. At isa pa, ang hatol sa binata ng alapaap sa salang Tunang
ay hahatulan sa darating na pagdiriwang. At ang tatlong banwa ay naging isa na lamang laban sa
mga Ilanon. ikalat ang balitang ito at kayo ay bibigyan ng karampatang bayad.

(SCENE III, ACT 2)

Kudaman: Magkakaroon ako ng mahabang paglalakbay at ito ay magtatagal ng pitong taon. Ang
aking pangunahing pakay ay magdala ng mga kasuotan para sa aking kabiyak na si Tuwan Putli.
Sasakyan ko ang aking lilang bakaw na si Linggisan.
Muta-muta: Ganoon ba Kudaman? Kung gayun, sino ang mangangalaga sa iyong tahanan at
kaligtasan ng iyong kabiyak?
Kudaman: Ikaw kapatid na Muta-muta. Habang wala ako ay ikaw ang mamamahala sa aking
nasasakupan at poprotekta mula sa mga Ilanon.
Muta-muta: Kung iyan ang iyong nais, kapatid. Buong loob ko itong tinatanggap.

(SCENE III, ACT 3)

Kudaman: Mabuti na lamang at kasama ko si Linggisan sa aking paglalakbay. Dahil dito ay
nakalilipad ako.
Binibini ng Lunting Punay: Napakaganda naman ng iyong bakaw. Ano ang kanyang pangalan?
Kudaman: Ang kanyang pangalan ay Linggisan. Ang pinakamalaki at pinakamalakas na ibon sa
aking nasasakupan.
Binibini ng Lunting Punay: Napakatikas at kagila-gilalas ng iyong ibon. Sana ay makasakay ako
sa kanya pagdating ng araw.
Kudaman: Kung iyan ang iyong nais binibini. Oo nga pala. Ang ngalan ko ay Kudaman, isang
kilalang mandirigma sa aking nasasakupan.
Binibini ng Lunting Punay: Ako naman ay kilala sa tawag na Binibini ng Lunting Punay.
Kudaman: Ako ay mayroong isang malayong paglalakbay, babalikan kita sa oras na ako ay
magtagumpay. At ipinapangako ko sa’yo na tutuparin ko ang iyong pangarap na makasakay kay
Linggisan.
Binibini ng Lunting Punay: Hihintayin kita Kudaman maging magpakailanpaman.
Kudaman: Kung kasing-ganda mo ang maghihintay sa akin, gagawin ko ang lahat.

(SCENE III, ACT 4)

Surutan Tamparan: Ito ang lahat ng mga kasuotan na aking pag-aari. Lahat ng mga ito ay may
sariling kwento at nagmula pa sa aking mga ninuno. Ito ay nagpasa-pasa na sa aming mga
henerasyon.
Kudaman: Lahat ng mga iyan ay magaganda at maayos ang pagkakayari. Hindi kapani-
paniwalanag ito’y sobrang tanda na at yaring sobra pa rin ang ganda. Ako’y pipili lamang ng iilan
para sa aking kabiyak at mga kamag-anak.
Surutan Tamparan: Siya nga pala, nagdesisyon na ang panginoon ukol sa aking anak na si
Binibini ng Saytang Dagat. Siya ay napatunayan na walang sala. Nais ka n’yang makausap.
Binibini ng Saytang Dagat: Hinahanap ko na ang iyong piling aking matapang na mandirigma.
Ngayon ay napatunayan nang wala akong sala. Nais kong bumalik sa iyong piling.
Kudaman: Ako’y pumapayag sa iyong nais ngunit hindi ako ang magdedesisyon. Pumaroon ka
sa aking banwa. Makipag-usap ka sa aking puqun na si Tuwan Putli. Kapag tinanggap ka n’ya
bilang kapatid, ikaw ay magiging aking ikalawang asawa.
Binibini ng Saytang Dagat: Maraming salamat Kudaman. Ako’y maglalakbay na at paroroon sa
iyong puqun na si Tuwan Putli.
(SCENE III, ACT 5)
Binibini ng Lunting Punay: Magtatatlong taon na mula ng umalis si Kudaman at nangakong
babalik. Darating pa kaya s’ya?
Kudaman: Ako ay nangako at lahat ng aking pangako at salita ay hindi ko binabalewala. Naparito
ako upang tuparin ang iyong hiling, ngunit bago iyan, mayroon akong nais na itanong. Matagal ko
na itong iniisip.
Binibini ng Lunting Punay: Ano iyon, Kudaman?
