Resselle J.

Onrubia
A. Ang Kinalalagyan ng Aking Bansa
1. Tiyak at absolutong pagtukoy ng lokasyon
 Paggamit ng sistemang Grid.
1. Prime meridian- guhit longhitude na may sukat na 0º na makikita
sa Greenwich.
2. International Date Line-180º mula sa punong Meridyano at
ginagamit na batayan sa pagpapalit ng araw/petsa Ekwador
3. Equator- Likhang isip na linyang pahalang sa gitna nang globo na
may sukat na 0º
4. North Poles and South Poles- ang tawag sa dalawang dulo ng
globo. NORTH POLE (Hilagang Polo) SOUTH POLE
(Silangang Polo)
5. Tropics of Cancer- Ito ang pinakahilagang latitud kung saan
maaaring magpakita ang Araw ng diretso sa ibabaw sa tanghali.
6. Tropics of Capricorn- Tropiko ng Kaprikorn - Minamarkahan
nito ang pinakatimog na latitud kung saan maaaring tuwirang
lumitaw ang araw sa dagat o sa lupa
7. Arctic- Matagpuan 66 ½ º hilaga ng ekwador. Ito ang
pinakahilagang hangganang naaabot ng pahilis na sinag ng araw.
8. Antarctic Circles - Matagpuan 66 ½ 0 timog ng ekwador. Ito ang
pinatimog hangganang naaabot ng pahilis na sinag ng araw.

2. Relatibong Pagtukoy ng lokasyon

 Pagtukoy ng mga lupain at katubigang nakapaligid dito.

 Insular- natutukoy ang lokasyon sa pamamagitan ng pag-alam sa

mga anyong tubig na nakapaligid dito.
 Bisinal- natutukoy ang ang kinaroroonan ng isang lugar sa
pamamagitan ng pag-alam sa mga bansang katabi o nasa
hangganan nito
 3. Klima at Panahon
 Klima- ito ay pangmatagalang kalagayan ng panahon sa
isang bansa. Ang kinaroroonan ng bansa ay may malaking
kinalaman sa uri ng klima nito. Dahil sa ito ay nasa sonang
tropikal o mainit, nagtataglay ito ng klimang tropikal.May
kainitan ang klima sa ating bansa. Pinakamainit na buwan sa
ting bansa ay Abril at Mayo. Pinakamalamig na mga buwan
naman ang Disyembre at Enero.
 Panahon- Ito ay ang kalagayan ng hangin sa alinmang lugar
sa loob ng maikling panahon. Karaniwang 27°C ang
nararamdamang temperaturs sa ating bansa. Sa matataas na
lugar, mababa ang temperatura, kaya malamig dito kahit
mainit ang araw.
MGA URI NG KLIMA NG PILIPINAS
 Type 1
- May dalawang uri ng panahon- ang tag-araw at tag- init. Tuyo ang
panahon sa tag-araw at nararanasan mula Disyembre hanggang
Mayo. Basa namn o tag- ulan mula Hunyo hanggang Nobyembre.

 Type 2
- Sagana sa ulan. Halos walang tuyong panahon sa mga lugar na may
ganitong klima.
 Type 3
- May maikling tag-araw mula Nobyembre hanggang Abril at tag-
ulan na sa buong taon.
 Type 4
- Maulang panahon na laganap sa buong taon.
 Learning Strategy Activity
Competency
Natutukoy ang
relatibong lokasyon
(relative location) ng
Pilipinas batay sa Paper and pen Venn Diagram
karatig bansa na
nakapaligid dito gamit
ang pangunahin at
pangalawang direksyon.

Micah D. Coloma
 B. Pinagmulan ng Pilipinas at mga Sinaunang Kabihasnan
 Teorya sa pagkakabuo ng kapuluan at pinagmulan ng
Pilipinas
1. Paniniwalang Maalamat
- Ang pilipinas ay nagmula sa pagpupukulan ng tipak-tipak na lupa at
malalaking bato ng tatlong naglalabang higante upang patunayan
kung sino sa kanila ang pinakamakapangyarihan sa pasipiko. Ang
malalaking bato at lupang bumagsak ito ang kapuluan ng bansa.
2. Paniniwalang Malaispiritwal
- Ang pilipinas ay nagmula sa pagkalalang ng mundong kanyang
kinabibilangan. Isang makapangyarihang Manlilikhag gumawa ng
daigdig.
3. Paniniwalang Makaagham

 Teoryang Bulkanismo

Ang kapuluan ng Pilipinas ay nabuo dahil sa pagputok ng bulkang

nakahanay sa Pacific Ocean. Nabiyak at lumitaw mula sa mga ito ang
mga batong nakahanay sa ilalim ng dagat. Sa paglipas ng panahon ang
mga batong ito ay lumamig at tumigas kaya't nabuo ang mga kapuluan.

