DR N.

MED ADRIANNA ADAMEK-MROZOWSKA

PIERWSZA POMOC W ENDODONCJI

– PROCEDURY POSTĘPOWANIE W PRZYPADKU
POWIKŁAŃ, ZAOSTRZEŃ I URAZÓW

Pierwsza pomoc w endodoncji - Adrianna Adamek-Mrozowska - 23 października 2017

 PROBLEMATYKA „Endodoncja” Torabinejad, Walton

STANY NAGŁE - PODZIAŁ

➢ występujące przed leczeniem
- pacjent zgłasza się z początkowymi objawami

▸ ostre zapalenie miazgi

▸ ostre /przewlekłe zaostrzone zapalenie

tkanek okołowierzchołkowych

▸ urazy

➢ występujące w czasie i po leczeniu

- nagłe incydenty w trakcie/po przeprowadzeniu
co najmniej jednej wizyty endodontycznej

Pierwsza pomoc w endodoncji - Adrianna Adamek-Mrozowska - 23 października 2017

PRZYCZYNY „ZAOSTRZEŃ” W TRAKCIE LECZENIA– CZY MOŻNA ICH UNIKNĄĆ?

ZAOSTRZENIA -„JATROGENNE”

▸ nieszczelne wypełnienia

▸ próchnica wtórna / atypowa

▸ przepchnięcie mas zgorzelinowych poza wierzchołek

▸ niezastosowanie techniki crown-down w przypadkach kanałów

zainfekowanych

▸ masywne przepchnięcie wodorotlenku wapnia

▸ reakcje alergiczne na opatrunki wewnątrzkanałowe / środki płuczące ?

▸ nierozpoznane „pułapki anatomiczne”

Pierwsza pomoc w endodoncji - Adrianna Adamek-Mrozowska - 23 października 2017

PROTOKÓŁ
PŁUKANIA

1. NaOCl 5% PUI 3 x 20s

*
2. EDTA 1 min. z aktyw./3min

3. NaOCl przymiarka ćwieka

PODEJRZENIE
4. EDTA REINFEKCJI
*
5. Woda destylowana
*
6. 2% CHX 2 minuty

* sączki=suszenie
Pierwsza pomoc w endodoncji - Adrianna Adamek-Mrozowska - 23 października 2017
POWIKŁANIA PO PODCHLORYNIE

CHEMICZNE OPARZENIA TKANEK MIĘKKICH: 


a. oparzenie skóry, gałki ocznej

b. podrażnienie, nadżerka lub owrzodzenie błony

śluzowej spowodowane brakiem szczelności
koferdamu

c. martwica tkanek spowodowana omyłkowym

podaniem roztworu NaOCl zamiast środka
znieczulającego miejscowo

Pierwsza pomoc w endodoncji - Adrianna Adamek-Mrozowska - 23 października 2017

 źródło: www.endodoncja.pl
TEXT
PO DOSTANIU SIĘ
PODCHLORYNU DO OCZU:

▸ obfite płukanie 0,9% NaCl
płukanie NaCl, woda z kwasem cytrynowym, ponownie NaCl

Solcoseryl okul.

Floxal 3mg/ml + Corneagel 50mg/g (5%) 

razem 3* dziennie, zwłaszcza na noc

▸ obserwowacja
▸ konsultacja okulistyczna – rogówka!

Pierwsza pomoc w endodoncji - Adrianna Adamek-Mrozowska - 23 października 2017

NARŻERKI

RP.

