MATAAS NA PAARALAN NG LUNGSOD QUEZON

TAONG PANURUAN 2019- 2020

SINGER ON THE MANGO TREE

NI: ROSARIO CRUZ LUCERO

SINURI NI:

KURT DANIEL SANTILLA

ICT 11-MICROSOFT

IPINASA KAY:

GINOONG ARMENTO GALLARDO

 SINGER ON THE MANGO TREE

NI: ROSARIO CRUZ LUCERO

Si Rosario Cruz Lucero ay isang filipina, ipinanganak sa Pilipinas at ang kanyang trabaho

ay isang lektor at manunulat. Ang kanyang mga dyanra sa paggawa ng isang kwento ay tungkol

sa kathambuhay, maikling kwento, kasaysayan, detektibo, at misteryo kathambuhay. May hawak

siyang isang PH.D (doktor ng pilosopiya) sa pag-aaral ng Pilipinas mula sa Unibersidad ng

Pilipinas (UP) ng diliman at isang propesor sa departamento ng filipino at panitikang pilipino sa

parehong unibersidad. Bukod sa mga kritikal na sanaysay sa panitika ng Visaya at Mindanao,

naglathala siya ng dalawang mga antolohiya (isang koleksyon ng mga likhang sining na may

katulad na porma o paksa, madalas na itinuring na pinakamahusay) ng panitikan ng Hiligayan

(mula sa mga maikling bugtong, salawikain, maikling awit, ritwal na awit upang magpaalam ang

mga awit ng pag-ibig, mga talento at malawak ng mga epiko) at may akda ng mga koleksyon ng

mga maikling kwento tulad ng "Feast and famine: Stories of Negros", "Herstory", at "La India or

the island of the disappeared". Karaniwang ang wikang ginagamit niya ay tagalog at ingles. At

siya ay iginawad mula sa Carlos Palanca Memorial Awards para sa maikling kwento.Kapag

natapos kong basahin ang kwento ay hindi ko ito maintindihan dahil isang beses ko lang itong

nabasa. Matapos basahin ang kuwento nang dalawang beses o tatlong beses, may mas mahusay

akong pag-unawa tungkol sa kwento. Sa simula ng kwento natutugunan namin ang aming

pangunahing karakter ay ang pagkakaroon ng isang kamakailan-lamang na pagbisita sa isang

maliit na bayan sa baybayin sa isang Visayan Island habang siya ay tumitig sa kampana ng

kampanilya ng isang simbahan na nakasaksi sa isang burol, isang taong nagsasabi o nagbabahagi

ng kanyang kaalaman tungkol sa pagdedoble ng kampana bilang paghanap para sa Moro

Marauder na lumilibot. Iyon ang hudyat na ang indio lookout ay magkakabit ng mga kampanilya
sa simbahan kaya't ang kanyang mga kapwa tagabaryo, pamilya, at ang detested padre. Ang

aming tauhan ay may muling pagbabalik sa mga klase ng kasaysayan na narinig niya tungkol

dito.Habang sila ay nakatayo sa paanan ng tore ng lahat ng lahat ng kanyang nalalaman at

narinig tungkol sa lugar na ito mula sa klase ng kasaysayan ito ay nasa lahat ng lugar. Habang

tumitingin sila sa dagat ay nakakakita pa sila ng isang malaswang asul na balangkas mula sa

ibang isla. Bilang siya ay nagpasya na umakyat sa mga kahoy na hagdan na umikot hanggang sa

tuktok ng tower upang isipin niya kung ano ang naramdaman na tulad ng batang indio na

nagbabantay. Nang makarating siya sa tuktok at tumitig patungo sa dagat at nagulat na nakita

niya ang anuman sa dagat dahil sa pangunahing simbahan ay nakatayo sa ganoong anggulo mula

sa tore na humadlang sa karagatan ng dagat mula sa kanyang pagtingin. Kung ang Indio lookout

ay mahahanap o makita ang anumang bagay na maaaring ito ay sa mga lumilipad na bagay o

maaaring maging itaas na balangkas ng kalapit na isla. Pagkatapos niyang magtaka sa paligid ng

tore sa tapat ng tore, nakita niya ang buong bayan, mula sa kung saan siya nakatayo, maaari

niyang tingnan ang lahat ng bukas ng bintana sa mga Espanyol na bahay na gawa ng bato. Noong

hapon, nakita niya ang mga libog na kalsada. Kung hindi man, nakita niya ang lahat ng mga tao

na tumatakbo, lumalakad sa loob at labas ng harapan at sa likod ng pintuan ng mga bahay. Sa

gabi, na maaaring tumulong sa mga ilaw, ang mga tao na tumatayo sa mga balkonahe nila,

nakikita ko rin ang mga taong nahuhulog sa dilim. Nakita ko ang malaking larawan na

nakabukas sa simbahan, na nakita ko ang dagat at alam niya na ito ang nakikita nito kung may

bumangga sa mga Marauding Vintas.Baka sa tatlong daan na taon, na maaaring hindi magtiwala,

hinala o kalungkutan, ang Fraile (ang Indio lookout), noong mga hapon na natutunan ang mga

tao, na siya ay umaakyat sa tower para makita lamang niya ang Indio kawan. Alam ba ng mga

Indio na sila ay ispyahan at ginawa ba nila para sa kanyang kapakanan? Magpapanggap silang
kumakanta habang siya, ang fraile, pinapanood lang sila.Gayundin, habang pinapanood niya ang

maliit na mga batang Indio na nagtatapon ng mga kawayan ng bawat isa para sa kasiyahan ng

fraile sa kanilang mga laro ng moro-moro. Nagpapahayag na maging kanilang epikong bayani na

si Buyung Labaw Donggon at ang Buyung Saragnayan, na nakikipaglaban sa pagkamatay sa

kaibig-ibig at makapangyarihang Baylan Afagmalitung Yawa At makalipas ang isang umaga

habang natutulog ang mahina, isang salakayin ang naganap at sa paglipas ng oras at pagkamatay

ng bawat henerasyon, ang mga alaala ng Indios ay lumayo nang malayo sa kanilang sariling

maharlika. At habang sila ay sumalakay at namuno sa isla, ang Nagmalitung Yawa, kasama ang

kanyang 'shamanic prayer dance' ay maaaring magdulot ng isang digmaan mula sa kung saan ang

mga lindol at mga balangaw ng dugo, ay naging demonyo ng fraile. At para sa aming tauhan ay

gagawa lamang ito ng isang maginoo na bersyon ng istoryador ay isang iisa na kwento na akma

nang maayos sa diskurso na anti Moro na matagumpay na napukpok ng aming mananakop na

Espanya sa aming mga ulo. Kaya sa aking palagay kung ano ang nangyari sa bahaging ito ng

kwento, ay ang mahina ay napalibot sa kanyang balkonahe, hinahanap ang mga rebelde ng

bundok habang pinapanood ang kanyang likuran laban sa mga taong nanliligaw sa dagat, na

sinisikap na huwag mabalisa ng gumagapang at daing ng kawayan at niyog na nagkamali siya sa

mga tunog ni Indio. At kung ang mga pirata ng moro ay wala sa dagat, pinaghihinalaan niya na

ito ay dahil sila ay nakarating sa lupa at patago na nagtago sa mga sanga ng mga punong balete.

Para sa aming tauhan sinabi niya na ito ay maaaring dumating lamang bilang isang punchline sa

biro ng Indio trickster, na kung saan ay Pilandok. At ang kanyang pagtawa na sumabog sa

maraming direksyon o kung maaari nating gamitin ang isang paboritong termino ngayon sa

maraming mga teksto.Ang isa pang kuwento tungkol sa isla na ito ay ang Pilandok na ito. Tulad

ng nasabi sa teksto na "sa mga kritikal na kaisipan ng kasaysayan, si Pilandok ang manloloko ay
simbolo ng protesta pampulitika. Sinabi nila na ang kanyang literal at hangal na

pagpapakahulugan ng mga sultan at ang mga utos ng mananakop na mananakop ay isang

masigasig na paraan ng papanghinain ng kapangyarihang mang-aapi." Mula sa salitang wily na

nangangahulugang linlangin ang isang tao, halimbawa sa teksto na "niloko niya ang sultan upang

ibunyag ang lihim na lokasyon ng pinakamagagandang bahagi ng mundo" ngunit sa halip ay

dinala ang sultan doon. Dinala siya ni Pilandok sa pinakamalalim na bahagi ng karagatan ay

nalunod ang sultan. Ang isa pang tao na niloloko niya ay ang Gobernadorcillo, na nag-utos sa

kanya na kunin ang lahat na bumagsak mula sa kanyang kabayo upang kainin. At ang ginawa ni

Pilandok ay ang pagkuha ng tae mula sa kabayo at iyon ang hapunan ng Gobernadocillo. Ang

Pilandok na ito ay mahusay na niloloko ang isang tao. Sa panahon ng Tauhan, si Erap Estrada ay

mayroong Pilandok ng panahon, na pinipihit ang mga talahanayan sa mga namumuno at gitnang

uri ng mga piling tao. At iyon ang dahilan kung bakit sambahin siya ng masa. Ngunit

rebolusyonaryo bayani siya ay hindi. Siya lang ang biro na naging maasim o nakasusuya na

nangangahulugang nakakatawa ito sa kanyang ginagawa.Sa kwentong ito tungkol sa Pilandok na

ito, isang araw, nagpasya na makakuha ng isang kasama para sa kanya at pinili niya na bigyan ng

karangalan ang asawa ng punong, ang pinuno ng buwaya ang asawa, na nakatira sa tabing dagat,

nang hindi alam kung paano niya tinatawid ang dagat sa teksto na "pagalingin ang sarili nitong

karamdaman sa pamamagitan ng pag-imbento ng isang kwento na wala. Pinupuno ng Pilandok

ang walang saysay na mga salita." na kung saan ay isang misteryo kung paano siya nakarating sa

dagat na saan ang asawa ng punong.Matapos makarating sa bakuran ng punong iyon nang

walang paliwanag, inakyat ni Pilandok ang punong Mangga sa ilalim ng takip ng gabi at

pinintasan ang isang asawa ng pinuno ng isang kanta. Inisip ng asawa ng pinuno na ito ay uri ng

isang mahiwagang ibon ng ilang uri at nang walang pag-aatubili mula sa kaakit-akit na musika
na pinuntahan ng asawa ng punong lalaki sa punong mangga ay si Pilandok ay at sa halip ay

kinukuha ang ibon, siya ang inagaw ni Pilandok. Sa sandaling napansin ng punong Crocodile na

nakuha ang kanyang asawa, sumigaw siya sa kanyang mga lingkod na ibalik ang kanyang asawa.

