BAROK

1. XVII w.
-portugalskie słowo barroco- nierówny, nieregularny kształt perły
-kategoria estetyczna, dotycząca stylu w sztuce- opisywała wszelkie dziwactwa i
wynaturzenia
2. Pojęcia:
Kontrreformacja-zapoczątkowany soborem trydenckim ruch zmierzający do reformy
wewnętrznej kościoła , skierowany przeciw różnowiercom/innowiercom.
Kontrreformacje rozpowszechniał zakon jezuitów.

3. M. Sęp Szarzyński ,,O wojnie naszej, którą wiedziemy z szatanem, światem i ciałem”
Osoba mówiąca to

podmiot liryczny stawia się w jednym rzędzie z odbiorcami dzieła (jest grzesznym
człowiekiem), a następnie, także w ich imieniu, kieruje swe słowa do Boga. „Ja”
liryczne przemawia w imieniu pewnej zbiorowości, mówi o doświadczeniach
ogólnych (walka z szatanem, uleganie złudnym przyjemnościom). Podmiot liryczny
twierdzi, iż losem człowieka jest walka „bojowanie/byt nasz podniebny”. Oto
człowiek, stworzony do walki nie tylko ze światem zewnętrznym, ale również z
samym sobą. Pomiot liryczny ujawnia się już w pierwszej części utworu, refleksyjny
charakter ujawnia się w tercynach. Zmiana sposobu wypowiedzenia zostaje zastąpiona
przemianą podmiotu lirycznego z liczby mnogiej w liczbę pojedynczą z podmiotu
zbiorowego na podmiot indywidualny. Dzięki przemianie tej, część refleksyjna staje
się osobistym wyznaniem człowieka wierzącego, chrześcijanina, który jest świadomy
swojej słabości, czuje się zagubiony, pozbawiony sił. pierwszych dwóch strofach
autor stosuje podmiot zbiorowy, natomiast natomiast dwóch końcowych strofach
opisuje własne uczucia jako zwykłego, bezradnego człowieka,
szatan bytem, który z całą resztą zła, jakie istnieje na tym świecie dąży do zepsucia
człowieka. Człowiek ten jest istotą ułomną, która łatwo może upaść przed pokusami
tego świataciało jako zdradliwe i skłaniające człowieka do grzechu Jej potrzeby
nieustannie prowadzą do ulegania grzechom i wiodą człowieka ku upadkowi, stąd też
walka z nimi staje się tak naprawdę walką z własną naturą – tym trudniejszą, że aby
dostrzec jej sens trzeba sięgnąć swą świadomością poza świat doczesny, wbrew
empirycznym przesłankom uwierzyć w istnienie doskonalszej formy istnienia, która
ma być nagrodą za dzielnie stoczoną walkę.
swiat
1. Kondycja człowieka w świecie.
Człowiek jest rozdarty wewnętrznie, pełen sprzecznych pragnień, jest słaby, przeżywa
wewnętrzne rozterki. 3. Człowiek według Sępa-Szarzyńskiego.
Człowiek jest samotny, musi podjąć walkęw której będzie liczył tylko na siebie,
wygra ją jeśli zaufa Bogu.
4. W czyim imieniu mówi podmiot liryczny?
Na początku wiersza podmiot liryczny mówi w imieniu wszystkich ludzi, używa form
liczby mnogiej- tzn. że uogólnia losy ludzkie. Natomiast w dwóch ostatnich strofach
podmiot liryczny przechodzi z liczby mnogiej na pojedynczą.
 Może to oznaczać, że losy ludzkie na ziemi są wspólne, ale każdy walczy samotnie,
indywidualnie.

Kiedy mamy już świadomość czemu poświęcony został utwór, przeanalizujmy jego warstwę
stylistyczną. Dominują w niej liczne epitety. Możemy podzielić je na dwie grupy. W skład
pierwszej wchodzą te, których celem jest oddanie potęgi Boga. Możemy wyróżnić wśród nich
określenia takie jak: „możny Panie”, czy też „Królu powszechny”, „prawdziwy pokoju”.
Kontrastują z nimi słowa użyte do opisania ludzkiej egzystencji, cierpienia i szatana. Znajdują
się tutaj takie epitety jak m. in. „straszliwy bój”, „wątły, niebaczny, rozdwojony w sobie
[człowiek]”. Dzięki temu poeta idealnie oddaje różnice między dwoma wymiarami ludzkiego
świata -doczesnym i niebiańskim. W pierwszej strofie możemy odnaleźć jeszcze peryfrazę,
czyli omówienie. Ja mówiące zamiast określenia „szatan” używa zwrotu: „srogi ciemności
Hetman”. Używając bitewnej terminologii podmiot liryczny może lepiej zaakcentować potęgę
sił ciemności.

Druga strofa rozpoczyna się od apostrofy do Boga. To do Najwyższego ja mówiące kieruje

swoją skargę dotyczącą bolesnego i pełnego cierpień życia. Wzmocniona zostaje ona
wykrzyknieniem, którego celem jest zapewne jeszcze silniejsze zaakcentowanie zwrotu do
Stwórcy.