Nystatyni 500,000 j.m

Neomycini
Anestheaini aa 0,5
Hydrocortisoni 0,025
Glicerini 20,0

MDS. Do pedzlowania jamy ustnej

Pierwsza pomoc w endodoncji - Adrianna Adamek-Mrozowska - 23 października 2017

POWIKŁANIA PO PODCHLORYNIE

POWIKŁANIA ZWIĄZANE Z PRZEPCHNIĘCIEM PODCHLORYNU

– ILOŚĆ I STĘŻENIE PŁYNU / RODZAJ ZĘBA I JEGO MORFOLOGIA 

3 GRUPY:

a. słabe

▸ ból zęba na nagryzanie i opukiwanie

b. umiarkowane

▸ silny, przedłużający się ból samoistny,

▸ bolesność uciskowa wyrostka zębodołowego,

▸ obrzęk tkanek miękkich,

▸ krew z kanału

Pierwsza pomoc w endodoncji - Adrianna Adamek-Mrozowska - 23 października 2017

POWIKŁANIA PO PODCHLORYNIE

POWIKŁANIA ZWIĄZANE Z PRZEPCHNIĘCIEM PODCHLORYNU

c. znaczne
- dostanie się podchlorynu do otaczających tkanek

‣ ból, obrzęk,
‣ podskórne wylewy krwawe, wybroczyny podśluzówkowe
‣ szczękościsk
‣ parestezje
‣ nadżerki, owrzodzenia, martwica

‣ wysięk, krwawienie z nosa

‣ chemiczne zapalenie bł.śluz.nosa

UWAGA: WTÓRNE ZAKAŻENIA, POWIKŁANIA ROPNE

Pierwsza pomoc w endodoncji - Adrianna Adamek-Mrozowska - 23 października 2017
TEXT źródło: www.endodoncja.pl
PO NIEWIELKIM PRZEPCHNIĘCIU
PODCHLORYNU PODCZAS LECZENIA
KANAŁOWEGO:


▸ lek przeciwbólowy

np. ibuprofen 200 mg

▸ kanał obficie przepłukać solą

fizjologiczną!!!

założyć opatrunek (prep.

antybiotykowo- steroidowy)
odroczyć ostateczne wypełnienie
kanału.

Pierwsza pomoc w endodoncji - Adrianna Adamek-Mrozowska - 23 października 2017

POWIKŁANIA PO PODCHLORYNIE źródło: www.endodoncja.pl

PO UMIARKOWANYM PRZEPCHNIĘCIU PODCHLORYNU

▸ zimny okład (tylko w dniu przepchnięcia)
▸ lek przeciwbólowy
ibuprofen

paracetamol, codeine phosphate, caffeine np. Solpadeine

▸ antybiotyk
klindamycyna np. Clindamycin-MIP 600mg, co 12h 1 tabl.

amoksycilina np. Duomox, tabl. 500 mg, co 8 godzin 1 tabl.

‣ żel z heparyną
np. Lioton 1000

Pierwsza pomoc w endodoncji - Adrianna Adamek-Mrozowska - 23 października 2017

POWIKŁANIA PO PODCHLORYNIE źródło: www.endodoncja.pl

PO ZNACZNYM PRZEPCHNIĘCIU PODCHLORYNU PODCZAS

LECZENIA KANAŁOWEGO:

▸ zimny okład

▸ lek przeciwbólowy

ibuprofen np. Ibuprom 200 mg, Anapran 2x dziennie

▸ antybiotyk

klindamycyna np. Clindamycin-MIP 600mg 1 tabl. co 8/12h

cefalexyna np. Keflex kaps. 500 mg 2x dziennie (1/2 h przed posiłkiem z dużą ilością
płynu)

▸ p- obrzękowo

Aescin tabl.

steryd np. prednisone Encorton tabl. 20mg, 1 tabl. dz. do ustąpienia obrzęku, nie
stosować dłużej niż 7 dni

▸ żel z heparyną np. Lioton 1000

▸ środki uspokajające, laser biostymulacyjny

Pierwsza pomoc w endodoncji - Adrianna Adamek-Mrozowska - 23 października 2017
POWIKŁANIA PO PODCHLORYNIE

PARESTEZJE:

▸ Neurolipon-MIP (kwas alfa-liponowy)

▸ Neurotop retard ( Carbamazepinum ) a 0.6 
4 dni 1/2 tabl. wieczorem później 1 tabl. wieczorem

▸ Nivalin  5 mg/ml injekcje i.m. co 2-gi dzień, 10-20  injekcji

▸ Vit. B1 forte 2x1 tabl.

