ANG REBOLUSYONG SIYENTIPIKO

Ang agham ay malaon ng ginagamit ng mga Greek bilang scientia na nangangahulugang “kaalaman” ngunit wala pang
konsepto ng agham bilang disiplina. Noong ika-15 siglo, ang pang-unawa ng mga Europeo tungkol sa mundo at sansinukob ay batay
sa aral ng mga Kristiyano at pilosopiya ni Aristotle. Ang ika-16-17 siglo ang hudyat sa pagpasok ng Rebolusyong Siyentipiko-
panahon ng pagsisiyasat sa pamamagitan ng eksperimento bunga ng pagmamasid sa sansinukob. Ang dating impluwensiya ng
Simbahan sa pamumuhay at kaisipan ng mga tao ay nabawasan at humina dahil sa paglalathala ng mga bagong tuklas na kaalaman na
pinatunayan ng “bagong siyensiya”. Naging tulong ang panahon ng katuwiran (age of reason) upang magkaroon ng bagong liwanag
ang mga tradisyunal na ideya.
Sa pagkatuklas ni Columbus sa America, nagsimula na si Copernicus na magtanong sa pangunahing paniniwala at tradisyon
ng mga tao. Batay sa kanyang pagsasaliksik, ang turo ukol sa sansinukob ay may mali sapagkat ang mundo ay bilog taliwas sa
paniniwalang patag ito. Isa pa sa inilahad niya ay ang pag-ikot ng mundo sa aksis nito habang umiikot sa araw at araw ang sentro ng
sansinukob. (Teoryang Heliocentric) Hindi niya kaagad ito inilathala sapagkat puna ito sa paniniwala ng Simbahan at
nangangahulugan ng persekyusiyon, ekskomulgasyon o pagsunog ng buhay sa pamamagitan ng Inquisition.

MGA BAGONG TEORYA UKOL SA SANSINUKOB

Si Johannes Kepler ang nagbuo sa posibleng pag-ikot sa isang paribilog ng mga planeta sa araw (ellipse). Ayon sa kanya,
ang mga planeta ay di pareho sa bilis ng paggalaw ngunit bumibilis ang galaw kung papalapit sa araw at mabagal kung ito,y palayo.
Nag-alinlangan at nagprotesta si Kepler sa turo ng Simbahan. Nabuo ni Galileo Galilei noong 1609 ang teleskopyo na naging
dahilan ng pagkadiskubre sa kalawakan. Ang pagtanggap niya sa teorya ni Copernicus ang naging dahilan upang imbestigahan siya ng
Simbahan kaya hindi niya inilabas ang ibang resulta ng ginawa niyang pag-aaral.

ANG PANAHON NG ENLIGHTENMENT

Bunga ng paraang makaagham ang epekto ng rebolusyon sa iba ibang aspeto ng buhay. Tinawag itong ng Kaliwanagan
(Enlightenment). Umunlad ang Enlightenment noong ika-18 siglo na tinawag ding kilusang intelektuwal. Binubuo ito ng mga iskolar
na nagtangkang iahon ang mga Europeo sa mahabang panahon ng pamamayani ng pamahiin noong Middle Ages.
Ang ambag ng mga philosopher (pangkat ng intelektuwal na humikayat sa paggamit ng katuwiran, kaalaman at edukasyon
sa pagsugpo ng kamangmangan at pamahiin) ang nagsilbing pundasyon ng modernong ideyang may kinalaman sa pamahalaan,
edukasyon, demokrasya at sining. Malaki ang impluwensya ng siyentipikong pag-iisip sa teoryang pampulitika.