Habang naglilibot ang mga lingkod sa lugar, naghihintay ang pinuno ng Crocodile na si Pilandok

at ang kanyang asawa ay nasa gilid ng dagat. Sinabi dito sa teksto pagkatapos nilang malaman

ang asawa ng pinuno ng Crocodile ay nakuha ni Pilandok "Siyempre, kami, ang pagkakaroon ng

banal na kaalaman ng mambabasa (na tinawag na sekular na Aristotle na tinatawag na

dramatikong Irony) ay alam na ang simula ng kuwento kung ano pa ang pinuno ng buaya upang

malaman: na ang Pilandok ay laging tumanggi sa kanyang pangako. Ang paglabas mula sa

paghihiwalay sa pagkilos ng tao ay ang pag-ulos sa mga laro sa wika. " ang kami sa teksto ay sa

amin, ang mga mambabasa, na iniisip namin na kung ano ang mangyayari kay Pilandok sa

kuwentong ito na malalaman niya ang kanyang paraan sa pamamagitan ng paggamit ng kanyang

mga salita. At ano ang kapwa hindi mapaglabanan na paghila sa pagitan ni Pilandok at asawa ng

punong sabi ng tauhan? Sa aking salita, Nang umakyat si Pilandok sa puno ng mangga at

nagsimulang kantahin ang kanyang kanta, ang asawa ng punong-guro ay nabighani mula sa kanta

at lumabas upang hanapin ang ibon. At nang makita nila ang isa't isa at umibig. At tulad ng ating

tradisyon sa Pilipinas matagal na, tinawag itong Harana. Kapag ang isang batang lalaki ay

umaawit o naglalaro ng isang instrumento sa isang batang babae upang mahalin ang bawat

isa.Ang isa pang kwento ng isang lumad na mito mula sa manunulat ay nagsasaad ng pagdating

ng mga unang dayuhan na mananakop sa aming baybayin o lupain. Isang araw ay nahulog sa

lupa ang isang tagtuyot na napakaseryoso na kahit na ang dagat ay umuurong at nagkaroon ng

matinding katahimikan. Pagkalipas ng ilang buwan, ang isang higanteng alon, isang tsunami,

sanhi doon at sumakay sa itaas ay si Sharif Kabungsuwan, ang unang Arab na nakarating sa mga
islang ito. Sinabi ng manunulat na naalala niya ito nang bigla. Sinasabi ng manunulat sa teksto na

"Sharif ay nag-surf nang makita ko ang pag-atake ng tsunami sa Phuket Island sa telebisyon

mula sa balita dalawang taon na ang nakalilipas. Ang unang pagkakataon na ako, ang manunulat,

ay narinig ang mito na pinasayaw sa mga bundok ng Cotabato ito ay upang ako lamang

hyperbole- "isang dagat na humahabol sa isang ugali ng baybayin" ng isang makata mula sa

Carlos Angeles. Tulad ng ipinapakita sa telebisyon na ang tsunami ay nakitungo ng maraming

pinsala sa mga tao at sa lupain.Kapag patuloy mong binabasa ang bahaging ito ng kwento ito ay

patuloy na nagsasabi tungkol sa kanilang lumad na mitolohiya na nagpapanatiling buhay ng

tradisyon ng lumad na ito tulad ng Pilandok, kung magpapatuloy ang kuwento ng Pilandok ay

hindi ito mamamatay.Narinig mula sa Baha Lambay Beliyan na ang manobo ay

nangangahulugang tao na nangangahulugang ako at ikaw ay manobo. At, tulad ng lahat ng mga

tao, kami ay higit pa o mas mababa sa kasamaan kaysa sa bawat isa, tulad ng nagpakita ng

manobos mula sa buong dagat.Ang isa pang kwento ay tungkol kay Mariang Makiling, isang

diwata, tungkol sa unang pagbabago ng sex sa Pilipinas at mawala dahil sa presyon ng spaniong

mananakop ay dumating, na humihiling ng maraming bagay. At dahil hindi niya

mapamamahalaan, sumibol siya sa pagkakaroon ng nabalitaan sa kailaliman ng kagubatan

habang masayang nasisiyahan kasama ang iba pang mga hayop. Sabi sa teksto "at bago naging

pilosopiya ng tao si Pilandok, ay isang matalinong maliit na mouse-usa, ang pinakamaliit na

nilalang. Hangga't ang isang tao na makikinig at nais na suspindihin ang kawalan ng paniniwala

ay mabubuhay ito. Ang isa pang kuwento tungkol sa Pilandok, hindi ang parehong tao mula sa

iba pang kwento, "kabilang sa mga Subanen (nangangahulugang" mga tao ng mga ilog ") Si

Pilandok ay isang bayani pagkatapos na tinawag ang kanilang ilog na Palandok. Ang lugar na

iyon ay kung saan siya nawala, durog ng isang higanteng eel. Hangga't naririnig ang kwento, si
Pilandok ay nabubuhay magpakailanman.Pagkaraan ng isang linggo pagkatapos ng pagbisita

mula sa maliit na bayan ng baybayin sa isang Visayan Island, sumakay ang manunulat ng isang

bus na nagmamaneho sa paligid ng mga bundok sa daan pabalik mula sa Kuluman, nakita ng

manunulat ang isang rurok ng bundok na napakataas, mas mataas kaysa sa iba pa, bilugan ang

mga taluktok ng bundok ay umikot sa paligid namin. Isang taong Ilonggo sa tabi ko ang nagsabi

sa akin "Ang paglipat, 'di ba? Iyan ang Mount Iliyan (isang solidong bato na sumiksik nang

pataas tulad ng isang espongha). Ang silweta ng ina at anak." At pagkatapos ay kumanta ang tao

ng Ilonggo ng isang kanta na napunta sa "Ili-ili tulog palayo ..." At iba pa. Ngunit ang aming

manunulat ay upang iwasto ang taong Ilonggo tungkol sa sariling personal na data ng manunulat

tungkol sa bundok na ito. Sinabi dito sa teksto na "Iliyan ay ang pangalan ng bundok na ang

manobo epikong bayani (at ang inapo ng tumatakbong lumad na prinsipe) Agyu pinangunahan

ang kanyang mga tao hanggang sa sila ay tumakas sa nagsasalakay na Maguindanaos. Sa wika

ng tribong manobo, ito ay ang salitang "kuta". Nakakakita sa kauna-unahang pagkakataon na

matarik na hilig ng Mount Iliyan, sa wakas ay alam ko ang kahulugan ng lahat ng mga epikong

pormula na napag-aralan namin sa Iliad at Odyssey: grandeur, hyperbole, homeric simile at sa

mga nagdaang mga dekada kasama ang latin amerikano boom.Pagkatotoo ng kamangha-

mangha.Paano kaya ng mga tao ni Agyu hanggang sa napakahusay na rurok ng isang malaking

bato at isang puno ng puno, ayon sa iniutos niya sa kanila? imposible kahit na ang pag-ibig na

iyon ay maaaring sa aking limitadong modernong isip na malinaw na nagtagumpay sila, dahil

mula sa rurok na itinapon nila ang mga boulders at trunks sa paghabol sa Maguindanaos at

mabuhay upang sabihin ang kwento. " Sa madaling sabi, ang mga tao ni Agyu ay nagdala ng

malaking bato at isang puno ng puno at wala kaming kung paano nila ito dinala sa rurok ngunit

ito ay isang tagumpay at itinapon ito sa sinumang Maguindanaos na hinahabol. Sa halip na i-

ctorrexting ang Ilonggo na tao tungkol sa nalalaman ng manunulat tungkol dito ay itinago

lamang niya ito para sa kanyang sarili. "Habang nakaupo sa bus, sa tabi ng isang bagong

kaibigan na humuhugot ng isang Visayan lullaby upang maipasok ang kanyang sariling personal

na paghahabol sa kolektibong memorya ng aming lahi, alam kong nabigyan ako ng higit pa sa

isang buhay na nakaraan." Kaya sa palagay ko sa pangungusap na ito ay ang manunulat ay

nagpapanatili lamang ng kanyang sariling personal na data tungkol sa Mount Iliyan, sa halip na

sabihin sa lalaki ang Ilonggo.Kaya ang natutunan ko sa pagbabasa ng kuwentong ito ay tungkol

sa iyong nalalaman, kung ano ang natutunan mo sa mga bagay o tao na natutunan mo mula sa

kanila kung tungkol sa kultura, tradisyon, paniniwala, atbp .. Nagbigay sa amin ang manunulat

ng impormasyon tungkol sa maliit na bayan sa baybayin sa ang Visayan Island, tungkol sa kung

sino ang Pilandok at maraming magkakaibang bersyon ng Pilandok at marami pa. Sa huling

bahagi ng kwento, nang sumalubong sa bus ang manunulat at lalaki ng Ilonggo, para sa akin

kung bakit hindi sinabi sa kanya ng manunulat kung ano ang alam niya marahil dahil hindi nais

ng manunulat na magkaroon ng isang pagtatalo sa taong Ilonggo. Halimbawa, ako ay isang

katoliko na tao at nakikipag-usap ako sa isang taong Muslim tungkol sa aming relihiyon,

naniniwala ako sa Diyos, Jesus Christ, mama mary, mga apostol, atbp habang ang taong Muslim

ay naniniwala kay Allah at sa panahon ng aming pag-uusap maaari tayong magkaroon ng isang

argumento tungkol sa aking Diyos ay mas malaki kaysa sa iyo at magpapatuloy ang

argumento.Ang Islam ay ang Relihiyong pinili ni Allah para sa lahat ng tao. Ito ay naaangkop sa

bawat panahon at lugar. Walang mabuti na hindi itinuro nito at walang masama na hindi

nagbabala ito laban doon. Ang Sangkatauhan ay hindi makatatagpo ng kapahingahan, at hindi

makapagtatamo ng kaligayahan kung hindi sa pamamagitan ng pagtangkilik sa Islam at

pagpapatupad nito sa iba’t ibang mga kapakanan. Kabilang sa nagtitiyak sa kadakilaan ng