▸ Vit.  PP  forte 2x1 tabl

▸ Vit. B12   

▸ Cocarboxylasum (B1)  550 mg 3*dz. domięśniowo lub dożylnie

▸ Metypred  (Metyloprednizolon) 16 mg.
10 dni 1x1 rano po śniadaniu, póżniej 1x1 co 2-gi  dzień
Pierwsza pomoc w endodoncji - Adrianna Adamek-Mrozowska - 23 października 2017
POWIKŁANIA PO PODCHLORYNIE źródło: www.endodoncja.pl

PODEJRZENIE PRZEPCHNIĘCIA PODCHLORYNU DO ZATOKI :


▸ leki sympatykomimetyczne

pseudoefedryna np. Sudafed tabl. 60mg , 3 razy dziennie

▸ NLPZ
Anapran tabl.550 mg2x dziennie (p-obrzękowo, p-zapalnie)

ibuprofen z pseudoefedryną np. Ibuprom Zatoki

▸ spray do nosa
Neosynerphine 0,25

Kato-nasal spray 20 ml aerosol do nosa, nie częściej niż co 6 godzin, nie dłużej niż 3 dni
(mepyramina, fenylefryna)

UWAGA: NASTĘPOWE CHEMICZNE ZAPALENIE BŁONY ŚLUZOWEJ ZATOKI

MOŻE WYMAGAĆ INTERWENCJI CHIRURGICZNEJ !!!
Pierwsza pomoc w endodoncji - Adrianna Adamek-Mrozowska - 23 października 2017
POWIKŁANIA PO PODCHLORYNIE

PODEJRZENIE PRZEPCHNIĘCIE PODCHLORYNU DO ZATOKI

WG LARYNGOLOGA:
▸ wapno musujące 3x dziennie

▸ Cirrus na noc

▸ spray:
Afrin (bez recepty)

Xylożel 4 x dziennie po 2 dawki

▸ klindamycyna np. Clindamycin-MIP 600mg 1 tabl. co 12h

Pierwsza pomoc w endodoncji - Adrianna Adamek-Mrozowska - 23 października 2017

PRZEPCHNIĘCIE PODCHLORYNU

ZĄB

‣diagnostyka
▸obfite przepłukanie solą fizjologiczną!!!
‣odroczenie wypełnienia kanałów
‣pasta antybiotykowo-steriodowa
‣poinformowanie pacjenta
‣leczenie objawowe
‣ew. skierowanie do laryngologa

‣ostateczne wypełnienie kanałów

‣kontrola

Pierwsza pomoc w endodoncji - Adrianna Adamek-Mrozowska - 23 października 2017

Pulpopatie nieodwracalne na
tle zapalenia miazgi (pulpitis)

Próchnicowe obnażenie miazgi


ZĘBY DOJRZAŁE =
EKSTYRPACJA PRZYŻYCIOWA


Pierwsza pomoc w endodoncji - Adrianna Adamek-Mrozowska - 23 października 2017

ZNIECZULENIE DOMIAZGOWE - TECHNIKA

wady:
▸ konieczność osobnego
znieczulania kanałów

▸ krótszy czas działania : 20-30

minut

▸ bolesność w I fazie

Pierwsza pomoc w endodoncji - Adrianna Adamek-Mrozowska - 23 października 2017

 AMPUTACJA MIAZGI W ZĘBIE TRZONOWYM
(Z BRAKU CZASU)
postępowanie:
▸ znieczulenie

▸ izolacja pola zabiegowego

▸ trepanacja, opracowanie komory

▸ amputacja miazgi komorowej

▸ tamowanie krwawienia

▸ przykrycie kikutów miazgi preparatem antybiotyko-kortykosteroidowym

(Dexadent)

