Teorya ng Pagsasalin isinasaling wika ang sinunod.

Halimbawa nito ay
ang ibinigay na salin ni Michael V.
Theodore Savory
The Art of Translation (1968) Dapat bang baguhin ng tagasalin ang himig ng
1. A translation must give the words of panahon ng orihinal na teksto at iakma sa panahon
original. niya bilang tagasalin o dapat bang panatilihin ang
himig ng panahon ng orihinal na teksto.
2. A translation must give the ideas of the
original. Tandaang bawat panahon ay may sumusulpot na
estilo ng pagsulat/wika na masasalamin sa mga
3. A translation should read like an original nasusulat/akda. Si Santiago ay may sagot sa
work. tanong na ito.

4. A translation should read like a Ayon sa kanya, “Anopa’t sa isyu tungkol sa

translation. ‘panahon’, ang sagot marahil ay depende sa uri ng
babasahin at kung anong ‘panahon’ ang higit na
5. A translation should reflect the style of maiibigan ng mambabasang pinag-uukulan ng
the original. tagasalin ng kanyang salin”.

6. A translation should posses the style of

the translator.
7. A translation should read as contemporary
of the original.
8. A translation should read as a
contemporary of the translator.
9. A translation may add to or omit from the
original.
10. A translation may never add to or omit
from the original.
11. A translation of verse should be in verse.
12. A translation of verse should be in prose.
Ang karaniwan at natural na ayos ng pangungusap
sa Filipino ay panaguri-simuno. Dahil nauuna ang
panaguri kaysa sa simuno, walang salitang ay ang
mga pangungusap na nasa ganitong ayos.
Halimbawa:
Kilala sa pagiging magalang at matulungin
ang mga Pilipino.
Kaysa:
Ang mga Pilipino ay kilala sa pagiging
magalang at matulungin.
Nagiging tunog-salin naman ang isang salin kapag
literal ang pagkakasalin at kapag istruktura ng
“Rather than assuming the single, unified meaning of the
whole work, Pound’ theory was based upon a concept of
energy in language; the words on the page, the specific
details were seen not simply as black and white typed
marks on a page representing something else, but as
sculpted images –words engraved in stone. Such an
approach allowed for more latitude for an individual
translator’s response: the translator wa seen as an artist,
an engraver, or a calligrapher, one molds words.”
Mga Paraan ng Pagsasalin ayon kay
Peter Newmark (1988) sa kanyang aklat
na A Textbook of Translation
1. Word-for-word
Isinasalin sa pinakapangkaraniwang
kahulugan.
Halimbawa:
Flowers are love’s truest language.
Mga bulaklak ay sa pag-ibig pinakatunay wika.
2. Literal
Isinasalin sa pinakamalapit na katumabas sa
Tunguhang Lenggwahe.
Halimbawa:
Flowers are love’s truest language.
Ang mga bulaklak ay sa pag-ibig pinakatunay
na wika.
3. Matapat (Faithful)
Nagtatangkang makagawa ng eksaktong
kahulugang kontekstwal ng orihinal sa loob ng
mga kayariang gramatikal ng tunguhang
lenggwahe.
Halimbawa:
Flowers are love’s truest language.
Ang pagbibigay ng bulaklak ay pinakatunay na
pagpapahayag ng pagmamahal.
4. Semantik
Higit na pinagtutuunan ng pansin ang
kahalagahang estetiko, iyon ay maganda at
natural na tunog ng teksto ng Simulaang
Lenggwahe at iniiwasang ang ano mang
masakit sa taingang pag-uulit ng salita o pantig
sa panghuling bersyon.
Halimbawa:
Flowers are love’s truest language.
Pinakadalisay na pagpapahayag ng
pagmamahal ang pagbbibigay ng bulaklak.
5. Komunikatibo
Natatangkang maisalin ang eksaktong
kontekstwal na kahulugan ng orihinal sa
wikang katanggap-tanggap at madaling
maunawaan ng target na mambabasa.
Halimbawa:
Flowers are love’s truest language.
Pinakatunay na pagpapahayag ng
pagmamahal ang pagbibigay ng bulaklak.
6. Idyomatik
Mensahe, diwa o kahulugan ng orihinal ang
isinasalin. Di nakatali sa anyo, ayos o
istruktura ng SL (Simulaang Lenggwahe),
bagkus iniaagkop ang bagong teksto sa normal
at natural na anyo ng TL.
Halimbawa:
Flowers are love’s truest language.
Sa pagbibigay ng bulaklak ay display na
naipapahayag ang pagmamahal.
7. Adaptasyon:
Itinuturing na pinakamalayang salin. Madalas
gamitin sa adaptasyon sa salin ng dula
(komedya) at tula Kadalasan ay pinapanatili
ang paksang-diwa, mga tauhan, banghay. Ang
kultura ng SL ay pinapalitan ng kultura ng TL at