Relihiyong Islam ay ang natatangi rito na mga katangiang hindi matatagpuan sa iba pang mga

paniniwala at mga relihiyon.Sa dahilang ang Islam ang siyang huling relihiyon, mayroon itong

kakaibang katangian, natatanging karapatan na nagiging angkop sa lahat ng panahon at

pook.Kabilang sa mga pananagutan o obligasyon ng mga Muslim sa kanilang pananampalataya

ang pagsasakatuparan ng pananampalataya sa iisang Diyos. Kailangan silang sumamba sa Diyos

ng limang ulit sa isang araw, na nakaharap sa kinaroroonan ng Mecca. Dapat silang magbigay ng

limos sa mga mahihirap. Nararapat silang mag-ayuno sa buwan ng Ramadan. At kung maaari,

kailangan nilang mapuntahan ang Mecca kahit na isang pagkakataon lamang sa kanilang

buhay.Sila ay maaaring matagpuan sa isang distrikto sa Quiapo, Maynila at sa ilang mga bahagi

ng Mindanao tulad ng Sulu, Tawi-Tawi, Maguindanao, at Lanao del Sur. Sila ang

pinakamalaking pangkat ng mga di-Kristiyanong Pilipino at itinuturing na pinakamatapang na

pangkat ng mga Pilipino dahil hindi sila natalo o nasakop ng mga dayuhan. Malaki ang

pagpapahalaga nila sa kanilang pagkakaibigan at kanilang pagiging matapat. Mayroon silang

sari-sarili at katutubong kultura ngunit pareho ang kanilang paniniwala sa relihiyong Islam at ang

pagsamba nila sa kanilang diyos na si Allah.Hindi ko sinasabing masamang pagbabahagi ngunit

huwag pilitin ang mga tao na maniwala sa sinabi mo na tama at ito lamang ang dapat mong

gawin at malaman. Igalang mo lang ang kanilang pinaniniwalaan o alam upang may maiwasang

pagtatalo o away. Ang isa pang halimbawa ay kung ano ang ibinabahagi ko sa iyo ngayon, ang

ilang mga tao ay sasang-ayon tungkol sa aking konklusyon tungkol sa kuwentong ito at ang ilan

ay hindi sumasang-ayon, bukod sa lahat ng bagay ay mabuti ako kung sumasang-ayon ka o hindi

sumasang-ayon sa akin ang lahat ng aking pinapahalagahan ay naibahagi ko ang aking opinyon

tungkol sa kuwentong ito at higit sa lahat, inaasahan kong may natutunan ka.
 MATAAS NA PAARALAN NG LUNGSOD QUEZON

TAONG PANURUAN 2019- 2020

ANG KOMIKS AT ANG PAGSULAT NG KASAYSAYAN NG

KASALUKUYAN NI:ROLANDO B.TOLENTINO

SINURI NI:

MICHELLE MANANSALA

ICT 11-MICROSOFT

IPINASA KAY:

GINOONG ARMENTO GALLARDO

 ANG KOMIKS AT ANG PAGSULAT NG KASAYSAYAN NG

KASALUKUYAN NI:ROLANDO B.TOLENTINO

Si Rolando B. Tolentino?siya ang Dekano ng College of Mass Communication (CMC) sa

Unibersidad ng Pilipinas, Diliman. Siya rin ay nagtuturo at kabilang sa mga guro ng UP Film

Institute. Siya ay nakapagtapos sa kursong Economics at nakapagtapos din ng masteral sa De La

Salle University. Nag-aral siya ng Film Studies sa University of Southern California.Siya ay

isang tanyag manunulat at kabilang siya sa Katha at Manunuri ng Pelikulang Pilipino. Kabilang

sa mga nasulat niya ay ang: Sakit ng Kalingkingan: 100 Dagli sa Edad ng Krisis (2005),

Kuwentong Syudad (co-editor, 2002), Sapinsaping Pag-ibig at Pagtangis: Tatlong Novella ng

Pagsinta’t Paghinagpis (1999); Fastfood, Mega mall at iba pang kwento sa pagsasara ng

ikalawang milenyum (1999); Relasyon: Mga Kwento ng Paglusong at Pag-ahon (co-editor,

1999) Kwento (1994); Habilin: Antolohiya ng Katha Para sa Pambansang Kasarinlan (co-editor,

1991); Engkwentro: Kalipunan ng mga Akda ng Kabataang Manunulat (co-editor, 1990).Siya ay

nanalo din sa iba’t ibang klase ng patimpalak dito sa Pilipinas pati na din sa ibang bansa. Ang

ilan dito ay ang Best Arts Book, Gintong Aklat, (2002), Writer’s Prize, National Commission for

Culture and the Arts (2001), Manila Critics Circle Award for Best Film Criticism Book (2001);

Gawad Chancellor for Best Literary Work (2002).Tunay na napaka husay ni Rolando B.

tolentino.Dahil sa mga natamong patimpalak dito sa pilipinas at hindi lang yun kahit sa ibang

bansa ay nakakuhan din sya ng mga patimpalak na kung saan ay mas nakilala sya bilang

manunulat dahil dito mas marami nagawa si Rolando B.Tolentino na mga aklat na kung saan ay

atin na nababasa . Hindi lang basta basta aklat ang nagagawa ni Rolando may mga aral kang

makukuhan at ugnay sa bawat pilipino nakikita yan sa totoong buhay, sa pamamagitan nito ay

napahihiwatig na ni Rolando B. Tolentino ang nais nyang iparating sa mga kababayan na sa

bawat aklat na nagagawa nya ay may mga aral na makukuha mo at na maaring magkaroon nga

epekto sa sarili mo.Katulad ng aklat na ito .Ang komiks at ang pagsulat ng kasaysayan ng

kasalukuyan.Hindi n’yo ba alam ang bawat letra nakikita mo yun ay may mga ibig sabihin ano

ang ibig sabihin nga KOMIKS ? Ang komiks ay isang uri ng panitikan na naiiba sa ibang uri ng

panitikan, dahil ang komiks ay bukod sa naglalaman ng kwento, naglalaman din ito ng mga

larawan ng pangyayari na nagmumula sa kwento. Madalas ang mga kwento sa komiks ay mga

hero o ang mga tao na may kapangyarihan na hindi totoo at sila ay madalas na nagiging

pangunahing tauhan sa kwento.Ang ibig sabihin nga komiks para sa atin, ngunit bakit nga ba

ginamit ni Rolando B. Tolentino ang salitang komiks dahil ba nais gawing katatawanan ang

kanyang aklat o dahil ba nais yan hikayatin tayo upang basahin ang kanyang aklat.Dahil alam

naman natin ang bawat pilipino ay walang hilig magbasa nga mga aklat ang nais lang naman

basahin nga mga pilipino at mga kabataan ay mga komiks na kung saan ay makikita mo sa mga

larawan na kung saan ay matutuwa kang basahin dahil sa mga larawan,at dahil dito naisipan ni

Rolando B. Tolentino ay gumamit ng salita sa komiks na alam natin na may mga larawan na

s’yang ginamit .Bakit kailangan naman sabihin ni Rolando B. Tolentino ang pasulat?Kung

maaaring gumamit sya nga mga larawan .Ano nga ba ang nais iparating ni Rolando B.Tolentino

sayo at sa akin na alam naman natin na hindi tayo mahilig magbasa naiisip mo ba ang naiisip ko

o naiisip mo ang naiisip nga isang manunulat?Siguro hindi sapat ang mga larawan upang

iparating ang nais ipahiwatig ng isang akda na mas nararapat na gumamit parin tayo ng pagsulat

na kung saan ay mas mapapahiwatig natin ng lubos sa mga tao hindi lang sa larawan pati na rin

sa mga salitang ginamit natin.Ano naman ang nais iparating ni Rolando B. Tolentino sa

kasaysayan ?Ang Kasaysayan (History) ay ang siyentipikal na pag-aaral ng nakaraan at kung

paano ito naka-aapekto sa sangkatauhan ng kasalukuyang panahon. Ito ay isang katawagang

pangkalahatan na tumutukoy sa mga pangyayari, datos at impormasyon mula sa malayong

kahapon. Isa itong pag-aaral na siyentipikal at gumagamit ng mga proseso upang mag-imbestiga

at magpatunay sa mga historical accounts. Ano naman ang ibig sabihin nga kasalukuyan?ay ang

mga napapanahong mga bagay, o iyong mga nangyayari ngayon na may tiyak na epekto sa atin

sa hinaharap. Sa bawat letra na ating nababasa ay may kahulugan sa buhay natin at may ugnay sa

atin,dahil kay Rolando B.Tolentino ay mas nabibigyan ng kahulugan sa atin at mabuting aral sa

buhay natin.Ang simpleng salita na mabigat na ang kahulugan ,ay sya rin ang magbibigay nang

pag uunawa sa bawat aklat na ating mababasa .Napasin n’yo ba ang ginawa ni Rolando

B.Tolentino?Alam n'yo ba sa pamagat palang ay tunay na napaka ganda nang aklat na nagawa ni

