REPUBLIKA E SHQIPËRISË

UNIVERSITETI I TIRANËS
FAKULTETI I EKONOMISË

DEGA : Administrim Biznesi

LËNDA : Menaxhimi I Burimeve Njerëzore

DETYRË KURSI
TEMA : Modelet e kompetencave për profesionistët e
burimeve njerëzore

Punoi: Lorena Lika Pranoi: Prof. Assoc Dr. Zana Koli

Lorena Lika 1
Abstrakt
Ky punim ka si qëllim të paraqesë kompetencat e nevojshme që duhet të kenë punonjësit e
burimeve njerëzore. Në funksion të tij paraqiten dy modele të kompetencave të burimeve
njerëzore, modeli i SHRM dhe ai i Dave Ulrich. Këto modele përfshijnë një tërësi kompetencash
ku secila kërkon aftësi të caktuara nga personeli I burimeve njerëzore. Studimi I tyre përbën
bazën për një organizatë me menaxhim efektiv të burimeve njerëzore gjithashtu dhe për arritjen e
një performance të lartë organizative.

Fjale kyce
Modeli I kompetencave, kompetencë, aftësi

Hyrje
Për organizatat është shumë e rëndësishme njohja e njohurive, zotësive dhe aftësive që duhet të
kenë punonjësit e burimeve njerëzore. Pra kompetencat e punonjësve të burimeve njerëzore
bëjnë të mundur rritjen e performancës së organizatës. Dy modele të kompetencave janë ai I
Dave Ulrich dhe ai I SHRM. Modeli I parë përfshin kompetencat si paradox navigator,
pozicionues strategjik, aktivist I besueshëm, menaxherë të kulturës dhe ndryshimit, kurator I
kapitalit human, menaxher I shpërblimit të përgjithshëm, integrues I teknologjisë dhe medias,
projektues dhe interpretues të “analitycs”, menaxher I konformitetit të proceseve me ligjet dhe
udhëzimet. Modeli I dytë në ndryshim nga I pari bën një paraqitje më të gjerë të aftësive të
kërkuara në secilën kompetencë. Fushat e kompetencës që përfshin janë ekspertiza e BNJ,
praktika etike, udhëheqja dhe lundrimi, mprehtësia e biznesit, këshillimi, vlerësimi kritik,
komunikimi, efektiviteti global dhe kulturor, menaxhimi I marrëdhënieve.

Lorena Lika 2
Modeli I kompetencave sipas Dave Ulrich
Ka të bëjë me 9 kompetenca që duhet të kenë profesionistët e BNJ:

1. Paradox navigator: Aftësi për të menaxhuar tensionet në biznes si ato midis

problemeve strategjike dhe detajeve operacionale, midis fokusit te brendshëm dhe
fokusit të jashtëm, nevojë për feksibilitet dhe për stabilitet.
2. Pozicionues strategjik: Aftësi për të vlerësuar kontekstin e brendshëm dhe të
jashtëm të biznesit dhe te përkthejë keto vlerësime në zgjedhje praktike të cilat
ndihmojnë që organizata të jetë e suksesshme.
3. Aktivist I besueshëm: Masa në të cilën profesionistët e BNJ realizojnë besimin dhe
respektin që u duhet në organizatë në mënyrë që të shihen si partnerë me vlerë dhe të
besueshëm.
4. Menaxherë të kulturës dhe ndryshimit: të aftë të bëjnë ndryshimet të ndodhin dhe
të menaxhojnë kulturën organizative.
5. Kurator I kapitalit human: Aftësi e menaxhimit të njerëzve në organizatë dhe
sigurimi I kapitalit human. Aftësia për të zhvilluar talente, për të zhviluar lidera,
aftësia për të menaxhuar performancën, aftësia për të zhvilluar talente teknike, etj.
6. Menaxher I shpërblimit të përgjithshëm: Aftësi për të menaxhuar elementët e
shpërblimit të pergjithshëm të punonjësve per kontributin e tyre ne organizate. Pra
aftesi per te krijuar sisteme shperblimi të cilat perfshijnë shpërblimet e formës
monetare dhe jomonetare.
7. Integrues I teknologjisë dhe medias: Aftësi për të lëvruar teknologjitë dhe mjetet
teknologjike për të krijuar organizata me performancë të lartë dhe aftësia për tu
mbështetur në mediat sociale për të rekrutuar, zhvilluar dhe angazhuar kapitalin
human.
8. Projektues dhe interpretues të “analitycs”: Aftësi për të projektuar dhe interpetuar
informacionin që lidhet me MBNJ për të përmirësuar vendimmarrjen e organizatës.
9. Menaxher I konformitetit të proceseve me ligjet dhe udhëzimet: Të aftë të
menaxhojnë proceset që lidhen me nevojën për të qenë konform me ligjet dhe
udhëzimet.