ang teksto ay muling isinusulat. Isinasalin ang
nilalaman nang walang tinatawag na
“pagsasaling intralinggwal”. Kadalasan ay
masalita at parang hindi salin.
Halimbawa:
Ang Trahedya ni Hamlet, Prinsipe ng
Dinamarka (na salin ni Rolando S. Tinio)
 Sa saling ito, nagiging mas payak ang lenggwahe
kay sa orihinal dahil isinasalin ang kahulugan ng
Isabelina at barokong Ingles ni Shakerspeare na
wala nang nakauunawa nang hindi tinutulungan ng
mga tala. Isinalin ito upang maitanghal sa dulaan
kaya’t kailangang malinawan agad ng artista at
manonood ang lahat ng pangungusap.
 May katwiran ang mga kritiko at iskolar na sabihing
kulang sa katapatan ang salin at unang-una akong
sasang-ayon sa kanila yamang matatag kong
paniniwala na nagsasalin tayo ng panitikang banyaga
at sinulat sa ibang panahon hindi upang
mapakialaman ang takbo ng pag-iisip nila kundi
upang makita kung may matataglawan sila sa sarili
nating karanasan
 Dahil doon, maraming anyo ng pag-iisip na inihanap
ng katapat sa isipan natin, mawala man ang
paglalaro sa salitang mga Ingles at nag-aaral ng
Ingles lamang ang maaaring makahuli.
 Higit sa lahat, itinuturing kong kinakailangan na
maparating sa bumabasa ang tindi ng pagkamatulain
ni Shakespeare na, sapalagay ko, hindi maaaring
masumpungan lamang sa mg kadiwarian ng
 ikalabing-anim, ikalabimpitong siglo niyang
pangungusap
 Isinusulat ang pagsasaling semantik ayon sa
linggwistikong antas ng mayakda samantalang ang
komunikatibong pagsasalin ay isinusulat ayon sa
antas ng mga mambabasa. Idinagdag pa ni
Newmark “semantic translation is used for
‘expressive’ text, communicative for ‘informative’ and
‘vocative’ texts”
Hakbang-Hakbang na Yugto ng
Pagsasalin
1. Preliminaryong Gawain
1.1. Paghahanda
Larson (1984)
2 uring paghahanda
 Mga dapat taglayin ng tagasalin bago
simulan ang gawaing pagsasalin
 Paghahanda na isinasagawa ng
tagasalin sa pagsisimula ng gawain
kaugnay ng isang tiyak na proyektong
pagsasalin.
Santiago (1994)
Dalawang uri ng tekstong isinasalin:
1. Mga materyal na teknikal o
siyentipiko
2. Di teknikal o malikhaing panitikan
1.2. Pagsusuri
Larson
“habang binabasa ng tagasalin ang teksto, dapat niyang
itala ang mga leksikal aytem na tila mga key words.”
Kung napakahaba ng teksto, kailangang hatiin ito
ng tagasalin sa maiikling yunit at isain muna ang
isang yunit. Ang mga grouping ay batay sa genre
ng teksto – kung ito ay narrative, procedural,
expository, hortatory, descriptive, repartee.
Narrative- magsalaysay/magkwento
Procedural- mag-atas
Expository- magpaliwanag
Hortatory- magpanukala
Descriptive- maglarawan
Repartee- pagsasalaysay sa palitan ng salita
Larson
“ang pagsusuri ng tekstong isasalin (source text) ay isang
aktibo o dynamic na proseso.”
“inaalam ng tagasalin ang lahat ng mga pangyayari
(events) at lahat ng mga kalahok (participants) kabilang
na ang anoman na maaaring ipinahihiwatig sa tekstong
isinasalin (source text).
2. Aktwal na Pagsasalin
2.1. Paglilipat
Larson (1984)
 Ito at proseso ng pagkilos mula sa kayariang
semantic patungo sa pagsulat ng uang
burador o initial draftng salin. Ang paglilipat,
aniya, ay nagaganap sa isip ng tagasalin.
Pagkatapos ng pagsusuri, ang tagasalin ay
nahaharap sa paglilipat ng kahulugan sa
ikalawang wika...
 ...sa pagsasagawa ng prosesong ito ay
maghahanap siya ng magandang leksikal na
katumbas pata sa mga konsepto at kultura ng
simulaang lenggwahe. Kailangan magpasya
kung ang mga pamamaraang panretorika at
pantalinhaga ng simulaang wika ay maaaring
ilipat o kung kailangan magsagawa ng ilang
pagsasaayos...
 ...isasaalang-alang din ng tagasalin kung
anong mga anyong panggramatika ang
gagamitin niya upang higit na masabi ang
tamang kahulugan. Isaalang-alang din niya
ang kaisahan at kahalagahan. Ang bunga ng
prosesong ito ay ang unang burador.
2.2. Pagsulat ng Unang Burador
Larson (1984)
Inilarawang sa bahaging ito ng pagsasalin,
binabalikan ng nagsasalin ang tekstong isinasalin
at ang tekstong salin. Sa pagsusulat ng tagasalin
ng kanyang unang burador, maaaring
mangailangan siya ng hgit pang impormasyong
batay sa kanyang pagsusuri at maaaring balikan
niya ang ialng bahagi upang basahin pang abuti o
tingnan muli sa diksyunaryo.