 Teoryang Tektonik

Ang paraang tektonik ay ang paggalaw ng lupa sanhi ng pagkilos

sa ilalim nito. Ang tektonikong paggalaw ang naging daan upang
mabasag ang malaking masa ng lupa o platong tektonikong nag-
uumpugan, nagtutulakan o nagkikiskisan.

 Teoryang Tulay na Lupa

 Ang Pilipinas ay bahagi ng Sunda Shelf o isang malaking
nakausling bahagi ng Asya. Sa pagtatapos ng Panahon ng Yelo, ang tulay
na lupa a nahubog bunga ng paglusaw ng malalaking tipak ng yelo.

Teorya ng Pandarayuhan ng tao mula sa Rehiyong Austronesyano

 Austronesyano - naging mabilis ang pagkalat ng mga

Austronesian dahil sa kanilamg husay sa pandaragat.

 Lahing Kayumanggi - karaniwan ding tumutukoy sa Austronesian

batay sa kultura.

 Bakit nga ba tinururing ang Austronesian na ninuno ng mga

Pilipino?
 Ang pagkakahawig ng kultura at wika ng mga Austronesian
at mga Pilipino.
 Ang wikang Austronesian ay batayan ng maraming wika sa
Pilipinas.

 Kulturang Austronesian na matatagpuan sa Pilipinas

 tradisyon sa paggawa ng mga palayok.
 kamukha o nahahawig ang mga sinaunang palayok na
natagpuan sa Madagascar at Vietnam sa mga palayok na
natuklasan sa mga yungib ng Tabon sa Palawan at yungib
ng Ayub sa Cotabato.
• paglilibing sa tapayan
• paghahabi
• paggawa ng mga abaluryo
 • nagpalaganap ng pagtatanim

 Mga patunay na Pamanang Austranesyano na Makikita sa

Bansa
- kaalaman sa paglalayag
- hortikultura o kaalaman sa pagtatanim
- agrikultura o kaalam sa pagtatanim ng palay, at
- paggamit ng mga kasangkapang gawa sa makinis na bato o metal.

Learning Strategy Activity

Competency
Natatalakay ang mga Cooperative Role Playing
uri ng lipunan sa Learning
iba't-ibang bahagi ng
Pilipinas

Joyce Maricris N. Crizaldo

Iba pang Teoryang Pinagmulan ng mga unang tao sa Pilipinas

1. Dr. Henry Otley Beyer

Ang mga ninuno ng
mga pilipino ay dumating
sa Pilipinas ng pangkat-
pangkatsa iba’t ibang
daluyong.
-Negrito (Aeta,
Agta o Baluga),
Indones at Malay
Negrito (Aeta, Agta o Baluga)
 Indones

Malay

Mga Katangian ng Ating mga Ninuno

Negritos (Aeta, Indones Malay

Agta, Baluga)
Kulot ang buhok Unat ang buhok Unat ang buhok
Pango ang ilong Matangos ang ilong Katamtamang ilong
 Kayumanggi ang Maputi Kayumanggi ang
balat balat
Pandak Matangkad Katamtamang taas
Nabuhay sa Nabubuhay sa Nabubuhay sa
pangangaso at pagtatanim at paggawa ng
pangunguha ng pangingisda produkto at
bungang kahoy pakikipagkalakalan

Teorya ng Core Population

Si Jocano ay bahagyang
naniniwala sa eboluson sa
paniniwalang ang mga Pilipino ay
nanggaling sa isang Hominid.
 Taong Cagayan
 Natagpuan sa Callao,
Cagayan
Homo= “man”
Erectus= “nakakatayo ng matuwid”
 Nakakagawa ng yari sa tinapyas
ng bato
 Nangangalap at Nangangaso
Homo Sapiens
 Natagpuan sa yungib ng
Tabon, Palawan
Homo= “man”
Sapiens= “Nakakapag-isip”
 Pino ang kasangkapang bato
 Gumagawa ng matutulis na
bagay katulad ng panaksak na
kahoy
 Nabubuhay sa pamamagitan ng
pangangalap
 Gumagamit ng apoy para sa
pagluluto
Learning Competency Strategy Strategy

Natatalakay ang iba pang Cooperative learning • Role Playing

mga teorya tungkol sa • Debate
pinagmulan ng mga unang
tao sa Pilipinas.

