AMALI 2:

UJIAN
MAKANAN
 AMALI 2.1:
UJIAN BENEDICT
UNTUK GULA
PENURUN
 AMALI 2.1

Tajuk
Ujian Benedict untuk gula penurun.

Tujuan
1. Untuk menentukan kehadiran gula penurun dan gula bukan penurun.

Pengenalan

Gula penurun ialah gula yang mampu bertindak sebagai agen penurun kerana mempunyai
kelompok aldehid atau keton bebas [ CITATION Pra13 \l 17417 ]. Karbohidrat merupakan satu
sumber tenaga yang boleh digunakan oleh sel. Semua karbohidrat mengandungi karbon,
hidrogen dan oksigen. Nisbah atom hidrogen kepada atom oksigen dalam satu molekul
karbohidrat antaranya adalah monosakarida. Monosakarida ialah monomer karbohidrat, iaitu
unit karbohidrat yang paling ringkas. Monosakarida dikenali sebagai gula ringkas. Berantai
panjang berhubung dengan protien dan lipid untuk membentuk glikoprotein dan glikolipid.
Contohnya ialah galaktosa, glukosa dan fruktosa. Monosakarida ialah sejenis gula penurun
dan boleh bertindak sebagai agen penurun. Selain monosakarida, contoh gula penurun
yang lain ialah disakarida, oligosakarida dan polisakarida [ CITATION Cho15 \l 17417 ].

Dalam eksperimen ini, larutan Benedict diletakkan di dalam larutan glukosa dengan
isipadu yang sama diantara kedua-duanya di dalam satu tabung uji. Kemudian campuran
tersebut digoncang dan dipanaskan dengan cara merendamkannya dalam air yang panas
(kukus) untuk beberapa minit. Kemudian, warna mendakan yang terbentuk di dalam tabung
uji diperhatikan. Akhir sekali, pemerhatian direkodkan di dalam jadual.

Melalui eksperimen ini, terdapat beberapa kemahiran saintifik iaitu kemahiran memerhati
seperti memerhati hasil daripada eksperimen ini. Selain itu, kemahiran membuat inferens
dan hipotesis seperti ungkapan larutan glukosa adalah gula penurun. Disamping itu,
kemahiran menginterpretasi data iaitu dengan menganaalisis data iaitu gula penurun
menyebabkan larutan Benedict berubah warna daripada biru kepada merah bata. Akhirnya,
kemahiran mengawal pembolehubah iaitu dengan menggunakan pembolehubah
dimanipulasi, pembolehubah bergerak balas dan pembolehubah dimalarkan dalam
eksperimen ini.
Pemboleh ubah

Pemboleh ubah dimanipulasi : Jenis larutan

Pemboleh ubah bergerak balas : Perubahan warna dan fizikal setelah dipanaskan
Pemboleh ubah dimalarkan : Isipadu larutan glukosa

Hipotesis
Glukosa merupakan gula penurun.

Bahan
Larutan Benedict, larutan glukosa 10%, larutan sukrosa 10% dan air.

Radas
Tabung didih, bikar, pemegang tabung uji, penitis, silinder penyukat dan penunu Bunsen,
kasa dawai dan tungku kaki tiga.

Gambar rajah

Prosedur
1. Larutan glukosa yang mempunyai isipadu yang sama dengan 2 ml larutan Benedict
dicampurkan dalam satu tabung didih.
 2. Tabung didih tersebut digoncang dan dipanaskan beberapa minit menggunakan air
rendaman di dalam bikar yang berisi air mendidih.
3. Warna mendakan yang terbentuk diperhatikan.
4. Ujian diulang dengan menggunakan larutan sukrosa.
5. Pemerhatian direkodkan dalam jadual.

Pemerhatian

Jenis Larutan Perubahan Warna Dan Fizikal Kehadiran Gula

Campuran Setelah Dipanaskan Penurun

2 ml Larutan Mendakan berwarna merah bata Hadir

Glukosa + 2 ml terhasil
Larutan Benedict

2 ml Larutan Tiada perubahan Tidak Hadir

Sukrosa + 2 ml
Larutan Benedict

Perbincangan

Karbohidrat ialah polimer semula jadi yang merupakan sejenis kelas makanan yang sangat
penting bagi manusia. Hal ini kerana karbohidrat adalah sumber utama tenaga untuk
manusia menjalankan pelbagai aktiviti harian. Karbohidrat ialah nutrien kimia yang
mengandungi karbon (C),hidrogen (H) dan oksigen (O) [ CITATION Les18 \l 17417 ]. Gula
penurun ialah sebarang gula yang bertindak sebagai agen penurun. Semua monosakarida
iaitu galaktosa, glukosa dan fruktosa merupakan gula penurun.