W trzeciej strofie pojawia się pytanie retoryczne. Co prawda podmiot liryczny kieruje je do
Boga, ale może mieć pełną świadomość, że nie otrzyma na nie zwerbalizowanej odpowiedzi.
W ten sposób poeta skłania człowieka do refleksji nad tym, co może pomóc w radzeniu sobie
z doczesnymi przeszkodami. Także tutaj użyta zostaje peryfraza, Tym razem dotyczy ona Boga,
który określany jest jako. jako: „Król powszechny i prawdziwy pokój”. Zabieg ten doskonale
oddaje istotę Stwórcy, to w jaki sposób kontrastuje z siłami ciemności. Na końcu tej strofy
pojawia się wykrzyknienie, które wzmacnia prośbę podmiotu lirycznego.

Czwarta strofa składające się z dwóch wersów jest rozbudowaną apostrofą do Boga. Poeta
podsumowuje w niej swoje wcześniejsze rozważania i zwraca się z nadzieją, że Najwyższy
pomoże mu pokonać doczesne pragnienia.

Podmiot liryczny przedstawia destrukcyjne czynniki, na które jesteśmy narażeni. Są to „srogi

ciemności hetman” i „świata łakome marności”. Pierwsze, bardzo eufemistyczne określenie
odnosi się do szatana, który nakłania nas do grzechu; w drugim chodzi o pokusy ziemskie.

Największe rozterki człowieka związane są z ciałem. Nazwane przewrotnie „domem”, a więc

miejscem kojarzonym z bezpieczeństwem i spokojem, w istocie jest jako głównym czynnikiem
niweczącym nasze dążenia ku lepszemu.

Dla podmiotu lirycznego życie to nieustanne zmaganie się z pokusami, które ze wszystkich
stron otaczają człowieka. Musi on być stale czujny i uważny, aby nie dać się zwieść pozorom,
jako istota słaba. „Wątły, niebaczny, rozdwojony w sobie” jedyną nadzieję upatruje w Bogu,
do którego zwraca się w apostrofie. Nazywa Go „prawdziwym pokojem” w przeciwieństwie
do „pokoju”.

„pokoju” ziemskiego przytaczanego w pierwszym wersie. Bóg bowiem nie daje chwilowego
ukojenia, ale permanentny pokój.
Podmiot liryczny mając świadomość obecności Boga, całą grozę bojowania przemienia we
fraszkę. Nic nie jest straszne, żadna pokusa na tyle silna, by jej ulec, kiedy wspomaga nas Bóg.
W tym miejscu przypomina się biblijne powiedzenie z Listu do Rzymian: „Jeśli Bóg z nami,
któż przeciwko nam?”

Ty mnie przy sobie postaw, a przezpiecznie Będę wojował i wygram statecznie!

Widać jak gorąco, żarliwie wierzy podmiot w Boską opiekę, w to, że jeśli Bóg udzieli
mu swej łaski, nic już nie będzie straszne. Z takim sprzymierzeńcem może pr owadzić
wojnę „z szatanem, światem i ciałem”, co więcej – może z niej wyjść zwycięsko.

Ten ziom paskal

A1 SŁABOŚĆ CZŁOWIEKA WOBEC POKUS

A2 ŻYCIE CZŁOWIEKA TO WIECZNA WALKA

A3 BÓG OPIEKUNEM DLA CZŁOWIEKA

Ludzkie życie jest marne, kruche przemijające(vanitas )

Życie to nieustanna walka z pokusami

Bóg jako ratunek dla człowieka

Konteksty: treny, fraszka o żywocie ludzkim [Kochanowski], Biblia ST Ks Koheleta

4.Don Kichot

5. Pasek Pamiętniki

SARMATYZM-ideologia polskiej szlachty w 17w., wywodzi się od rodu starożytnego

Sarmatów. Przekonaniem o wyjątkowości Rzeczypospolitej był sarmacki mesjanizm,
według którego Sarmaci to naród wybrany przez Boga, a ich misją jest obrona
chrześcijaństwa. Dla Sarmaty najważniejszą rzeczą była religia, dlatego też uważano
Rzeczpospolitą za przedmurze chrześcijaństwa, każdy Polak był katolikiem, nie
akceptowano innych wiar co prowadziło to o dewocji. Przeświadczenie o własnej
wielkości (megalomania) powodował niechęć do zmian. Sarmatyzm charakteryzowali
się zamiłowaniem do przepychu, czerpali elementy kultury zachodzniej, a
jednocześnie wykazywali się ksenofobią, niechęcia do obcych a zwłaszcza w sensie
etnicznym, kulturowym i religijnym. Bronia wolnosci

SARMATA PASKA

-głeboko wierzył w Boga [dewocja]

-odważny, męstwo[ nie boja się Szwedów, dzielnie walcza, uciekają przed nimi inne
wojska, zwyciężają, umiłowanie wolności]

-pogarda wobec obcych/Szwedów [megalomania, ksenofobia] zdrajcy}

-materialistwa, przepych nie strach walczyć jeśli będą z tego korzyści

Pasek widzi siebie w pozytywnym sposób;perspektywa współczesna wykazuje jednak

negatywną postawę Sarmatów Kreuje wzorowy przykład sarmaty

6.