BAB 4: STANDARD PEMBELAJARAN: KEMANDULAN DAN PENCEGAHAN KEHAMILAN

APA ITU KEMANDULAN?

1. Kemandulan adalah ketidakupayaan pasangan suami isteri untuk menghasilkan zuriat

selepas mencuba selama 12 bulan.
2. Jadual 1 menunjukkan sebab kemandulan dalam kalangan lelaki dan wanita.

Sebab kemandulan wanita Sebab kemandulan lelaki

Organ pembiakan yang berpenyakit. Organ pembiakan yang berpenyakit
Ovari tidak dapat menghasilkan ovum yang Bilangan sperma yang sedikit.
matang. Testis tidak dapat menghasilkan sperma
Tiub fallopio yang tersumbat akibat
ketumbuhan tisu.
Tiub falopio
tersumbat

Sperma yang dihasilkan cacat.

Ketumbuhan pada duktus sperma yang
menyebabkan ia tersumbat.
Pertumbuhan fibroid di dalam uterus.
Pertumbuhan fibroid di dalam uterus

Zigot tidak dapat menempel pada dinding Mati pucuk. Gagal memindahkan sperma ke
uterus. dalam faraj perempuan.
 Ketidakseimbangan hormon atau kekurangan hormon seks
 Masalah kesihatan seperti kencing manis.
 Organ seks cacat atau dijangkiti kelamin seperti sifilis dan gonorea.

Kaedah mengatasi kemandulan

1. Rawatan hormon (pil atau suntikan)

a) Meransang penghasilan ovum

b) Meransang pengovulan
c) Meragsang penghasilan lebih banyak sperma dalam lelaki
1
HALAMAN

2. Pembedahan
 Ketumbuhan di dalam tiub Falopio atau duktus sperma dibuang melalui
pembedahan.

DISEDIAKAN OLEH PUAN ZULIZA

 BAB 4: STANDARD PEMBELAJARAN: KEMANDULAN DAN PENCEGAHAN KEHAMILAN

3. Kaedah in vitro dilakukan kepada wanita yang mempunyai tiub Falopio tersumbat.

Kaedah pencegahan kehamilan

1. Kaedah pencegahan kehamilan membolehkan pasangan suami isteri menentukan

bilangan anak mereka mengikut keupayaan ekonomi dan masa.
2. Pasangan itu boleh berunding dengan doktor untuk merancang jarak umur antara
anak-anak mereka.
3. Kaedah pencegahan kehamilan bermaksud menghalang perempuan daripada hamil
dengan cara berikut:
a) Menghentikan penghasilan ovum matang (pengovulan).
b) Menghalang sperma daripada sampai dan mensenyawakan ovum.
c) Menghalang penempelan embrio pada dinding uterus.
4. Kaedah pencegahan kehamilan boleh dijalankan secara kimia, semula jadi,
mekanikal atau pembedahan.

Jenis kaedah Cara penggunaan Kelemahan Kelebihan

Pil pencegah hamil (kimia – Hormon dalam
hormon) pil ini
menghalang  Kesan
pengovulan. sampingan  Berkesan jika
Ditelan oleh ialah loya, dan diambil dengan
perempuan berat badan teratur.
setiap hari bertambah.
selama 21 hari
selepas haid.
2

Penggunaan kondom Sarung getah  Boleh bocor  Tiada kesan

HALAMAN

(mekanikal) nipis yang  Alergi terhadap sampingan.

dipasang pada getah  Melindungi
zakar lelaki pengguna dari

DISEDIAKAN OLEH PUAN ZULIZA

 BAB 4: STANDARD PEMBELAJARAN: KEMANDULAN DAN PENCEGAHAN KEHAMILAN

sebelum
persetubuhan
untuk jangkitan
mencegah penyakit
sperma kelamin seperti
daripada AIDS.
memasuki faraj
perempuan.
Alat kontraseptif dalam uterus
(IUCD) – Mekanikal Diperbuat
daripada wayar
kuprum atau
plastik dalam
pelbagai saiz
dan bentuk.  Risiko penyakit  Boleh
Dipasang pada radang serviks memberikan
uterus wanita yang tinggi perlindungan
oleh doktor  Kekejangan otot selama 10
untuk tempoh uterus tahun.
yang berbeza –
beberapa
bulan ke
beberapa
tahun.

