KALIGIRANG KASAYSAYANG NG
FLORANTE AT LAURA
-ayon sa kay epifanio de los santos (isang historian ), nalimbag
ang unang edisyon ng“florante at laura” noong 1838. -50 taong
gulang na si francisco baltasar ng panahong iyon -noong 1906,
nalimbag naman ang “kung sino ang kumatha ng‘florante’” ni
dalubhasang sa tagalog na si hermenegildo cruz, sa tulong ni
victor baltasar, anak ni francisco baltasar,
-noong 1945, nang magwakas ang ikalawang
digmaangpandaigdig- paglabas ng maraming edisyon ng aklat. -
papel de arroz ayon kay epifanio de los santos)- na yari sa palay
na ipinagbibili tuwing may misa at mga kapistahan sa halagang
10 centavo bawat isa.
-aklatang newberry ng chicago, estados unidos lamang ang
nakapagtabi ng mga kopya nalimbag noong 1870 at 1875,
kabilang sa tinatawag na koleksiyong ayer.
-pangunahing tagpuan ng florante at laura ang madilim na gubat
ng queonaria. -kasawian ni francisco baltasar, sapagkat nakulong
ang huli dahil sa bintang ni mariano kapule (kaagaw ni selya) at
kawalan ng katarungan. -si maria asuncion rivera o m.a.r ay
napakasal kay mariano kapule o nano kapule, na isang karibal sa
pag-ibig. isinulat ni baltasar ang florante habang nasa piitan.
TALAMBUHAY NI FRANCISCO
BALAGTAS
Si Francisco Baltazar (ipinanganak na Francisco Balagtas y de la
Cruz; 2 Abril 1788–20 Pebrero 1862), mas kilala
bilang Francisco Balagtas, ay isang tanyag na Pilipinong makata,
at malawakang itinuturing na isa sa mga pinakadakilang
Pilipinong pampanitikan na laureate para sa kanyang epekto sa
panitikang Filipino. Ang sikat na epiko, ang Florante at Laura,
ang kanyang pinakakilalang obra maestra.
Unang mga taon
Si Francisco Balagtas Baltazar ay ipinanganak noong 2 Abril
1788 sa Panginay, Biguaa (ngayon ay Balagtas), Bulacan.
Tinatawag rin siyang Kiko at Balagtas. Ang mga magulang niya
ay sina Juana dela Cruz at Juan Baltazar at ang mga kapatid rin
niya ay sina Felipe, Concha at Nicolasa. Sa gulang na 11,
lumuwas ng Maynila,upang makahanap ng trabaho at makapag-
aral. Pumasok siya una sa paaralang, Parokyal sa Bigaa, kung
saan siya'y tinuruan tungkol sa relihiyon. Naging katulong siya ni
Donya Trinidad upang makapagpatuloy siya ng kolehiyo sa
Colegio de San Jose sa Maynila. Pagkatapos, nag-aral naman
siya sa Colegio de San Juan de Letran at naging guro niya si
Padre Mariano Pilapil.
Buhay bilang isang manunulat
Taong 1835 nang manirahan si Kiko sa Pandacan, Maynila. Dito
niya nakilala si Maria Asuncion Rivera. Ang marilag na dalaga
ang nagsilbing inspirasyon ng makata. Siya ang tinawag
na "Selya" at tinaguriang M.A.R. ni Balagtas sa kanyang
tulang Florante at Laura. Naging karibal niya si Mariano
"Nanong" Kapule sa panliligaw kay Selya, isang taong ubod ng
yaman at malakas sa pamahalaan. Dahil sa ginawa niya sa
pagligaw kay Selya, ipinakulong siya ni Nanong Kapule para
hindi na siya muling makita ni Selya. Habang nasa kulungan
siya, pinakasalan ni Nanong Kapule si Selya kahit walang pag-
ibig na nadarama si Selya para kay Nanong Kapule. Doon sa
kulungan, isinulat niya ang Florante at Laura sa papel ng De
Arroz para kay Selya.