Vincent B. Domingo
C. Mga Sinaunang Lipunang Pilipino

1. Organisasyong Panlipunan: Barangay at Sultano, mga uring

panlipunan
 Ang Barangay
-Pamahalaang Barangay- tawag sa pampamayanang pamahalaan
ng ating mga ninuno.
-Barangay-hango sa salitang "balangay", isang uri ng sasakyang
pandagat na ginamit nila noon.
 Katangian ng isang Barangay:
-may pinuno at mga tagasunod
-isang munting kaharian na pinamumunuan ng datu, raha, gat, o
lakan
 -binubuo ng mula 30 hanggang 100 na mag-anak
-nagsasarili at malaya ang bawat barangay bagama't nakikipag-
ugnayan sa isa't-isa.
 Mga makapangyarihang pinuno:
-Datu-pinuno ng isang barangay
-Lakan-pangunahing datu na namumuno sa alyansa o samahan ng
mga barangay.
-Raha-pinuno ng karadyaan ( higit na malaki ang sakop o
impluwensya ng karadyaankaysa alyansa ng mga barangay)-
namumuno sa hukbong military
-Atubang-mga pangunahing tagapayo ng datu
 Ang Pamahalaang Sultanato
-Sultanato-tawag sa pamahalaang ipinakilala ng mga Muslim
-may sistemang sentralisado na binubuo ng sampu hanggang
labindalawang nayon
-ang mga kasapi ay maaaring walang relasyon sa isa't-isa.
 Kasaysayan ng Sultanato
-Sayyid Abu Bakr-nagtatag ng unang sultanato sa Sulu noong
1450
-Sharif Muhammad Kabungsuan-nagtatag ng sultanato sa
Maguindanao noong 1475
 Ang Sultan
-tawag sa pinuno ng sultanato
 -pinakamayaman at pinakamakapangyarihan sa buong sultanato

 Mga Katulong ng Sultan

-Ruma bichara
-mga tagapayo ng sultan na tumutulong sa kanyang
pamamahala.
-binubuo ng mga maimpluwensyang datu sa sultanato
-nagpapasya sa mga bagay na may kinalaman sa batas,
pangangalakal, pananalapi, at pananampalataya

 Iba pang katulong ng sultan:

-raja munda-tagapagmana ng sultan
-dayang-asawa ng sultan
-wazir-punong ministro
-datu ladja laut-ministro na pandagat
-datu maharaha layda-ministro ng adwana
-kali-hukom na itinuturing na pinakabihasa sa Koran at Shariaho
batas ng mga Muslim
 Mga Antas ng Katayuan sa Lipunan

 Ang Angkan ng Datu o mga Maginoo

  turing sa mga kabilang sa pangunahin at pinakamataas na
antas ng katayuan sa lipunan.
 mayayaman, makapangyarihan at iginagalang ang mga
pinuno sa buong barangay kabilang ang kanilang angkan
 Gat o Lakan-tawag sa mga kalalakihan Dayang o Dayang-
dayang- tawag sa mga kababaihan

 Panginoon-nagmamay-aring maraming bahay, bangka at alipin

 Poon-tawag sa pinakaninuno
 Ang Maharlika
-ikalawa at panggitnang antas ng katayuan sa lipunan
-kinabibilangan ng mga karaniwang tao na bumubuo sa barangay
1. Mahadlika sa mga pamayanangTagalog
2. timawa o timagua sa ibang bahaging bansa tulad ng mga
Bisaya at Ilokano
-tumatayong pangkalahatang katulongng datu
-binabahaginan silang datung anumang nasamsam sa kanilang
pangangayaw
 Ang Alipin
-kabilang pinakamababang pangkat pangkat sa lipunan
-tinatawag ding kasama o alaga
 Nagiging alipin kapag:
-Ipinanganak sa mga magulang na alipin
-Nabihag sa digmaan
 -Ipinambayad sa utang
-Nabili at naparusahan sa nagawang kasalanan
 DalawangUri ng Alipin:
-Ang Aliping Namamahay
-Ang Aliping Saguiguilid
2. Kabuhayan at Kalakalan, mga Kagamitan, Konsepto ng
pamamayari ng lupa
Pamumuhay:

1. Bihasang tagagawa ng barko

2. Pagkain, produkto, at hayop

-bigas, bulak, tela, manok, baboy, kambing, sitaw, patatas, isda,
kamote
a. Produkto at pagkain
-palay, tela, atbp.

