KABANATA 21 - ANG PAGBABALIK AT

PAGTATAG NG LA LIGA
A. Ang Ikalawang Pagbabalik
1. Hunyo 26, 1892 - nagbalik si Rizal sa
Maynila kasama ng kanyang kapatid na si
Lucia at tumigil sa Hotel de Oriente.
2. Sa hapon ng nasabing araw nagtungo si
Rizal sa Malacanang upang makipagkita sa
gobernador heneral ngunit pinabalik siya ng
gabi at nakausap si Despujol.
3. Binisita niya ang kanyang kapatid na si
Narcisa at si Neneng.
4. Kinabukasan, sumakay si Rizal ng tren at
dinalaw ang kanyang mga kaibigan sa
Malolos, Bulacan; San Fernando,
Pampanga; Tarlac, Tarlac; at Bacolor,
Pampanga. Ang kanyang mga paglalakbay
ay sinusundan ng mga Espanyol at mga
bahay na kanyang binisita pagkatapos ng
ilang araw ay sinalakay ng mga kawal
Espanyol.
5. Sa mga sumunod na araw ay muling
nakipagkita si Rizal kay Despujol.
A. Pagtatayo ng La Liga Filipina
1. Hulyo 3, itinatag ni Rizal ang La Liga
Filipina sa bahay ni Doroteo Ongjungco sa
Kalye Ylaya, tondo Maynila.
2. Ang pagpupulong ay dinaluhan ng mga
sumusunod:
a. Pedro Serano Laktaw
b. Domingo Franco
c. Jose Ramos
d. Ambrosio Salvador
e. Bonifacio Arevalo
f. Agustin de la Rosa
g. Moises Salvador
h. Luis Villareal
i. Faustino Villaruel
j. Mariano Crisostomo
k. Numeriano Adriatico
l. Estanislao Legaspi
m. Teodoro Plata
n. Andres Bonifacio
o. Juan Zulueta
A. Pag-aresto at Pagpapatapon
1. Noong Hulyo 6, 1892 - sa isang pakikipag-
usap ni Rizal kay Despujol ay inaresto siya
sa dahilan sa bintang na pagdadala ng mga
polyetong kontra-simbahan.
2. Ipinakulong si Rizal at mahigpit na
pinababantayan sa Fort Santiago.
3. Sumunod na araw inilabas ang kautusan
na ipatapon si Rizal sa Dapitan.
4. Dinala si Rizal sa Dapitan sa pamamagitan
ng barkong Cebu.
KABANATA 21:

KABANATA 21 ANG PANGALAWANG PAG-UWI AT ANG LA LIGA FILIPINA

PowerPoint Presentation:

Ang matapang na pagbabalik ni Rizal sa Maynila noong Hunyo 1892 ay ang pangalawa niyang
pag-uwi , ang una niyang pag-uwi mula sa pangingibang-bayan ay noong Agosto1887. Ito ang
nagmarka ng muli niyang mapanganib na kampanya para sa mga reporma . Matatag ang kanyang
paniniwalang ang pakikipaglaban para sa kalayaan ng pilipinas ay pumasok sa bagong antas ;
kailangan na itong ipaglaban mismo sa pilipinas , hindi sa Espanya . ‘’ Ang labanan ay nasa
pilipinas ,’’ sabi niya sa mga kababayang nasa Europa , ‘’ Doon tayo dapat na magtagpo … doon
tayo magtutulungan , doon tayo sama-samang magdurusa o magtatagumpay .’’ Pagkaraan ng
dalawang buwan , noong Disyembre 31, 1891, ipinagdiinan niya ang ganitong paniniwala sa
isang liham kay Blumentritt , ‘’ Ako’y naniniwalang ang La Solidardad ay hindi na ang lugar na
siyang labanan ; ngayon ay isa na itong bagong pakikiipaglaban … ang labanan ay wala na sa
Madrid.’’ Sa kanyang pag-uwi upang magbigay-daan sa isang kilusang repormista , tulad niya ay
si Daniel ng Bibliya na makikipagsagupaan sa leong Espanyol sa sarili nitong kulungan .

Pagdating sa Pilipinas, Kasama ang Kanyang Kapatid na Babae :

Noong tanghali ng Hunyo 26, 1892, dumating sa Maynila si Rizal, Kasama ang kanyang balong
kapatid na si Lucia ( maybahay ng yumaong Mariano Herbosa ). Metikuloso sa pagtatala sa
kanyang talaarawan , inilarawan ni Rizal ang pangalawa niyang pag-uwi sa pilipinas : Niya o
hindi , sinusubaybayan na ng mag espiya ng pamahalaan ang bawat ikinikilos niya . Ang mga
bahay na binisita niya ay sinalakay ng mga Guardias Civiles at sinamsam ang mga sipi ng Noli at
Fili at iba pang ‘’ subersibong ’’ babasahin . Pagdating sa Pilipinas , Kasama ang Kanyang
Kapatid na Babae

Iba pang pakikipanayam kay Despujol:

Pagkaraang bisitahin ang mga kaibigan sa Gitnang Luzon, nagkaroon pa ng ibang

pakikipanayam si Rizal kay Gobernador Heneral Despujol . Ang mga panayam na ito ay naitala
sa kanyang talaarawan . Iba pang pakikipanayam kay Despujol

PowerPoint Presentation:

Noong Miyerkules ( Hunyo 29-Z), 7:30, nakipagkita ako sa kataas-taasan . Hindi ako
nagtagumpay sa pakiusap na alisin na ang kaparusahang pagpapatapon , ngunit binigyan niya
ako ng pag-asa kaugnay sa kalagyan ng aking mga kapatid na babae . Dahil pista ni San Pedro at
San Pablo, ang aming panayam ay natapos ng 9:15 Babalik ako kinabukasan ng 7:30
PowerPoint Presentation:

Nang sumunod na araw , huwebes ( Hunyo 30), pinag-usapan namin ang tungkol sa Borneo.
Hindi sang ayon dito ang heneral , matigas ang kanyang pagtutol . Sinabihan niya akong bumalik
sa Linggo .

