Professional Documents
Culture Documents
ĐỀ TÀI:
NGHIÊN CỨU, THIẾT KẾ ROBOT ĐIỀU KHIỂN THEO QUỸ ĐẠO
ỨNG DỤNG LA BÀN SỐ VÀ CẢM BIẾN KHOẢNG CÁCH
Hà Nội – 2019
NHẬN XÉT CỦA GIÁO VIÊN HƯỚNG DẪN
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
Hà Nội, ngày tháng năm 2018
Giáo viên hướng dẫn
NHẬN XÉT CỦA GIÁO VIÊN PHẢN BIỆN
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
Hà Nội, ngày tháng năm 2018
Giáo viên phản biện
LỜI NÓI ĐẦU
Kỹ thuật robot là một lĩnh vực phát triển hết sức nhanh chóng, là một
trong những công nghệ mũi nhọn của thế kỉ 21. Cùng với sự phát triển của xã
hội, kỹ thuật robot ngày càng được ứng dụng rộng rãi vào cuộc sống con
người. Ngày nay, chúng ta có thể thấy robot đã làm thay con người rất nhiều
công việc. Đó là những công việc mà con người cảm thấy nhàm chán, khó
thực hiện, yêu cầu độ chính xác hoặc có mức độ nguy hiểm cao. Ví dụ như
robot lau nhà, robot lắp ráp trong công nghiệp, robot trong ngành năng lượng
hạt nhân, robot để thám hiểm vũ trụ….
Để góp phần giúp sinh viên hiểu hơn về cấu tạo và nguyên lí hoạt động
của Mobile robot nhóm em đã chọn đề tài Mobile robot 3 bánh di chuyển theo
quỹ đạo, ứng dụng la bàn số và cảm biến khoảng cách. Dựa trên các kiến thức
đã tìm hiểu ở loại Mobile robot truyền thống, nhóm em ứng dụng thêm la bàn
số để tăng tính chính xác và điều khiển tối ưu quỹ đạo của robot hơn.
Em xin chân thành cám ơn thầy Lê Ngọc Duy đã hướng dẫn, nhiệt tình
giúp đỡ chúng em trong quá trình thực hiện đồ án. Chúng em cũng gửi lời
cảm ơn tới nhà trường, đặc biệt là quý thầy cô trong bộ môn cơ khí, cơ điện
tử, những người đã trang bị kiến thức nền tảng và giúp đỡ chúng em trong
thời gian qua.
Do kiến thức còn hạn chế nên đồ án còn nhiều sai sót. Chúng em mong
được sự giúp đỡ và đóng góp của các thầy và các bạn để đồ án được hoàn
thiện hơn. Chúng em xin chân thành cảm ơn!
2.2.2. Tính toán động học, động lực học cho robot.................................10
2.2.3. Tính toán động học cho robot cho một số chuyển động cơ bản....13
2.3.2. Xây dựng mô hình động cơ điện một chiều dưới dạng hàm truyền
.................................................................................................................17
PHỤ LỤC...........................................................................................................49
Chương trình lập trình ứng dụng điều khiển trên điện thoại:......................57
DANH MỤC HÌNH ẢNH
Hình 1-1: Robot vận chuyển hàng hóa tự động trong kho hàng Amazon
...........................................................................................................................2
Hình 1-3: Robot thám hiểm Sao Hỏa Curiosity của NASA...................3
Hình 1-7: Robot Omni tránh vật cản sử dụng hồng ngoại......................7
Hình 2-1: Mô hình động học và động lực học cho Omni Robot............9
Hình 3-22: Hình ảnh giao diện lập trình ứng dụng...............................43
Robot là một từ chỉ người lao động trong hệ ngôn ngữ Sla-vơ. Cho đến
nay có rất nhiều định nghĩa khác nhau về robot. Những định nghĩa đó có nội
dung tương tự như nhau.
Robot hay người máy là một loại máy có thể thực hiện những công việc
một cách tự động bằng sự điều khiển của máy tính hoặc các vi mạch điện tử
được lập trình.
