BUOD NG IBONG ADARNA

Mula sa kahariang Berbanya ay may isang pamilya na ubod ng bait.Sila’y sina

Haring Fernando Donya Valeriana at ang kanilang mga anak ay sina Don Pedro, Don
Diego at Don Juan. Ang tatlong prinsipeng ito ay bihasa sa paghawak ng sandata.
Minsan isang gabi, ang hari ay nanaginip na si Don Juan ay sinaktan ng dalawang
tampalasan at kanilang inihulog sa balon. Ito ang naging dahilan kung bakit siya’y
nagkasakit. Napag-alaman na ang maaari lamang makapagpagaling dito ay ang awit ng
Ibong Adarna na matatagpuan sa bundok ng Taborsa puno ng Piedras Platas.Inatasang
hanapin niDon Pedro ang ibon ngunit siya’y naging bato lamang. Sumunod na ipinadala
ay si Don Diego ngunit pareho lamang ang naging kapalaran nila ni Don Pedro. Kung
kaya, sa ayaw at sa gusto ng hari ay napilitang bigyan ng pahintulot si Don Juan na hulihin
ang Ibong Adarna at hanapin ang kanyang dalawang kapatid. Dahil na rin sa kabutihang
taglay ni Don Juan ay natulungan siya ng ermitanyo sa kanyang pakay. Ngunit inalihan
ng inggit si Don Pedro kung kaya pinagbalakan nila ito ni Don Diego ng masama upang
di sila lumabas na kahiya-hiya sa kanilang amang hari. Nang sila’y makabalik sa
kaharian, ang sakit ng hari ay lalo pang lumubha dahil sa di nila mapaawit ang ibon.
Samantala, si Don Juan ay pinagyaman ng isang matanda kung kaya siya ay
gumaling at madaling nakauwi sa kaharian. Dito na nalaman ng hari ang katotohanan
sapagkat pagkakita pa lang ng Ibong Adarna kay Don Juan ay nagsimula na itong umawit
na ang nilalaman ay isang pagtatapat ng mga naganap. Kundi kay Don Juan, malamang
na naparusahan na ang kanyang dalawang kapatid.
Pinabantayang mabuti ang Ibong Adarna sa tatlong magkakapatid upang di ito
makawala dahilan sa ito ang nakapagpagaling sa hari. Ngunit dahil sa pangalawang
kabuktutan ni Don Pedro ay lumipad ang ibon at si Don Juan ang napahamak. Naglayas
na lamang si Don Juan sapagkat takot siya sa kaparusahang igagawad sa kanya ang
hari sa pagkawala ng ibon.
Ipinahanap ng hari si Don Juan kina Don Pedro at Don Diego. Nagkita ang tatlong
magkakapatid sa Armenya at napagpasyahang doon na lamang manirahan. Nakakita sila
ng balon at tanging si Don Juan lamang ang nagkaroon ng pagkakataong makababa sa
loob nito. Dito ay natagpuan niya sina Donya Juana at Donya Leonora at binantayan ng
higante at ng serpiyente. Ngunit dahil sa galing niya ang bawat isa ay nailigtas ang
dalawang prinsesa. Dito na sumunod ang ikatlong kabuktutang ginawa ni Don Pedro at
Don Juan. Pinutol niya ang lubid na pinaglalambitinan ni Don Juan nang ito’y bumalik sa
loob ng balon upang kunin ang naiwang singsing ni Donya Leonora. Madaling napaibig
ni Don Diego si Donya Juana kung kaya pagbalik sa kaharian ay agad silang nagpakasal
samantalang si Donya Leonora sa kabila ng panunuyo ni Don Pedro ay di naman niya
naibigan.
 Samantala, si Don Juan ay tinulungan ng enkantadong lobo kung kaya madaling
nagbalik ang kanyang lakas. Dumating ang Ibong Adarna at sinabing may isang prinsesa
sa Reyno delos Cristales na siya niyang talagang kapalaran. Di nagdalawang –salita ang
ibon at ito’y kanyang hinanap. Ngunit ubod pala ng bagsik at lupit ang ama ng prinsesang
ito. Ngunit sa kabila ng napakaraming pagsubok sa kanya ng haring Salermo ay
napagtagumpayan niya ito sa tulong ni Maria Blanca na anak ng hari. Ngunit dahil sa
kahigpitan ng hari ay tumakas ang dalawa na taglay ang sumpa ng ama na gagapang si
Maria Blanca na parang kuhol at malilimutan siya ni Don Juan.
Nang sumapit ang dalawa sa kaharian ng Berbanya ay saglit muna iniwan si Maria
sa isang nayon upang mabigyan ng magandang pagsalubong ang prinsesa sa kaharian.
Pagsapit ni Don Juan sa palasyo ay agad sumalubong ang inang reyna at si Leonora
kung kaya nakalimutan niya si Maria.
Itinakda ang kasal nina Don Juan at Donya Leonora. Dumalo si Maria na suot ang
emperatris. Pinilit niyang makaalala si Don Juan sa nakaraan sa pamamagitan ng dala
niyang handog. Ipinilit naman ni Leonora ang kanyang karapatan. Nagpasya ang
Arsobispo na dapat na maikasal si Leonora kay Don Juan. Dito na nagalit si Maria at
pinabaha ang buong kaharian. Dito na natauhan si Don Juan at ipinasya niyang pakasal
na kay Maria samantalang si Leonora ay kay Don Pedro.
Pumalit na hari ng Berbanya si Don Pedro samantalang si Don Juan ay ginawang
hari sa Reyno Delos Cristales.
 BUOD NG FLORANTE AT LAURA