Trabaho at Pamilya
Noong 1838, nakalaya na siya sa kulungan. Nadestino at naging
klerk sa hukuman si Kiko noong 1840 sa Udyong, Bataan. Dito
niya nakilala si Juana Tiambeng na kanyang naging asawa.
Nagpakasal sila noong 1842. Si Tiambeng ay 31 at si Balagtas
naman ay 54. Sa kauna-unahang pagkakataon, ginamit niya
ang Baltazar sa kanyang sertipiko ng kasal. Doon, nagkaroon
siya ng apat na anak kay Juana Tiambeng. Humawak din siya ng
mataas na tungkulin sa Bataan-tenyente mayor at juez de
semantera.
Huling mga Araw
Nabilanggo muli si Kiko sa Balanga, Bataan dahil sa sumbong na
pinutol niya ang buhok ng katulong na babae ni Alferez Lucas.
Nakalaya siya noong 1861. Ipinagpatuloy niya ang pagsusulat ng
mga komedya, awit at korido nang siya ay lumaya. Bago
mamayapa, ibinilin niya sa kanyang asawa na "Huwag mong
hahayaan na maging makata ang alin man sa ating mga anak.
Mabuti pang putulin mo ang mga daliri nila kaysa gawin nilang
bokasyon ang paggawa ng tula." Namayapa siya sa piling ng
kanyang asawa, Juana Tiambeng at mga anak noong 20 Pebrero
1862. Namatay siya sa gulang na 73, dahil sa sakit na pulmonya
at dahil narin sa kanyang katandaan.
Sinasabing ang mga pagsubok sa buhay ni Balagtas, at ang
kaniyang pagsusumikap upang malagpasan ang mga ito, ang
pumanday sa kaniya upang maging isang mabisa at matagumpay
na makata.
Ang kaniyang mga isinulat
-Orosmán at Zafira – isang komedya na may apat na bahagi
-Don Nuño at Selinda – isang komedya na may tatlong bahagi
-Auredato at Astrome – isang komedya na may tatlong bahagi
-Clara Belmore – isang komedya na may tatlong bahagi
-Abdol at Misereanan – isang komedya
-Bayaceto at Dorslica – isang komedya na may tatlong bahagi,
-Alamansor at Rosalinda – isang komedya
-La India elegante y el negrito amante
-Nudo gordeano
-Rodolfo at Rosemonda
-Mahomet at Constanza
-Claus (isinalin sa Tagalog mula sa Latin)
-Florante at Laura, isang awit ; pinaka-tanyag na gawa ni
Balagtas
ANG APAT NA HIMAGSIK NI KIKO
-KAY LOPE K. SANTOS
Unang Himagsik:
Laban sa malupit na Pamahalaan.
Inilarawan ni Balagtas ang iba’t ibang uri ng mga kalupitan at
masamang palakad ng pamahalaang kastila. Bagaman ang
pagsasalaysay ay hindi tiyak na ang mga kalupitan at kasamaan
ay naganap, ang mga bagay at pangyayaring nabanggit ay
akmang-akma at salamin ng lipunan noon.
Sa panimula pa lamang ng awit na pinamagatan ng may-akda na
“Punong Salita”, malalaman na ng sinumang babasang may
matalas na pag-iisip na ang sinasagisag ng sakdal-sungit ng
panahon, ang gubat na madilim, mga hayop na mababangis at
walang kasinkulang na lupaing kinaroroonan na tinawag niyang
“Kaharian ng Albania” ay walang iba kundi ang “Pilipinas”
Pangalawang Himagsik:
Laban sa mga Hidwaang
Pananampalataya
Sa Kasalukuyan, bawal sa Saligang Batas ang pagkakapisan ng
kapangyarihan ng estado at kapangyarihan ng simbahan, at ang
lahat ng mamamayaj ay may kalayaan sa pananampalataya at
pagsamba. Sa panahon ni Balagtas, ang pamahalaan at simbahan,
dalawa man sa pangalan, ay iisa sa turing at kapangyarihan.