Berdasarkan eksperimen ini, kita dapat membezakan larutan manakah adalah gula
penurun atau gula bukan penurun dengan menggunakan larutan Benedict. Perkara ini dapat
dibuktikan apabila berlaku perubahan warna pada larutan Benedict tersebut. Contohnya
eksperimen yang dijalankan terhadap larutan glukosa yang menunjukkan terdapat
perubahan warna pada larutan Benedict. Larutan Benedict tersebut menunjukkan
perubahan warna daripada birru kepada mendakan merah bata yang menunjukkan bahawa
larutan glukosa ini adalah gula penurun.
 Manakala, eksperimen yang dijalankan terhadap larutan sukrosa pula menunjukkan tiada
perubahan warna yang berlaku pada larutan Benedict. Eksperimen ini dijalankan bagi
melihat kehadiran penurun. Dengan ini, larutan sukrosa adalah gula bukan penurun kerana
laruta ini yang dicampur dengan larutan Benedict ketika eksperimen dijalankan,
menunjukkan larutan Benedict tidak berubah warna.

Melalui eksperimen ini, jelas menunjukkan bahawa larutan Benedict amat diperlukan. Hal
ini bagi mengesan kehadiran penurun pada larutan yang dikaji. Ketiadaan larutan ini akan
menyebabkan tujuan utama eksperimen tidak dapat dijalankan. Seterusnya, langkah
berjaga-jaga perlu diambil kerana eksperimen ini menggunakan alatan mudah terbakar iaitu
penunu Bunsen. Kita mestilah berhati-hati semasa memanaskan larutan yang hendak dikaji.

Terdapat kelemahan pada eksperimen ini iaitu pengkaji tidak menggunakan sarung
tangan keselamatan semasa memegang tabung uji yang sedang dikukus. Hal ini
berkemungkinan semasa proses kukus tersebut dijalankan, larutan-larutan itu akan
mengeluarkan gas-gas beracun. Hal ini akan menyebabkan kesan yang buruk kepada
pengkaji. Oleh itu, pengkaji hendaklah memakai sarung tangan keselamatan semasa
melakukan eksperiemn ini bagi mengelakkan perkara yang tidak diingini berlaku.

Seterusnya, kelemahan yang lain ialah pengkaji tidak menggunakan penyepit bagi
memegang tabung uji tersebut semasa hendak mengeluarkannya daripada air didih. Hal ini
akan menyebabkan tangan pengkaji berisiko untuk cedera. Perkara ini kerana tabung uji
tersebut berasa panas kerana telah dikukus dalam air yang mendidih. Oleh itu, pengkaji
haruslah menggunakan penyepit bagi memegang tabung uji tersebut.

Kesimpulan
Hipotesis diterima. Glukosa merupakan gula penurun.
 AMALI 2.2:
UJIAN BENEDICT
UNTUK GULA
BUKAN PENURUN
 AMALI 2.2

Tajuk

Ujian untuk gula bukan penurun.

Tujuan

1. Untuk menentukan gula bukan penurun.

Pengenalan

Sukrosa (C12H22O11) ialah sejenis disakarida iaitu heterodisakarida yang bersifat bukan
penurun dan tidak menunjukkan fenomena mutaputaran. Hidrolisis sukrosa menghasilkan
glukosa dan fruktosa. Sukrosa boleh didapati dalam gula bit dan gula tebu, buah nanas, dan
lobak merah [ CITATION Les19 \l 17417 ].

Berdasarkan eksperimen, larutan sukrosa yang dititiskan asid hidroklorik cair dimasukkan
ke dalam tabung uji. Campuran tersebut dipanaskan selama beberapa minit dan
dikeluarkan. Kemudian disejukkan di bwah pili dan serbuk natrium hidrogen bikarbonat
ditaambah sehingga tiada pembuakan lagi. Kemudian larutan Benedict dicampurkan dan
dipanaskan dalam rendaman air. Akhirnya, perubahan dicatatkan berdasarkan pemerhatian.