Robot là một tác nhân cơ khí, nhân tạo, thường là một hệ thống cơ khí-
điện tử. Với sự xuất hiện và chuyển động của mình, robot gây cho người ta
cảm giác rằng nó giác quan giống như con người. Từ "robot" (người máy)
thường được hiểu với hai nghĩa: robot cơ khí và phần mềm tự hoạt động.
Ngày nay, người ta vẫn còn đang tranh cãi về vấn đề: “Một loại máy như
thế nào thì đủ tiêu chuẩn để được gọi là một robot?” Một cách gần chính xác,
robot phải có một vài (không nhất thiết phải đầy đủ) các đặc điểm sau đây:
Hình 1-: Robot vận chuyển hàng hóa tự động trong kho hàng Amazon
Ứng dụng trong đời sống, hỗ trợ con người làm việc nhà như hút bụi, lau
sạch bể bơi, giám sát an ninh, cắt cỏ, đồ chơi…
Hình 1-: Robot hút bụi Samsung POWERbot
Ứng dụng trong những môi trường độc hại, những nơi con người không
thể đi tới, hay đi tới một cách khó khăn, nguy hiểm như sao hỏa, đáy biển, núi
lửa…
Hình 1-: Robot thám hiểm Sao Hỏa Curiosity của NASA
1.1.2. Giới thiệu chung về robot omni
Robot Omni là một loại mobile robot di chuyển bằng những bánh xe đã
được ứng dụng nhiều trong thực tế do quỹ đạo chuyển động của nó rất đa
dạng. Đặc biệt là Omni có kết cấu lạ với 3 bánh xe, nhưng chính do sự phối
hợp hoạt động của 3 bánh xe lại cho ta khả năng điều khiển tốt quỹ đạo của
robot.
Omni robot thuộc hệ robot di động tự hành, tự định hướng và tự tránh
được vật cản. Ứng dụng của nó là phục vụ trong công tác dịch vụ chăm sóc y
tế, đặc biệt là trong điều kiện môi trường lây nhiễm cao hay môi trường có
cường độ phóng xạ cao thay con người...
Robot Omni có đặc điểm là kết cấu đơn giản, có quỹ đạo di chuyển khá
linh hoạt nên được phát triển để thay thế cho các loại mobile robot truyền
thống.
Trên thế giới, Mobile robot đã được phát triển từ lâu và ngày càng có
nhiều ứng dụng đa dạng do được tích hợp các công nghệ mới nhất.
Một số mô hình Omni robot trong ứng dụng thực tế trên thế giới:
- Alexis – xe lăn đa hướng bánh xe omni (năm 1982)
Thật không may, Alexis không bao giờ được sản xuất ra thị trường vì
Jon King, giám đốc điều hành Intex đã tham ô hàng triệu đô la vốn đầu tư.
Ông này sau đó đã bị kết án 10 năm tù giam trong nhà tù liên bang. Nhưng
Alexis đã đi tiên phong trong công nghệ ứng dụng của loại xe sử dụng bánh
xe Omni giúp đỡ người tàn tật.
Khối điều khiển trung tâm là một mạch Arduino Mega2560, nhận dữ liệu
trạng thái từ IMU và tính toán, truyền đến khối điều khiển động cơ, các giá trị
đặt cho mỗi động cơ. Mạch này cũng đảm bảo các kết nối không dây để điều
khiển và thu thập dữ liệu BBR từ xa. Hệ thống động lực robot bao gồm ba
động cơ DC dẫn động ba bánh xe đa hướng và các mạch driver tương ứng. Vị
trí trục và dòng điện của các động cơ được đo bằng encoder và cảm biến
dòng. Các thông tin này được khối điều khiển động cơ sử dụng để điều chỉnh
tốc độ và momen xoắn của mỗi động cơ theo phương pháp điều chế độ rộng
xung (PWM - Pulse Width Modulation).