Rolando B. Tolentino,dahil sa pamagat palang ay marami kana makukuhang aral at

magkakaroon kana ng ideya kung anong nais na iparating sayo.Tunay nga nakamamanghang

isipin na sa bawat kilala kritiko sa manila ay may naisulat tungkol sa aspekto ng manhayag na

pagtalakay sa kulturang popular.Ano ba ang kritiko?Ang kritiko ay ang tao o personalidad na

pumupuna sa pagkakamali o kakulangan ng isang kwento bilang kabuuan. Sinusuri nila kung

tama ba ang pagkakasunod-sunod ng mga pangyayari, kung maayos bang nailahad ang kwento,

kung may kaugnayan ba ang kwento sa paksa, at marami pang iba.Ano naman ang kulturang

popular?Ang kulturang popular ay masasabi nating isang paraan ng mga tao para maramdaman

ang pagtanggap sa kanila ng nakararami. Ang pag-ayon sa kulturang popular, ang nagpapadama

sa mga tao na tanggap sila sa modernismo dahil ang kulturang popular ay kadalasang

nagmumula sa mga modernong produkto ng mga kompanya at modernong mga bansa. Ang

kulturang popular ang kadalasang nagbibigay ng depinisyon kung ano ang maganda at kung ano

ang katanggap-tanggap. Ang kulturang popular ay maaaring teknolohiya, pagkain, kasuotan,

musika at iba pa.Ito ay ang mga pinagsasama-samang kultura na itinatakda ng

makakapangyarihang tao, kompanya at bansa. Ginagamit ito ng mga ordinaryong tao para

maipahayag ang kanilang pagsang-ayon sa isang kultura, pati na rin maipakilala ang kanilang

sarili. Ano naman ang karanasan?Ang karanasan ay ang kaalaman ng isang tao na nakukuha sa

pamamagitan ng paggawa ng isang bagay o gawain o pagpapanood ng ibang taong gumagawa ng

isang bagay o ng isang gawain. Isa itong pag-aaral o pagkatuto sa pamamagitan ng mga gawa,

galaw, o kilos. Ilang mga pangkat na pang relihiyon at mga paraan ng pagtuturo ang

nagpapahalaga sa pagkatuto sa pamamagitan ng karanasan. Halimbawa, kapag may isang taong

nais matuto hingngil sa larong ahedres, ang nag-aaral at ang nagtuturo ay maglalaro ng ilang mga

laro ng ahedres. Sa pamamagitan ng pagkaranas ng mga kamalian at pagkatuto mula sa mga

mali, mas natututo sila sa halip na magbasa lamang tungkol sa paglalaro ng ahedres.Realidad

Ang kahulugan ng katotohanan ay kaugnay sa prinsipiyo ng katunayan at mabuting paniniwala.

Ang kultura ay ka ugnay sa buhay natin .Ano Ang Kultura?Ang kalinangan ay kabuuang

kaisipan, kaugalian, o tradisyon ng isang bayan. Ito ay paraan ng buhay.Ang kultura ng isang

bansa ay binubuo ng kanyang mga katutubo at katangi-tanging kaugalian, paniniwala at mga

batas.Sa kultura nakikilala ang isang bansa at ang kanyang mga mamamayan. Ang kultura ay

mabisang kasangkapan sa pambansang pagkakaisa dahil dito naipapahayag ang tunay na diwa ng

pakikipag kapwa.Ang ating mabubuting gawi, kaugalian at kinamihasang Pilipino ay

nailalarawan ng ating mga kaalamang-bayan gaya ng mga alamat, kwentong-bayan, pabula at

epiko.Kahit na ang mga ito ay makaluma, maari itong pagbatayan ng mga kabutihang asal na

dapat ipamana sa mga sumsunod na henerasyon. Kung kaya’t nararapat nating pananatilihing

buhay ang ating mga kultura sapagkat dito nakasaad ang ating pagkakakilanlan, kaisahan,

kamalayan at kinabukasan.Hindi ba yun alam ng mga estudyante?ay siyang taong nag-aaral at

maaring bihasa sa talino. Ang estudyante ay tinuturuan ng guro na mag-aaral at makadiskubre ng

mga bagay. Lahat ng tao ay dumadaan sa proseso ng pagiging estudyante. Ang

Ideya,Pagpapalagay,Pag-akala,Kuro-Kuro at aklat.Ano nga ba talaga ang tunay na ibig sabihin

nga kaalaman?Kaalaman ito ay iyong kakayahang nakukuha natin sa pamamagitan ng ating mga

karanasan o sa pamamagitan ng ating pag aaral. Ang pagkakaintindi mo isang paksa,kung ito

man ay gawa, o sa kaisipan lamang.Ang kaalaman ba ay tunay na makikita sa karanasan ano nga

ba talaga ang ibig sabihin ng karanasan?Ang karanasan ay isang pangyayari sa buhay ng iba na

naramdaman na, samakatuwid ang henerasyon gap sa loob ng klase ay di lamang matutunghayan

sa malaking kaibahan ng edad at milieu ng guro 't estudyante ,makikita rin ito sa magkaibang

kaalaman at karanasang pumapabor sa estudyante.Maari bang manganib ang isang posisyon nga

guro . Ano ba ang manganib? ay isang sitwayson na nagbabanta sa buhay, kalusagan or ari-arian

at posisyon ng tao ano naman ang posisyon? Posisyon ito yun katayuhan mo bilang isang tao o

kung ano tungkulin na meron ka masasabi mo yun ay isang uri nga posisyon. Gayunpaman, kung

tinitingnan ang silid aralan bilang isang arena ng tunggalian ng kapangyarihan para sa

kaalaman.Ang kapangyarihan ay di lamang nakasalalay sa dami ng alam at karanasan hindi

lamang bentahe ang isang posisyon ng tao mas mabuti kung meron kang kasinupan at katalasan

ng paggamit sa kaalaman at karanasan sa lahat nga bagay doon mo lang masasabi na isang ganap

na nakatanggap muna ang tunay na posisyon na maaring sayo sa aking palagay ang dapat

isaalang -alang sa pagkatuto ang mga kabataan o mas kilala bilang estudyante sa mga kulturang

popular para lalo nila pagyamanin ang kanila mga kaalaman at karanasan nga mga estudyante.Sa

gayon ,ang mismong estudyante para manood ng sine imbes na magbasa ng Doctrina Christian o

Noli Me Tangere,bakit kailanga nga mga estudyante ang kritikal ano ba ang kritikal? Ang

kritikal na pag-iisip o tinatawag ding pagsusuring kritikal ay ang malinaw at makatuwirang pag-

iisip na kinasasangkutan ng pagpuna. Nagbabago ang mga detalye nito base sa taong nagbibigay
ng kahulugan dito. Ayon kay Barry K. Beyer (1995) ang kritikal na pag-iisip ay ang paggawa ng

malinaw at mga makatuwirang panghuhusga. Sa proseso ng pag-iisip ng kritikal, nararapat na

pinangangatuwiranan at pinagiisipang mabuti ang mga ideya. Binigyang kahulugan ng The

National Council for Excellence in Critical Thinking (Pambansang Konseho para sa Kahusayan

sa Kritikal na Pag-iisip) sa Estados Unidos ang kritikal na pag-iisip bilang isang matalinong

proseso ng aktibo at dalubhasang pagpapalagay, pagsasabuhay, pagsusuri, pagbubuo, at o di kaya

ang paglilitis ng impormasyong nakalap, o nabuo mula sa, obserbasyon,karanasan, repleksyon,

pangangatuwiran, o komunikasyon bilang gabay sa paniniwala at kilos.Sa kritikal na pag-iisip,

ang salitang Ingles na critical, (Griyego, kritiko) ay galing sa salitang critic at nagpapahiwatig ng

isang puna pinakikilala nito ang intelektuwal na kapasidad at ang paraan, “ng panghuhusga”, “ng

hatol”, “para sa paghuhusga”, at ang pagkakaroon ng, “kakayahang umunawa”.Ang kritikal na

pag-iisip ay tinutukoy ng iba’t ibang kahulugan bilang ang proseso ng aktibo at mahusay

pagpapalagay, pagsasabuhay, pagsususri, pagbubuo,at pagtimbang ng impormasyon upang

makuha ang isang sagot o konklusyon,Disiplinadong pag-iisip na malinaw, makatuwiran, bukas

ang isip, at may kaukulang ebidensya.Makatwiran, mapanimding pagiisip na nakatuon sa pagpili

kung ano ang paniniwalaan o gagawing kilos.Kailanga taglay nang bawat mag aaral ang kritikal

na kakayahan upang magkaroon nga malawak na pag iisip at pag uunawan sa lahat nga bagay sa

madalig salita upang mailagay sila sa tamang daan na kanilang pupuntahan. Aking ibabahagi ang

panitikan at kulturang popular bilang mahalagang salik ng ating konsepto ng ating karanasan. Sa

madaling salita ang pagkatuto natin sa panitikan at kulturang popular ay may malalim na sinasabi

tungkol sa ating relasyon sa realidad, lipunan at ating pagkatao ang mismong karanasan sa mga

ito.Aking ibabahagi ang tungkol sa kritikal na balangkas . Ano ba ang kritikal na balangkas?

Gayundin, nilalayon ng papel na makapagmungkahi ng pedagohiyang balangkas na may

tumbukang lapit sa paglinang ng kritikal na pag-iisip ukol sa pag-uugnay ng pagkakaiba-iba ng

wika at diskurso nito. Ano nga ba ang balangkas ?Ang balangkas ay ang tamang pagkakahanay-

hanay ng mga salita. Kadalasan na ginagamit ito sa pagsusulat ng mga akda. Karaniwang

makikita ito sa mga pahayag, teksto at mga kwentong babasahin.Paggamit ng balangkas ang mga

pangunahing ediya na madaling maiintindihan ng mga tao. Sa Ingles ay outline.Uri ng

pagkakagamit sa balangkas Paksang balangkas (Topic outline)Balangkas na nasa pangungusap

(Body outline)Mga halimbawa ng paksang balangkas ang pasisikap mag-aral.Ang mithiin ni

Nina,Mga halimbawa ng pangungusap na balangkas Laging nagsisikap si Nina para maabot niya

ang kaniyang mga pangarap. Kaya naglalaan siya ng panahon sa pag-aaral.Mahusay si Nina sa

filipino at math kaya siya ang laging inilalaban sa mga math contest at mga pahayag sa

filipino.Kahalagahan ng paggamit ng balangkas Hindi nagdudulot ng kalituhan sa mga

nagsusulat at nagbabasa ng kwento. Mahusay at mabuti ang gustong iparating ng taong

gumagawa ng kwento. Nagiging malinis at organisado ang mga salita.Kaya sa paggawa ng iyong

sariling kwento gumamit ng tamang mga balangkas ng salita para maintindihan ito ng iba,at iba

pang impormasyon tungkol sa balangkas ng mga salita ang mababasa dito.Ano ang panitikan at

kulturang popular ? Laganap ang kulturang Popular sa ating bansa,pagpapatunay na kaugalian ng

mga Pilipino na makisunod sa uso o sa mga bagay na alam natin na magiging kakaiba tayo sa

lipunang ating ginagalawan.Ang pagtangkilik sa mga pirated dvd, paggaya sa mga tatak ng mga

produktong mamahalin at pagtangkilik sa tinatawag nating social media. Subalit hindi lamang

mga bagay ang tinatangkilik ng mga tao sa ngayon,maging ang paraan ng pagsasalita o

pagbigkas ng mga salita ay nagiging bahagi na din ng kulturang Popular. Alam natin na ang wika

ay bukas sa maaaring pagbabago subalit napapansin n’yo ba ang sumisibol na gramatikang