▸ założenie jałowych kulek waty na ujścia kanałowe

▸ założenie opatrunku
Pierwsza pomoc w endodoncji - Adrianna Adamek-Mrozowska - 23 października 2017
AMPUTACJA MIAZGI W ZĘBIE TRZONOWYM

• ewentualne tamowanie krwawienia

• preparat antybiotykowo-steroidowy
• opatrunek uciskowy
• ekstyrpacja na kolejnej wizycie
Pierwsza pomoc w endodoncji - Adrianna Adamek-Mrozowska - 23 października 2017
PIERWSZA POMOC ENDODONTYCZNA

PRÓCHNICOWE OBNAŻENIE MIAZGI

▸ stałe zęby dojrzałe
▸ ekstyrpacja przyżyciowa

▸ stałe zęby niedojrzałe

▸ wielokanałowe – amputacja całkowita miazgi

▸ jednokanałowe – amputacja miazgi (częściowa, całkowita lub głęboka) z

założeniem nietwardniejącego Ca(OH)2 lub MTA / mat. bioaktywny

Barrieski-Nusair KM et al.A Prospective Clinical Study of Mineral Trioxide Aggregate for Partial Pulpotomy in Cariously Exposed Permanent Teeth J Endod.
2006, 32, (8), 731-735

Pierwsza pomoc w endodoncji - Adrianna Adamek-Mrozowska - 23 października 2017

ZĘBY NIEDOJRZAŁE

APEKSOGENEZA
▸ amputacja miazgi zęba z niezakończonym rozwojem wierzchołka

wskazania:
pulpopatie odwracalne z obnażeniem miazgi w zębach z niezakończonym
rozwojem korzeni

warunek konieczny:
zdrowa bądź będąca w stanie zapalenia odwracalnego miazga korzeniowa

postępowanie odroczone:
leczenie kanałowe po zakończonym procesie formowania wierzchołków korzeni

Pierwsza pomoc w endodoncji - Adrianna Adamek-Mrozowska - 23 października 2017

ZĘBY NIEDOJRZAŁE

APEKSOGENEZA
▸ amputacja miazgi zęba z niezakończonym rozwojem wierzchołka
postępowanie natychmiastowe:

▸ znieczulenie
▸ izolacja pola zabiegowego (koferdam)
▸ zdjęcie sklepienia komory
▸ usunięcie miazgi komorowej
▸ zatamowanie krwawienia (adrenalina, 5,25% podchloryn sodu), przemycie
kikutów fizjologicznym roztworem soli

▸ przykrycie kikutów miazgi opatrunkiem biologicznym

Ca(OH)2 nietwardniejący + Ca(OH)2 twardniejący lub MTA/mat.bioaktywny

▸ ostateczne wypełnienie ubytku

Pierwsza pomoc w endodoncji - Adrianna Adamek-Mrozowska - 23 października 2017
 ZĘBY NIEDOJRZAŁE

APEKSOGENEZA
▸ amputacja rogu miazgi (wg Cveka)
postępowanie:

▸ znieczulenie

▸ izolacja pola zabiegowego (koferdam)

▸ ścięcie rogu miazgi sterylnym wiertłem na turbinę 

(chłodzenie solą fizjologiczną)

▸ przemycie fizjologicznym roztworem soli

▸ założenie opatrunku biologicznego
Ca(OH)2 nietwardniejący + Ca(OH)2 twardniejący lub MTA/mat. bioaktywny

▸ podkład + wypełnienie

Pierwsza pomoc w endodoncji - Adrianna Adamek-Mrozowska - 23 października 2017

ZĘBY NIEDOJRZAŁE

PULPOPATIE NIEODWRACALNE NA TLE ZAPALENIA MIAZGI

stałe zęby niedojrzałe

▸ apeksyfikacja
▸ założenie nietwardniejącego Ca (OH)2 na długość roboczą

▸ założenie MTA w części wierzchołkowej + wypełnienie kanału jak w

leczeniu endo

▸ rewaskularyzacja
▸ założenie MTA na skrzep krwi w kanale na wysokości połączenie
szkliwno-cementowego po chemicznym opracowaniu kanału