Kemahiran saintifik yang diaaplikaskaan dalam eksperimen ini adalah kemahiran

pemerhatian iaitu memerhati hasil eksperimen di akhir eksperimen. Selain itu, kemahiran
membuat inferens dan membuat ramalan iaitu istilah larutan sukrosa adalah gula bukan
penurun. Seterusnya kemahiran menginterpretasi data iaitu dengan membuaat penjadualan
data. Akhirnya kemahiran mengawal pembolehubah iaitu pembolehubh dimanipulasi,
pembolehubah bergerak balas dan pembolehubah dimalarkan.
Gambar rajah

Prosedur

1. 1 ml larutan sukrosa dimasukkan ke dalam tabung uji.

2. Beberapa titis asid hidroklorik cair dititiskan ke dalam larutan sukrosa tersebut.
3. Campuran dipanaskan dalam rendaman air panas selama beberapa minit.
4. Tabung uji dikeluarkan dan disejukkan di bawah pili air. Serbuk natrium hidrogen
karbonat ditambahkan ke dalam tabung uji sehingga tiada pembuakan lagi.
5. 1 ml larutan Benedict dicampurkan ke dalam tabung uji.
6. Campuran dipanaskan dalam rendaman air.
7. Sebarang perubahan dalam tabung uji diperhatikan dan pemerhatian dicatat.
Pemerhatian

Bahan Campuran Ujian Benedict Kehadiran Gula

Bukan Penurun

Larutan Sukrosa +
Asid Hidrolik Cair +
Pembentukan mendakan merah Hadir
Natrium Hidrogen
bata
Karbonat

Perbincangan
Larutan sukrosa merupakan gula kompleks atau lebih dikenali dengan nama disakarida.
Disakarida adalah salah satu daripada kategori karbohidrat.

Melalui pemerhatian yang dibuat, eksperimen ini dijalankan untuk menguji untuk
menentukan bahawa larutan tersebut merupakan gula bukan penurun. Hal ini dapat
dibuktikan melalui eksperimen yang dijalankan oleh larutan sukrosa dicampurkan dengan
asid hidroklorik cair dan dipanaskan. Proses ini dipanggil hidrolisis. Hidrolisis ialah tindak
balas yang melibatkan penambahan satu molekul air semasa pemecahan satu molekul
besar. Tujuan hidrolisis dalam eksperimen ini adalah untuk mengurai sukrosa iaitu
disakarida kepada monosakarida.

Sukrosa diuraikan kepada unit fruktosa dan glukosa (monosakarida). Larutan

tersebut mempunyai sifat berasid. Dengan itu, sebuk natrium hidrogen karbonat yang
bersifat alkali ditambahkan kepada campuran itu dengan tujuan untuk meneutralkan
campuran tersebut agar tiada pembuakan lagi. Sebelum serbuk natrium hidrogen karbonat
ditambahkan, tabung didih yang masih dalam keadaan panas disejukkan di bawah pili air
sebagai langkah berjaga-jaga. Hal ini kerana ciri asid menghakis akan membawa padah
sekiranya larutan berasid tersebut terkena kulit. Setelah itu, ujian Benedict dilakukan
terhadap campuran tersebut. Hasilnya, pembentukan mendakan warna merah bata
terbentuk kerana hadirnya gula penurun iaitu fruktosa dan glukosa.

Dengan itu, dapat disimpulkan bahawa sukrosa merupakan gula bukan penurun. Hal
ini dapat dibuktikan melalui Amali 2.1, ujian Benedict yang dijalankan pada larutan glukosa
tidak menunjukkan sebarang perubahan. Hidrolisis perlu dilakukan pada sukrosa untuk
penguraian kepada fruktosa dan glukosa terlebih dahulu sebelum menjalankan ujian
Benedict.

Terdapat beberapa ralat yang berlaku semasa perlaksanaan eksperimen dijalankan

yang berkemungkinan dapat menjejaskan keputusan eksperimen. Antara ralat yang dapat
dikenal pasti ialah campuran yang bersifat asid dipanaskan secara langsung dengan penunu
Bunsen dan bahagian bawah tabung didih diletakkan secara langsung di atas permukaan
bikar. Hal ini dapat mengundang bahaya kerana penunu Bunsen mudah terbakar dan asid
mempunyai ciri menghakis.

Cadangan penambah baikan yang dapat dilakukan semasa menjalankan eksperimen

ini ialah tabung didih perlu dipegang menggunakan pemegang tabung uji untuk mengelak
daripada berlaku keadaan yang bahaya seperti melecur akibat air panas dan asid. Di
samping itu, terdapat penambah baikan yang lain supaya eksperimen ini dijalankan dengan
berjaya. Antara cadangan penambah baikan tersebut ialah penggunaan sarung tangan
getah semasa melakukan eksperimen. Penggunaan sarung tangan ini dapat mengelakkan
terkena kulit secara langsung akibat sifat asid yang menghakis. Selain itu, kedudukan
penunu Bunsen juga harus diletakkan jauh dari tempat eksperimen dijalankan sebagai
langkah keselamatan bagi bahan-bahan yang mudah terbakar.

Kesimpulan

Hipotesis diterima. Sukrosa merupakan gula bukan pelarut.

 AMALI 2.3

Tajuk

Ujian iodin untuk kanji

Tujuan

1. Untuk menentukan kehadiran kanji dalam makanan.

2. Untuk mengaplikasi kemahiran saintifik dan sikap saintifik semasa menjalankan
eksperimen.

Pengenalan

Kanji merupakan karbohdirat kompleks iaitu sejenis polisakarida yang terdiri daripda dua
komponen iaitu amilosa dan amilopektin. Kanji dari tepung ubi kayu dapat diperoleh kerana
penghasilan kanji semasa proses fotosintesis. Proses fotosintesis ialah proses yang
dilakukan tumbuhan hijau untuk menghasilkan makanan dalam bentuk glukosa (selebihnya
disimpan dalam bentuk kanji) dan oksigen menggunakan karbon dioksida, air dan cahaya
matahari (Ng Chee Kin, 2014). Daun menggunakan berkas pembuluh untuk mengirimkan
gula kompleks (kanji) ke akar dan bahagian tumbuhan yang tidak berfotosintesis (Campbell,
2002). Dengan itu, dapat disimpulkan bahawa kanji (polisakarida) iaitu gula kompleks
terdapat pada ubi kayu yang dijadikan tepung melalui proses fotoisntesis.

Amilosa ialah satu polimer yang tidak bercabang-cabang dan mempunyai satu jenis
ikatan glikosida sahaja, iaitu ikatan glikosida α-1:4. Satu rantai amilosa mempunyai kira-kira
300 unit glukosa. Amilosa ini wujud dalam gegelung heliks dan mempunya satu hujung
penurun. Selain itu, amilosa akan larut dalam air untuk membentuk misel berhidrat. Amilosa
menghasilkan warna biru apabila dicampuran dengan iodin, tetapi warna biru hilang apabila
campuran ini dipanaskan, atau dicampur alkali. Berikut merupakan struktur amilosa.
 Amilopektin ialah satu polimer kanji yang bercabang-cabang. Terdapat ikatan
glikosida α-1:4 dan ikatan glikosida α-1:6 yang terdapat pada titik cabang. Satu molekul
amilopektin mempunyai kira-kira 3000 molekul glukosa. Amilopektin membentuk larutan
berkoloid atau bermisel yang tidak larut dalam air. Ia menghasilkan warna merah ungu
dengan iodin. Berikut merupakan struktur amilopektin.

Untuk menentukan kehadiran amilum atau lebih mesra dipanggil kanji, larutan iodiun
diperlukan dalam eksperimen. Sekiranya larutan iodin dititskan ke atas bahan makan, bahan
makanan yang mengandung amilum akan berubah warna menjadi biru kehitaman.

Semasa menjalankan eksperimen ini, saya telah mengaplikasikan beberapa

kemahiran berfikir dan kemahiran saintifik. Kemahiran saintifik memainkan peranan yang
penting dalam menjalankan eksperimen dan projek. Kemahiran saintifik terbahagi kepada
dua bahagian iaitu kemahiran proses sains dan kemahiran manipulatif. Antara kemahiran
yang saya gunakan ialah kemahiran memerhati, kemahiran membuat inferens, kemahiran
meramal, mengaplikasikan kemahiran berkomunikasi , kemahiran membuat pemboleh ubah
yang terdiri daripada pemboleh ubah dimanipulasi, pemboleh ubah bergerak balas dan
pemboleh ubah dimalarkan. Saya juga turut menggunakan kemahiran membuat hipotesis
dalam menjalankan eksperimen ini.