Filipino ngayon?Ang mga pagbabagong nagaganap sa ating Wika? sa paraang pagsasalita o

pagbigkas hindi natin mapapansin ang mga pagkakamali sa ating mga sinasabi.Tulad halimbawa

ng usapang ito:"Masarap ba ang niluto kong ulam?" "oo masarap siya." Sa isang taong may alam

at pala-aral ng wika ay maaaring mapupuna kung ano ang pagkakamali sa usapang ito. Alam

natin na ang salitang “siya “ ay tumutukoy sa tao ngunit sa kasalukuyang panahon ginagamit

itong panghalili maging sa mga bagay tulad ng libro,pagkain at iba pa.Kapag may nagtatanong

ng bilang ng iyong cellphone paano mo binibigkas ang bilang nito? Hindi ba sa paraang ingles

natin ito sinasabi pero ganito ang kalimitang pagbigkas: sero nayn wan yet tu two por seben wan

siks payb na dapat sana ay zero nine one eigth two two four seven one six five.Ilan lang iyan sa

maari mong mapansin subalit maaring ang maling iyan ay tama o katanggap - tanggap sa

pagdating ng panahon. Kung ganon ang ibig sabihin nga kulturang popular kung gayon ano

naman ang panitikan?Sa pinakapayak na paglalarawan, ang panitikan o panulatan ay ang

pagsulat ng tuwiran o tuluyan at patula na nag-uugnay sa isang tao. Subalit upang maipagkaiba

ito mula sa ibang mga walang saysay na babasahin o patalastas lamang, ang mga panitikan ay

ang mainam na pagsulat na may anyo, pananaw, at diwang nakasasanhi ng matagal na pagkawili

at gana. Samakatuwid, may hugis, may punto de bista at nakapagpapahaba ng interes ng

mambabasa ang isang sulating pampanitikan.Nagsasalaysay ng buhay, pamumuhay, lipunan,

pamahalaan, pananampalataya at mga karanasang kaugnay ng iba't ibang uri ng damdaming

tulad ng pag-ibig, kaligayahan, kalungkutan, pag-asa, pagkapoot, paghihiganti, pagkasuklam,

sindak at pangamba. Ito ang isang dahilan kung bakit pinag-aaralan ang larangan ng literatura sa

mga paaralan. Ang panitikan ay tinutukoy sa lahat ng uri ng pahayag, nakasulat man o

binibigkas. Nanggaling ito sa salitang-ugat na titik na ikinabit ang unlaping pang- at hulaping -

an.Nagkaroon nga rebolusyon sa kulturang popular.Pero gaya ng pinakatunguhin ngayon ng mga

media ,ang pinaka mahinang pagtuuturo sa kulturang popular ay nag-aambisyon na ring maging
interaktibo ,multinarratib at multimedia.Ang mga direksyong ito ay nagbibigay ng bagong

relasyon sa mambabasa at akda. Ano ba ang ibig nga interactive ? Interactive, kapag ang isang

mensahe ay nauugnay sa isang bilang ng mga nakaraang mensahe at sa ugnayan sa pagitan ng

mga ito.Ano naman ang multimedia? Madalas nating marinig ang salitang multimedia. Ito ay

madalas na gamitin sa telebisyon, radyo at internet. Ngunit alam nga ba natin ang ibig sabihin ng

multimedia? Ano nga ba ang kahulugan nito? Narito ang kahulugan o ibig sabihin ng

multimedia.Ang multimedia ay ang sabay-sabay na paggamit ng higit sa isang paraan ng

pakikipag-ugnayan o pagkakaroon ng komunikasyon. Ang multimedia ay binubuo ng mga

salitang "multi" at "media" na nasa wikang Ingles. Ang ibig sabihin ng "multi" ay marami at ang

ibig sabihin ng "media" ay paraan ng pakikipag-ugnayan sa masa o sa maraming tao.Halimbawa

ng multimedia ay ang sabay-sabay na paggamit ng imahe, teksto, tunog at bidyo upang mailahad

ang gustong sabihin ng isang guro sa kanyang mga estudyante.Minsa kailanga ilugar ang

kulturang popular sa nasyonalismong kilusang bumabalikwas sa interes ng kapitalista't

kolonyalismo.Ano ba ang nasyonalismong ? Ang nasyónalismo ay isang sistema ng paniniwala o

ideolohiyang politikal ng pagiging makabansa ng katapatan sa interes ng bansa, ng

identipikasyon nang may pagmamalaki sa kultura at tradisyon ng bansa, at ng matamo ang

pambansang pagsulong. Pinaniniwalaang ang nasyonalismo ay isang pangyayaring kamakailan

lamang naganap at nangangailangan ng mga kondisyong estruktural ng mga modernong lipunan.

Ang mga pambansang watawat, pambansang awit at iba pang simbolo ng mga pagkakakilanlang

pambansa ay itinuturing na mahalagang sagisag ng pagkakabuklod-buklod.Ano naman ang

kolonyalismo? Ang kolonyalismo ay ang tuwirang pananakop ng isang bansa sa iba pa upang

mapagsamantalahan ang yaman nito o makuha rito ang iba pang pangangailangan ng

mangangalonya. Ang kolonyalismo ay madalas na naihahalintulad sa Imperyalismo ngunit ang

dalawa ay mayroong pagkakaiba."Maaaring magsilbing baseng pangkalakal o pangmilitar ang

kolonya".Mayroon din itong gamit sa paglalakbay ng mga tao sa ating bayan.Alam n’yo ba na

meron din isa pang diresksyon ng pananaw o kritisismo sa kulturang popular ay ang pag angkat

sa "kaningningan"nito kahit pa ito'y napapaloob sa hegemonikong interes.Hindi yun ba sa

trasdisyong pampanitikan at kultural,gayong naipakita na,kahit pahapyaw lamang,ang

pinanggagalingan ng pag aaral ng kulturang popular sa pilipinas may dalawa direksyon na nais

akong tuntunin.Minsa kailangang magpokus sa paraan ng paghihinuha sa karanasan sa kulturang

popular.upang malaman kung nagkakaroon nga isa makabuluhan at isang komplikadong proseso

ang kulturang popular sa maraming tumatangkilik nito. Ang agham pampulitika, bilang isa sa

mga agham panlipunan, ay gumagamit ng mga pamamaraan at mga diskarte na may kaugnayan

sa mga uri ng mga katanungan na hinahanap pangunahing mga mapagkukunan tulad ng mga

dokumento sa kasaysayan at mga opisyal na talaan, pangalawang mapagkukunan tulad ng mga

artikulo sa pahayagan, pananaliksik sa pagsisiyasat, pagsusuri sa istatistika, pag-aaral ng kaso,

eksperimentong pananaliksik, at pagtatayo ng modelo. Ang kahulugan ng kolonyalismo ay may

kaugnayan sa mga dayuhang bansa. Ang kolonyalismo ay ang direkta o tuwiran na pananakop ng

isang bansa sa iba pang bansa upang makamit ang mga layunin o mga interes nito kagaya ng

pagkuha ng mga kayamanan. Mga makakapangyarihang bansa ang nanakop, samantalang mga

mahihinang bansa naman ang mga sinasakop.Epekto nitong Nahirapan ang mga asyano dahil

nawalan sila ng karapatan na mamuno sa kanilang bansa. Marami ang nagsasabi na hindi na

mahalaga kung mali-mali ang grammar mo sa paghahayag ng iyong gustong sabihin, basta raw

ba naiintindihan ang gustong mong sabihin. Ang problema na nga e, kung mali-mali ang gamit

mo ng wika e hindi mo maihahayag nang maayos at nang eksakto ang gusto mong sabihin. At

dahil diyan, naiiba tuloy ang pagkakaintindi sa nais mong ipahayag. Pagsulat ng kasaysayan ng
kasalukuyan . Alam yun ba kay Michel Foucault naggaling ang phrase "kasaysayan ng

kasalukuyan"sino ba si Michel Foucault .Si Paul-Michel Foucault (Oktubre 15, 1926 - Hunyo 25,

1984), na kilala rin bilang Michel Foucault (Pranses: [miʃɛl fuko]), ay isang Pranses na pilosopo,

mananalaysay ng mga ideya, panlipunan teorista, at kritiko sa literatura. Ang mga teorya ni

Foucault ay pangunahing tumutukoy sa ugnayan sa pagitan ng kapangyarihan at kaalaman, at

kung paano ito ginagamit bilang isang paraan ng panlipunang kontrol sa pamamagitan ng mga

institusyong societal. Bagama't madalas na binanggit bilang post-structuralist at postmodernist,

tinanggihan ni Foucault ang mga label na ito, na pinipili na ipakita ang kanyang pag-iisip bilang

isang kritikal na kasaysayan ng pagiging moderno. Ang kanyang pag-iisip ay

naiimpluwensyahan ng mga akademya, lalo na ang mga nagtatrabaho sa mga pag-aaral sa

komunikasyon, sosyolohiya, pag-aaral sa kultura, teoritong pampanitikan, peminismo, at kritikal

na teorya. Natagpuan din ng mga grupo ng mga aktibista ang kanyang mga teorya na

nakakahimok. Ipinanganak sa Poitiers, France, sa isang mas mataas na-middle-class na pamilya,

si Foucault ay nakapag-aral sa Lycée Henri-IV, sa École Normale Supérieure, kung saan

nagkaroon siya ng interes sa pilosopiya at napailalim sa impluwensya ng kanyang mga tiktik na