Ang kuwento ng Florante at Laura ay nagsisimula sa isang madilim na gubat sa

may dakong labas ng bayang Albanya, malapit sa ilog Kositong na ang tubig ay
makamandag. Dito naghihimutok ang nakataling Florante na inusig ng masamang
kapalaran. Ang mga gunita niya ay naglalaro sa palagay niya ay nagtaksil na giliw na si
Laura, sa kanyang nasawing ama, at kahabag-habag na kalagayan ng bayan niyang
mahal.
Sa gubat ay nagkataong may naglalakad na isang Moro na nagngangalang Aladin.
Narinig niya ang tinig ni Florante at dali-dali niya itong tinunton. Dalawang leon ang
handang sumakmal sa lalaking nakatali. Pinatay ni Aladin ang dalawang mababangis na
hayop at kanyang kinalagan at inalagaan si Florante hanggang sa muling lumakas.
Ikinuwento ni Florante ang kanyang buhay. Siya ay anak nina Duke Briseo at
Prinsesa Floresca. Muntik na siyang madagit ng buwitre at iniligtas siya ng kanyang
pinsang si Menalipo na taga-Epiro. Sinambilat ng isang halkon ang kwintas niyang
diyamante. Pinadala siya ng kanyang ama sa Atena upang mag-aral sa ilalim ng gurong
si Antenor. Natagpuan niya doon ang kanyang kababayang si Adolfo na kanya ring lihim
na kaaway. Iniligtas siya ni Menandro sa mga taga ni Adolfo nang minsang magtanghal
sila ng dula sa kanilang paaralan. Tapos ay nakatangap si Florante ng liham tungkol sa
pagkamatay ng sinisinta niyang ina.
Pagkabalik niya sa Albanya kasama ang matalik niyang kaibigang si Menandro,
pinatay niya si Heneral Osmalik na kumubkob sa Krotona. Nagkaroon siya ng mga
tagumpay sa labimpitong kahariang di-pa-binyagan matapos niyang iligtas si Laura sa
hukbo ni Aladin na umagaw sa Albanya nang siya’y nakikipaglaban sa ibang bayan.
Natalo din niya ang Turkong hukbo ni Miramolin at iba pa. Nagwakas ang kanyang
pagsasalaysay sa pandarayang ginawa sa kanya ni Adolfo matapos kunin ang trono ng
Albanya at agawin sa kanya si Laura.
Nagpakilala ang Moro na siya’y si Aladin, kaaway na mahigpit ng relihiyong
Kristiyano at ng bayan ni Florante. Ang kanyang kapalaran ay sinlagim ng kay Florante.
Inagaw sa kanya ng kanyang amang si Sultan Ali-Adab ang kanyang kasintahang si
Flerida.
Pagkatapos ng pagsasalaysay ay narinig nila ang dalawang tinig na nag-uusap.
Tumayo ang dalawang lalaki at nakita nila sina Laura at Flerida na nag-uusap. Si Flerida’y
tumakas sa Persya upang hanapin si Aladin at nang mapagawi siya sa may dakong gubat
ay nasumpungan niya si Laura na ibig gahasain ni Adolfo, pinana niya ito at naligtas si
Laura sa kamay ng sukab.
Ikinuwento ni Laura ang paghuhuwad ni Adolfo sa lagda ng kanyang ama upang
madakip si Florante. Isinalaysay niya ang pamimilit ni Adolfo sa kanya at pagdadala sa
gubat.
 Sa ganoon ay nabatid nina Florante at Aladin na ang kani-kanilang mga katipan
ay pawang tapat sa kanila. Sina Florante at Laura ay matagumpay na naghari sa Albanya
at sina Aladin at Flerida, pagkatapos na maging binyagan at pagkamatay ni Sultan Ali-
Adab, ay naghari sa Persya.
 BUOD NG NOLI ME TANGERE