Pemboleh ubah

Pemboleh ubah dimanipulasi : Jenis bahan yang digunakan

Pemboleh ubah bergerak balas : Kehadiran kanji

Pemboleh ubah dimalarkan : Jenis larutan

Hipotesis

Kehadiran kanji dalam makanan dapat ditentukan melalui perubahan titisan iodin bewarna
keperangan berubah ke warna biru kehitaman setelah ditiskan atas makanan.

Gambar rajah

Prosedur

1. Satu spatula tepung ubi kayu dimasukkan ke dalam sebuah piring petri.
2. Beberapa titisan larutan iodin dititiskan ke dalam piring petri tersebut.
3. Sebarang perubahan dan pemerhatian dicatatkan.

Pemerhatian
Perbincangan

Kanji atau amilum merupakan bahan karbohidrat kompleks yang dihasilkan oleh tumbuhan
sebagai penyimpan tenaga setelah menghasilkan makanan dengan menggunakan klorofil
dalam proses fotosintesis. Kanji merupakan sejenis polisakarida yang terdiri daripada dua
komponen iaitu amilosa dan amilopektin.

Melalui eksperimen yang dijalankan, Perubahan warna iodin dari warna keperangan
kepada biru kehitaman setelah dititiskan 3 minit pada sampel makanan iaitu tepung ubi kayu
menunjukkan kehadiran kanji. Dengan itu, dapat disimpulkan bahawa tepung ubi kayu
merupakan bahan kanji. Sifat tepung ubi kayu yang melekit apabila dicampur dengan air
mempunyai persamaan dengan ciri kanji iaitu melekit. Tambahan pula, tepung ubi kayu juga
dikenali sebagai kanji ubi.

Langkah berjaga-jaga yang terdapat dalam eksperimen ini ialah menggunakan piring
petri untuk meletakkan sampel makanan agar serbuk halus tepung ubi kayu tidak terbang
dan titisan iodin tidak tertumpah di atas meja dan terkena kulit.

Cara penambahbaikan untuk eksperimen ini ialah meletakkan larutan iodin

berjauhan dari lokasi eksperimen dijalankan, memakai sarung tangan agar tidak terkena
kulit, menjauhkan muka semasa melakukan ujian iodin dan sebaiknya hanya seorang sahaja
yang melakukan ujian iodin. Hal ini kerana larutan iodin dikategorikan sebagai larutan
beracun. Jika larutan tersebut terkena kulit atau mata, kita hendaklah membasuh kawasan
yang terkena dengan air sebagai langah pertama berjaga-berjaga.

Kesimpulan

Hipotesis diterima. Kehadiran kanji dalam makanan dapat ditentukan melalui perubahan
titisan iodin bewarna keperangan berubah ke warna biru kehitaman setelah ditiskan atas
makanan.
 AMALI 2.4
Tajuk

Ujian Millon untuk protein

Tujuan

1. Untuk menentukan kehadiran protein dalam makanan.

2. Untuk mengaplikasi kemahiran saintifik dan sikap saintifik semasa menjalankan
eksperimen.

Pengenalan

Hipotesis

1. Larutan albumen mengandungi protein.

2. Campuran larutan albumen dengan bahan uji Milon menjadi mendapan putih
bertukar menjadi mendakan merah bata selepas dipanaskan menunjukkan kehadiran
protein dalam makanan.

Bahan

Bahan uji Milon dan larutan albumen.

Radas

Pengukus air, tabung didih, pemegang tabung didih, penitis, silinder penyukat, penunu
Bunsen dan tungku kaki tiga.

Gambah Rajah

Rajah 1.0 : Ujian Milon

Prosedur

1. I ml larutan albumen dimasukkan ke dalam tabung uji.

2. Beberapa titisan bahan uji Milon ditambahkan ke dalam tabung uji tersebut
menggunakan penitis.
3. Campuran tersebut dipanaskan di dalam rendaman air yang dipanaskan
menggunakan penunu Bunsen.