2.3. Pagsasaayos ng Unang Burador
Larson (1984)
Hindi ito maaaring isagawa hanggang sa may
natapos na higit na malaking seksyon. Higit na
mabuti, aniya, kung ang burador ay hindi ginalaw
nang mga isa o dalawang linggo sapagkat sa
ganitong paraan ay nagkaroon ng bagong pagtingin
at higit siyang nagiging obhektibo sa kanyang
evalwasyon at pagsasaayos nito. Ang pagsasaayos
ng unang burador ay kinabibilangan ng pagtingin
kung natural ang daloy at kung wasto ang
pagkakasalin.
3. Ebalwasyon ng Pagsasalin
Ayon kay Larson (19840) may limang (5) paraan ng
pagwawasto o ebalwasyon.
1. Paghahambing ng salin sa orihinal
Ang layunin nito ay upang tingnan kung
pareho ang nilalamang impormasyon ng dalawa.
Dapat tandaan na ang layunin ay hindi pareho ang
salin ng forms ng Simulaang Wika (Source
Language). Ang forms na tinutukoy ay ang mga
paimbabaw na istruktura (surface structure) o ang
mga aktwal na salita, parirala, sugnay, pangungusap
na sinasalita o sinusulat.
2. Balik-salin (Back translation)
Kailangan ay hindi niya nabasa ang source
text o ang tektong isasalin. Sa balik-salino back-
translation, mayroon munang
literal rendering ng salin. May isa-sa-isang tutumbsan
(one to one correspondence) upang maipakita ang
kayarian o structure ng salin. Pero ang mga
pangungusap sa balik-salin ay nasa karaniwang anyo
ng gramatika ng wikang isinasalin.
Halimbawa:
 what is your name?
 ano ang iyong pangalan? – salin
 what the your name? – literal rendering ng balik-
salin what is your name?
3. Pagsubok sa pag-unawa (Comprehension
Test)
Layunin nitong malaman kung ang salin ay
naiintindihan nang wasto o hindi ng mga katutubong
nagsasalita ng wikang pinagsalinan. Layunin din
nitong malaman kung ano ang ibig iparating ng salin
sa mga taong kinauukulan.
4. Pagsubok sa Pagiging Natural ng Wikang
Ginamit sa Salin (Naturalness Test)
Layuning matiyak na ang anyo ng salin ay
natural at nababagay ang estilo. Natural ang salin
kung ito ay madaling basahin at malinaw ang
mensahe. Ang mga maaaringreviewer ay mga
manunulat (skilled writers) ng wikang pagsasalinan
(receptor language) at mga bilinggwal.
Paraan ng Pagsasagawa
1. Babasahin ng reviewerang buong salin upang
tingnan ang daly ng salin at ang pangkalahatang
kahulugan (overall meaning) ng teksto.
2. Mamarkahan ng reviewerang mga bahaging
mahirap basahino ang mga bahaging hindi malinaw.
3. Pagkatapos basahin ang buong teksto, babalikan
niya ang mga bahaging minarkahan niya.
4. Magbibigay siya ng mga mungkahi sa nagsalin
gaya ng pagpili ng tamang salita, wastong gramatika,
atb. Makatutulong nang Malaki kung sasabihin ng
reviewerkung bakit ang bahaging iyon ay may
suliranin o bakit nangangailangan ng pagbabago
5. Pagsubok sa Gaan ng Pagbasa
(Readability Test)
Isinasagawa ng mga nagsalin o tester sa
pamamagitan ng pagbasa ng isang tagabasa sa
isang bahagi. Itinatala ng mga tester ang alinmang
bahagi na hindi nabasa nang maayos. Ayon kay
Larson “what is readable for one audience may not be
readable for another, therefore, readability test should
be done with person who will be users of the
translation…style will be different for different
audience.
6. Pagsubok sa Konsistensi (Consistency
Checks)
Mayroong iba’t ibang uri ng mga pagsubok sa
konsistensi. Ang iba ay may kinalaman sa nilalaman
ng salin at ang iba ay may kinalaman sa teknikal na
detalye ng presentasyon, gayundin ang paggamit ng
pananalita.