Umapi
Kakaiba nga ang mga Pilipino kung paano kumikilala at gumanti
ng utang na loob sa mga bansang sumalakay, sumakop at
lumupig sa bayan at lahi nang daan-daang taon. Tunay na
madaling lumimot ang marami sa mga kaapihang tinanggap ng
mga Pilipino. Nakadagdag pa sa poot ng mga kastilang sumakop
sa bansa ang pagtanggi ng mga Muslim sa Mindanao at Jolo sa
relihiyong Katolika.

Tumanggap; Sumunod
Buong tapat nilang ipinaglaban ang kanilang pananampalataya at
kalayaan. Sa loob ng mahigit tatlong daang taong pananakop ng
Espanya sa Pilipinas, hindu nila napasuko at napasamba ang mga
Moro sa Kristiyanismo. Tanging ang mga Pilipino sa Visayas at
Luzon ang yumakap sa mga batas at pag-uugali ng binyagan.
Napakaaba
Ang Moro noon na inabot pa ni Francisco Balagtas ay itinuring
ng mga Kastila na napakahamak, napakadusta at kasuklam
suklam na nilikha ng Diyos. Ngunit si Balagtad ay hindi
nakiayon sa naging palagay at paniniwala ng mya Kastila.
Tuwiran
Tahasan niyang sinalungat at pinabulaananbang palagay na ang
Moro ay hindi kumikilala ng Diyos, hindi marunong gumawa ng
kabanalan; at walang kaluluwa at sumasamba lamang sa mga
hayop; na walang batas ng kagandahang-asal; at laging taksil na
pakikisama at ubod ng palamara sa mga kaaway.
Taksil; Suklab
Ang mga kasamaang ito at ipinakikilala ni Balagtas na hindi
lamang sa mga Moro makikita ang ganito sapagkat mayroon din
at kaipala’y karaniwan ding gawain ng ilang mga Kristiyano na
nagsisiraan, naglililuhan at nagpapatayan.
Pangatlong Himagsik:
Laban sa mga Maling Kaugalian
Sa pangatlong himagsik, namalas ang hindi mabubuting
kaugalian ng ating lahi. Hindi nakawala sa kanilang mga mata at
pag-iisip ang mga ugaling hindi dapat lumawig subalit
ipinagwalang-bahala tulad ng ipinagbubukad ang magagawa
naman ngayon, ang pagpapalayaw sa mga anak, ang
pagkamainggitin, ang mapanghamak, mapaghiganti sa kaaway,
ang pang-aagaw sa minamahal, ang paggamit ng kapangyarihan
at kayamanan at iba pang mga sakit sa lipunan na matutunghayan
din sa dalawang nobela ni Dr. Jose Rizal, “Noli Me Tangere” at
“El Filibusterismo”, gayon din sa “ Kartilya ng katipunan” ni
Andres Bonifacio.
Pang-apat na Himagsik:
Laban sa Mababang Uri ng Panitikan
Ang agwat ng pagtula at pananagalog ni Balagtas sa mga
manunula at mananalog ng mga panahong iyon ay tunay na
napakalaki at napakahirap maunawaan ang mga hanggahan at
saklaw. Lumitaw siya at napagitna ng panitikang tagalog na
nakatuon sa pananampalataya. Mahigpit ang sensura sa
pamamahayag at maging sa panitikan kaya nakatuon na lamang
sa pagsulat ng mga akda ukol sa Relihiyon. Ngunit pinatunayan
din ni Francisco Balagtas na maaaring makasulat ng isang
akdang pampanitikan na maglalahad ng kanyangmga
paghihimagsik laban sa pamamalkad ng mga kastila sa bayan. Ito
ang nilalaman ng kanyang isinulat na awit, ang “Florante at
Laura”.