Lorena Lika 3
Modeli I kompetencave sipas SHRM
Modeli I kompetencave sipas SHRM ( society for human resource management) identifikon se
cfarë duhet për tu bërë një profesionist I burimeve njerëzore.- në të gjithë vazhdimësinë e
performancës, rreth globit, në të gjitha nivelet e karrierës, rolet e punëve dhe funksionet e
punëve. SHRM punoi me profesionistë të BNJ rreth globit për të krijuar këtë model, I cili:

- Përcakton kompetencat e nevojshme dhe njohuritë e nevojshme për praktikë efektive si

një profesionist I BNJ.
- Mbështet praktikuesit e BNJ ne karrierën e tyre dhe në zhvillimin profesional.
- Ndihmon organizatat të krijojnë qasje për të identifikuar dhe kultivuar liderët e BNJ të
kualitetit të lartë, kontribuesit individualë dhe ekipet.

Modeli I kompetencave sipas SHRM siguron themelin për menaxhimin e talenteve gjatë gjithë
ciklit të jetës të BNJ dhe ndihmon organizatat të sigurojnë që profesionistët e BNJ janë të aftë në
sjelljet dhe njohuritë kritike të nevojshme për të zgjidhur problemet dhe strategjitë më urgjente të
njerëzve.

Komunikimi

Këshillimi Menaxhimi I
marrëdhënieve
Udhëheqja
dhe Praktika
lundrimi etike

Efektiviteti
global dhe Ekspertiza
kulturor e BNJ

Vlerësimi Mprehtës
kritik ia e
biznesit

Figura 1: Kompetencat sipas SHRM

Lorena Lika 4
Ekspertiza e BNJ - Njohja e principeve, praktikave dhe funksioneve të menaxhimit efektiv të burimeve
njerëzore kërkon nga përfaqësuesit e BNJ që të zhvillojnë politika, procedura, strategji për të
zgjidhur sfidat e biznesit. Lidhet dhe me të qenurit konform me ligjet, vendimet ligjore dhe
rregulloret. Profesionistët e BNJ duhet të vendosin detyrat që kanë më shumë prioritet në menyrë që të
rrisin eficencën. Gjithashtu ka të bëjë me zhvillimin e praktikave më të mira dhe përdorimin e
teknologjisë së sistemeve të BNJ për të zgjidhur sfidat e biznesit. Menaxhimi I perditshëm I funksioneve
të BNJ dhe krijimi I vizionit për skuadrën e BNJ.

Praktika etike -Aftësia për të integruar vlerat themelore, ndershmërinë dhe llogaridhënien në të gjitha
praktikat organizative. Përfshin aftësi të personelit të BNJ për tju përgjigjur veprimeve jo etike.
Gjithashtu ka të bëjë me inkurajimin e ambjentit etik në punë dhe inkurajimin e punonjësve për
të raportuar sjellje jo etike, drejtimi në krijimin e një mjedisi etik brenda korporatës. Kjo
kompetencë është me rendësi shumë të madhe pasi bën të mundur krijimin e një ambjenti etik me
punonjës që besojnë në këtë ambjent dhe do përpiqen të jenë në përputhje me të. Një organizatë
nuk mund të jetë e sukseshme pa një kulturë etike dhe ato që mund ta realizojnë më së miri këtë
kulturë janë personeli I BNJ që nëpërmjet aftësive të tyre zhvillojnë politika dhe strategji për të
mbajtur punonjësit përgjegjës për veprimet e tyre dhe për minimizimin e risqeve në rast të
praktikave jo etike.

Udhëheqja dhe lundrimi- Aftësia për të drejtuar dhe kontribuar në iniciativat dhe proceset brenda
organizatës. Përfshin aftësine për të nxitur bashkëpunimin. Promovon konsensus mes grupeve të
interesit. Shkathtësi në udhëheqjen e iniciativave të organizatës. Udhëheqja e organizatës me
këmbëngulje dhe elasticitet. Kërkon rrugë të reja për të përmirësuar proceset e BNJ. Shërben si
lidhja kryesore e menaxherëve të linjës me strategjitë e BNJ, filozofitë dhe iniciativave brenda
organizatës. Promovon aftësitë e BNJ në organizatë. Drejton stafin e BNJ në të mbajturit ose
ndryshuarit e kulturës së organizatës.