Kudaman: Nais kong ikaw ay aking maging asawa. Ang aking puqun na si Tuwan Putli ay
pakikisamahan kang mabuti at ituturing ka bilang isang tunay na kapatid.
Binibini ng Lunting Punay: Ako ay lubos na nagagalak. Mula ngayon, ikaw na ang aking hari.
Mula sa araw na ito hanggang sa huli.
Kudaman: Ngayon ay atin nang tuparin ang iyong kahilingan. Sasakay tayo kay Linggisan at
babalik na ako sa aking banwa, sa aking tahanan.
Makaraan ang pitong taon, nakauwi na si Kudaman sakay ni Linggisan kasama ang
kanyang bagong asawa. Sila ay may dalang iba’t-ibang uri ng makukulay na kasuotan mula sa
iba’t ibang banwa para sa paghahanda sa darating na pagdiriwang ng tabad.
(SCENE III, ACT 6)
Tuwan Putli: Sa wakas, aking mahal na Kudaman, ikaw ay narito na. Hinahanap-hanap kita sa
aking piling sa loob ng pitong taon at hindi ko masabi kung gaano ako kalungkot noong mga
panahong iyon.
Kudaman: Maging ako man, Tuwan Putli. Walang araw na hindi ka sumagi sa aking isip. Iniisip
kita mula sa umaga hanggang sa pagpikit ng aking mga mata sa gabi.
Tuwan Putli: Mayroon akong handog sa iyo, mahal. Bumalik na s’ya at sya’y walang sala. Mahal
na mahal ka n’ya at tinatanggap ko sya bilang aking kapatid. Kami ay nangangakong maglilingkod
sa’yo habang buhay hanggang sa kamatayan.
Binibini ng Saytang Dagat: Kailanman ay hindi ko dinungisan ang iyong dignidad. Ikaw ang
pinakamakapangyarihan at pinakamarangal na mandirigma dito sa banwa maging sa lahat ng lugar
na aking alam.
Kudaman: Maraming salamat Tuwan Putli at Binibini ng Saytang Dagat. Ako’y nagagalak na
Makita kayong magkasama. Ako’y may nais na ipabatid sa inyo, sa aking paglalakbay ay mayroon
akong nakilalang binibini na bumighani sa akin at nais kong dumito s’ya sa aking piling upang
matahimik ang aking kalooban.
Tuwan Putli: Maipapangako mo bang magiging tapat ka sa aking kabiyak hanggang kamatayan?
Binibini ng Lunting Punay: Nangangako ako. Saksi ang mortal kong buhay na mayroon ako.
Gagawin ko ang lahat ng aking makakaya upang alagaan ang matapang na mandirigma ito, sa sakit
man o kaginhawaan.
Tuwan Putli: Kung gayon, mula ngayon tayo ay magiging magkakapatid at ituturing ko kayong
mga nakababatang mga kapatid. Gagamitin natin ang lahat ng mayroon tayong upang maging
malakas at masaya si Kudaman.
Binibini ng Saytang Dagat: Ako’y pumapayag basta’t para sa kapakanan ni Kudaman.
Binibini ng Lunting Punay: Sabihin n’yo, sabihin n’yo kung ano ang makapagpapasaya kay
Kudaman at gagawin ko. S’ya ang aking hari at kayo ay aking mga kapatid.
Kudaman: Ngayon ako’y pansamantalang muling maglalakbay upang imbitahan ang Raha at
kumuha ng damit para sa kanya. Mahalagang maimbitahan din ang ibang hari.
(SCENE III, ACT 7)
Binibini ng Punong Ginuu: Ikaw ba iyan, Kudaman? Aking kababata? Naaalala mo pa ba ako?
Kudaman: Maaari ba kitang makalimutan? Ikaw ang anak ng Raha ng Punong Ginuu. Ikaw ang
binibini ng Punong Ginuu. Hindi ko na matandaan kung kailan tayo huling nagkita.
Binibini ng Punong Ginuu: Iyan ba si Linggisan? Ang maliit na bakaw? Ang iyong alaga noon
pa?
Kudaman: Iyan nga. Siya mong nilalaro noong tayo’y mga paslit pa lamang.
Binibini ng Punong Ginuu: Mabuti pa noon. Naaalala mo pa ba na dapat tayo ay mag-iisang
dibdib dahil sa kasunduan ng ating mga magulang?
Kudaman: Oo. Kung hindi lamang sana dahil sa sampung araw na digmaan ng mga mahuhusay.
Kung hindi sana nangyari iyon, ikaw sana ang aking puqun o puno ng aking mga asawa.
Binibini ng Punong Ginuu: Huli na ba ang lahat?
Kudaman: Mayroon na akong puqun.
Binibini ng Punong Ginuu. Ngunit nais ko pa rin na iyong maging asawa kahit na hindi na ang
iyong puqun. Hindi lingid sa iyo na mahal na kita noon pa man.
Kudaman: Pumapayag ako na ikaw ay aking maging kabiyak. Mayroon na akong tatlo, ikaw ang
ikaapat kung iyong mamarapatin.
Binibini ng Punong Ginuu: Iniibig na kita mula noong tayo’y mga bata pa lamang. Noong hindi
ka pa mandirigma at pinuno. At iniibig pa rin kita hanggang ngayon. Ako ang unang babaeng
nagmahal sa iyo at ako ang huling magmamahal sa iyo.
Umuwi na si Kudaman kasama ang kanyang ikaapat na asawa, ang Binibini ng Punong
Ginuu. Masaya naman itong tinanggap ng kanyang mga asawa lalo na’t ito ay kababata ni
Kudaman. Dahil dito, nagpasya na si Kudaman ng bumuo ng malaking tahanan, ng kanyang kalang
banwa kung saan ay doon n’ya ititira ang kanyang mga asawa. Sa pagdiriwang na ito ay isinabay
ang selebrasyon ng tabad. Ang mga kalalakihan ay tumugtog ng mga instrument at ang mga asawa
ni Kudaman ay nagsayaw sa saliw ng musika. Ang mga panauhin ay hinainan ng pagkain at ng
nganga. Ang tabad ay inihain sa lahat ang lahat ng tao ay napuno ang tiyan ng pagakain at alak sa
saliw ng walang humpay na sayawan at tugtugan. Ang selebrasyon ay tumagal ng tatlong araw.
Ngunit bago pa man nangyari ang selebrasyon, isang panaginip ang nagbigay babala kay
Kudaman sa pag-atake ng mga Ilanon na kukunin ang kanilang mga asawa at gagawin itong mga
alipin. Ito ay magaganap sa araw ng kanilang pagdiriwang ng kanyang kalang banwa. Hindi ito
ipinabatid ni Kudaman maliban sa kanyang kasumpang kapatid sa digmaan na si Muta-muta.
Kinumbinsi ni Muta-muta si Kudaman na unahan na nila ang mga Ilanon sa pag-atake bago pa
man nila maisagawa ang kanilang binabalak.
(SCENE IV, ACT 1)
Muta-muta: Kailangan nating maunahan ng ang mga Ilanon sa kanilang masamang layunin ng
magkagayun ay malamangan natin sila. Uunahan natin sila sa gulat upang sila ay matalo.
Kudaman: Ngunit isa lamang iyong panaginip, Muta-muta. Hindi natin batid kung sila ba talaga
ay masamang mithiin.
Muta-muta: May mga kahulugan ang bawat panaginip kapatid.
Kudaman: Pag-iisipan ko kapatid na Muta-muta.
Nang dumating ang araw ng pagdiriwang, si Kudaman at Muta-muta ay naging handa sa
nagbabadyang pag-atake ng mga Ilanon. Samantala, narinig naman ng Binata ng Alapaap ang
musika at tugtugan na nagmumula sa banwa ni Kudaman. Naghanda si Binata ng Alapaap upang
pumunta sa nasabing pagdiriwang ngunit habng nasa daan ay nakita n’ya ang pulutong na mga
mandirigma ng Ilanon. Mabilis na ibinigay ni Binata ng Alapaap ang balita, ngunit ayaw ni
Kudaman na mauna sa pag-atake sapagkat bawal ito sa panginoon ng ampuq at ng humabi na si
nagsalad na ang unang batas ay huwag na huwag magsisimula ng digmaan.
(SCENE IV, ACT 2)
Muta-muta: Sinabi ko na ng aba Kudaman, ang iyong pangitain ay totoo.
Binata ng Alapaap: Nakahanda na kanilang armas at balute. Kailangan na nating kumilos.
Kudaman: Ngunit ito ay labag sa ating paniniwala at sa ating mga Diyos. Hayaan natin silang
umatake sa atin at ibibigay ko ang kanilang nais.
Muta-muta: Mauna silang aatake? Hihintayin mo munang kunin o paslangin nila ang isa sa iyong
mga kabiyak? Napupuno na ako. Kung ayaw mong magwagi, ako gusto ko. Kailangan kong
ipagtanggol ang aking kapangyarihan upang magwagi sa labang ito.
Binata ng Alapaap: Kasama mo ako, Muta-muta. Hindi hahayaan ang mga barbaro’ng iyon ang
maghari sa lupaing ito. Gagamitin ko ang lahat ng aking kapangyarihan upang magapi sila.
Naglaban ang mga Ilanon at sina Binata ng Alapaap kasama si Muta-muta sa itaas ng
bundok at ng kalangitan sa loob ng pitong taon habang si Kudaman ay kinakalma ang sarili at
tinitimbang ang tama at mali. Ngunit isang araw ay nakarating sa kanya ang balitang malubhang
nasugatan ang kapatid sa digmaan na si Muta-muta. At dahil dito ay napagpasyahan ni Kudaman
na lumahok na sa digmaan. Ngunit s’ya ay pinagbawalan ng kanyang mga asawa. Natakot sila sa
maaaring mangyari kay Kudaman.
Tuwan Putli: Hindi ka namin hahayaang sumama sa digmaan. Lisanin na lamang natin ang
banwang ito at pumaroon sa malayong pook na hindi tayo masusundan ng mga Ilanon.
Kudaman: Tuwan, ito ay aking inang lupa. Ipinagtanggol ng aking mga ninuno ang lupaing ito
hanggang sa kanilang huling hininga at ganun din ang aking dapat na gawin.
Binibini ng Saytang Dagat: Sige na, ipangako mo lang sa amin na babalik ka. Mas nanaisin pa
naming mamatay kaysa mapunta sa mga mababangis at hindi sibilisadong Ilanon. Kailangan ka
namin Kudaman.
Kudaman: Ito ang bulaklak ng balanoy, isang halaman na tumutubo lamang sa kaharian na ito.
sinasabing kasama ito sa mahika ng aking mga ninuno. Kapag ang bulaklak na ito ay namatay
habang ako’y wala, nangangahulugang ako ay pumanaw na. Ngunit kapag ito’y namukadkad,
nangangahulugan namang nagwagi ako sa digmaan.
Binibini ng Lunting Punay: Pakatatandaan namin ang iyong mga binitawang salita, Kudaman.
Binibini ng Punong Ginuu: Mag-iingat ka, isa-isip mong kailangan ka naming apat.
Kudaman: Para sa panginoong nagsalad, patawarin ninyo ako. Ako ay papatay ng maraming
mandirigma ngayon at bukas.
Nakita ni Kudaman ang hindi pantay na laban sa pulutong ng mga Ilanon at ng sugatang si
Muta-muta. Maging ang nanghihina na si Binata ng Alapaap. Kung hindi dumating si Kudaman,
siguradong katapusan na ng dalawa. Sumali na sa digmaan si Kudaman at ipinakita n’ya ang
kanyang gilas at kung bakit s’ya kilala bilang isang magiting na magdirigma at kung bakit s’ya
naging pinuno. Gamit ang kanyang espada na kayang pumutol ng hangin at espasyo at ang kanyang
balute na tila balang makasisira, napaka-imposible n’yang matalo. Isa-isang natalo at namatay ang
mga Ilanon, nagapi sila ni Kudaman katulad ng pagpatay sa mga insekto at mga peste ng buong
determinasyon. Hanggang ni isa man lang sa mga illanun ay wala ng natira at natapos na ang
pitong taong digmaan. At dahil doon ang bulaklak ng balanoy ay tuluyang namukadkad.
Inatasan ni Kudaman si Linggisan na ihatid si Binibini ng Alapaap at Muta-muta pauwi at
siya’y maglalakbay na lamang pabalik sa kanilang banwa. Maghahanap na rin s’ya ng palamuti at
mga alahas para sa kanyang apat na asawa. Sa kanyang paglalakbay, nadaanan n’ya ang tahanan
ng kanyang pinsang si Limbuhanan na kakakasal lamang sa Binibini ng Punong Aguho. Ang
kasalan ay puno ng pagkain at tabad. Naramdaman ni Kudaman ang pagod sa pakikidigma sa mga
Ilanon kung kaya’y siya’y kumain ng husto at uminom ng tabad hanggang sa abot ng kanyang
makakaya. At siya ay tuluyang nalasing at makatulog. Nang s’ya ay magising, s’ya ay nasa
pangangalaga ng Binibini ng mga Binata.
(SCENE IV, ACT 4)
Binibini ng mga Binata: Sa wakas ay gising ka na. Ikaw ay natulog ng isang lingo.
Kudaman: Ganun katagal? Masyado siguro akong napagod sa naganap na digmaan. Ikaw ba ang
nag-alaga sa akin?
Binibini ng mga Binata: Ako nga. Ang aking pinsan na si Limbuhanan ay nakiusap sa akin,
pinakakain kita sa oras na ikaw ay nalilingat at araw-araw din kitang pinaliliguan.