PowerPoint Presentation:

Noong Linggo ( Hunyo 3 –Z.) bumalik ako . Ping- usapan namin ang iba’t-ibang at
pinasalamatan ko siya sa pag-aalis ng kaparusahang pagpapatapon sa aking mga kapatid na
babae . Sinabi ko rin sa kanya na ang aking ama at kapatid na lalaki ay darating lulan ng unang
barko . Tinanong niya ako kung gusto kong kong magpunta sa Hong Kong. Sinabi ko , ‘’ oo ’’.
Pinabalik niya ako sa Miyerkules .

Pagtatatag ng La Liga Filipina:

Noong gabi ng Linggo , Hunyo 3, 1892, pagkaraan ng pakikipansayam niya noong umaga kay
Gobernador Heneral Despujol , dumalo si Rizal sa isang pulong ng mga makabayan sa tahanan
ng mestisong Tsino-Pilipinong si Doroteo Ongjunco sa Kalye Ylaya , Tondo , Maynila . Naroon
din sa pulong na iyon sina Pedro Serrano laktaw ( Panday Pira ), isnag Mason at guro ; Domingo
Franco (Felipe leal ), isang Mason at tagpagbantay ng isang tidahan ng tabako ; Jose A.
Ramos(Socorro), engrabador , tagpaglimbag , at may- ari ng Bazar Gran Britana , at unang
Worshipful Master ng Nilad , ang unang sangay ng Mason sa Pilipinas ; Ambrosio Salvador,
gobbernador silyo ng Quiapo at isa ring Mason; Bonifacio Arevalo ( Harem), dentista at Mason;
Deodato Arellano, bayaw ni M.H. del Pilar ang silbilyang empleyado ng sandatahang-lakas ;
Ambrosio Flores ( Musa), retiradong tenyente ng impanteriya , Agustin de la Rosa, tenedor -de-
libro at Mason; Moises Salvador ( Araw ), kontratista at Mason; Luis Villareal ,( Ilaw ),
parmasiyutiko at Mason; Mariano Crisostomo , maylupa Numeriano Adriano ( Ipil ), notaryo at
Mason; Andres Bonifacio , bodegero ; apolinario Mabini ( Katabay ), abogado at Mason; at Juan
Zulueta , mandudula , makata , at empleyado ng gobyerno . Pagtatatag ng La Liga Filipina

PowerPoint Presentation:

Ang Konstitussyon ng La Liga Filipina. Ag mga layunin ng La Liga Filipina, gaya ng isinasaad
ng Konstitusyon nito , ay ang mga sumusunod ;

PowerPoint Presentation:

1. Mapag-isa ang buong kapuluan sa isang katawang buo , malakas , at magkakauri . 2.

Proteksiyon ng bawat isa parasa pangangailangan ng bawat isa . 3. Pagtatanggol laban sa lahat
ng karahasan at kawalang katarugan . 4. Pagpapaunlad sa edukasyon , agrikultura , at
pangangalakal . 5. Pag-aaral at pagpapairal ng mga pagbabago .
Ang motto ng La Liga Filipina ay: Unus Instar Omnium (Bawat isa’y katulad ng
lahat.):

Ang lupong tagapangasiwa ng liga ay ang Kataas-taasang Konseho na may kapangyarihan sa

buong bansa . Binubuo ito ng Konsehong Panlalawigan sa bawat probinsiya at isang Konsehong
Popular sa bawat bayan . Ang motto ng La Liga Filipina ay: Unus Instar Omnium ( Bawat isa’y
katulad ng lahat .)

PowerPoint Presentation:

Lahat ng Pilipinong may pagmamahal at pagmamalasakit sa bayan ay maaaring maging

miyembro . Bawat miyembro ay magbibigay ng paunang bayan na dawalang piso at buwanang
kontribusyong 10 sentimos

Ang ma tungkulin ng mga miyembro ng liga ang mga sumusunod: :

1.) Sundin ang mga utos ng Kataas-taasang Konseho ; 2.) Tumulong sa pangangalap ng mga
bagong miyembro ; 3.) Mahigpit na panatilihing lihim ang mga desisyon ng mga awtoridad ng
Liga ; 4.) Magkaroon ng ngalang-sagisag na d maaring palitan hanggang di nagiging pangulo ng
kanyang konseho ; 5.) Iulat sa piskal ang anumang maririnig na makaaapekto sa Liga 6.)
Kumilos na matwid na siyang dapat dahil siya’y mabuting pilipino , at 7.) Tumulong sa kapwa
kasapi sa anumang oras . Ang ma tungkulin ng mga miyembro ng liga ang mga sumusunod :