Jean Hyppolite at Louis Althusser, at sa University of Paris (Sorbonne), kung saan siya ay

nakakuha ng grado sa pilosopiya at sikolohiya. Matapos ang ilang taon bilang diplomat kultura

sa ibang bansa, bumalik siya sa Pransya at inilathala ang kanyang unang pangunahing libro, The

History of Madness (1961). Pagkatapos ng pagkuha ng trabaho sa pagitan ng 1960 at 1966 sa

University of Clermont-Ferrand, gumawa siya ng Birth of the Clinic (1963) at The Order of

Things (1966), mga pahayagan na nagpapakita ng kanyang pagtaas ng paglahok sa structuralism,

mula sa kung saan siya sa ibang pagkakataon ay lumayo sa kanyang sarili. Ang unang tatlong

historiang ito ay nagpakita ng isang historiographical na pamamaraan na binuo ni Foucault na

tinatawag na "arkeolohiya". Mula 1966 hanggang 1968, si Foucault ay nakipagturo sa University

of Tunis bago bumalik sa France, kung saan siya ay naging pinuno ng departamento ng

pilosopiya sa bagong experimental university ng Paris VIII. Pagkatapos ay inilathala ni Foucault

ang Archeology of Knowledge (1969). Noong 1970, si Foucault ay pinasok sa Kolehiyo ng

Pransiya, isang miyembro na pinanatili niya hanggang sa kanyang kamatayan. Naging aktibo din

siya sa maraming grupo ng mga natitira sa pakikilahok sa mga kampanya laban sa rasismo at

mga pang-aabuso sa karapatang pantao at para sa reporma sa penal. Pagkatapos ay inilathala ni

Foucault ang Disiplina at Parusahan (1975) at Ang Kasaysayan ng Sekswalidad (1976), kung

saan binuo niya ang mga pamamaraan ng arkeolohiya at genealogy na nagbigay-diin sa papel na

ginagampanan ng kapangyarihan sa lipunan.hindi yun ba alam maaarin maihahambing ang idea

ni Foucault sa isang sangandaan ng di pantay pantay na kalyeng tumutungo at nagmumula sa

iba't ibang direksyon ng karanasan sa kasaysayan .matutunghayan lamang natin ito sa kanyang

mga ipinahihiwatig na kontexto at direksyon. Bakit"pagsulat"ng kasaysayan ng sandali?kay

Roland barthes naman galig ito.Nais kong ipasok ang idea nasa ating pagbabasa o

pagsusuri,ipinapasok natin ang mga bagay.sino ba si Roland barthes . Roland Barthes, in full

Roland Gérard Barthes, (born November 12, 1915, Cherbourg, France—died March 25, 1980,

Paris), French essayist and social and literary critic whose writings on semiotics, the formal

study of symbols and signs pioneered by Ferdinand de Saussure, helped establish structuralism

and the New Criticism as leading intellectual movements. Ang produksyon ng popular na

kamalayan sa panitikang popular.apat na taon na ang True star Horoscope ,isang lingguhang

komiks na nakatuon sa horoscope at iba pang panghuhula, at mukha magtatagal pa rin ang

interes dito.hindi yun ba alam ang maraming mapupulot na aral sa lingguhang horoscope .noon

28 enero 1998.may isang Mhelinda Bangroy na nagpadala ng liham sa komiks .

 MATAAS NA PAARALAN NG LUNGSOD QUEZON

TAONG PANURUAN 2019- 2020

ANG BAGO AT EXPERIMENTAL SA KASALUKUYAN

NI : ROLANDO B.TOLENTINO

SINURI NI:

SHEILA MAE FACIOL

ICT 11-MICROSOFT

IPINASA KAY:

GINOONG ARMENTO GALLARDO

 ANG BAGO AT EXPERIMENTAL SA KASALUKUYAN

NI : ROLANDO B.TOLENTINO

Ngayon alamin natin kung sino nga ba si Rolando B. Tolenteno ay ang Dekano ng

College of Mass Communication o (CMC) Sa Unibersidad ng Pilipinas,Diliman.Nagtuturo at

kabilang sya sa mga guro ng UP Fil Institute. Siya ay nakapagtapos sa kursong Econimics at

nakapagtapos din ng masteral sa De La Salle University.Isa din siya sa isang tanyag manunulat at

kabilang siya sa Katha at Manunuring Pelikulang Pilipino.At ito ang mga kabilang na kanyang

nasulat ang Sakit ng kalingkingan isang daang Novella ng Pagsinta't Paghinagpis(1999)Mega

mall at iba pang kwento sa pagsasara ng ikalawang milenyum noong (1999),Relasyon.Siya din

ay nanalo ng iba't ibang klase ng patimpalak dito sa Pilipinas pati na rin sa ibang bansa.Ang ilan

dito ay ang Best Art Book,Gintong Aklat(2002)Writers Prize,National Commission for culture

and the Arts(2001),Manila Critics Circle Award for best Film Criticism Book(2001).At gawad

Chancellor for Best Literal Work(2002). Ang Bago at Exprimental sa Kasalukuyang Panitikan

Kailan nagkakaroon ng bagong bago?Mayroon ba talagang bago?hindi bat ang lahat ay may

bahid ng luma?Pero bakit nauuso pa rin ang luma,nagiging bagong luma?Tunay nga bang

nawawala ang luma?Bakit mayroon ding lumang bago,kakauso pa lamang ay luma na?Ang bago

at experimental ay working concepts sa pagbibigay-elaborasyon sa kontemporaryong karanasan

ng manunulat sa kanyang kapaligirang kay bilis na nagbabago.Halimbawa yung mga kabataan

noon ay nagbabasa ng mga libro,pero ngayon umaasa na sa enternet at paglalaro na ng online

game na ang dulot ay napapabayan na nila ang kanilang pag-aaral .At ang bago ay iyong

kabaligtaran ng luma,Ang bago ay iniluluwal mismo ng kalakaran ng luma,at ang bago ngayon

ay maaring maging luma bukas.Ang makabago ay may stake na baguhin ang luma,hindi lamang

magpresenta bilang katumbas ng luma sa makatuwid ang bago ay may hangaring mabago ang
luma sa pagtataya sa bagong karanasang sumasambulat at namamayani sa kasalukuyan.Dahil ang

luma ay hindi lubusang makaaangkop sa bagong karanasan kailangan ng bago at makabagong

porma na tinatawag na "kombensyon",at genre na makapaglilinang ng bagong karanasan.At sa

pag-uugnay na ito,ang experimental ay nagkakaroon sya ng angkop na halaga sa pamamagitan

ng pagkakaroon ng self-reflexivity sa lumang inililibing at bagong ipinanganganak.Walang bago

nang walang sistematikong experimentasyon.Ano nga ba ang ibig sabihin ng

experimentasyon?Ang experimentasyonng isang henerasyon o komunidad ng isang kilusang

pampanitikan,lalo na sa naturang kilusan ay siyang namayani bilang konsepto at kalakaran sa

panitikan.At kung magkaganito,ang pamamayani ng isang kilusang pampanitikan ang siyang

nagbabadya ng pagkamatay nito bilang bago.At may tinalakay si Raymond Williams ukol

sa"estruktura ng pagdamdam"(structure of feeling)na para mas maunawaan ang relasyon ng bago

at luma sa panitikan.Ngayon alamin natin kung sino si Raymond Williams,siya ay isang Welsh

Marxist theorist,akademiko,nobelista at kritiko.At siya ay isang maimpluwensyang figure sa loob

ng New Left sa mas malawak na kultura.Ang kanyang trabaho ay naglagay ng pundasyon para sa

larangan ng pag-aaral sa kultura at ang kultura ay nilikha ng tatlong larangan na siya ring

magiging batayan ng ating kontak sa mga ito.Para kay Williams,mayroong tatlong larangang

bumubuo sa estruktura ng pagdamdam at nagbibigay produkto.Namamayani(dominant)ito ang

kultura ng naghaharing kaayusan at ito rin ang namamayaning kalakaran sa

pagsulat.Latak(residual)ito ang lumang kultura at pasulpot-sulpot na hindi mamatay-matay.Ito

rin ang papayaong kalakaran sa pagsulat(pagsulat ng epiko at halimbawa)Umuusbong

(emergent)ito ang nagbabadyang bago,direktang supling at papaslang sa namamayaning

kaayusan.Ito ang panitikang sektoral,rehitonal,ng pambansang demokrasya,teknolohikal,at

kulturang popular.Ayon sa aking nabasang teksto may ibig sabihin ang salitang popular,ng
sikat,ng uso,"in"ngayon at ang mga salitang Ito'y nagpapahiwatig sa kasalukuyan,Ang

sikat,uso,at bago ngayon at wala nang ibang panahon pa,walang noon at higit sa lahat walang

hinaharap na timeframe.Samakatuwid ang salitang "popular"sa kulturang popular ay walang

ibang pinapatungkulan kundi ang"kasalukuyan"at ang "ngayon".Ano nga ba ang panitikan?Para

sa akin ang panitikan ay may iba't ibang uri ng pahayag nakasulat man ito,binibigkas o kahit

ipinahihiwatig lamang ng aksyon.Ngunit may takdang anyo o porma katulad na lamang ng

tula,maikling kwento,nobela,dula at sanaysay.At ang lahat ng panitikan magmula pa ito sa

sinaunang panahon hanggang at sa kasalukuyan ngayon.Nang matotong magsalita ang tao at

buuin niya ang karanasan sa bisa ng pagbigkas at pagsusulat,nagkaroon na ng panitikan.Tulad

ng matutunghayan kay Williams,ang kondisyon ng produksyon ng umuusbong na

panitikan,bagama't nilikha mismo ng kondisyon ng produksyon ng namamayaning panitikan,ay

mauunawaan lamang ng pagiging bago sa pamamagitan ng pag-unawa sa pangangailangan ng

pagsulpot ng bago.At walang bago sa panitikan,nagkakaroon lamang ng bago sa paglugar sa

panitikan sa mga partikular nito ng kasaysayan at lipunan.Walang bago sa panitikan,nagiging

lumang pagsulat,paglikha,pagbasa,diseminasyon sa panitikan.Ang umuusbong na panitikan o

