NAPUŠTENE PRUGE

–
ŠANSA ZA NOVE JAVNE PROSTORE
Železnički prevoz dominirao u transportu robe i putnika u svetu preko
100 godina i doprineo ekspanziji razvoja država, regija i naselja.

Krajem šezdesetih godina ovaj vid prevoza gubi značaj pod uticajem
drumskog koji je preuzeo primat u robnom transportu, javnom prevozu
i individualnom motorizovanom transportu putnika.

Ove promene u saobraćajnom sistemu odrazile su se na visok pad

učešća železnice u transportu, što kao posledicu ima pad nivoa
usluga, sa svim negativnim uticajima na području kroz koja se protežu
koridori postojećih pruga.
TRANSFORMACIJE
NAPUŠTENIH
PRUGA U GRADOVIMA
 PROMENADE PLANTÉE
Coulée verte
Pariz
Francuska

Inicijativa 1979
Projekat 1988
Završeno fazno1993-1997

Pejzažni arhitekta Jacques Vergely i

arhitekta Philippe Mathieux
SEMAEST
(Société d’Economie Mixte
d’Aménagement de l’EST de Paris)
Ukupna dužina 4,7 km
Pruga funkcionisala od
1859 do 1969
Opéra Bastille
Vijadukt umetnosti
Arh. Patrik Berger

1,5 km

62 luka

55 umetnika i zanatlija trajnih korisnika

Biznis inkubator

Privremeni prostor za umetnike

2004 Grad predao upravljanje

SEMAEST-u na 18 godina
fashion, decoration, culture, jewellery crafts...

workshops, showrooms, restaurants and cafeterias, galleries and shops.

deo iznad Vijadukta umetnosti samo za pešake
Nove strukture na pravcu – objekti i pasarele
Promenada prelazi preko parka Jardin de Reuilly…
…spušta se na nivo ulice…
…zatim prolazi kroz tunel…
Dodata i biciklistička staza
 Urban Intervention Gürtel West
Beč, Austrija

2001.
Revitalizacija saobraćajne infrastrukture iz 19.v.
1900
Aktivno korišćenje
prostora ispod
lukova (prodavnice,
restorani…

Nakon II svetskog
rata mnogi lukovi
napušteni
Jedan od prvih velikih projekat u Beču
nakon ulaska Austrije u EU
Revitalizacija saobraćajne infrastrukture
koja deli grad ne samo fizički već i
razdvaja srednju od radničke klase
(i migranata)
Za razliku od
dotadašnjeg načina
urbanih transformacija
grad odlučio da ulaže
samo u transformaciju
istorijskih lukova
nadajući se da će to
podstaći privatne
investitore da ulažu u
stambeni fond.
Međutim to se nije
desilo što je potvrdilo
da su intervencije u
ovakvim
problematičnim
zonama ipak
odgovornost grada.
 Objekti na pruzi
Skyline Spittelau, Architekten Tillner & Willinger
Zaha Hadid
 High Line
New York, West Side

izgrađena 1930-tih
na visini od 9m
2.33 km
teretni transport se
obavljao do 1980.
akcija 1999 - ....

konkurs 2004.

prva faza 2009.

druga faza 2011.
treća faza 2014.

Parkom upravlja neprofitna

organizacija Friends of the High Line
u saradnji sa gradskom upravom za
parkove i rekreaciju
James Corner Field Operations
(Project Lead),
Diller Scofidio + Renfro, and
Piet Oudolf planting designer
PARTICIPACIJA
Izbor sadnog materijala uključuje biljke
koje su samoniklo rasle na zapuštenoj
pruzi
dodatno naglašena
linearnost
 The High Line also has
cultural attractions as part of
a long-term plan for the
park to host temporary
installations and
performances.

Due to the High Line's

popularity, there have
been several proposals
for museums along its
path.
Promotivne aktivnosti
2014 – 5 miliona posetilaca
godišnje

2019 - 8 miliona!?

vrednost nekretnina porasla

za 103%

2012 – privučeno oko 2

milijarde investicija u okolne
četvrti.

2019 - 25 milijardi!?
 DŽENTRIFIKACIJA?
“žrtva sopstvenog uspeha”

In a 2017 interview, Friends of the High Line co-founder

Robert Hammond said that he "failed" the community;
the High Line did not fulfill its original purpose of serving
the surrounding neighborhood, which had become
demographically divided around the park.
THE HIGH LINE EFFECT?
 KONCEPT STAZE
UZ AKTIVNU PRUGU

Charlotte rail trail

SAD

Pitanje bezbednost?
 Povezivanje
prostora i ljudi
TRANSFORMACIJA NAPUŠTENIH
PRUGA VAN GRADOVA
MOGUĆE REKREATIVNE AKTIVNOSTI

Šetnja
Trčanje
Vožnja bicikla
Roleri/skejt (u zavisnosti od nagiba)
Jahanje

Zimi:
Nordijsko skijanje
Šetnja po snegu
Motorne sanke
 Grand History Trail
Heritage Rail Trail County Park+ Torrey C. Brown Rail Trail
Pensilvanija, SAD
Različiti pejzaži
Informacije
Edukativni sadržaji
Mobilijar za piknik
Manifestacije
Umetnost u prostoru
Ekonomski aspekti

Građani iz
okruženja prodaju
bicikle
Prateća infrastruktura
(parkinzi)
Bezbedna ukrštanja sa saobraćajnicama
 “RAILBANKING”
Čuvanje pružnih koridora za buduće potrebe

Eventualno vraćanje stare namene

Više informacija na www.railstotrails.org
ZNAČAJ
UMREŽAVANJA
RAVeL network, Belgija
(Autonomous network of
slow ways)
Nekadašnje vučne staze
pruge i sl. pretvorene u
šetne staze širom regiona
NEREALIZOVANI KONCEPTI
 POTTERIES THINKBELT, 1964-1966, Cedric Price
Staffordshire Potteries, Stafordšir, Engleska

Industrijski region – centar proizvodnje keramike od početka 17 v. zahvaljujući

dostupnosti gline i ostalih resursa
Industrijsko okruženje
koje propada, nekada
uspešno radilo i bilo
inovator u razvoju novih
vrsta keramike,
porcelana…
Krajem 18 v. najveći
proizvođač keramike u
Britaniji
U 19 v, polako opada
proizvodnja, a nakon II
sv. rata dodatno slabi
Projekat kritika tradicionalnog
univerziteta
Prostorni okvir za projekat bila stara
pruga van funkcije
It was designed to be an infinitely extendable
network, as opposed to a centralized campus,
and to create a widespread community of
learning while also promoting economic growth.
Rasklapivi amfiteatar
Stambene tipologije
 A ROLLING
MASTERPLAN
Ondalsnes
Norveška
Jagnefalt Milton
2010

3. Nagrada na
međunarodnom
konkursu za master
plan grada
Ondalsnesa
Uz postojeće, predviđene i nove šine za kretanje novih objekata u zavisnosti od
sezone i okolnosti
Hotel
Javno kupatilo
Koncertna dvorana
Barovi
...
Konkursno rešenje bez novih urbanih elemenata (ulice, trgove, blokove…)
već se u potpunosti fokusira na postojeću mrežu železnice
Javno kupatilo
Ujednačen izgled boksova, nasuprot diverzitetu namena
Rolajuća i plutajuća kabina