Pagkatapos ng pitong taong pag-aaral sa Europa ay bumalik sa Pilipinas ang

binatang si Juan Crisostomo Ibarra. Dahil dito’y naghandog ng piging si Kapitan Tiyago
kung saan inanyayahan niya ang ilang kilalang tao sa kanilang lugar.
Sa piging ay hinamak ni Padre Damaso si Ibarra ngunit sa halip na patulan ay
magalang na lamang itong nagpaalam sa kadahilanang siya ay may mahalaga pang
lalakarin.
Si Ibarra ay may magandang kasintahan, siya si Maria Clara na anak-anakan ni
Kapitan Tiyago. Dinalaw ni Ibarra ang dalaga kinabukasan pagkatapos ng piging.
Inalala nila ang kanilang pagmamahalan at maging ang mga lumang liham bago pa mag-
aral sa Europa si Ibarra ay muling binasa ni Maria Clara.
Sa daan bago umuwi si Ibarra ay inilahad ni Tinyente Guevarra ang sinapit ng ama
ng binata na si Don Rafael Ibarra na noon ay isang taon nang namayapa.
Ayon sa Tinyente, pinaratangan ni Padre Damaso si Don Rafael na isang Erehe at
Pilibustero dahil hindi umano ito nagsisimba at nangungumpisal. Nangyari ang lahat ng
ito matapos ipagtanggol ni Don Rafael ang isang bata sa kamay ng isang kubrador na
aksidenteng nabagok ang ulo kaya namatay.
Dahil sa pangyayaring iyon ay nagkaroon ng imbestigasyon habang nakakulong
ang Don. Nagsilabas din ang ilan sa mga lihim na kaaway ni Don Rafael at pinaratangan
pa ng kung anu-ano.
Labis na naapektuhan ang kanyang ama sa mga pangyayaring iyon kaya naman
habang nakakulong, siya ay nagkasakit at iyon ang naging dahilan ng kanyang
kamatayan.
Di pa nakuntento si Padre Damaso at ipinahukay ang labi ni Don Rafael upang
ipalipat sa libingan ng mga Instik. Dahil sa malakas na ulan ng panahong iyon, sa halip
na mapalipat ay itinapon n lamang ang bangkay sa lawa.
Imbes na maghiganti, ipinagpatuloy ni Ibarra ang nasimulan ng kanyang ama.
Nagpatayo siya ng paaralan sa tulong ni Nol Juan.
Noong babasbasan na ang paaralan ay muntikan ng mapatay si Ibarra kung hindi lamang
siya nailigtas ni Elias.
Sa halip na si Ibarra ay ang taong binayaran ng lihim na kaaway ng binata ang
siyang namatay.
Muling pinasaringan ni Padre Damaso ang binata. Hindi na sana ito papansinin ni
Ibarra ngunit ng kanyang ama na ang hinahamak nito ay ‘di siya nakapagpigil at
tinangkang sasaksakin ang pari. Napigilan lamang siya ng kasintahang si Maria Clara.
Dahil sa pangyayaring iyon ay itiniwalag ng Arsobispo sa simbahang katoliko si
Ibarra. Sinamantala ni Padre Damaso ang pangyayaring iyon at iniutos sa ama-amahan
ni Maria Clara na huwag ituloy ang pagpapakasal ng dalaga kay Ibarra. Sa halip ay kay
Linares na isang binatang Kastila umano ipakasal ang dalaga. Dahil sa tulong ng
Kapitan Heneral ay napawalang-bisa ang pagka-eskomulgado ni Ibarra at muli siyang
tinanggap sa simbahan.