Mprehtësia e biznesit -Aftësia për të kuptuar dhe aplikuar informacionin për të kontribuar në planin
strategjik të organizatës. Kërkon që profesionistët e BNJ të kenë një sërë njohurish për
departamentet e tjera si financë, kontabilitet,operacionet, marketing,etj. Realizon lidhjen midis
MBNJ efektiv dhe funksioneve të tjera të organizatës. Vë theksin te teknologjia për arritjen e
suksesit te organizatës. Mundëson zbatimet e parimeve të financës, marketingut,shitjeve,
teknologjisë dhe sistemeve të biznesit në politikat dhe proceset e brendshme të BNJ.
Implementon plane në BNJ dhe teknologjinë e biznesit për të zgjidhur problemet dhe nevojat e
biznesit. Zhvillim I njohurive në metrics e BNJ . Përdoret njohuria e biznesit dhe metrics e BNJ
për të bërë vendimmarjen e biznesit. Zhvillimi I strategjive të BNJ dhe rradhitja e strategjisë dhe
objektivave të BNJ në funksion të strategjisë dhe objektivave të biznesit.

Lorena Lika 5
Këshillimi -Aftësia për të ofruar udhëzime për palët e interesuara të organizatës.
Sipas SHRM përfshin ndërhyrje specifike në organizatë si ndryshimi I kulturës, ndryshimi i
menaxhimit dhe ndryshime të tjera që cojnë përpara organizatën. Gjithashtu këshillimi përfshin
dhe udhëzime për situatat specifike të karrierës, zgjidhjen kreative te problemeve të organizatës,
arsyetimin analitik.

Vlerësimi kritik -Aftësia për të interpretuar informacione për të marrë vendime dhe rekomandime në
biznes. Kjo kompetencë ka të bëjë me mbledhjen e informacionit, analizimin e informacionit dhe
marrjen e vendimeve të shëndosha për organizatën(vendime që kanë lidhje me BNJ dhe do të
bëjnë të mundur zhvillimin e organizatës) duke u bazuar ne këto informacione.

Komunikimi -Aftësia për të shkëmbyer informacion me efektivitet me grupet e interesit.

Përbën bazën e motivimit dhe frymëzimit të BNJ. Profesionistët e BNJ komunikojnë vizionin
dhe misionin e organizatës. Gjithashtu komunikojnë vizionin e BNJ stakeholdersave të tjerë. Pa
komunikim nuk mund të realizohet asgjë lidhur me BNJ. Profesionistët duhet të komunikojnë
gjatë gjithë kohës me BNJ rreth objektivave të vendosura, të realizuara dhe produktit apo
shërbimit të dhënë për klientët. Komunikimi si kompetencë përfshin një tërësi aftësish dhe të
gjitha këto aftësi e vënë theksin në dëgjimin aktiv, të shkruarit, prezantimin apo edhe
diplomacinë e marrëdhëniet publike.

Efektiviteti global dhe kulturor -Aftësia për të vlerësuar dhe marrë parasysh perspektivat dhe
preardhjet e të gjitha palëve. Është një kompetencë tjetër e SHRM. Ku I jepet një rëndësi kulturës
dhe zhvilimit global në organizatë, Implementimit të politikave globale. Gjithashtu aspekt tjetër
është edhe vlerësimi I të gjithë punonjësve pavarësisht preardhjes së tyre. Vlerësohen dhe
respektohen diversiteti, kulturat e punonjësve. Globalizimi I kohëve të sotme e ka kusht këtë
kompetencë pasi vetëm duke vlerësuar kulturat e ndryshme mund të zgjerosh biznesin në mbare
botën dhe ndryshimin ta përdoresh në të mirë të organizatës. Vëmë re që ndryshimi dhe
përputhja me kultura të tjera është shumë e rëndësishme. Dhe kjo kërkon nga profesionistët e
BNJ të bëjnë të mundur pranimin e ndryshimit në organizatë, identifikojnë hapat kyc për fillimin
e ndryshimit.

Menaxhimi I marrëdhënieve - Aftësia për të menaxhuar ndërveprimet për të ofruar shërbime dhe
mbështetur organizatën. Është një kompetencë tepër e rëndësishme e siguron krijimin dhe
fuqizimin e marrëdhenieve të mira mes BNJ, menaxhimit, aksionerëve, furnitorëve dhe
klientëve. I vihet theksi besueshmërisë, respektit, negocimit, punës në grup, angazhimit të
punonjësve e transparencës si celsa të arritjes së performancës së lartë të organizatës. Kjo
kompetencë përfshin sigurimin që vendimet e menaxherëve janë kuptuar nga BNJ, zhvillimin e
politikave për menaxhimin e konflikteve, hartimin e politikave që mundësojnë krijimin e
marrëdhënieve mes punonjësve dhe rrjetëzimin e tyre, mbikëqyrja e vendimmarrjes së BNJ për
të siguruar përputhje me strategjinë e biznesit.