Kudaman: Isa kang mabuting binibini.
Binata ng mga Binata: Gusto mo ba ng nganga?
Kudaman: Oo, gusto ko, gusto kita.
At ang dalawa ay magkasamang nagnganga sa di mabisag na katahimikan. Bilang
magkatipan mula ngayon sa kanyang paglalakbay pauwi, kailangan n’yang makipagkita sa datu
ng pinakagilid ng daigdig na kilala sa kanyang perlas at alahas. Ibinigay kay Kudaman ang lahat
ng kanyang nais para sa kanyang asawa. Sa kanilang darating na pag-iisang dibdib. Para sa
kanilang gayak sa paglalakbay niya sa tahanan ni Limbuhanan ay makikilala niya ang Binibini ng
Buhangin. Ito ay puno ng mga pasa at sugat.
(SCENE IV, ACT 5)
Kudaman: Maaari ko bang malaman ang iyong ngalan? Bakit puno ka ng sugat at pasa sa iyong
katawan?
Binibini ng Buhangin: Lagi akong sinasaktang ng aking kabiyak sa tuwing ako’y nagkakamali
pag siya’y nalalasing.
Kudaman: Hindi mo ba mahal ang iyong kabiyak?
Binibini ng Buhangin: tatlong buwan na ang nakalipas mula ng kami ay nagging magkatipan.
Kami ay ikakasal sa kagustuhan ng aming mga magulang dalawang buwan mula ngayon ngunit
ayaw ko lalo pa’t ginagawa niya sa akin ang ganito.
Kudaman: Sumama ka sa akin. Mayroon akong sariling kaharian.
Binibini ng Buhangin: Ngunit ‘yan ay labag sa ating batas. Isa iyang tuning. ang kaparusahan ay
kamatayan para sa bababeng kagaya ko.
Kudaman: Kung wala s’yang ginagawang mali sa iyo, iyan ay Tunang. Ngunit ngayon sa iyong
anyo, walang dahilan para manatili sa ganitong kalagayan. Ang lahat ng aking asawa ay
magaganda at ikaw ay hindi nalalayo sa tamang pagkalinga. Maaari ba kitang maging asawa?
Binibini ng Buhangin: Utang na loob ko sa iyo ito. At pag-aaralan kong mahalin ka kagaya ng
pagmamahal ng iyong mga asawa.
Binibini ng Buhangin: Sandali at gagawa muna ako ng liham na ipadadala sa kalapati upang
malaman ng aking katipan ang iyong desisyon.
Kudaman: Ipagtatanggol kita hangga’t ako’y nabubuhay.
Sumipol sa langit si Kudaman at kapagdaka’y dumating ang lilang bakaw na si Linggisan.
Inutusan muli ni Kudaman na ihatid si Binibini ng Buhangin at Binibini ng mga Binata patungo
sa kanyang banwa. Gumawa ng kasulatan si Kudaman na sila’y mga katipan na ni Kudaman.
Babalik si Kudaman sa tahanan ni Limbuhanan upang maimbitahan ang magkabiyak na dumalo
sa kanyang kasal at tulungan s’yang humanap ng mga gintong singsing para sa kanyang mga
asawa.
(SCENE IV, ACT 6)
Limbuhanan: Isa lamang ang paraan upang makakuha ng ginto upang gawing gintong singsing.
Kailangan nilang pumunta sa sultan ng ibang daigdig, dahil sa kanya lamang matatagpuan ang
gintong bundok. Ang sultan ay hindi tumatanggap ng maliit na kabayaran. Mas nanaisin n’yang
palawigin ang kanyang lakas. Kung ano ang pwede mong ihandog sa kanya ay isang pulutong ng
mga mandirigma.
Kudaman: (Gumawa ng tabako at sinindihan. At mula sa usok ay isa-isang nangabuhay ang
pulutong na mandirigma ng mga Ilanon.) Kaya ko s’yang bigyan ng mga mandirigma hangga’t
gusto n’ya.
Limbuhanan: Nakarating sa akin na mayroong kambal na anak ang sultan. Nais n’ya itong ikasal
sa ibang hari upang lumawak ang kanyang nasasakupan. Maaari n’yang ialok ang kanyang mga
anak para sa’yong kaharian.
Kudaman: Ano ang kanilang mga pangalan?
Limbuhanan: Ang Binibini ng Huling Antas at Binibini ng Langis.
(SCENE IV, ACT 7)
Sultan ng Ibang Daigdig: Narito ang bungkos ng ginto ngunit dapat mong pakasalan ang aking
mga anak.