Pemerhatian

Perubahan pada campuran

Campuran larutan albumen dan bahan uji Kehadiran Protein
Milon selepas dipanaskan

Larutan Albumen + Bertukar dari mendapan putih Hadir

bahan uji Milon kepada mendapan merah bata

Perbincangan

Protein merupakan gabungan monomer-monomer asid amino yang terhubung

dengan ikatan peptide sehingga terbentuk suatu polipeptida.

Berdasarkan pemerhatian akhir eksperimen ini, campuran larutan albumen dan

bahan uji Milon menunjukkan dari segi fizikal iaitu mendapan putih terbentuk. Namun,
selepas campuran tersebut dipanaskan, mendapan putih hasil campuran bertukar menjadi
mendapan berwarna merah. Hal ini menunjukkan kehadiran protein dalam sampel makanan
larutan albumen tersebut

Antara ralat yang terdapat semasa menjalankan eksperimen ini ialah campuran
larutan tersebut dipanaskan secara langsung menggunakan penunu Bunsen. Selain itu,
tiada jarak antara bahagian bawah tabung didih dengan permukaan bikar.

Cara penambahbaikan ialah memanaskan campuran tersebut menggunakan air

panas dan meletakkan penunu Bunsen jauh dari tempat eksperimen. Tabung didih dipegang
menggunakan kaki retord atau pemegang tabung uji semasa aktiviti pemanasan dijalankan.

KESIMPULAN

Hipotesis diterima. Larutan albumen mengandungi protein.

 AMALI 2.5
Tajuk
Ujian tompok gris untuk lipid
Tujuan
1. Untuk menentukan kehadiran lipid dalam sampel makanan.
2. Untuk mengaplikasi kemahiran saintifik dan sikap saintifik semasa menjalankan
eksperimen.

Pengenalan

Kolesterol diperolehi dari diet yang dimakan disamping dijana sendiri oleh badan. Trigliserid
merupakan sumber tenaga penting dari lipid. HDL dan LDL Kolesterol adalah Lipoprotein
iaitu lipid yang terikat dengan protein tertentu (apolipoprotein). HDL (High density
lipoprotein) mempunyai ketumpatan paling tinggi diikuti LDL (Low density lipoprotein). HDL
juga dipanggil ‘Kolesterol baik’ dan LDL dipanggil ‘Kolesterol tidak baik’ berdasarkan
kemampuan membawa kolesterol untuk dimetabolisma. Pengambilan berlebihan makanan
yang mengandungi lemak menyebabkan peningkatan paras lipid tertentu dalam badan dan
boleh meningkatkan risiko penyakit kardiovaskular. Peningkatan paras Kolesterol darah
boleh menyebabkan penyempitan laluan aliran saluran darah.

Diterjemahkan dari bahasa Yunani, perkataan "lipid" bermaksud "zarah kecil lemak."
Mereka adalah kumpulan sebatian bahan organik semulajadi yang luas, termasuk lemak
sendiri, serta bahan seperti lemak. Mereka adalah sebahagian daripada semua sel hidup,
tanpa pengecualian, dan dibahagikan kepada kategori yang sederhana dan kompleks.
Struktur lipid sederhana termasuk alkohol dan asid lemak, dan kompleks mengandungi
komponen molekul tinggi. Kedua-duanya dikaitkan dengan membran biologi, mempunyai
kesan ke atas enzim aktif, dan juga mengambil bahagian dalam pembentukan impuls saraf
yang merangsang penguncupan otot.

Salah satu fungsi lipid adalah untuk mencipta rizab tenaga badan dan memastikan
sifat-sifat penghalau air kulit, ditambah dengan perlindungan penebat haba. Beberapa
bahan yang mengandungi lemak yang tidak mempunyai asid lemak juga dirujuk sebagai
lipid, sebagai contoh, mereka adalah sterol dan terpenes. Lipid tidak terdedah kepada kesan
persekitaran akuatik, tetapi mudah larut dalam cecair organik seperti kloroform, benzena,
aseton.
 Salah satu fungsi lipid adalah untuk mencipta rizab tenaga badan dan memastikan
sifat-sifat penghalau air kulit, ditambah dengan perlindungan penebat haba. Beberapa
bahan yang mengandungi lemak yang tidak mempunyai asid lemak juga dirujuk sebagai
lipid, sebagai contoh, mereka adalah sterol dan terpenes. Lipid tidak terdedah kepada kesan
persekitaran akuatik, tetapi mudah larut dalam cecair organik seperti kloroform, benzena,
aseton.