Pierwsza pomoc w endodoncji - Adrianna Adamek-Mrozowska - 23 października 2017

PULPOPATIE NIEODWRACALNE NA TLE ZAPALENIA MIAZGI

wykonanie dewitalizacji w zębach stałych

niedojrzałych jest błędem w sztuce

Barańska-Gachowska „Endodoncja wieku rozwojowego”

Pierwsza pomoc w endodoncji - Adrianna Adamek-Mrozowska - 23 października 2017

ZĘBY NIEDOJRZAŁE

APEKSYFIKACJA
▸ długotrwałe leczenie Ca(OH)2 osłabia strukturę korzenia i
sprzyja złamaniu zęba

▸ korzystniejsze jest skrócenie czasu leczenia poprzez

zastosowanie MTA w wierzchołkowej części korzenia.
Andreasen JO, Farik B, Munksgaard EC. Long-term calcium hydroxide as a root canal dressing may
increase the risk of root fracture. Dent Traumatol 2002;18:134–7.

Hachmeister DR, Schindler WG, Walker WA III, Thomas DD. The sealing ability and retention
characteristics of mineral trioxide aggregate in a model of apexification. J Endodon 2002;28:386–90.

Witherspoon DE, Ham K. One-visit apexification: technique for inducingroot-end barrier formation in apical
closures. Pract Proced Aesthet Dent 2001;13:455–60; quiz 462.

Shabahang S, Torabinejad M. Treatment of teeth with open apices using mineral trioxide aggregate. Pract
Periodontics Aesthet Dent 2000;12: 315–20.

Pierwsza pomoc w endodoncji - Adrianna Adamek-Mrozowska - 23 października 2017

ZĘBY NIEDOJRZAŁE

WARUNKI NIEZBĘDNE DO POWODZENIA REWASKULARYZACJI

▸ zdezynfekowanie systemu kanałowego

▸ umieszczenie szkieletu (skrzepu krwi) w kanale do

powstania tkanki miazgopodobnej(?)*

▸ szczelne zamknięcie dostępu do kanału

*kościopodobnej?

Pierwsza pomoc w endodoncji - Adrianna Adamek-Mrozowska - 23 października 2017

ZĘBY NIEDOJRZAŁE

REWASKULARYZACJA
1. Trepanacja jamy zęba, poszerzenie ułatwiające
2. Usunięcie martwej (zgorzelinowej) miazgi
3. Chemiczne opracowanie kanału
‣ płukanie roztworem NaOCL 5,25%
‣ założenie wkładki antyseptycznej z mieszaniny metronidazolu, ciprofloxacyny i minocykliny
(po 20mg/ml na 2 tygodnie) maść z macrogolem i glikolem propylenowym
‣ wypłukanie kanału NaOCL 5,25%

4. Skrwawienie okolicy okołowierzchołkowej przez światło kanału do momentu wypełnienia się

kanału krwią do wysokości szyjki zęba

5. Odczekanie ok. 15 min. do momentu zorganizowania się skrzepu

6. Założenie Pro Root MTA na skrzep oraz opatrunku czasowego na 1 dobę
7. Wypełnienie ubytku materiałem złożonym
8. Kontrola rtg
Banchs F, Trope M. Revascularization of immature permanent teeth with apical periodontitis:
new treatment protocol? J Endod 2004;30:196 –200.
Pierwsza pomoc w endodoncji - Adrianna Adamek-Mrozowska - 23 października 2017
oddziaływanie urazu na miazgę

Pierwsza pomoc w endodoncji - Adrianna Adamek-Mrozowska - 23 października 2017

 REPOZYCJA - TECHNIKA

▸ Znieczulenie pacjenta ‣ Lewym kciukiem ”pchaj”