kontra-kanonikong mga akda ay nanggagaling sa pangunahing sektor at rehiyon.Poder ng

panitikan,ito ang kabataang manunulat ng sektor,karaniwang aral,at may iba't ibang antas ng

kamulatang politikal,may organisasyong pampanitikan o politikal na kinabibilangan at may

malay na tumutuklas ng bagong kalakaran sa mga kombensyon at pormang pampanitikang

kanilang isinulat.Nakapaloob at nakapalabas ang kabataang manunulat na ito sa namamayaning

sistemang pampanitikan.Ang imbensyon ng panitikan sa gayon,ay kaakibat ito ng

pagpapalaganap at pag-unlad ng wika o ng kahit anumang wika.Ano nga ba ang kahulugan ng

konsepto?Ito ay isang sariling kaalaman ng tao na nalikha sa pamamagitan ng pag-iisip. Ito din
ay isang ideya na napaligiran sya ng iba't ibang paksa,sila ay walang tiyak na oras,unibersal na

abstract at meron ding iba't ibang mga halimbawa at ito rin ang nagbibigay ng mga impormasyon

at ideya na maaring gamitin sa iyong trabaho,eskwela,competition,pag dedisenyo ng gusali at

marami pang ibang produkto nito.Ang eksperimento naman ito ay isang sistematikong

pamamaraan upang patunayan,pagbulaanan o pagtibayin ang kawastuhan ng isang bagay.Ngunit

pare-parehas na gumagamit ito ng mga prosesong maaring ulitin ang mga lohikal na pagsusuri ng

mga resulta.Kaya mahalaga rin ang matalas na mga balangkas bilang dulog sa isang kritikal na

araling kulturang popular.At sa panahon/kasalukuyan ngayon lamang ay dapat may ka-konsepto

ito na kaya nating unawain at lingunin nang pabalik-balik kahit na ba sabihin ng iba na mahirap

unawain yan.Ang mismong pagiging temporal na kalikasan ng pagiging kabataan ang siyang

nagpapaunawa sa kabataang manunulat sa bilis ng kaganapan sa kanyang kapaligiran.Nasa edad

tayo ng mabilisang pagkilos ng tao,produkto at kapital sa napakalayo't malawak na lugar sa

buong mundo.Ito rin ang edad na marahas na implementasyon ng modernisasyon sa detriment ng

napakaraming naisantabing mga tao.At kayang gampanan ng kabataang manunulat mabilis na

pagbabago ng konpigueasyon ng realidad sa kapaligiran.Sapagkat bihasa ang kabataang

manunulat sa kultura ng imahen at mabilisang pagbabago.Wala ring ibang partikular na audience

ang manunulat na ito kung hindi ang kanyang henerasyon.May ibang nabubuong konsern at

realidad naman ang henerasyon mas bata sa kanya at mas magiging bihasa sa kulturang

panggitnang-uring imahe. Paano gagamitin ng kabataang manunulat ng sentro ang panitikan para

magsilbing mapa at bagay sa pagmaniobra sa kasalukuyan at hinaharap na kaayusan?Una

kailangan nang manghiram ang mga kabataang manunulat sa iba pang media at teknolohiya na

kinahuhumalingan ng kanyang henerasyon.Ang panitikan ay may antas ng interactivity sa

mambabasa,panitikang may impluwensya sa iba't iba pang media tulad ng serial sa radyo at
telebisyon ,MTV,pulikula,computer games at iba pa.Ngunit hanggang sa malaya niyang

pagturing sa mga ito bilang bahagi ng kanyang buhay,marahil ito ang kanyang natatanging

realidad.Ang totoo sa kanyang habang binabagtas niya ang kanyang karanasan sa

kasalukuyan,pag-iral ng tao habang nakaintersek siya sa iba't ibang materyal na ito,at ang

kamalayan at karanasan sa nalilikha mula rito.Ang mga imahe ang nagtatakda ng ating buhay ng

bawat individual,na kahit may maaabot din kung magsisikap lamang tayo,kung magtiyaga tayo

sa umiiral na sistema ngayon.At ano nga ba ang basehan ng karanasan,kung sisipatin natin ang

ating pag-aari.Ipinapaako ng isang malawakang karanasang bilang ideal na maabot at

mararating,makakamit, matatamo at bilang isang personalisadong mga bagay kabataang

panitikan ang nagbibigay sustansya sa isang patay na nilalang dahil patuloy nilang nirereimbento

ang kombensyon,porma at genre ng lumang panitikan.At para maiwasan ang ganitong tendensiya

ng kabataang manunulat,kailangang isaalang-alang ang papel ng panitikan bilang isang end-

product.Ang mismong kondisyon sa panitikan ay kinakailangan ng reimbensyon,kung hindi man

ang bagong mode of production,na siyang magtitiyak ng material na pagbabago sa loob ng

institusyon. Mula sa hanay ng kababasa sa akademya,ang pagtuklas ng mga kondisyon lumikha

sa feminime at feminist writing na sumasangka sa patriarkal na kalakaran sa panulatan.Mula sa

panitikan ay ang lesbian,mga kondisyon ng paghayag sa sexualidad bilang marka ng naisantabi

at makapangyarihang identidad mula sa rehiyon mga kondisyon ng pag-ugnay at pagwaksi sa

relasyon ng pagsasabansa at rehiyon.Ang katatagan natin ay kakayahang bumangon mula sa di-

magandang pangyayari o makibagay sa pagbabago.Basta huwag lang tayong magsasawang

magbago kung alam nating nakabubuti o nasa mabuting paraan ka.Alalahanin natin palagi na

may mas nakakataas sa atin.Mahirap man ang magpakatao,wala namang imposible sa mga taong

naniniwala at sumusunod sa Dios.Madali lang talagang maging tao pero mahirap ang
magpakatao,kung saan isang katotohanang kayhirap na tanggapin.Pero kung lubos nating pag-

iisipan, higit nang mas madaling gumawa ng bata kaysa palakihin nang may tamang pag-

uugali.Pero hindi ibig sabihin na kapag isinilang ang tao ay may karapatan na siyang mabuhay,

sa tao may karapatan na siyang mabuhay sa kahit anong paraan niya gusto,lahat kasi ng bagay

may limitasyon hindi sa lahat ng oras o pagkakataon ay tama ka.Ngunit mahirap magpakatao

dahil hindi natin minsan mailabas o maipakita ang totoong ikaw,ang totoong sarili mo dahil

natatakot kang mahusgahan na mga taong nakapalibot o nakapaligid sayo,nahihiya kang ipakita

ito dahil baka layuan ka nila.Kaya nagkakaroon ng plastikan,kasi nga di nila pinapakita ang

totoong sila.At sa madaling salita di sila nagpapakatao. At bilang tao ito ang palagi nating

tatandaan na ang karapatang mabuhay ay may kalakip na obligasyon at responsibilidad.At hindi

yung basta-basta at hindi madaling tuparin yun bilang isang tao.Sa panahon talaga natin

ngayon,mahirap nang makahanap ng mga taong totoo.Minsan may mga kaibigan din tayo kapag

may kailangan sila sa atin. At marami ding tao na handa kang lokohin,gamitin at pa

pagsamantalahan.Halimbawa sa isang politiko na puro pangakong mapapako ulit ang iyong

mararanasan.Kaya huwag na tayong magulat kasi may mga tao talagang ganyan,hindi naman

nilalahat pero sa karamihan na mayroon talagang ganon.At alam din nating hindi maiiwasan ang

magkamali,lahat ng tao nagkakamali at dahil din doon sa pagkakamaling yung marami kang

matutunan sa buhay na maari mong ibahagi sa iba.Basta sino bang hindi nagkakasala?Madali

talagang maging tao pero sobrang hirap magpakatao parang madaling magmahal pero mahirap

sumunod.Kadalasan talaga sa atin napakagaling nating pagpayo sa mga mahal natin sa

buhay,pero yung mismong ikaw hindi mo nagagawa sa sarili mo.Parang madaling sabihin pero

mahirap gawin,Isa lang ang hindi nating kalimutan,huwag lang tayong magsasawang magbago

kung alam naman nating nakakabuti nito para sayo. Napakaganda talaga ng buhay natin kung
palagi nating iisipin at iintindihin ang mga bagay-bagay na nakakapagpasaya ng kapwa at higit

sa lahat sa sarili natin.Subalit alam na alam na natin kung ano ang tama sa mali,subalit alam na

nga natin ang dapat na gawin ang mabuti,Bagamat ang iba sa atin ay madalas gumagawa pa rin

ng mali.Kung nakasanayan na talaga natin gawin ang masama ay mahirap ng tanggalin ngunit

kung palagi nating hinuhubog at sinasanay ang mga sarili natin sa paggawa ng kabutihan,madali

rin nating nakukuha ang ating kagustuhan sapagkat palaging maaliwalas ang ating mga

isipan.Ngunit nagsisimula ito sa tamang isip,ang siyang nagdidikta at nagpapatakbo ng ating

buong pagkatao,Kaya minsan panatilihin nating mag-isip ng mga positibo at kabutihan.Subalit

minsan gumagawa din tayo ng mga bagay-bagay na malugod sa mata ng ating Diyos.Dapat

palagi kalang maniwala sa iyong sariling kakayahan at pagsisikap mo sa paggawa ng kabutihan

bilang makatao,ang higit sa lahat maniwala ka na mayroong Diyos na palaging nandiyan sa

atin,na palaging gumagabay sa bawat isa sa atin.Ang pinakamahalagang gawin ay huwag nating

kalimutan na ang pagiging makatao ay napakahalaga bilang indibidwal na madadala natin

hanggang sa pagtanda at walang sinuman ang makaka-agaw nito sa atin. Tinatantanan na ang no

stalgie na pagtingin sa isang purong panitikan na nakalathala at binabasa na parang

Biblia.Lumilikha din ito ng audience ang mga grupo para sa kanilang panitikan.Magpapatibay

itong relasyon sa audience kung ang mga grupo ng maranunulat ay may ugnay na nabuo sa

naturang audience.Ang audience ay hindi na isang pumpon ng tao,ito ay may espesipiko nang

katangian ng kinakailangang pag-aralan ng manunulat na kanyang pinanggalingan o pinagkaroon

ng afrinidad.Ang Third Space naman ay isang espasyo ng multimedia at interactive sa

sining.Sabi ng matatanda,madaling maging tao,mahirap magpakatao.At sabi naman ng

kabataan,madaling tumanda,mahirap magpakatanda.Totoo,ito rin marahil sa pagsusulat ng ating

panahon madaling sumulat tungkol sa bahaghari at pagtatakipsilim.Ayon nga kay Rolando B.