Kudaman: Sila ba’y pumapayag?
Binibini ng Langis: Ang iyong ngalan ay bukang bibig ng iba’t-ibang kaharian. Ang mga kwento
ng iyong lakas at kagitingan ang kakantahin magpakailanman. Sino bang babae ang hindi papayag
na ikaw ay maging katipan?
Binibini ng Huling Antas: Hindi ako ang tipo ng babae na may gusting kahati sa aking asawa
ngunit para sa’yo, papayag ako.
Sultan ng Ibang Daigdig: Heto ang nganga at mula ngayon, ang daigdig na ito at ang kaharian ni
Kudaman ituturing na parang isa.
(SCENE IV, ACT 8)
Kudaman: Mag-iisang buwan na ngayon, di pa rin tumitila ang ulan.
Limbuhanan: Maging ang kidlat, hinihiling ko na ang Binibini ng Kalawakan ay tumigil na.
Kudaman: Ano ang bumabagabag sa kanya?
Limbuhanan: Tuwing ika-anim na buwan ng taon hanggang sa ikasampu, ang binibini ng
kalawakan ay pinarurusahan ang sangkatauhan.
Kudaman: At bakit n’ya pinarurusahan ang sangkatauhan?
Limbuhanan: Noon ang Binibini ng Kalawakan ay ang narahuyo sa Binata ng Buwan ngunit, ang
Binata ng Buwan ay minamahal ang Binibini ng Araw at tuwing ang Binata ng Buwan at Binibini
ng Araw ay nagkikita, isang malaking anino ang sumasakop sa sangkatauhan bilang tanda ng
kanilang pagmamahal.
Kudaman: Kung kaya’t naging miserable ang Binibini ng Kalawakan.
Binibini ng Kalawakan: Naririnig ko ang inyong pag-uusap mga mortal. Kayong lahat ay dapat
na mawaksi dahil sa inyong makamundong kagustuhan.
Kudaman: Hindi lahat ng lalaki ay katulad ng Binata ng Buwan. Sa paanong paraan ka
maniniwala? Patutunayan ko sa iyo.
Binibini ng Kalawakan: Kung kaya mong pausbungin ang buhay sa kabila ng walang tigil na
ulan sa ikalabing-isa ng buwan.
Naghintay ng dalawang buwan si Kudaman bago ang ikalabing-isa. Dito gamit si Linggisan
ay mangunguha sila ng iba’t ibang hayop sa iba’t ibang lugar. Maging ng puno at mga halaman.
Unti-unting umusbong at dumami ang mga hayop, puno at halaman. At mula noon, ang tubig at
lupa ay naging simbolo ng buhay. Dahil dito ay nagroon ng tag-init at tag-ulan. Ang tag-araw ay
sumisimbolo sa kadakilaan ni Kudaman at ang tag-ulan ay ang kapighatian ng Binibini ng
Kalawakan sa Binata ng Buwan at tuwing sasapit na ang Binata ng Buwan ay lalapit sa mundo ang
tubig ng kalawakan ay siya pa ring mararahuyo.
(SCENE IV, ACT 9)
Kudaman: Ginawa ko na ang iyong hiling.
Binibini ng Kalawakan: Oo, at dahil doon, uusbong ang buhay halos sa buong taon.
Kudaman: Kailanman ay hindi ito sumagi sa panaginip ko at alam ko na isa kang
makapangyarihang nilalang ngunit maaari ba kitang maging asawa?
Binibini ng Kalawakan: Napatunayan mo na ang iyong sarili at dahil sa iyong ginawa,
tinatanggap ko na ang iyong hiling.
Dalawang araw na nagniig ang dalawa. Isang Diyos at isang mortal. Ang Binibini ng
Kalawakan ay nagdalang-tao at biniyayaan sila ng anak.
Kudaman: Sa lahat ng aking asawa, ikaw ang kauna-unahang nagdalang-tao.
Binibini ng Kalawakan: Ganoon ba? Kalahating mortal at kalahating Diyos, nais kong ikaw ang
magbigay ng ngalan sa kanya.
Kudaman: Ang kanyang magiging ngalan at Pal-awan. Siya ang magiging simbolo ng buhay, ng
tubig at lupa.
Muling sumipol sa langit si Kudaman at dumating nga si Linggisan. Sinakyan ito ni
Binibini ng Kalawakan at ni Kudaman pauwi sa kaharian ni Kudaman. Nang sila ay makalapag sa
lupa ng kaharian ni Kudaman ay biglang nagbagoo ng anyo si Linggisan. Laking gulat ni Kudaman
sa pangyayaring ito. Hindi n’ya akalaing isang babae pala si Linggisan.