Lorena Lika 6
Krahasim ndërmjet modelit të kompetencave të Dave Ulrich dhe
të SHRM

Modeli I kompetencave sipas SHRM përfshin një gamë më të madhe aftësish brenda
kompetencave. Ky model në krahasim me atë sipas Ulrich zgjeron më shumë aftesitë e kërkuara
brenda BNJ. Ekspertizën e BNJ mund ta lidhim me pozicionuesin strategjik sepse ajo përmban
vlerësimin e organizatës dhe vendosjen e politikave dhe praktikave që do të bëjnë të mundur
suksesin e organizatës. Gjithashtu këtu përfshihen dhe të qenurit konform me ligjet dhe rregullat.
Pra kompetenca e menaxherit të konformitetit të proceseve në lidhje me ligjet dhe udhëzimet do
të realizohet nga kompetenca e ekspertizës teknike sipas SHRM. Praktika etike, kompetencë
sipas SHRM nuk është e përmendur te modeli I Ulrich. Kompetenca e udhëheqjes dhe lundrimit
përfshin kuratorin e kapitalit human, sepse ajo kërkon aftësitë e menaxhimit dhe drejtimit të
BNJ. Gjithashtu përfshin dhe më shumë sic përmendëm udhëheqjen e organizatës, lidhjen me
menaxherët e linjës dhe praktikat e BNJ. Mprehtësia e biznesit kërkon një sërë aftësish nga
profesionistët e BNJ. Ulrich në modelin e tij këto aftësi I paraqet në pozicionues strategjik dhe
integrues I teknologjisë dhe medias. Këshillimi lidhet me menaxherë të kulturës dhe ndryshimit
sipas Ulirch. Por përfshin dhe dhënien e këshillave ndaj grupeve të interesit të organizatës.
Komunikimi si kompetencë e rëndësishme sipas SHRM përfshihet në paradox navigator. Ku
profesionisti i BNJ duhet të menaxhojë tensionet dhe këtu duhet të ketë aftësi të mira
komunikuese. Efektiviteti global dhe kulturor lidhet me menaxherë te kulturës dhe ndryshimit
sipas Ulirch. Gjithashtu përfshin më tepër se kaq duke kërkuar aftësi nga profesionistët e BNJ që
të pranojnë diversitetin e BNJ dhe ta perdorin atë si celës për suksesin e organizatës. Menaxhimi
I marrëdhënieve është përcaktuar si një kompetencë më vete në modelin e SHRM. Në modelin e
Ulrich jo, por mund të themi se në momentin që profesionisiti I BNJ është I besueshëm I hapet
rruga dhe menaxhimit të marrëdhënieve.

Lorena Lika 7
PËRFUNDIME
Njohja e një modeli kompetencash është shumë e rëndësishme. Nëpermjet tij kuptojmë
aftesitë,zotësitë e njohuritë që duhet të kenë profesionistët e BNJ, ndihmon organizatat të
zgjedhin liderët e BNJ dhe profesionistët e BNJ që do të bëjnë të mundur rritjen e performancës
se organizatës.

Modelet kompetencave të BNJ mund të ndryshojnë në emërtimet e tyre, por në thelb aftësite e
kërkuara në to qëndrojnë të njëjta. Modeli I kompetencave sipas SHRM na jep një pasqyrë më të
gjerë aftësish të kërkuara të cilat në modelin e Ulrich janë më specifike.

Kompetencat e dy modeleve më lartë janë shumë të rëndësishme për një menaxhim efektiv të
burimeve njerëzore dhe për realizimin e objektivave të organizatës. Organizata duhet ti kushtojë
rëndësi përzgjedhjes së personelit të BNJ që ai të plotesojë shumë nga kompetencat e
përmendura më lartë.

LITERATURA

Koli Z. , Llaci S. (2005). Menaxhimi i Burimeve Njerëzore. Tirane: albPaper.

SHRM. (n.d.). Retrieved 12 19, 2018, from ëëë.shrm.org:

https://ëëë.shrm.org/learningandcareer/career/pages/shrm-competency-model.aspx

Lorena Lika 8