Gunakan
 Perlu simpan
pengukuran
rekod kitar haid
suhu badan
perempuan yang
dan perubahan  Tiada kos
tepat bagi
mukus serviks  Tiada kesan
menentukan
bagi sampingan
Kaedah ritma (semula jadi) waktu suburnya.
menganggarka  Diterima oleh
 Tidak berkesan
n masa kebanyakan
bagi wanita yang
pengovulan. agama.
mempunyai kitar
Elakkan
haid yang tidak
persetubuhan
tetap.
semasa subur.
Diafragma (mekanikal) Sarung plastik  Selain  Perlukan
dengan gelang mencegah latihan untuk
yang fleksibel kehamilan, ia memasukkan
di kedua juga dapat diafragma ini
hujungnya yang mencegah dengan betul
dimasukkan ke sebahagian  Gelang yang
dalam faraj besar jangkitan hujungnya
berfungsi untuk kelamin terbuka
menutup  Ia menjadikan mungkin
saluran faraj wanita termasuk ke
3

Gelang yang di berkongsi dalam faraj

HALAMAN

hujung tertutup tanggungjawab semasa

dimasukkan ke mencegah persetubuhan
dalam faraj, jangkitan
 Ini boleh

DISEDIAKAN OLEH PUAN ZULIZA

 BAB 4: STANDARD PEMBELAJARAN: KEMANDULAN DAN PENCEGAHAN KEHAMILAN

manakala
gelang yang
hujungnya menyebabkan
terbuka ketidakselesaa
ditetapkan di n dan iritasi
pintu faraj pada faraj
Kondom ini  Ia tidak mudah
mengumpul air didapati
mani sebelum, seperti
semasa dan kondom lelaki
selepas dan tidak
ejakulasi popular di
Ia menghalang kalangan
sperma remaja
daripada
memasuki faraj
Vasektomi (pembedahan)
Kedua-dua
duktus sperma  Memerlukan  100%
lelaki dipotong pembedahan berkesan.
dan diikat.  Pembedahan
Tiada sperma tidak berbalik  Tiada kesan
dan kekal. sampingan
keluar
menerusi zakar.

Implant progesteron (hormone

dan pembedahan)
Tiub yang berisi
progesteron
buatan  Menghalang
dimasukkan di  Risiko pengovulan
masih
bawah kulit kemasukan
belum diketahui.
lengan atas sperma dan
perempuan. penempelan
Tahan selama 5
tahun

Ligase tiub (tubektomi) –

pembedahan
Kedua-dua tiub
fallopio  Memerlukan
dipotong dan  100%
pembedahan berkesan
diikat.  Pembedahan
Sperma tidak tidak berbalik  Tiada kesan
dapat dan kekal. sampingan.
mensenyawaka
4

n ovum
HALAMAN

Spermisid (bahan kimia) Jeli, krim atau  Keberkesananny  Murah

busa

DISEDIAKAN OLEH PUAN ZULIZA

 BAB 4: STANDARD PEMBELAJARAN: KEMANDULAN DAN PENCEGAHAN KEHAMILAN

dimasukkan ke
dalam faraj  Boleh
wanita sebelum a tidak terjamin.
digunakan
persetubuhan.  Boleh
bersama-sama
Membunuh menyebabkan
kondom atau
sperma yang alahan (alergi)
diafragma.
memasuki
faraj.

Kepentingan mengamalkan pemeriksaan kesihatan

Pemeriksaan kesihatan kerap oleh doctor bagi pasangan suami isteri adalah penting kerana ia boleh
membantu

a) Mengenalpasti masalah sistem pembiakan seperti fibroid bagi pasangan yang sukar beranak.
b) Mengesan penyakit seperti kanser ovari, AIDS atau pertumbuhan dalam organ pembiakan
untuk rawatan segera.
c) Membantu pasangan suami isteri yang tidak mempunyai anak untuk mengatasi masalah
mereka. Kaedah seperti IVF boleh dijalankan.

Penyalahgunaan pengetahuan kaedah pencegahan kehamilan dan kesannya kepada masyarakat.

Penyalahgunaan pengetahuan tentang kaedah pencegahan kehamilan akan menimbulkan masalah

social seperti berikut:

a) Hubungan seks bebas dalam kalangan orang muda meningkat.

b) Pil pencegah kehamilan boleh diperoleh dengan mudah tanpa perlunya preskripsi doctor. Ini
meningkatkan aktiviti seks rambang dan menyebabkan penyakit kelamin merebak dengan
lebih mudah.
c) Keluarga yang terlibat dalam penyalahgunaan kaedah pencegahan kehamilan mungkin
berpecah belah.

5
HALAMAN

DISEDIAKAN OLEH PUAN ZULIZA