ANG MAKABAGONG IDEYANG PAMPOLITIKA

Ang ideya ng natural law na ginamit ni Thomas Hobbes ang nagsulong ng paniniwala na ang absolutong monarkiya ang
pinakamahusay na uri ng pamahalaan. Ang kaguluhan ay likas sa tao kaya kailangan ng pinunong susupil dito. Ang tao ay kailangang
pumasok sa kasunduan sa pamahalaan na iiwan niya ang lahat ng kanyang kalayaan upang sumunod sa pinuno ng pamahalaan. Sa
gayon, poprotektahan ng pinuno ang kanyang nasasakupan. Hindi na magrerebelde ang mga tao kahit hindi makatwiran ang
pamamalakad.
John Locke- dapat magkaroon ng kasunduan ang tao at pinuno, ngunit naniniwalang ang tao ay likas na mangatwiran, may
mataas na moral at may natural na karapatan ukol sa buhay, kalayaan at pag-aari. Maaring sirain ng tao ang kasunduan sa pinuno
kung hindi na kayang pangalagaan ng pamahalaan ang kanilang karapatan. Isinulat niya ang kanyang mga ideya sa “Two Treatises
of Government” noong 1689. Naging popular ito sa Europe at kolonya ng England- Kolonyang Amerikano. Ang ideya niya ang naging
basehan ng mga Amerikano na lumaya sa Great Britain. Ang Deklarasyon ng Kalayaan na sinulat ni Thomas Jefferson ay naging
mahalaga sa paglaya ng Amerika sa mga Ingles ay halaw sa mga ideya ni Locke na kasunduan sa pagitan ng tao at pamahalaan.
Baron de Montesquieu- naniniwala sa ideya ng paghahati ng kapangyarihan sa isang pamahalaan sa 3 sangay: lehislatura-
nagbubuo ng batas; ehekutibo- nagpapatupad ng batas; hudisyal- tagahatol.
Voltaire o Francois Marie Arouet- nagsulat laban sa Simbahan at Korteng Royal ng France na naging dahilan ng 2 beses
niyang pagkabilanggo at pagpapatapon sa Inglatera kalaunan.

ANG REBOLUSYONG INDUSTRIYAL

Rebolusyong Industriyal- transpormasyon o pagbabago sa aspektong agrikultura at industriya sa mga bansa sa Europe at
United States noong 1700- 1800 dahil pinalitan nito ang gawaing manwal sa mga kabukiran ng mga bagong imbentong makinarya.
Nagbigay ito ng malaking produksiyon sa mga bansa, karagdagang kita at pamilihan ng kanilang mga yaring produkto. Maraming tao
sa bukid ang lumipat sa mga siyudad at namasukan sa industriya upang kumita ng malaki. Nagkaroon ng malaking pagbabago sa
pamumuhay ng mga tao sapagkat bumilis at lumaki ang produksiyon. Nagkaroon din ng bagong imbensiyon sa pansakahan na
nagpasimula ng rebolusyon sa agrikultura.

ANG PAGSISIMULA NG REBOLUSYONG INDUSTRIYAL

Sa Great Britain nagsimula ang Rebolusyong Industriyal dahil sa pagkakaroon nito ng maraming uling at iron na naging
pangunahing gamit sa pagpapatakbo ng mga makinarya at pabrika. Lumaganap at naging matatag ang kalakalan. Sinuportahan ito ng
pamahalaan sa pamamagitan ng pagtatatag ng malakas na hukbong pandagat upang protektahan ang kanilang imperyo ng kalakal.
Taong 1760, binago ang pagprodyus ng tela sa Great Britain. Ang dating mahal na halaga ng tela sapagkat sa tahanan
ginagawa ay nagmura. Taong 1793, naimbento ni Eli Whitney ang cotton gin- nakatulong upang madali ang paghiwalay ng buto at
iba pang materyal sa bulak na dati ay ginagawa ng 50 katao. Dahil dito, bumilis ang proseso at produksiyon sa paggawa ng tela sa
United States. Ang spinning jenny- naimbento ni James Hargreaves noong 1767 na nagpabilis sa paglalagay ng sinulid sa bukilya, ay
nakatulong sapagkat ang dating ginagawa ng 8 katao ay maari ng gawin ng isa sa tulong nito.
Ang pagkaimbento ng steam engine ay naging daan para madagdagan ang suplay ng enerhiya na magpapatakbo sa mga
pabrika. Nakilala si Alexander Grahambell bilang imbentor ng unang telepono (1876), Thomas Alba Edison- nagpakilala ng lakas
ng elektrisidad (incandescent lamp) 1879, Samuel B. Morse- ipinakilala ang telegrapo na nakatulong para makapagpadala ng
mensahe (1844). Ang Newcomen steam engine (Thomas Newcomen) at Watt steam engine (James Watt) na naimbento noong
1705 at 1760 ay nakatulong sa pag-pump ng tubig upang makapag-suplay at magbigay ng enerhiyang hydroelectric na nagpatakbo
ng makinarya sa mga pabrika.
Ang Rebolusyong Industriyal ay nakatulong sa pagbibigay ng maraming oportunidad sa paghahanapbuhay sa mga tao.
Nagbago ang pamumuhay ng mga taong may malaking puhunan na bumuo sa panggitnang uri ng tao sa lipunan.
EPEKTO NG INDUSTRIYALISMO
Nagpabago sa pamumuhay ng mga tao ang industriyalismo. Dumagsa sa lungsod ang taga-probinsiya. Dumami ang tao sa
lungsod at naging squatter. Sa kawalan ng hanapbuhay, marami ang naging palaboy. Ang mga bata ay napilitang magtrabaho. Isa ito
sa napakabigat na suliraning panlipunan at pang-ekonomiya. Nagdulot din ito ng hidwaang pampolitika at pagkakaroon ng gitnang
uri ng lipunan (middle class society). Nagbunga ito ng pagtatatag ng mga unyon ng manggagawa hanggang ika-19 na siglo.
 Sa pag-unlad ng industriyalisasyon, lalong nagsikap ang mga Kanluranin sa pananakop ng mga kolonya dahil sa
pangangailangan nila sa mga hilaw na sangkap galing sa kolonya. Ito rin ang nagsilbing pamilihan ng kanilang produkto.