TAUHAN SA FLORANTE AT LAURA
Florante - Anak ni Duke Briseo. Siya ang katambal ni Laura na
prinsesa ng Kahariang Albanya. Nakita ng prinsesa si Florante
bago ito nakilahok sa isang digmaan nang ang ang bayan ng
kanyang ina na si Prinsesa Floresca ay sinakop ng mga Morong
Persyano. Siya ang pangunahing taga-salaysay ng kwento at
kinukwento niya ito kay Aladin, isang morong sumagip sa
kanyang buhay mula sa leon nang siya ay ipagapos ng Kondeng
si Adolfo.
Konde Adolfo - Si Konde Adolfo ang pangunahing antagonista
ng nobela. Anak siya ni Konde Sileno ng Albanya. Ang unang
pagkikita ni Florante at Adoflo ay sa Atenas kung saan parehong
nag-aral ang dalawa.
Aladin - isang Morong Persyano at sumagip sa buhay ni
Florante. Ang kanyang ama ay isang Sultan na nagngangalang
Ali-Adab na umagaw sa kasintahan ni Aladin na si Flerida. Kilala
si Aladin bilang isang magaling na mandirigma na iniidolo ni
Florante.
Laura - ang babaeng iniirog ni Florante. Anak ni Haring Linceo
ng Albanya.
Menandro - ang kaibigang matalik ni Florante noong nag-aaral
ang dalawa sa Atenas. Iniligtas din si Florante mula kay Adolfo
matapos nitong tangkaing tagain si Florante habang nasa isang
dula-dulaan.
Flerida - ang pinakamamahal ni Aladin na inagaw ng kanyang
ama.
Mga iba pang tauhan
Duke Briseo - ama ni Florante at naglingkod kay Haring Linceo
sa Albanya. Pinatay ito ng mga alagad ni Konde Adolfo.
Prinsesa Floresca - ina ni Florante. Siya ay mula sa Krotona, at
namatay ng maaga na siya namang nagdulot ng pag-uwi ni
Florante mula Atenas.
Antenor - guro ni Florante, Konde Adolfo, at Menandro sa
Atenas
Menalipo - pinsan ni Florante. Nailigtas niya rin si Florante sa
kapahamakan mula sa isang bwitre na dadagitin siya noong
sanggol pa lamang.
Konde Sileno - ama ni Konde Adolfo, at ayon kay Florante, ay
isang marangal na tao.
Haring Linseo - ang hari ng Albanya at ama ni Laura. Nabahiran
ng mga usap-usapan ang pagtatapos ng kanyang pamumuno ukol
sa paguutos nyang harangin ang trigo upang gutumin ang mga
Albanyo.
Sultan Ali-Adab - ama ni Aladin at Sultan ng Persya. Pinatawan
ng kamatayan si Aladin dahil sa pagkatalo nito sa Persya upang
makuha si Flerida.
Osmalik - ang heneral ng hukbong Persyano na sumakop sa
Krotona
Miramolin - pinuno ng mga mananakop ng Albanya mula
Turkiya
Sa babasa nito
Salamat sa iyo, O nanasang irog,
Kung halagahan mo itong aking pagod,
Ang tula ma’y bukal ng bait na kapos,
Pakikinabangan ng ibig tumarok.
Kung sa biglang tingi’y bubot at masaklap
Palibhasa’y hilaw at mura ang balat,
Ngunit kung namnamin ang sa lamang lasap,
Masasarapan din ang babasang pantas.
Di ko hinihinging pakamahalin mo
Tawana’t dustain ang abang tula ko,
Gawin ang ibigi’t alpa’y nasa iyo,
Ay huwag mo lamang baguhin ang berso.
Kung sa pagbasa mo’y may tulang Malabo,
Bago mo hatulan, katkatin at liko
Pasuriin muna ang luwasa’t hulo
At makikilalang malinaw at wasto.
Ang may tandang letra, alin mang talata
Di mo mawatasa’t malalim ang wika,
Ang mata’y itingin sa dakong ibaba,
Buong kahuluga’y mapag-uunawa.
Hanggang dito ako, O nanasang pantas,
sa kay Sigesmundo’y huwag ding matulad,
sa gayong katamis wikang masasarap,
ay sa kababagoy ng tula’y umalat