‫ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺧﺎزن ﺧﺮوﺟﻲ ﭘﻞ دﻳﻮد‬

‫ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه‪ :‬اوژن ﻛﻲ ﻧﮋاد‬

‫ﻗﺮار دادن ﻳﻚ ﺧﺎزن در ﺧﺮوﺟﻲ ﻳﻜﺴﻮ ﻛﻨﻨﺪه ﻫﺎي ﺗﻤﺎم ﻣﻮج‪ ،‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻚ ﻣﺪار ‪ Peak detector‬ﺳﺒﺐ اﻓﺰاﻳﺶ ﺳﻄﺢ ‪DC‬‬
‫ﺧﺮوﺟﻲ ﻣﻲ ﮔﺮدد و اﻣﻜﺎن ﺗﺎﻣﻴﻦ ﺗﻐﺬﻳﻪ ‪ DC‬ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز را ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ‪ .‬وﻟﺘﺎژ اﻳﺠﺎد ﺷﺪه ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ در ﺑﺮﺧﻲ ﻛﺎرﺑﺮدﻫﺎ ﺑﺼﻮرت‬
‫ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﺑﮕﻴﺮد و در ﺑﺴﻴﺎري از ﻣﻮارد ﻫﻢ ﺑﺮاي ﺗﺜﺒﻴﺖ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﻪ ورودي رﮔﻮﻻﺗﻮرﻫﺎ اﻋﻤﺎل ﻣﻲ ﺷﻮد‪.‬‬

‫ﺑﺮاي اﻧﺘﺨﺎب ﺧﺎزن ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ از ﻧﻈﺮ ﻇﺮﻓﻴﺖ و وﻟﺘﺎژ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﺤﻤﻞ‪ ،‬ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﻜﺎﺗﻲ ﺿﺮوري اﺳﺖ‪ .‬اﮔﺮ ﻣﻘﺪار ﺣﺪاﻛﺜﺮ ‪ Peak‬ﺧﺮوﺟﻲ‬
‫ﭘﻞ دﻳﻮد را ‪ V‬و داﻣﻨﻪ ﻧﻮﺳﺎﻧﺎت ﻧﺎﺷﻲ از ﺗﺨﻠﻴﻪ ﺧﺎزن را ‪ V‬ﺑﻨﺎﻣﻴﻢ‪ ،‬ﻣﻘﺪار ﻣﺘﻮﺳﻂ وﻟﺘﺎژ ‪ dc‬ﺑﺼﻮرت ﺗﻘﺮﻳﺒﻲ ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ‪:‬‬

‫‪V =V –V / 2‬‬

‫ﻛﻪ اﻳﻦ وﻟﺘﺎژ ﺳﺒﺐ اﻳﺠﺎد ﺟﺮﻳﺎن ‪ I‬در ﺑﺎر ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬اﮔﺮ زﻣﺎن ﺗﺨﻠﻴﻪ ﺧﺎزن را ﺑﺼﻮرت ﺗﻘﺮﻳﺒﻲ ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ زﻣﺎن ﻧﻴﻢ ﺳﻴﻜﻞ از ﺷﻜﻞ‬
‫ﻣﻮج ﺳﻴﻨﻮﺳﻲ در ﻧﻈﺮ ﺑﮕﻴﺮﻳﻢ )ﺑﺮاي ﺳﻬﻮﻟﺖ در ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت(‪ ،‬در اﻳﻨﺼﻮرت ﺑﺎر ﺗﺨﻠﻴﻪ ﺷﺪه ﺧﺎزن ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ ﺣﺎﺻﻠﻀﺮب ﺗﻐﻴﻴﺮات‬
‫وﻟﺘﺎژ دو ﺳﺮ ﺧﺎزن در ﻇﺮﻓﻴﺖ آن‪:‬‬

‫‪∆Q= V . C‬‬

‫ﺑﺎ ﻓﺮض در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﻧﻴﻢ ﺳﻴﻜﻞ از ﺷﻜﻞ ﻣﻮج ﺳﻴﻨﻮﺳﻲ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺪت زﻣﺎن اﻳﻦ ﺗﻐﻴﻴﺮات ﺑﺎر و ﺟﺮﻳﺎن ﻣﺘﻮﺳﻂ ‪ I‬ﻛﻪ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ‬
‫اﻳﻦ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺑﺎر ﻣﻲ ﺷﻮد‪:‬‬