(SCENE IV, ACT 10)
Kawit: Ang tunay kong ngalan ay Kawit. Isa akong diwata na nagbabantay sa’yo noon pa man.
Ang aking mga ninuno ay nabubuhay upang paglingkuran ang inyog angkan mula sa iba’t-ibang
henerasyon. Kami ang likas ninyong asawa. Ang pinagsamang dugo ang angkan ng mga hari at
magigiting na mandirigma.
Kudaman: At bakit mo sinasabi sa akin ngayon ito?
Kawit: Napag-alaman kong ikakasal ka na sa siyam mong asawa.
Kudaman: Oo, ngunit dahil sa iyong pagtatapat, marahil ay maging sampu na.
Kawit: Kung nais mong mapanatili ang angkan ng mga hari sa iyong dugo kailangan natin itong
gawin.
Kudaman: Linggisan, buong buhay ko ay kasama kita. Sa aking palagay ay karapat-dapat kang
maging aking asawa.
Kawit: Buong buhay kitang pagsisilbihan kahit na wala pa ang siyam mong asawa.
Kudaman: Mahalaga ka sa akin.
Kawit: Ang ating buhay ay magkadugtong. Kapag ikaw ay namatay, ako’y mamamatay din. Ito
ang kapalaran ng ating lahi at ng mga ninuno. Mula pa noon, ang diwata ay magiging bakaw upang
paglingkuran ang mga mandirigma at hari sa kanilang paglalakbay.
Kudaman: Hindi ko akalain na ganito ka kaganda.
At sa wakas, ang pinakahihintay na kasal ay sumapit na. Lahat ng asawa ni Kudaman ay
naroon. Sa araw na iyon ay puno ng perlas at mga alahas ang kanyang sampung asawa na
binagayan ng makukulay na kasuotan at sila’yy naging sentro ng atensyon. Ang babaylan na
magdaraos ng seremonya ay si Limbuhanan na mayroong sampung gintong singsing na mula kay
Kudaman.
Ang ritwal ng bigay kaya ay nagsimula na. Ito ay tradisyon kung saan maghahandog ng
kayamanan ang babae para sa kanyang asawa kapalit ng pagbibigay ngalan gamit ang angkan ng
lalaking asawa.
Tuwan Putli: Ang ngalan ko’y Tuwan Putli, at ang aking handog ay ang regalo ng Panginoon na
kung saan ay mahika at mirakulo ay darating sa oras ng pangangailangan.
Binibini ng Saytang Dagat: Ako ang Binibini ng Saytang Dagat. Ang aking bigay-kaya ay ang
regalo ng karagatan. Ang iyong angkan ay hindi mawawalan ng huling isda magpakailanman.
Binibini ng Punong Ginuu: Ako ang Binibini ng Punong Ginuu. Ang iyong lupa ay magiging
mayaman sa mga puno sapagkat ang ihahandog ko sayo ang handog ng mga puno.
Binibini ng Lunting Punay: Ako ang Binibini ng Lunting Punay. Ibibigay ko sa iyo ang handog
ng mga hayop. Ang iyong lupa ay magiging mayaman sa iba’t-ibang uri ng mga hayop na hindi
matatagpuan sa ibang lupain.
Binibini ng mga Binata: Ako ang Binibini ng mga Binata. Ang ibibigay ko sa iyo ay ang handog
ng kagandahan. Ang iyong angkan ay mapupuno ng kagandahan hindi lamang sa anyo kundi
maging sa espirito at puso.
Binibini ng Buhangin: Ako ang Binibini ng Buhangin. Ang iyong lupa ay hahandugan ko ng
puting buhangin na hindi mapapantayan ng ibang lupain.
Binibini ng Langis: Ako ang Binibini ng Langis. Ibibigay ko sa iyo ang handog kong langis. Ito
ay matatagpuan sa kailaliman ng karagatan at ito ay mapapakinabangan mo sa hinahahrap.
Binibini ng Huling Antas: Ako ang Binibini ng Huling Antas. Ibibigay ko sa iyo ang handog ng
mga yungib kung saan ang ilog at yungib ay magtatagpo at magtatagal ng libong taon.
Binibini ng Kalawakan: ako ang Binibini ng Kalawakan. Ibibigay ko sa’yo ang handog ng
panahon kung saan ang balanse ng ulan at init ay tama para sa pagsuporta ng buhay.