Ngunit, sa di naasahang pagkakataon ay muli siyang hinuli at ikinulong dahil

naparatangan siyang nanguna umano sa pagsalakay sa kuwartel.
Habang ginaganap ang handaan sa bahay ni Kapitan Tiyago para sa kasunduang
pagpapakasal nina Linares at Maria Clara ay nakatakas si Ibarra sa tulong ng kanyang
kaibigan na si Elias.
Bago tuluyang tumakas ay nagkaroon ng pagkakataong makapag-usap ng lihim
sina Ibarra at Maria. Isinumbat niya sa dalaga ang liham na ginamit ng hukuman laban
sa kanya ngunit mariin itong itinanggi ni Maria.
Aniya’y inagaw lang umano sa kanya ang liham ng binata kapalit ng liham ng
kanyang ina na nagsasabi na si Padre Damaso ang tunay niyang ama.
Dagdag pa ng dalaga, kaya daw umano siya magpapakasal kay Linares ay para sa
dangal ng kanyang ina. Ngunit ang pagmamahal niya kay Ibarra ay di magbabago
kailanman.
Pagkatapos nito’y tumakas na si Ibarra sa tulong ni Elias. Sumakay sila sa bangka
at tinunton ang Ilog Pasig hanggang makarating sa Lawa ng Bay. Pinahiga ni Elias si
Ibarra at tinabunan ng damo.
Ngunit naabutan sila ng tumutugis sa kanila. Naisip ni Elias na iligaw ang mga
humahabol sa kanila. Pagkaraan ay lumundag siya sa tubig at inakala ng mga humahabol
sa kanila na ang lumundag ay si Ibarra. Pinagbabaril si Elias hanggang sa ang tubig ay
magkulay dugo.
Nabatid ni Maria Clara ang diumano’y pagkamatay ni Ibarra. Nalungkot siya at
nawalan ng pag-asa kaya hiniling niya kay Padre Damaso na ipasok na lang siya sa
kumbento dahil kung hindi ay wawakasan na lamang niya ang kanyang buhay.
Natunton ni Elias ang maalamat na gubat ng mga Ibarra. Dito ay nakita niya si
Basilio at ang kanyang walang buhay na ina na si Sisa. Noche Buena na noon
samantalang si Elias ay sugatan at hinang-hina.
Bago pa siya nalagutan ng hininga ay nasabi niya na kung hindi man daw niya
makita ang bukang-liwayway sa sariling bayan, sa mga mapalad, huwag lamang daw
limutin nang ganap ang mga nasawi sa dilim ng gabi. Iyon ang huling mga salitang
lumabas sa bibig ni Elias.
 BUOD NG EL FILIBUSTERISMO

Nagsimula ang lahat makalipas ang labintatlong taon mula ng mamatay sina Sisa
at Elias.