‫) ‪ΔQ= V . C = I . ( T / 2‬‬

‫ﺑﻪ ازاي ﻓﺮﻛﺎﻧﺲ ‪ 50‬ﻫﺮﺗﺰ ﺑﺮاي ﺑﺮق ﺷﻬﺮ‪ T=0.02s ،‬اﺳﺖ و ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺑﺮاي اﻧﺘﺨﺎب ﺧﺎزن ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﺟﺮﻳﺎن ﻣﺘﻮﺳﻂ ﻣﺪار و ﺣﺪاﻛﺜﺮ‬
‫ﻣﻘﺪار رﻳﭙﻞ ﻣﺠﺎز ﻣﻲ ﺗﻮان ﻧﻮﺷﺖ‪:‬‬

‫ ‪.
.I‬‬
‫=‪C‬‬
‫‪V‬‬
‫‪1‬‬
‫‪KnowledgePlus.ir‬‬
‫در اﻧﺘﺨﺎب وﻟﺘﺎژ رﻳﭙﻞ ﻣﺠﺎز‪ ،‬ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻧﻜﺘﻪ ﺿﺮوري اﺳﺖ ﻛﻪ در ﻃﺮاﺣﻲ ﻣﺪارات در ﻣﺤﻴﻂ ﻫﺎي ﺻﻨﻌﺘﻲ‪ ،‬ﻧﺒﺎﻳﺪ وﻟﺘﺎژ ‪ 220‬وﻟﺖ‬
‫ﻟﺰوﻣﺎ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان وﻟﺘﺎژ ﻣﺒﻨﺎ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد‪ .‬ﺑﻠﻜﻪ ﺑﺎ ﻓﺮض وﺟﻮد اﻋﻮﺟﺎج در ﺷﻜﻞ ﻣﻮج ﺳﻴﻨﻮﺳﻲ و اﻓﺖ داﻣﻨﻪ آن ﻧﺎﺷﻲ از ﺑﺎرﻫﺎي‬
‫ﻣﺤﻠﻲ و ﻣﺸﻜﻼت ﺷﺒﻜﻪ و ‪ ...‬ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ اﻳﻦ وﻟﺘﺎژ ﺗﺎ ﻣﻘﺎدﻳﺮي ﻣﺎﻧﻨﺪ ‪ 170‬وﻟﺖ ﻫﻢ ﻛﺎﻫﺶ ﻳﺎﺑﺪ‪ .‬ﻧﻜﺘﻪ ﺑﻌﺪي ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺣﺪاﻗﻞ وﻟﺘﺎژ‬
‫ﻣﺠﺎز در ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻌﺪ از ﭘﻞ دﻳﻮد و ﺧﺎزن اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺜﻼ در ﺻﻮرت وﺟﻮد ﻳﻚ رﮔﻮﻻﺗﻮر از ﺧﺎﻧﻮاده ‪ ، 78xx‬ﺣﺪاﻗﻠﻲ ﺑﺮاي ورودي اﻳﻦ‬
‫رﮔﻮﻻﺗﻮر در اﻃﻼﻋﺎت آن ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪه ﻛﻪ در ﺑﺪﺗﺮﻳﻦ ﺷﺮاﻳﻂ ﻛﻪ ﺑﺮق ﺷﻬﺮ داراي ﻛﻤﺘﺮﻳﻦ ﻣﻘﺪار ‪ Peak‬اﺳﺖ و ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﺟﺮﻳﺎن‬
‫ﻛﺸﻲ ﻫﻢ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺪار وﺟﻮد دارد‪ ،‬ﻧﺒﺎﻳﺪ ورودي رﮔﻮﻻﺗﻮر از ﺣﺪاﻗﻞ ﻣﻘﺪار ﻣﺠﺎز ﻛﻤﺘﺮ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل در ‪ 7805‬ﻛﻪ ﺣﺪاﻗﻞ ورودي ﻣﺠﺎز ﺣﺪود ‪ 7‬وﻟﺖ اﺳﺖ‪ ،‬اﮔﺮ ﻳﻚ ﺗﺮاﻧﺲ ‪ 220:9‬و ﻳﻚ ﭘﻞ دﻳﻮد ﺑﺮاي ﺗﺎﻣﻴﻦ وﻟﺘﺎژ‬
‫ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﺑﮕﻴﺮد‪ ،‬در ﺑﺪﺗﺮﻳﻦ ﺷﺮاﻳﻂ ﻛﻪ ﻓﺮض ﻛﻨﻴﻢ ﺑﺮق ﺷﻬﺮ ﺗﺎ ‪ 170‬وﻟﺖ اﻓﺖ ﻛﻨﺪ‪ ،‬ﺧﺮوﺟﻲ ﺗﺮاﻧﺲ ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ‬
‫‪ (170/220).9=6.95v‬ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ .‬ﺣﺪاﻛﺜﺮ و ‪ Peak‬اﻳﻦ وﻟﺘﺎژ ﺑﺮاﺑﺮ ‪ 9.83‬وﻟﺖ اﺳﺖ ﻛﻪ ‪ 1.4‬وﻟﺖ آن روي ﭘﻞ دﻳﻮدﻫﺎ اﻓﺖ ﻣﻲ‬
‫ﻛﻨﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺣﺪاﻗﻞ وﻟﺘﺎژ ﻣﺠﺎز دو ﺳﺮ ﺧﺎزن ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ‪:‬‬