Binibini ng Kawit: Ako ang Binibini ng Kawit. Ibibigay ko sa iyo ang handog ng mga ibon kung
saan ang kalayaan ay matatamasa laban sa mga di kilalang tao at ito ay mananatili hanggang may
natitira pang mga ibon.
Ang ritwal ay ang bulun o ang kasal kung saan ang asawang lalaki ay sumasayaw habang
napapalibutan ng kanyang mga asawa at isa-isa niyang lalagyan ng itim na abo sa kanilang noo
kasabay ng pagsusuot niya ng singsing sa kanyang mga asawa.
(SCENE V, ACT 1)
Limbuhanan: Ito ang batas ng ating lupa, ang Bisara o ang mga autos sa asawang lalaki at babae.

Una: Ang mga asawang babae ay kailangang magtulong-tulong na parang mga tunay na
magkakapatid o higit pa.
Ikalawa: Kapag wala ang asawang lalaki, ang Puqun o unang asawa ang magiging boses ng
pamilya.
Ikatlo: Kailangang pantay-pantay ang tingin ng asawang lalaki sa lahat ng kanyang asawa.
Ikaapat: Hindi maaaring sumiping sa ibang lalaki ang asawang babae hangga’t s’yas pormal na
asawa ng lalaki.
Ikalima: Ang pangunahing responsibilidad ng asawang babae ay bigyan ng anak ang asawang
lalaki.
Ikaanim: Kailangang masiguro ng asawang lalaki na ligtas sa gutom at kapahamakan ang kanyang
mga asawa.
Ikapito: Nararapat na maging responsible ang asawang lalaki sa kanyang asawang babae sa oras
ng pangangailangan.
Ikawalo: Kapag nagkasakit ang asawang lalaki, lahat ng kanyang mga asawa ay dapat na
manilbihan sa kanya.
Ikasiyam: ang anak na lalaki ay sasanayin upang maging mandirigma at isang hari.
Ikasampu: Ang anak na babae ay sasanayin sa pangangaso at bilang isang reyna.
Nang matapos na ang lahat ng mga utos, oras na upang sumayaw ang mga asawa sa saliw
ng musika at nang matapos ito, saka pa lamanG inihanda ang isang daan at walumpong tabad. Ang
lahat ng lalaki at babae ay uminom. Ang mga asawa naman ni Kudaman ay nasa gitna ng
selebrasyon. Si Mumuta na ama ni Tuwan Putli ay ibinaba ang hatol laban sa salang tunang o agaw
sa pagitan ni Kudaman at ng Binata ng Alapaap.
(SCENE 5, ACT 3)
Mumuta: Natapos na ang pagpapasya. Ang salang tunang laban sa aking anak na si Tuwan ay
napagpasyahan na. ang tunang ay walang bisa dahil sa katotohanang ang Binata ng Alapaap ang
unang narahuyo sa Binibini ng Saytang Dagat. Ngunit bawal pa rin sa ating batas na sumama sa
ibang lalaki hangga’t ito ay may katipan pa kaya’t ito ang aking pasya.
Mumuta: Ako si Mumuta, ama ni Tuwan Putli ay hinahatulang hatiin sa dalawa si Tuwan. Ang
bawat piraso ay mapupunta sa magkabilang panig.
Hinati ni Kudaman si Tuwan gamit ang kanyang sundang. Nahati si Tuwan sa dalawa at
lumabas na para bang siya’y lumabas na kambal na tuwan putli ngunit mas lalo pang gumanda at
bumata.
Muli na namang umulan ng tabad sa handaan hanggang sa isa-isa silang malasing. Tumayo
si Kudaman at kinuha ang atensyon ng lahat upang may sabihin.

(SCENE 5, ACT $.)

Kudaman: Kailangan kong Makita ang Sultang ng araw upang Makita ang hinaharap. Nais kong
mag nga-nga roon. Ako’y muling aalis para sa isang paglalakbay. Narito ang bulalak ng balanoy.
Kapag ito’y namukadkad, ako’y nagtagumpay na makita ang hinaharap ngunit kapag ito’y
namatay, maaaring ako’y nasunog ng Sultan ng Araw.

Hiniling ni Kudaman sa asawang si Kawit na magpalit ng anyo bilang isang bakaw na si

Linggisan. Ang malakas na mandirigma ay sumakay rito pataas ng pataas hanggang sa hindi na
sila matanaw sa ulap. At mula noon ang bulaklak ng balanoy ay hindi pa namamatay o
bumubukadkad. Ang kanyang mga asawa naman ay matiyagang naghihintay sa pagbabalik ng
kanilang kabiyak na si Kudaman.