May isang bapor na kung tawagin ay Bapor Tabo na naglalakbay sa pagitan ng

Maynila at Laguna. Ilan sa mga sakay nito ay ang mag-aalahas na si Simoun, Basilio, at
Isagani.
Nang makarating si Basilio sa San Diego ay dinalaw niya ang puntod ng kanyang
ina sa libingan ng mga Ibarra. Sa ‘di inaasahang pangyayari ay nagkita sila ng mag-
aalahas na si Simoun. Nakilala niyang ito ay si Crisostomo Ibarra na nagbabalatkayo.
Upang maitago ang lihim ni Ibarra, tinangka niyang patayin si Basilio. Ngunit hindi
ito natuloy kaya hinimok na lamang ni Simoun si Basilio na makiisa sa kanyang layuning
maghiganti sa Pamahalaang Kastila. Tinanggihan ito ng binata dahil nais niyang
makatapos sa kanyang pag-aaral.
Samantala, habang ang Kapitan Heneral ay nagliliwaliw sa Los Baños, ang mga
mag-aaral na Pilipino ay naghain ng isang kahilingan upang magtatag ng isang
Akademya ng Wikang Kastila.
Hindi ito napagtibay sa kadahilanang ang mga pari ang mamamahala dito. Sa
gayon ay hindi sila magkakaroon ng karapatang makapangyari sa anupamang
pamamalakad ng nasabing akademya.
Muling nagkita si Simoun at Basilio at muli niyang hinimok ang binata na umanib
sa binabalak niyang panghihimagsik at manggulo sa isang pulutong na sapilitang
magbubukas sa kumbento ng Sta. Clara upang agawin si Maria Clara. Ngunit hindi ito
nangyari dahil nang hapong din iyon ay binawian ng buhay si Maria Clara.
Sa kabilang dako, ang mga mag-aaral naman ay nagdaos ng isang salu-salo sa
Panciteria Macanista de Buen Gusto. Ito ay sa kaadahilanang masama ang kanilang loob
dahil sa kabiguang maipatayo ang Akademya ng Wikang Kastila.
Sila ay nagkaroon ng talumpati sa loob ng Panciteria kung saan tahasang tinuligsa
ng mga mag-aaral ang mga pari. Nalaman naman ito ng mga prayle.
Kinabukasan, sa mga pinto ng unibersidad ay natagpuan ang mga paskin na
naglalaman ng mga pagtuligsa at paghihimagsik. Ibinintang ito sa mga kasapi ng
kapisanan ng mga mag-aaral. Dahil dito ay ipinadakip ang mga mag-aaral at nadamay
sa mga dinakip si Basilio. Labis itong ipinagdamdam ng kanyang kasintahan na si Juli.
Bagama’t urong-sulong ay tuluyan ng nilapitan ni Juli si Padre Camorra upang
hingian ng tulong na mapalaya si Basilio. Pinilit din siya ni Hermana Bali dahil ang akala
nito’y ang pari lamang ang nag-iisang maaring lapitan para sa kalayaan ni Basilio.
Upang mapawalang-sala ang mga estudyante ay nilakad ng kani-kanilang mga
kamag-anak ang pagpapalaya sa mga ito. Naiwan si Basilio sa kulungan dahil wala
siyang naging tagapagmagitan.
 Naisagawa ni Padre Camorra ang panghahalay kay Juli. Dahil sa pangyayaring
iyon ay tumalon sa bintana ng kumbento ang dalaga na siyang naging dahilan ng
kanyang kamatayan.
Patuloy pa rin si Simoun sa pagbabalak ng paghihiganti sa pamahalaan. Upang
matuloy ang kanyang balakin ay nakipagsanib siya sa negosyo ni Don Timoteo Pelaez,
ang ama ni Juanito. Nagawa niyang ipagkasundo ang kasal nina Juanito at Paulita
Gomez. Ninong sa kasal ang Kapitan Heneral. Ang mga may mataas na katungkulan sa
pamahalaan ay inanyayahan din niya sa piging na idaraos.
Makalipas ang dalawang buwan ng pagkakakulong ay nakalaya din si Basilio sa
tulong ni Simoun. Dahil sa mga pangyayari sa kanyang buhay pati na rin ang pagkamatay
ng kanyang kasintahang si Juli ay tuluyan na siyang umanib sa balakin ni Simoun na
paghihimagsik.
Sinamantala na ni Simoun ang pagkakataong iyon at ipinakita sa binata ang
bomba na kanyang ginawa. Lampara ito na hugis granada at kasinalaki ng ulo ng tao.
Ihahandog niya ang magarang ilawang ito sa ikakasal na sina Juanito at Paulita.
Ang ilawan umano ay magbibigay ng isang maningning na liwanag at pagkaraan
ng dalawampung minuto ay manlalabo. Kapag itinaas ang mitsa upang paliwanagin ay
puputok ito at ang granada ay sasabog. Kasabay nito ay ang pagkawasak at
pagkatugnaw ng kiyoskong kakanan dahilan upang walang sinumang makaligtas sa mga
bisita.
Kapag narinig naman ang malakas na pagsabog ng dinamita sa lampara ay
magsisilbi itong hudyat para simulan ang paghihimagsik na pangungunahan ni Simoun.
Araw na ng kasal nina Juanito at Paulita at mag-iikapito na noon ng gabi. Palakad-
lakad si Basilio sa tapat ng bahay na pagdarausan ng piging. Nanaog na rin si Simoun
upang lisanin ang bahay dahil sa nalalpit na pagsabog.
Aalis na sana si Basilio ngunit natanawan niya si Isagani, dating kasintahan ni
Paulita. Pansamantalang nalimot ni Basilio ang kanyang kabiguan sa buhay kaya
ipinagtapat nito kay Isagani ang magaganap na pagsabog. Binalaan niya si Isagani na
kung maari ay umalis na din upang hindi na madamay pa.
Sakto naman at nanlalamlam na noon ang lampara kaya iniutos ng Kapitan
Heneral kay Padre Irene na pakitaas ang mitsa ng ilawan. Ngunit inagaw ito ni Isagani,
tumakbo sa asotea at inihagis ang lampara sa ilog.
Hindi natuloy ang balakin ni Simoun na paghihimagsik. Tumakas siya patungo sa
bahay ni Padre Florentino, isang paring Pilipino.
Nang malapit ng dumating ang mga huhuli kay Simoun ay uminom ito ng lason upang
huwag na siyang abuting buhay ng mga ito. Dito na rin niya ipinagtapat sa pari ang
kanyang katauhan.
 Mula nang siya ay bumalik sa Pilipinas buhat sa Europa labintatlong taon na ang
nakalipas, ang pag-iibigan nila ng kasintahang si Maria Clara, at pagbabalatkayo niya na
mag-aalahas sa pakay na mapaghigantihan ang Pamahalaan sa pamamagitan ng isang
paghihimagsik.
Pagkatapos na mangungumpisal ay namatay na si Simoun.
Ang mga naiwang alahas naman ni Simoun ay itinapon sa dagat ni Padre
Florentino.