Uitgebreide didactische analyse Brahms –

Intermezzo op. 117 nr. 1

Individuele gedrevenheid tonen (unieke ik)

Een prachtig werk dat goed aanspreekt bij gedreven volwassenen. De logische ABA’ vorm
zorgt ervoor dat het leeswerk een beetje beperkt wordt. Dit is een werk waarbij het spelen met
kleuren en emoties centraal staat en is een hele uitdaging voor veel volwassenen of kinderen.

Creëren en (drang tot) innoveren (kunstenaar)

De leerling zal per zin een idee moeten hebben wat hij/zij wil vertellen. Is de zin introvert of
extravert, legt de zin neer of gaat die eerder vooruit. De bedoeling is om de leerling hier zelf
achter te laten komen waarbij ik bijvoorbeeld de harmonieën speel en de leerling de melodie.
De verrassingen zitten in het veranderen van de kleur en de grote overgang naar het B deel.
Over het algemeen is het een introvert stuk, maar toch erg expressief wat niet vanzelfsprekend
is. Zacht spelen wilt zeggen extra moeite doen om een expressieve klank en melodie te
bekomen.

Vakdeskundigheid inzetten (vakman)

De melodie zit in het A deel verscholen in de ‘alt’ stem terwijl de sopraan een pedaalnoot geeft.
Dit wilt zeggen dat de leerling in zijn rechterhand de balans moet kunnen maken tussen
harmonische noten en de melodie wat een hele opdracht is voor sommigen.
Vervolgens is het omgaan met spanning een tweede moeilijkheid. Het volhouden van een
gedragen melodie en het grote geheel zien waar de melodie naartoe gaat, vergt veel
concentratie.
Het is een trage beweging waardoor de technische aspecten van snelle noten niet aan bod
komen wat ook een geruststelling is (voor volwassenen). Toch hebben ze genoeg uitdaging
hierin.
Het stuk wordt constant met pedaal gespeeld en er wordt vanuit gegaan dat ze dit kunnen, dit is
geen stuk om de pedaal mee te leren omwille van de moeilijkheid ervan.

Onderzoeken (onderzoeker)
Brahms heeft zijn op. 117 in 1892 geschreven en heeft zijn eerste deel gebaseerd op een oud
Schots lied waarvan de tekst de volgende is (vertaling in het Engels):
Balow, my babe, lie still and sleep!
It grieves me sore to see thee weep.
Het staat ook in de partituur vermeld en ik laat ze er zelf naar op zoek gaan wat dit wilt
betekenen en hoe ze dit in de muziek willen aanpakken. Het spreekt in ieder geval tot de
verbeelding.
Het is een op en top romantisch werk dat vooral gekenmerkt is door de expressiviteit en de
harmonische kleuren. De vorm is ABA’ waarbij A majeur en B mineur is. Zoals reeds vermeld
heeft de alt stem de melodie in het A deel, maar de bas neemt kort de melodie over (bijv. m. 7-
8). Zo ook in A’.
Opvallend is de steeds gesyncopeerde harmonie die Brahms gebruikt bij de anacrouse van bijna
frase in het A deel. Dit leg ik enkel uit aan leerlingen die harmonie volgen.

Het werk is tonaal gedacht en de grote kleuromschakeling gebeurt vier maten voor het B deel
door ineens fab en solb in de toonaard van Eb. Ook het tempo verandert van het A deel
(andante moderato) naar het B deel (piu adagio) waarbij ook nog eens vermeld staat ‘pp sempre
ma molto espressivo) dat al eerder werd vermeld. Het werk moduleert in het B deel naar eb
klein en na enkele maten komt daar ook een sequens in voor. Die sequens kan ook even apart
geanalyseerd worden en bijvoorbeeld ook eens in een andere, meer toegankelijke toonaard
gespeeld worden.

Presenteren (uitvoerder)
Het stuk staat of valt bij de expressie en de kleuren die de leerling durft te spelen. Aan foute
noten geef ik na een uitvoering geen belang (tenzij het écht erg is), maar wel of de leerling het
stuk beleefd heeft. Klasconcerten worden steeds gefilmd en achteraf ook over gereflecteerd.