- Omni Robot tránh vật cản:
Điều khiển phối hợp 3 động cơ RC Servo và sử dụng 3 cảm biến hồng
ngoại đi theo những quy đạo đơn giản và tránh chướng ngại vật do nhóm sinh
viên đại học bách khoa Hà Nội chế tạo.
Hình 1-: Robot Omni tránh vật cản sử dụng hồng ngoại
1.2. Mục tiêu của đề tài
Về mặt thiết kế cơ khí: Mobile robot có thiết kế đơn giản, nhỏ gọn, đảm
bảo độ cứng vững và đủ không gian lắp ráp các linh kiện. Các bánh được lắp
đặt theo góc đều nhau và đảm bảo trọng tâm của mô hình trong quá trình di
chuyển.
Hệ thống điều khiển: Sử dụng các linh kiện điện tử phổ biến trên thị
trường, dễ dàng trong quá trình thiết kế hệ thống điều khiển, lập trình. Các
linh kiện, đường đi dây được bố trí hợp lí, gọn gàng, không bị lỏng lẻo, ngắt
kết nối trong quá trình hoạt động.
Mục tiêu hoạt động của mô hình: Mobile robot có khả năng di chuyển đa
hướng, di chuyển theo quỹ đạo đơn giản được thiết kế trên giao diện điện
thoại. Mô hình có thể sử dụng chế độ điều khiển bằng tay và chế độ điều
khiển tự động được kết nối thông qua modul bluetooth với độ chính xác trên
95%.
1.3. Phương pháp thực hiện đề tài
Chuyển động của robot là do chuyển động của các bánh xe. Các bánh xe
chuyển động do động cơ lắp ở mỗi trục bánh quay và sinh ra lực kéo. Vậy ta
xét đến mô hình robot, trong đó các lực kéo đặt ở các bánh xe. Vận tốc của
robot được tính dựa vào vận tốc của các bánh xe. Từ đó ta có mô hình robot
như sau:
Hình 2-: Mô hình động học và động lực học cho Omni Robot
Robot gồm 3 bánh đặt lệch nhau 120 0, tiếp tuyến với một đường tròn
đường kính 350mm. Gọi các bánh xe lần lượt là 1,2,3. Chọn 2 hệ trục tọa độ
như sau: hệ trục tọa độ Oxy gắn cố định với mặt phẳng sàn, hệ trục tọa độ
Ox1y1 gắn với robot như trên hình vẽ. Tại thời điểm ban đầu giả thiết rằng hai
trục tọa độ trùng với nhau. Tại thời điểm t, hai hệ trục tọa độ lệch nhau 1 góc
θ chính là góc quay của robot so với vị trí ban đầu.
Trong đó:
- x: vị trí của robot trong hệ trục tọa độ Oxy theo phương Ox
- y: vị trí của robot trong hệ trục tọa độ Oxy theo phương Oy
- d: khoảng cách giữa các bánh và tâm robot [m]
- v1, v2, v3: vận tốc dài của các bánh xe [m/s]
- ω 1 , ω 2 , ω3 : vận tốc góc của các bánh [rad/s]
- f1, f2, f3: lực do động cơ sinh ra trên các bánh [N]
- T1, T2, T3 : Momen kéo do động cơ sinh ra đặt lên các bánh [Nm]
- v, vn : Vận tốc theo 2 phương trên hệ trục Ox1y1 của robot [m/s]
- : vận tốc góc của robot: [rad/s]
- Fv, Fvn: lực tác dụng lên robot dọc theo phương 0x1 và 0y1 [N]
- T: Momen robot (theo ) [Nm]
2.2.2. Tính toán động học, động lực học cho robot
t
Gọi vx(t), vy(t), là vận tốc tức thời của robot trên hệ trục tọa độ Oxy. Ta
có:
dx ( t ) dy (t ) dθ ( t )
v x ( t )= v y ( t )= ω ( t )=
dt dt dt (2.1)
Chiếu các vận tốc trên lên hệ trục tọa độ Ox1y1 gắn với robot, ta có: