PETEZA, CAMILLE R.

2014-42200
PI 100 THX-3 (TTh 2:30-4 PM)

ANG BUHAY NG ISANG BAYANI

Mula pa lang elementarya, bahagi na ng ating pag-aaral ang pagkilala sa iba’t ibang bayani
ng ating bansa. Isa sa mga madalas at paulit-ulit na pangalang maririnig natin ay si Jose Rizal na
tinaguriang pambansang bayani ng Pilipinas.

Isa sa mga mahahalagang aral na napulot ko sa pinanood na dokumentaryo tungkol kay

Rizal ay ang pagiging makapamilya nito.
Si Jose Rizal ay ipinanganak sa Calamba, Laguna noong Hunyo 19, 1861. Isinilang siya ni
Teodora Alonso o mas kilala sa palayaw na “Lolay” na muntik pang ikamatay nito. Malaki ang
naging bahagi ng ina ni Rizal sa kaniyang buhay. Siya ang nagsilbing unang guro nito. Ang ina ni
Rizal ay isang matematika na may hilig sa literatura at galing sa pagsasalita ng wikang Espanyol.
Dahil sa kaniyang malakas na personalidad at pag-sisikap, naging malalim ang impluwensya niya
sa paghubog ng mga pagkatao hindi lang ni Rizal pero pati na rin ng kaniyang iba pang mga anak.
Si Teodora ang nagturo sa kaniyang mga anak ng pagbasa at pagsulat kaya naman naging
mapagmahal sa karunungan ang mga ito. Hindi mapagkakaila na isang mahalagang pigura ang
nanay ni ni Rizal sa kaniyang buhay.

Malapit din sa kaniyang ama na si Fransico o “Kikoy” si Rizal. Kahit na malaki na ang
kanilang agwat sa edad ay hindi naging alintana ito upang maging malapit ang isa’t isa. Siya ay
itinuturing na isang huwaran ni Rizal sapagkat siya ang nagbigay ng edukasyon at tirahan sa
kanilang pamilya.

Ayon sa mga kapatid ni Rizal, isa siyang tahimik na bata. Bilang bata, madaling mabighani
si Rizal sa iba’t ibang bagay na nakikita niya sa kaniyang paligid. Mahilig siyang magpinta at
humugis ng mga pigurin. Bilang isang mag-aaral, mahalaga ang pagkakaroon ng malalim na
kuryosidad tulad ng batang Rizal dahil sa pamamagitan nito mas lumalawak pa ang ating mga
kaalaman at lalo pang lumalalim ang ating paghahangad na matuto ng mga bagay-bagay.

Noong siyam na taon pa lang si Rizal ay napilitan na siyang mahiwalay sa kaniyang

pamilya upang mag-aral. Hindi naging madali ang pag-aaral ni Rizal noon dahil sa kabila ng
reputasyon niya bilang isang mabait na estudyante ay palagi pa rin siyang nakatatanggap ng palo
sa mula kaniyang maestro. Ngunit ang dalang sakit nito ay hindi maikukumpara sa mga mas
masasakit pang pangyayari sa buhay ni Rizal na tunay namang nagdulot ng mga malalim na sugat
sa kaniyang mga alaala.
 Nakulong ng dalawa at kalahating taon ang ina ni Rizal sa paratang na tinangka nitong
lasunin ang asawa ng isa sa mga kapatid ni Rizal. Naging malupit ang alkalde sa kaniya at pinilit
na aminin ni Lolay ang kasalanang hindi naman niya ginawa. Labis ang naging pagdaramdam at
kalungkutan ng pamilya ni Rizal ng mga panahong iyon. Dahil sa nangyari sa kaniyang ina, naging
mas mailap si Rizal sa pagkakaibigan at naging mas mahirap na para sa kaniya ang magtiwala sa
iba. Ito ay isa ding aral para sa akin na hindi lahat ng aking ituturing na mga kaibigan o bisita ay
may magandang hangarin o intensyon sa akin.

Pagkatapos noon, dinala si Rizal sa Maynila upang ituloy ang kaniyang pag-aaral. Dito
naranasan niya ang tagumpay at hirap ng pagiging estudyante sa siyudad. Muntik ng hindi
tanggapin si Rizal sa Ateneo noon dahil sa kaniyang matamlay ng pustura. Hindi naging madali
ang pag-aaral niya doon dahil kumpara sa karamihan, siya ay hindi pa kagalingan sa wikang
Kastila. Bukod dito, malumbay pa rin si Rizal dahil sa sinapit na kaniyang ina. Kaya naman naging
sandalan niya ang simbahan at pag-darasal noong mga panahong iyon.
Bilang isang mag-aaral na lumaki sa isang Katolikong pamilya, alam ko ang mahalagang
papel ng Diyos sa aking buhay. Tulad ni Rizal, sa tuwing ako ay nakararamdam ng lumbay lalo na
kapag malayo sa aking pamilya, sa Diyos ako lumalapit sa pamamagitan ng pagdarasal. Ito marahil
din ang isa pang mahalagang aral na aking natutunan sa buhay ni Rizal.

Nagpatuloy ang pag-aaral ni Rizal at kalaunan ay nakapagtapos ng sekondarya.

Ipinagpatuloy niya ang pag-aaral ng kolehiyo sa Ateneo kung saan mas umusbong ang kaniyang
galing. Mas pinatalas pa ni Rizal ang kaniyang abilidad sa wikang Espanyol. Nakapagsulat siya
ng iilang tula at nakapagsalin pa ng tula mula sa wikang banyaga. Nakatanggap ng limang medalya
si Rizal nang magtapos ng kolehiyo ngunit imbes na matuwa ay mas nalungkot siya sa dumating
na panahon ng paglisan niya ng pamantasan.

Muling nagbalik sa pag-aaral si Rizal sa Unibersidad ng Santo Tomas. Nag-aral siya dito
ng pilosopiya. Kumuha rin siya ng kurso na agrimasura sa Ateneo upang pagbigyan ang nais ng
kaniyang ina na makatulong siya sa gawaing bukid sa Laguna. Ngunit pagkaraan ng isang taon
nagpasya si Rizal na mag-aral na lamang ng medisina dahil nalaman niya na nabubulag na ang
kaniyang ina. Tunay na isang makapamilyang tao si Rizal dahil hindi pa rin nawawala sa kaniya
ang pag-aalala sa kaniyang ina na si Teodora. Nakakamangha na kahit hindi madaling mag-aral
ng medisina ay ipinagpatuloy niya ito sa hangaring mapagaling ang kaniyang nanay. Tunay na
dapat tularan ang kaniyang ginawa sa pagdedesisyon na ito dahil hindi lamang niya inisip ang
ikabubuti ng sarili kung hindi pati na rin ang kapakanan ng iba.

Habang nagbabakasyon sa Biñan, may nangyari na namang pang-aalipusta na malubhang

nakaapekto sa pagkatao ni Rizal. Nakalimutan ni Rizal na saluduhan ang isang tinyente ng
guwardiya sibil habang papauwi siya. Tatlong hagupit ang kaniyang naranasan noon at inilapit pa
niya ang kaso sa Malacañang ngunit siya ay hindi naman pinansin. Ito ang naging simula sa
pagkamulat ni Rizal sa pang-aapi na nararanasan ng mga Pilipino sa panahong iyon sa ilalim ng
mapang-aping lipunan at pamahalaan.
 Nanalo si Rizal ng unang gantimpala sa isang patimpalak pangpanitikan. Nang siya ay
umakyat ng entablado, walang pumalakpak dahil siya ay isang Pilipino o Indio. Ngunit hindi
pinanghinaan ng loob si Rizal dahil dito at mas lalo pang tumibay ang hangarin niya na
magsumikap. Sa lipunan natin ngayon kung saan madami ang nakatingin sa ating bawat galaw,
dapat ay maging tulad din tayo ni Rizal na hindi basta-bastang nagpapaapekto sa ano mang
sasabihin ng ibang tao dahil mas kilala natin ang ating sarili at ang mga kaya nating gawin.

Muling nagpatuloy si Rizal sa kaniyang pag-aaral ng medisina. Mula sa suporta ng iba’t

ibang tao lalo na kaniyang nakatatandang kapatid, naglayag si Rizal patungong Europa. Noong
una ay labis na lumbay ang kaniyang nararamdaman pero humapa at napalitan din ng
pagkamangha sa pagtuklas ng bagong lugar. Patuloy ang naging komunikasyon ni Rizal sa
kanyang pamilya sa pamamagitan ng pagsulat at pagpapadala ng mga liham. Katulad niya ay
nalungkot ang kaniyang pamilya nang malamang siya ay lumisan. Tinipid ni Rizal ang sarili sa
maraming bagay maliban sa libro, mga tiket sa teatro, at paminsang paglilibang hanbag siya ay
nasa Espanya.

Naiintindihan ko ang karanasan ni Rizal na mahiwalay sa pamilya sa paghahangad pa ng

mas nakabubuting edukasyon. Katulad niya, ako rin ay nagkaroon ng pagkakataon na magtungo
sa ibang bansa upang mag-aral. Hindi naging madali lalo na at sanay akong kapiling ang aking
mga magulang at tatlong kaptid. Pero tulad ni Rizal, ang lumbay ay napalitan ng pagkabighani sa
bagong lugar kung saan ako naparoon. Bilang mag-aaral, marahil ay may mga pagkakataon na
kailangan natin magsakripisyo para sa ikabubuti ng ating buhay at ng lagay ng mga taong mahal
natin. Kahanga-hanga ang naging tibay ng loob ni Rizal ng mga panahong iyon lalo na at hindi
naman ganoon pa kadali ang komunikasyon katulad ngayon na may kompyuter at telepono na
maaring magamit.
Dahil sa mga nagbukas na oportunidad, ang pagkakilala niya sa iba pang mga Filipinong
intelektwal, ay unting onti nang namumulat si Rizal sa mga liberal na mga ideya. Mas nakita ni
Rizal ang kaibahan ng pamumuhay sa Pilipinas kung saan mas konserbatibo hindi tulad ng
Espanya na napakaliberal. Madami ding natutunan si Rizal mula sa mga klase niyang pilosopiya
na pinupunto ang katuwiran at hindi lang basta relihiyon at bulag na pananampalataya.

Makikita ang naging mas politikal na si Rizal nang magbahagi siya ng talumpati sa
pagkapanalo ng mga Pilipinong pintor na sina Hidalgo at Luna. Nang malaman ni Leonora ang
ginawa ng kaniyang anak ay nagkasakit siya dahil sa labis na pag-aalala na hindi na makakauwi
muli ang kaniyang anak sa Pilipinas.

Nagmungkahi si Rizal na umuwi na ng Pilipinas dahil may panahon na hindi siya

kaagarang mapadalhan ng pera dahil sa pagbagsak ng presyo ng asukal. Ngunit napagkasunduan
ng pamilya na huwag muna siyang umuwi upang makapagsanay pa sa Paris ng optalmolahiya.
Doon ay natutunong manggamot si Rizal ng iba’t-ibang deperensya sa mata.
 Hindi mapagkakaila ang suporta ng pamilya ni Rizal sa kaniyang pag-aaral. Katulad niya
ay nagsasakripisyo at nagsusumikap din sila upang matulungan siya sa kaniyang edukasyon. Itong
pag-uugali na ito ay marahil nakaukit na sa bawat pamilyang Pilipino. Ang pamilyang Pilipino ay
palaging handang magsakripisyo para sa bawat isa. Sa tingin ko ito din ay isang aral na dapat
pagtuunan sa tuwing itinuturo si Jose Rizal sa mga paaralan dahil ito ay naging importanteng parte
ng kaniyang buhay.

Naging mabuting kaibigan din si Rizal ng siya ay nasa Europa. Nang kapusin siya sa pera
ay pinahiram siya ni Juan Luna dahil sabi nito ay may naitatabi pa naman siya. Sinuklian naman
ito ni Rizal ng pagtulong sa pamamagitan ng pagiging modelo sa mga ipinipinta ni Juan Luna.
Naging kaibigan niya din si Ferdinand Blumentritt sa pamamagitan ng pagpalitan nila ng sulat.
Ipinakilala ni Ferdinand si Rizal sa mga prominenteng iskolar sa Europa. Kalaunan ay naging ama-
amahan, tagapayo, tagapagtanggol, at tagahanga ni Rizal si Ferdinand. Isa pa sa mga naging
kaibigan ni Rizal ay si Máximo Viola na nagdala sa kaniya sa doktor nang siya ay nagkasakit dahil
sa hindi pagkain ng tama. Siya din ang nag-abono sa kabuoang presyo para mailimbag ang Noli
Me Tangere.

Samakatuwid, napaka-importante na marunong ang isang tao na makipag-kaibigan lalo na

sa lugar na sadyang wala ka naming kakilala. Sa pagkakaibigan, makakahanap ka ng pamilya sa
isang malayong lugar na masasandalan mo sa oras ng pangangailangan.

Ang Noli Me Tangere ang naging sandata ni Rizal upang tuligsain ang mga pang-aaping
dinadanas ng mga Pilipino sa kamay ng mga Espanyol. Nagpasya siyang bumalik ng Pilipinas
upang patunayan ang intensyon ng kaniyang pagsulat ng nobela. Gusto niyang patunuyan na hindi
lamang malakas ang loob niyang magsulat dahil malayo siya sa panganib. Noong siya ay dumating
ng bansa, kasalukuyan pa lamang sinusuri ng mga prayle ang kaniyang ginawang pagsulat.

Samantala, naging mainit ang pagtanggap ng mga pangkaraniwang tao kay Rizal sa
kaniyang pagbabalik sa Pilipinas lalo nang malamam nila ang husay niya sa panggagamot. Ngunit
pagkaraan ng tatlong linggo, nangyari na ang inaasahan niya at siya ay ipinatawag ng gobernador
heneral sa Malacañang dahil sa reklamo ng mga prayle tungkol sa kaniyang nobela.

Nilisan muli ni Rizal ang Pilipinas dahil sa mga problemang hinaharap niya. Nagtungo siya
sa bansang Japan upang doon muna mamalagi. Pagkatapos ay naglakbay din siya papuntang
Amerika na binansagan niyang dakilang bansa. Ngunit sa kabila ng pagiging dakilang bansa sinabi
niya rin na may mga depekto pa rin ito dahil hindi tunay na malaya ang mga tao rito. Sunod naman
na kaniyang pinamalagian ang Ingglatera kung saan pa siya nagkaroon ng iba pang mga kaibigan.

Muling nagsulat si Rizal ukol sa Pilipinas. Nang may nadiskubre siyang libro na isinulat ni
Antonio de Morga, matiyaga niyang kinopya ito at sinamahan ng mga kaniyang tala upang ipakita
na hindi totoong walang sibilisasyon ang mga Pilipino bago ito sakupin ng Espanya. Naging
manunulat din siya sa La Solidaridad na isang pahayagang propagandista na inililimbag ng mga
Pilipino sa Espanya.
 Naging mapanaliksik si Rizal noong buhay pa siya at ginamit niya ang kaniyang talino
upang makatulong hindi lang sa sarili kung hindi para sa nakararami, ang sambayanang Pilipino.
Tunay na naging malakas na sandata ni Rizal ang kaniyang husay sa pagsusulat upang labanan ang
mga Espanyol. Hindi nagtagal ay ang kaniyang mga gawa ang magdudulot ng kaniyang
kamatayan. Noong Disyembre 30, 1896 pinatawan ng kamatayan si Rizal ngunit hanggang dulo
ay hindi nagbago ang damdamin ni Rizal para sa inang bayan. Dahil sa kaniyang kabayanihan lalo
pang lumakas ang puwersa ng oposisyon at tuluyang nagwakas ang pamumuno ng Espanya noong
1898.

Ang pag-aaral ng buong kwento ng buhay ni Rizal ay isang magandang paraan hindi
lamang upang makilala siya kung hindi para isalamin ang kasaysayan ng ating bansa. Bukod dito,
hindi maipagkakaila na naging isang mabuting modelo siya ng isang makabayang Pilipino noong
panahon niya. Hindi niya hinayaan na mabura ang kaniyang pagkakakilanlan bilang Pilipino kahit
pa siya ay nalubog sa edukasyon at kulturang Espanyol. Sa halip, ginamit niya pa ito upang mas
mapagtibay ang kaniyang mga abilidad upang lumaban sa hindi makatarungang pamamalakad ng
Espanya.

Bilang estudyante, mahalaga na matutunan at maintindihan pa natin lalo ang mga

sakripisyong ginawa ni Jose Rizal para sa bayan. Maaaring hindi siya perpekto bilang tao ngunit
makikita natin na labis-labis ang ibinigay niya para ipaglaban ang inang bayan.