IKALAWANG YUGTO NG IMPERYALISMONG KANLURANIN

Isa-isang nanakop ng lupain ang Portugal, Spain, Netherlands, France at Britain at nagtayo ng kolonya sa Asia at America.
Ngunit lahat ng mga imperyong ito ay bumagsak bago nagsimula ang ika-19 na siglo. Nawalan ng kolonya sa North America ang
Netherlands at France. Matagumpay na nakapag-alsa sa pamahalaan ng Britain ang 13 kolonya ng America, ang Timog Canada at ang
pinakamagandang kolonya ng Spain at Portugal. Nabuo ang makabagong imperyo noong ika-19 na siglo. Ang panahon mula 1871
hanggang magsimula ang Unang Digmaang Pandaigdig noong 1914 ay panahon ng mabilis na paglawak ng pagkakanluranin o
Westernization ng ibang lupain.
Dahilan, Uri at Lawak ng Pananakop
Iba-iba ang dahilan ng pananakop. Ang ilan ay binibigyang katuwiran ang pananakop sa paggamit ng manifest destiny (may
karapatang ibigay ng Diyos sa United States ang magpalawak at angkinin ang buong kontinente ng Hilagang America) at white man’s
burden (paniniwala sa tungkulin ng mga Europeo at ng kanilang mga inapo na panaigin ang kanilang maunlad na kabihasnan sa mga
katutubo ng bansang sinakop nila.
Ang dahilan ng iba ay upang sanayin ang sarili sa pamamahala at marami pang pagbabalat-kayo. Iba’t iba rin ang uri ng
kolonyang itinatag batay sa katayuan ng mamamayan. May nagtayo ng Kolonya, Protectorate (pagbibigay sa kolonya ng
proteksiyon laban sa paglusob ng ibang bansa), Concession (pagbibigay ng espesyal na karapatang pangnegosyo) at Sphere of
influence (isang lugar o maliit na bahagi ng bansa kung saan kontrolado ang pamahalaan at pulitika ng makapangyarihang bansa). Sa
mga mananakop, pinakamalawak ang imperyo ng Britain.
Bunsod ng pangangailangan sa hilaw na sangkap, pagsunod sa sistemang kapitalismo at paniniwalang karapatan at
tungkulin ng mga Kanluranin na magpalawak ng teritoryo at ipalaganap ang kanilang kabihasnan ang Ikalawang Yugto ng
Kolonisasyon. Maraming pagbabagong political, kultural at pangkabuhayan ang naganap sa mga bansang sinakop.
PAGGALUGAD AT PAG-AAGAWAN SA GITNANG AFRICA
Hindi gaanong kilala ng mga Europeo ang Africa sapagkat mahirap marating ang kaloob-looban nito. Ang mga ilog ay may
malakas na agos at lubhang mapanganib. Madilim ang gubat dito at maraming hayop na naglipana. Nagkaroon lamang ng kaalaman
dito ng marating ito ni David Livingstone. Noong 1854, ginalugad niya ang Ilog Zambesi. Siya ang unang dayuhang nakamasid sa
magandang Talon ng Victoria na ipinangalan sa reyna ng England. Nakita rin niya ang lawa ng Nyasa at Tanganyika.
Sa panahon ng pananakop, ang paglaganap ng relihiyon, ang pambansang ambisyon at mga pangkabuhayang
pangangailangan ang nagbunsod upang pag-agawan ang Gitnang Africa at naangkin lahat ito ng Kanluraning bansa. Nakuha ng
Belgium ang pinakamalaking bahagi ng Congo Basin. Pinaghatian ng France, Britain, Germany, Portugal at Italy ang ibang bahagi.
Ang Pag-aagawan sa Africa ng mga Bansa sa Europe
Nahiwalay sa Europe ang hilagang bahagi ng Mediterranean ng bumagsak ang Rome. Islam ang naging malaganap sa
hilagang Africa at mahigpit na kalaban ng Kristiyanismo sa Europe. Yumaman ang mga lungsod dito tulad ng Tunis at Algiers dahil sa
pangungulimbat sa mga sasakyang-dagat ng mga Europeo.
Sa simula, interesado lamang ang mga Europeo sa kalakalan ng alipin ngunit sagana sa likas na yaman ang lugar. May mina
rin ng bakal ang bundok ng Atlas sa Morocco.
Imperyalismong Ingles sa Timog Asya
Lalong lumawak ang imperyo ng Great Britain. Bagama’t lumaya ang 13 kolonya ng America, nadagdagan naman ito sa ibang
dako. Ang British East India Company ang lubhang makapangyarihan at dinala ang mga kaisipan, kaugalian, edukasyon at
teknolohiya sa bansa. Inilipat ang kontrol ng kompanya sa pamahalaan ng imperyo noong huling bahagi ng 1800. Tinawag na
“pinakamaningning na hiyas” ng imperyo ang India. Ng magwakas ang Pitong Taong Digmaan ng France at Britain, nawalan ng
teritoryo sa India ang France.
Ang United States sa Paligsahan ng mga Mananakop
Hindi nagpahuli ang United States sa mga bansang industriyalisado. Nakipagdigmaan ang United States laban sa Spain
noong 1898. Ang tagumpay ng America sa Spain ay nagdulot ng pagsakop sa Guam na naging himpilang-dagat patungo sa Silangan,
Puerto Rico bilang himpilang dagat sa Carribean at ang Pilipinas. Matapos ang Unang Digmaang Pandaigdig, nakuha nila ang 2
teritoryo- Samoa at Hawaii kung saan makikita ang Pearl Harbor- baseng pandagat ng United States sa Pacific.
Ang Protectorate at Iba pang Uri ng Kolonya
Mahihina at walang pagkakaisa ang West Indies, Australia, New Zealand at mga bansa sa Central America. Ang hukbo ng
America ang nagsilbing tagapangalaga sa mga pook na ito upang mapanatiling bukas ang pamilihan, makakuha ng hilaw na sangkap
at mapangalagaan ang kanilang ekonomikong interes. Iba pang pook na nakaligtas sa pagkakaroon ng hidwaan ng mga bansang
mananakop ang Australia at New Zealand dahil matibay itong hawak ng Great Britain. Dito ipinadala ng Britain ang mga bilanggo
matapos ang himagsikan sa America. Ng makatuklas ng ginto sa Australia, maraming Ingles ang lumipat dito na naging simula ng
pagtatatag ng mga kolonya sa Australia at New Zealand. Naging tirahan ito ng dumaraming tao.