b. Paraan ng paggawa
-pagbuburda, pananahi, pag-aalaga ng hayop (baka, manok, baboy)
Lalaki: nangingisda, naglalayag, nakikipagkalakalan
o Ginto, Pilak at iba pang Yamang Mineral

-ginagamit upang makipagpalit sa ilang mga produkto

Learning Strategy Activity

Competency
  Nasusuri ang  Exhibit
kabuhayan ng  Cooperative
sinaunang Learning
Pilipino

Jessabel Montabon

3. Kultura: Paniniwala, Tradisyon, Iba’t ibang uri at anyo ng sining at

arkitektura

Mga Paniniwala, Tradisyon at Kinagawiang Panlipunan ng

Sinaunang Pilipino
Uri ng Pananampalataya

 Paganismo
 Uri ng paniniwala o pananampalataya na may ugnayan sa
pagsamba sa kalikasan o mga bagay sa kalikasan gaya ng
araw, bituin, puno, at iba pa.

Muslim
Isang paniniwalang monoteismo o sumasamba lamang sa
iisang Diyos. Nangangahulugan ito ng “pagsuko sa
kagustuhan ng Diyos na si Allah”

Ang

paniniwala ng mga sinaunang Pilipino ay nag-ugat sa mga anito o

diwata.
 Bathala- Pinaka makapangyarihang Diyos
 Balangaw- diyos ng bahaghari
 Idiyanale- diyos ng agrikultura
 Mandarangan- diyos ng digmaan
 Sidapa- diyos ng kamatayan
 Agni- diyos ng apoy
 Lalahon- diyosa ng pag-aani
 Diyan Masalanta- diyosa ng pag-ibig
 Magwayen- diyos ng ibang mundo
  Dal'lang- diyosa ng kagandahan

4. Mga Kaugaliang Panlipunan ng mga Sinaunang Pilipino

 Pag-aaral o Edukasyon
  Laging nauuna sa paglakad.
 May karapatang pumili ng pangalan ng kaniyang mga anak.
bilang pinuno.
 Maaaring magmana ng ari-arian, makipagkalakalan, at humalili
 Kapantay ng mga kalalakihan sa lipunan.
Pagpapahalaga sa Kababaihan, Panliligaw at Pag-aasawa
Nag-aaral ang mga sinaunang Pilipino sa kanilang tahanan at ang
kanilang mga magulang ang nagsisilbi kilang guro.
Tinuturuan silang bumasa, sumulat, bumilang at manampalataya.
Ang mga batang lalaki ay tinuturuang maging mandirigma,
mangangaso, mangingisda, at magsasaka, magmina, gumawa ng
sasakyang pandagat at maging platero. Ang mga batang babae naman
ay tinuturuang magluto, manahi, maghabi at maghayupan.
Learning Competency Strategy Activity

 Naipaliliwanag  Cooperative  Debate

ang mga Learning  Role Playing
sinaunang
paniniwala at
tradisyon at ang
impluwensya nito
sa pang araw-
araw na buhay.

 Nasusuri ang  Paper and Pen • Venn Diagram

pagkakapareho at
pagkakaiba ng  Think-pair-share
kinagawiang
panlipunan ng
sinaunang
Pilipino sa
kasalukuyan.
Answer Key:
1. Ito ay ang pagtukoy ng mga lupain at katubigang nakapaligid dito?

a. Relatibong Pagtukoy ng lokasyon

2. Ito ay pangmatagalang kalagayan ng panahon sa isang bansa.

c. Klima

3. Alin sa mga sumusunod ang hindi kabilang sa Teorya sa pagkakabuo ng kapuluan at

pinagmulan ng Pilipinas?

b. Teoryang bow-wow

4. Ito ay tawag sa pampamayanang pamahalaan ng ating mga ninuno.

c. Pamahalaang Baranggay

5. Alin sa mga sumusunod ang hindi katangian ng Negrito o Aeta?

c. Puti ang kulay ng balat

6. Siya ang pinaka makapangyarihang Diyos.

a. Bathala

7. Ito’y isang uri ng paniniwala o pananampalataya na may ugnayan sa pagsamba sa kalikasan o

mga bagay sa kalikasan gaya ng araw, bituin, puno, at iba pa.

b. Paganismo

8. Ibigay ang dalawang uri ng alipin

a. Ang Aliping Namamahay at Ang Aliping Saguiguilid

9. Siya ay antropolohiya at may teoryang “Migration Theory” na kung saan ang lahing Pilipino
ay nagmula sa negrito, malay at indones.

b. Henry Otley Beyer

10. Ito ay hango sa salitang "balangay", isang uri ng sasakyang pandagat na ginamit nila noon.

a. Barangay