‫‪7805 minimum input voltage = 9.83 - 1.4 - V ≥ 7v‬‬

‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺑﺮاي ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺻﺤﻴﺢ رﮔﻮﻻﺗﻮر ﺑﺎﻳﺪ ‪ V  1.43v‬ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﻗﺮار دادن اﻳﻦ ﻣﻘﺪار در ﻓﺮﻣﻮل ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺧﺎزن و ﺑﻪ ازاي‬
‫ﺟﺮﻳﺎن ﻣﺘﻮﺳﻂ ‪ ، I  1A‬ﻣﻘﺪاري ﺣﺪود ‪ 7000µF‬ﺑﺮاي ﺧﺎزن ﺑﺪﺳﺖ ﺧﻮاﻫﺪ آﻣﺪ ﻛﻪ ﻣﻘﺪار ﺑﺰرﮔﻲ ﻣﺤﺴﻮب ﻣﻲ ﺷﻮد‪ .‬اﻳﻦ‬
‫ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻧﺸﺎن ﻣﻲ دﻫﺪ اﺳﺘﻔﺎده از ﺗﺮاﻧﺲ ‪ 220:9‬ﺑﺮاي ﺗﻐﺬﻳﻪ ورودي‪ ،‬اﻧﺘﺨﺎب ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ ﺑﺮاي اﻳﻦ ﻣﺪار در ﺷﺮاﻳﻂ ﺻﻨﻌﺘﻲ ﻧﻴﺴﺖ و‬
‫ﻻزم اﺳﺖ وﻟﺘﺎژ ﺑﺰرﮔﺘﺮي ﺑﺮاي ﺧﺮوﺟﻲ ﺗﺮاﻧﺲ )ﻣﺜﻼ ‪ (220:12‬اﻧﺘﺨﺎب ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺑﺮاي اﻧﺘﺨﺎب وﻟﺘﺎژ ﻣﺠﺎز ﺧﺎزن و رﻋﺎﻳﺖ ﺿﺮﻳﺐ اﻃﻤﻴﻨﺎن ﺑﺎﻳﺪ ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﻣﻤﻜﻦ ﺑﺮاي ﺑﺮق ﺷﻬﺮ و ﺧﺮوﺟﻲ ﺗﺮاﻧﺲ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد‬
‫ﻛﻪ اﮔﺮ ﻣﺜﻼ ﺣﺪاﻛﺜﺮ ‪ 250‬وﻟﺖ ﺑﺮاي ﺑﺮق ﺷﻬﺮ را در ﻧﻈﺮ ﺑﮕﻴﺮﻳﻢ )ﺑﺎ ﻟﺤﺎظ اﻓﺖ روي ﭘﻞ دﻳﻮد( ﺑﺮاي ﺗﺮاﻧﺲ ‪ 220:9‬ﺑﻪ وﻟﺘﺎژي‬
‫ﺣﺪود ‪ 13‬وﻟﺖ و ﺑﺮاي ﺗﺮاﻧﺲ ‪ 220:12‬ﺑﻪ وﻟﺘﺎژ ‪ 17.8‬وﻟﺖ ﻣﻨﺠﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬ﺑﺮاي رﻋﺎﻳﺖ ﺿﺮﻳﺐ اﻃﻤﻴﻨﺎن در ﻣﻮرد اول ﻣﻲ ﺗﻮان‬
‫از ﺧﺎزﻧﻲ ﺑﺎ وﻟﺘﺎژ ﻣﺠﺎز ‪ 16‬وﻟﺖ و در ﻣﻮرد دوم از ﺧﺎزﻧﻲ ﺑﺎ وﻟﺘﺎژ ﻣﺠﺎز ‪ 25‬وﻟﺖ اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮد ﻛﻪ اﻳﻦ اﻧﺘﺨﺎب ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﺤﺪوده‬
‫وﻟﺘﺎژ ﻫﺎي ﻣﻮﺟﻮد ﺑﺮاي ﺧﺎزن ﻫﺎي اﻟﻜﺘﺮوﻟﻴﺖ در ﺑﺎزار اﻧﺠﺎم ﻣﻲ ﺷﻮد‪.‬‬

‫)ﻧﻘﻞ ﻣﻄﺎﻟﺐ ﺑﺎ ذﻛﺮ ﻣﻨﺒﻊ آزاد اﺳﺖ(‬

‫‪2‬‬
‫‪KnowledgePlus.ir‬‬