EPEKTO NG IKALAWANG YUGTO NG IMPERYALISMO AT KOLONISASYON

Epekto sa Bansang Nanakop
Naapektuhan nito ang mga gawaing pampolitika, pang-ekonomiya, panlipunan at espiritwal at pangkultura. Ginamit ito
upang ganyakin ang mga bansang sakop na sumunod sa kanilang ipinagagawa tulad ng pagtatrabaho sa pataniman, pagawaan ng
barko at pagsisilbi sa hukbo. Natuto silang magparusa sa mga lahing Itim, magkaisa upang pigilan ang pag-aalsa ng mga kolonya.
Upang pangalagaan ang lahing puti, ipinalabas ang patakarang Apartheid- segregasyon ng mga lahi at pananaig ng lahing Puti sa
pamahalaan.
Epekto sa mga Lupang Sakop
Pagbabago sa Tradisyunal na Istilo ng Pamumuhay- lahat ng mamamayan sa bansang sakop ay obligadong magtrabaho sa ilalim
ng pamamahala ng panginoon.
Edukasyon para sa mga Sakop- may kolonyang binibigyan ang mamamayan ng pagkakataong makatanggap ng edukasyon mula sa
mga misyonero. Nagsikap din silang wakasan ang kalakalan ng alipin.
Pagsibol ng Nasyonalismo- nagbunga ng matinding galit at paggising ng damdamin at mithiing lumaya sa mananakop ang paninikil
sa mga ito. Nagkaisa, ginamit ang lakas at nagbuwis sila ng buhay para sa bayan.

EPEKTO NG IMPERYALISMO
Ang imperyalismo sa Africa at sa Asya ay naging daan upang makaranas ng pagsasamantala ang katutubo mula sa mapaniil
na patakaran ng mga dayuhan. Pinagsamantalahan ng mga Kanluranin ang kanilang likas na yaman at lakas-paggawa. Naging dahilan
din ito ng pagkasira ng kulturang katutubo sa ilang bahagi ng kolonya. Sa usapin ng hangganang pambansa, ang pamana ng
Kanluranin ay ang hidwaan sa teritoryo na namamayani pa rin ngayon sa ilang bahagi ng Africa at Asya bunga ng hindi makatwirang
pagtatakda ng mga hangganan.