Tolenteno na ang papel na estado ay lumikha ng paranoid na lipunan.Tulad ng patriyarkal na

lipunan na sine-second guess ng babae ang maaring magustuhan ng lalake,ang mamayan ay

ginagawang hilong talilong sa double-standerdisasyon ng buhay sa lipunan.Ito lang ang dapat

nating malaman na di-maiiwasan ang pagbabago.Sinasabi ng Bibliya ang isang mahalagang

katotohanan tungkol sa mga tao"Ang di-inaasahang pangyayari ay sumasapit sa kanilang

lahat"(Eclesiastes 9:11).Subalit hindi namang masama ang lahat ng di-inaasahang

pangyayari.Kaya minsan karamihan din harapin ang pagbabago masama man ito o mabuti.Lalo

na minsan may pagbabago tayong nararanasan sa panloob at panlabas na pagbabago,"kaya

tayong mga tao magsisimula tayong sa pagiging bata,hanggang sa paglaki namin may mga bagay

na magbabago sa atin na kung dati,nong bata ka pa mahilig kang maglaro ng pangbata at habang

lumalaki ka unti-unti na tayong nagbabago.At ito pa ang isang dahilan kapag napaharap ang mga

adulto sa pagbabago,puwede nilang alalahanin ang kanilang mga pinag-daanan para makita kung

paano nila hinarap ang gayong mga sitwasyon noon.Pero wala pang gaanong karanasan ang mga

kabataan.Kaya huwag tayong paghihinaan ng loob,kasi yung iba kapag naranasan nila ang

pinaka-mabigat na suliranin sa buhay agad-agad na nilang sumusuko.Minsan yung iba napapa-

barkada at nag-iinom nalang para makalimutan ang kanilang mga problema.Para sa akin mali

yung ganyang pamamaraan lahat tayo may mga problema sa buhay pero isa lang ang sigurado

ako ang huwag basta-bastang sumuko sa buhay laban lang at ang lahat ng problema natin may

solusyon yan,hindi yung may problema ka ay mas lalo mo pang problemahin.Isa lang ang

masasabi ko sa inyo lahat ng problema ay may solusyon yan,at higit sa lahat hindi puro dasal

kalang kung di dapat gumagawa ka rin, lahat tayo binibigyan ng problema,ginawa nya lang yan

para subukin ka kung gaano ka katatag.At ang dapat gawin natin hindi basta-basta na susuko sa

buhay kahit alam mong nahihirapan kana magtiwala kalang sa kakayahan mo at higit sa lahat
magtiwala lang sa panginoon,huwag agad susuko at dapat maging positibo kalang sa buhay yung

tipong kahit nahihirapan ka na palagi mong sabihin sa sarili mo na kaya ko to,sila nga

nakakakaya nila ako pa kaya. Dapat magpokus ka sa hinaharap.Kapag nagpopokus ka sa

nakaraan para kang nag mamaneho sa highway na nakatutok ang tingin sa side mirror.Mas

mabuti ang paminsan-minsang pagtingin dito,pero kailangan mo talagang magpokus sa

harapan.Totoo rin iyan kapag napaharap ka sa pagbabago.Sikaping magpokus sa

kinaharap(Kawikaan 4:25)Dapat tayong tumulong sa iba.Sinasabi ng Bibliya""Itinutuon ang

mata,hindi lamang sa personal na kapakanan ng inyong sariling mga bagay-bagay,kundi sa

personal na kapakanan din ng iba"(Filipos 2:4)kaya ang panitikan ay ang mainam ng pagsulat na

may anyo,pananaw at diwang nakasasanhi ng matagal na pagkawili at gana.Ito ay may punto at

nakapagpapahabaang isang sulatang pampanitikan.Isang malaki at mahalagang bahagi ng

edukasyon sa pilipinas ang pag-aarala't pagkakaroon ng kurikulum na ukol sa panitikang

Pilipino.Bilang pilipino may mga uri ng panitikan na sumisimbolo at sumikat sa sinaunang

panahon,kagaya na lamang ng Alamat,kwentong bayan,Epiko at marami pang iba.Dahil

dito,tinatawag ding panitikang Fililipino,sapagkat kinabibilangan ito ng mga likhang

pampanitikang nagmula sa iba’t ibang wika sa pilipinas at mahalagang mapapanatili natin ito sa

pamamagitan ng pag-aalala pagpapakalat ng karunungan nang sagayun mapaunlad natin

ito.Dahil dito,mapapanatili natin at mapapaunlad ang ating panitikan habang ito ay

ipagpapatuloy sa bawat henerasyon.May iba’t ibang wika tayong Filipino,kagaya na lamang ng

salitang Ilokano.Ito ay kilala rin sa tawag na “Iloko”Pangunahing wika ng mga naninirahan sa

hilagang Luzon.Ang pangalawa ang Cebuano,ito ang pinakakilala at pinakamalawig na wikang

“Bisaya”Bagamat ang pangunahing wika ng lalawigan ng Cebu,silangang

Negros,Bohol,Leyte,Timog leyte at malaking bahagi ng Mindanao.Pangatlo ang Iloilo ito rin ang
pangunahing wika ang kanlurang Visayas lalo na sa iloilo ,Capiz,kabuuan ng Negros Occidental

at sa timong silangang Mindanao tulad na lamang ng lungsod koronadal.At ang Waray-

waray,Bikol at marami pang iba.Ano nga ba ang kahulugan ng alamat?Para sa akin ito ay isang

uri ng kuwentong bayan,at panitikan na nagsasalaysay ng mga pinagmumulan ng mga bagay-

bagay sa daigdig.Ngayon alamin naman natin ang kahulugan ng Epiko?Ano nga ang kahulugan

ng salitang Epiko?Ito ay isang mahabang tula mula sa makalumang paraan ng mga

pananalita.Ang Epiko ay makabayan o sa kasaysayan,maaaring kaganapan pala ito ay dakilang

tao na nabuhay.Ang salitang epiko pala ito ang nagmula sa salitang Griyego na “epos”na

nangangahulugang awit.Kaya ang mga sinaunang epiko ang mga pilipino ay mas nararapat na

tawaging ethno-epic.Dahil ang nilalaman nito ang bawat pangkat etniko at tumatalakay sa mga

bayani ng mga rehiyon at tribo.Bagamat ang makabagong epiko natin ay kadalasang

napapalawig ito sa iba’t ibang anyo ng sining,tulad ng sa teatrong epiko,mga

pelikula,musika,nobela,mga palabas sa telebosyon at kahit sa mga larong bidyo.Halimbawa ng

epiko ang “Biag Ni Lam-ang mula ito sa epikong Ilokano,ito ang pinakasikat na epiko.Ngayon

alamin naman natin ang kahulugan ng Musika bilang mga Pilipino. Ang musika sa isang

simpleng dipenisyon ay mga tunog na maaaring kinakanta o sinasabayan ng pangmusikang

instrumento. Karaniwan itong isinusulat bago lagyan ng tono. Ito ay sining o kasanayan sa

paglikha o pag awit.At bukod sa musika ngayon alamin naman natin ang kahulugan ng salitang

Nobela,Ano nga ba ang nobela? Nobela ay isang mahabang kuwentong piksyon na binubuo ng

iba’t ibang kabanata Ito rin ay isang mahabang kathang pampanitikan na naglalahad ng mga

pangyayari na pinaghahabi sa isang mahusay na pagbabalangkas na ang pinakapangunahing

sangkap ay ang pagkakalabas ng hangarin ng bayani sa dako at ng hangarin ng katunggali sa

kabila -isang makasining na pagsasalaysay ng maraming pangyayaring magkasunod at

magkakaugnay. Ito ay may kanya-kanyang tungkuling ginagampanan sa pagbuo ng isang

matibay at kawili-wiling balangkas na siyang pinakabuod ng nobela -binubuo ng mga kabanata

maraming tauhan at pangyayari kinasasangkutan ng dalawa o higit pang tauhan. Ang bawat

pangyayari ay may mahalagang papel na ginagampanan sa kabuuan ng nobela. Tunay na

mayaman ang bansang Pilipinas hindi lamang sa mga likas na yamang taglay nito maging sa

talino at kakayahang linangin ang kultura sa pamamagitan ng paggamit ng panitikan. Kaya

naman mas maraming bansa ang nagiging interesado na bumisita at manirahan dito sa ating

bansa.Ano ang kahulugan ng Kultura? Sa kultura nakikilala ang isang bansa at ang kanyang mga

mamamayan. Ang kultura ay mabisang kasangkapan sa pambansang pagkakaisa dahil dito

naipapahayag ang tunay na diwa ng pakikipagkapwa. Kahit na ang mga ito ay makaluma, maari

itong pagbatayan ng mga kabutihang asal na dapat ipamana sa mga sumsunod na henerasyon.

Kung kaya’t nararapat nating pananatilihing buhay ang ating mga kultura sapagkat dito nasasalig

ang ating pagkakakinlanlan, kaisahan, kamalayan at kinabukasan. Ang kulturang popular ay

maaaring teknolohiya, pagkain, kasuotan, musika at iba pa. Ito ay ang mga pinagsasama-samang

kultura na itinatakda ng makakapangyarihang tao, kumpanya at bansa. Ginagamit ito ng mga

ordinaryong tao para maipahayag ang kanilang pagsang-ayon sa isang kultura, pati na rin

maipakilala ang kanilang sarili. Ang kulturang popular ay isang kulturang maaaring sabayan at

sakyan ng tao. Sa kabilang banda, maaari rin namang tayo rin ang magpa-uso at gumawa ng

kulturang ito. Hindi dapat natin ito hayaang matabunan ng kulturang popular,kulturang

nagbibigay depenisyon sa kasalukuyang panahon.