Pemboleh Ubah
Pemboleh ubah dimanipulasi : Jenis bahan uji
Pemboleh ubah bergerak balas : Perubahan pada kertas turas
Pemboleh ubah dimalarkan : Titisan bahan uji

Hipotesis
Minyak masak menunjukkan kehadiran lipid.
Bahan
Minyak masak dan air

Radas
Kertas turas dan penitis.

Gambah Rajah

Rajah 1.0 : Ujian Tompok Gris

Prosedur
1. Setitis minyak masak dititiskan ke atas sehelai kertas turas dan setitis air dititiskan ke
atas kertas turas yang lain menggunakan penitis.
2. Kedua-dua helai kertas turas dibiarkan kering di bawah kipas selama 30 minit.
3. Kedua-dua kertas turas dipegang menentang cahaya. Sebarang perbezaan pada
kedua-dua helai kertas turas diperhatikan dan direkodkan.

Pemerhatian

Perubahan pada kertas turas

Kertas Turas (Ujian Tompok Gris) Kehadiran Lipid

Minyak masak Tompokan lutsinar Hadir

Air Tiada perubahan Tidak Hadir

(Tidak telus cahaya)
Perbincangan
Definisi lipid ialah senyawa organik heterogen yang terdapat di alam dan bersifat
relatif yang tidak larut dalam air tetapi larut dalam pelarut non-polar. Lemak adalah salah
satu contoh lipid yang terbahagi kepada tiga molekul asid lemak dengan satu molekul
gliserol.

Berdasarkan pemerhatian daripada eksperimen yang dijalankan, kertas turas yang

dititiskan minyak masak menunjukkan perubahan iaitu terdapat tompokan lutsinar semasa
dihalakan kepada cahaya selepas kertas turas dikeringkan. Hal ini menunjukkan kertas turas
tersebut telus cahaya iaitu cahaya dapat menembus kertas turas tersebut. Minyak masak
boleh dikategorikan sebagai lemak yang merupakan lipid. Tambahan pula, lemak wujud
dalam bentuk cecair pada suhu bilik dipanggil sebagai minyak. Sifat minyak masak yang
berminyak membolehkan kertas turas mendapat tompokan lutsinar sehingga membenarkan
cahaya menembusi. Cahaya yang bersifat bergerak lurus ke semua arah membolehkannya
menembusi kertas turas semasa dihalakan kepada cahaya. Dengan itu, dapat disimpulkan
bahawa minyak masak merupakan salah satu jenis lipid serta sampel makanan tersebut
mempunyai kehadiran lipid.

Pemerhatian seterusnya ialah tiada perubahan berlaku pada kertas turas dimana air
dititiskan. Cahaya tidak menembusi kertas turas tersebut semasa dihalakan kepada cahaya
walaupun selepas dikeringkan. Hal ini demikian kerana tiada tompokan lutsinar yang
membenarkan cahaya bergerak lurus dan kertas turas yang bersifat legap tidak
membenarkan cahaya terus bergerak lurus. Dengan itu, dapat disimpulkan bahawa kertas
turas yang dititiskan air, tiada kehadiran lipid dalam sampel makanan tersebut.

Antara ralat semasa menjalankan eksperimen ini ialah masa yang diambil untuk
mengeringkan kertas turas setelah menitiskan sampel makanan terlalu lama dengan
menggunakan kipas iaitu 30 minit.

Cara penambahbaikan ialah mengeringkan kertas turas tersebut menggunakan api

daripada penunu Bunsen. Namun, sifat kertas ialah mudah terbakar. Dengan itu, cara
pengeringan perlulah dilakukan dengan berhati-hati dan teliti dengan meletakkan kertas
turas agak berjauhan daripada api penunu Bunsen. Pada pendapat saya, cara ini dapat
mengurangkan masa yang diambil oleh kertas turas untuk kering dan menjimatkan masa
eksperimen merupakan cara terbaik.

Kesimpulan
Hipotesis diterima. Minyak masak menunjukkan kehadiran lipid.