ściągając odłam ku dołowi
▸ Lekarz - pozycja na godzinie 11 (za

delikatnie
ramionami pacjenta) ‣ Prawą ręką prowadź koronę
ku górze
▸ Głowa pacjenta pod lewą ręką
‣ Usłyszysz i poczujesz
▸ Kciuk na wyrostku w rzucie
wierzchołka ‣ Ponowne RTG (sprawdź
pozycję)
▸ Palec wskazujący prawej ręki pod
koroną zęba ‣ Szynowanie
‣ Korekta zwarcia

Pierwsza pomoc w endodoncji - Adrianna Adamek-Mrozowska - 23 października 2017

WAŹNE

Uczulić pacjenta
na prawidłowe utrzymanie higieny!

przez 7 dni
Zalecana

miękka szczoteczka

płukanie preparatem Chlorheksydyny

dieta papkowata!

Pierwsza pomoc w endodoncji - Adrianna Adamek-Mrozowska - 23 października 2017

Kontrola żywotności przez 12 miesięcy

Kontrola :

1 tydzień, 3 tygodnie, 2 miesiące, 6 miesięcy, 12 miesięcy

potem co rok European Society of Endodontology (2001) Undergraduate curriculum guidelines for endodontology. 

International Endodontic Journal 34, 574-80.

International Association of Dental Traumatology (2005) Treatment guidelines. 

www.iadt-dentaltrauma.org/Trauma/dental_trauma.htm
Pierwsza pomoc w endodoncji - Adrianna Adamek-Mrozowska - 23 października 2017
URAZY

PRZEJŚCIOWE ZMIANY W PRZYZĘBIU

▸ przejściowe zmiany okołowierzchołkowe
2 – 12 miesięcy od urazu

▸ przejściowe zmiany w przyzębiu brzeżnym

do 1 miesiąca od urazu

▸ resorpcja związana z naprawą

ok. 3 - 4 tygodnie od urazu

Pierwsza pomoc w endodoncji - Adrianna Adamek-Mrozowska - 23 października 2017

URAZY

WSKAZANIA DO LECZENIA ENDODONTYCZNEGO 


2 lub więcej objawów = ekstyrpacja

▸ objawy obumarcia miazgi

▸ postępujące rozchwianie

▸ brak oznak gojenia (przyzębie i tkanki twarde)

▸ boczna resorpcja korzenia

▸ utrata lamina dura

▸ zatrzymany rozwój korzenia

▸ planowane leczenie protetyczne

▸ potrzeby pacjenta i kooperacja pacjenta

Pierwsza pomoc w endodoncji - Adrianna Adamek-Mrozowska - 23 października 2017

URAZY

OBJAWY OBUMARCIA MIAZGI

▸ przebarwienie korony (szara, niebieska, czerwona)

▸ brak reakcji na testy żywotności

▸ utrzymująca się wrażliwość na opukiwanie

▸ przepuszczalność dla promieniowania w rejonie

wierzchołka

Pierwsza pomoc w endodoncji - Adrianna Adamek-Mrozowska - 23 października 2017

URAZY

SZYNOWANIE STABILIZUJĄCE - CZAS

‣ złamanie korzenia ‣ 4 tygodnie – 4miesiące

‣ złamanie wyrostka ‣ 4 tygodnie

zębodołowego
‣ podwichnięcie ‣ 2 tygodnie

‣ zwichnięcie boczne ‣ 3-4 tygodnie ( i dłużej)

‣ zwichnięcie z ekstruzją ‣ 2-3 tygodnie

‣ 4-8 tygodnie
‣ intruzja
‣ 2 tygodnie (przesuszenie powyżej
‣ replantacja
60 min. – 4 tygodnie)

Pierwsza pomoc w endodoncji - Adrianna Adamek-Mrozowska - 23 października 2017