ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α' ΦΩΤΟΤΕΧΝΙΑ

ΑΝΑΚΕΦΑΛΑΙΩΤΙΚΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ
1. Εισαγωγικές έννοιες φωτισμού
1. Ποια είναι η φύση του φωτός σύμφωνα με την κβαντική θεωρία; (σελίδα 34)
2. Τι περιλαμβάνει το ολικό φάσμα των ηλεκτρομαγνητικών ακτινοβολιών; (σελίδα 34)
3. Τι ονομάζεται μονοχρωματική και τι σύνθετη φωτεινή ακτινοβολία; (σελίδα 35)
4. Ποια είναι η ενεργειακή φασματική ανάλυση του ορατού φωτός; (σελίδα 35 πίνακας)
5. Ποια είδη φωτεινών δεσμών έχουμε; (σελίδα 36)
6. Τι είναι η κανονική ανάκλαση; Ποια άλλα είδη ανακλάσεως έχουμε; Τι είναι ο συντελεστής
ανάκλασης; (σελίδα 38 -39)
7. Τι ονομάζουμε συντελεστή απορρόφησης; (σελίδα 40)
8. Ποιοι παράγοντες συντελούν στον προσδιορισμό του χρώματος ενός αντικειμένου; (σελίδα 41)
9. Ποια είναι η σχέση της θερμοκρασίας χρώματος μιας φωτεινής πηγής με το είδος του φωτός
που αυτή παράγει; (σελίδα 43)

2. Φωτομετρικά μεγέθη
10. Τι ονομάζουμε φωτεινή ροή; Δώστε τον τύπο και την μονάδα. (σελίδα 44)
11. Τι ονομάζουμε στερεά γωνία και τι φωτεινή ένταση; Δώστε τύπο και μονάδες. (σελίδα 44 -45)
12. Τι ονομάζουμε φωτισμό επιφάνειας; Τι λένε οι Νόμοι της Φωτομετρίας; (σελίδα 48 -49)
13. Τι ονομάζουμε λαμπρότητα; Δώστε τύπο και μονάδες. (σελίδα 49 -50)
14. Τι ονομάζουμε φωτιστική απόδοση λαμπτήρων; (σελίδα 51)
15. Τι ονομάζουμε πολικό διάγραμμα μιας φωτεινής πηγής; (σελίδα 47)

3. Τεχνητές φωτεινές πηγές (λαμπτήρες)

16. Σύμφωνα με ποια κριτήρια γίνεται η επιλογή των λαμπτήρων; (ανάλυση) (σελίδα 53-55)
17. Σε ποια αρχή στηρίζεται η λειτουργία του λαμπτήρα πυράκτωσης; Περιγράψτε την κατασκευή
του. (σελίδα 55 -58)
18. Ποια είδη λαμπτήρων πυράκτωσης έχουμε ως προς τους χώρους και τους βασικούς τομείς
εφαρμογών τους; (σελίδα 59 -61)
19. Τι είναι ο λαμπτήρας αλογόνου; συγκρίνετέ τον με τον απλό λαμπτήρα πυράκτωσης. (σελίδα 61
-62)
20. Σε ποια αρχή στηρίζεται η λειτουργία των λαμπτήρων φθορισμού; Ποια εξαρτήματα
χρειάζονται για την έναυση τους, πως συνδέονται; (σελίδα 66)
21. Σχεδιάστε την συνδεσμολογία TANDEM. (σελίδα 71 β)
22. Σχεδιάστε την συνδεσμολογία DUO για δύο λαμπτήρες φθορισμού. Για ποιο λόγο την
χρησιμοποιούμε; (σελίδα 71 δ)
23. Σχεδιάστε την συνδεσμολογία λαμπτήρα φθορισμού ταχείας έναυσης. (σελίδα 71 γ)
24. Ποια είναι τα πλεονεκτήματα των συμπαγών λαμπτήρων φθορισμού; (σελίδα 67)
25. Ποια είναι τα πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα των λαμπτήρων φθορισμού σε σχέση με τους
λαμπτήρες πυράκτωσης; (σελίδα 74)
26. Ποια είναι τα κριτήρια επιλογής των λαμπτήρων φθορισμού; (σελίδα 75)
27. Δώστε την αρχή λειτουργίας των λαμπτήρων ατμών υδραργύρου υψηλής πιέσεως. Ποια τα είδη
τους; Τι απόδοση έχουν και ποιος είναι ο χρόνος ζωής τους; (σελίδα 78 -79)
28. Λαμπτήρες ξένου υψηλής πιέσεως. (σελίδα 81)
29. Λαμπτήρες Νατρίου υψηλής πιέσεως και χαμηλής πιέσεως. Ποια τα είδη, η απόδοση τους και
τα χαρακτηριστικά λειτουργίας τους; (σελίδα 82 -83)
30. Περιγράψτε την λειτουργία των φωτεινών σωλήνων. (σελίδα 84)
 ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ
1. Εισαγωγικές έννοιες φωτισμού
1. Ποια είναι η φύση του φωτός σύμφωνα με την κβαντική θεωρία;
Το φως είναι μορφή ενέργειας. Η φύση του σύμφωνα με την κβαντική θεωρία είναι
δυαδική, και συγκεκριμένα κυματική και σωματιδιακή. Το φως δηλαδή μεταδίδεται με την μορφή
ηλεκτρομαγνητικών κυμάτων αλλά και με την μορφή ποσότητας ενέργειας που είναι ίση με
πολλαπλάσια σωματιδίου το οποίο διαδίδεται με την ταχύτητα των ηλεκτρομαγνητικών κυμάτων
και καλείται φωτόνιο.

2. Τι περιλαμβάνει το ολικό φάσμα των ηλεκτρομαγνητικών ακτινοβολιών;

Το ολικό φάσμα των ηλεκτρομαγνητικών ακτινοβολιών περιλαμβάνει:
I. την κοσμική ακτινοβολία,
II. τι ακτίνες γ (Gamma Rays)
III. τις ακτίνες Χ (X Rays),
IV. την υπεριώδη ακτινοβολία (Ultra Violet),
V. το ορατό φως,
VI. τις υπέρυθρες ακτίνες (Infrared Rays) και τα
VII. ραδιοκύματα (Hertzian Waves, ραντάρ, τηλεόραση, ράδιο)

3. Τι ονομάζεται μονοχρωματική και τι σύνθετη φωτεινή ακτινοβολία;

Μονοχρωματική φωτεινή ακτινοβολία ονομάζεται η ακτινοβολία που έχει δημιουργηθεί
από ηλεκτρομαγνητικά κύματα με ίδιο μήκος κύματος . Π.χ. κόκκινο χρώμα λ= 7000 Αο
Σύνθετη ονομάζεται η ακτινοβολία που έχει δημιουργηθεί από ηλεκτρομαγνητικά κύματα
διαφόρων μήκους κύματος. Π.χ το λευκό είναι συνδυασμός όλων των χρωμάτων

4. Ποια είναι η ενεργειακή φασματική ανάλυση του ορατού φωτός;

Χρώμα Μήκος κύματος σε Αο
Ερυθρό 7700-6400
Πορτοκαλί 6400-5900
Κίτρινο 5900-5500
Πράσινο 5500-4900
Κυανό 4900-4500
ιώδες 4500-4000

5. Ποια είδη φωτεινών δεσμών έχουμε;

Ένα σύνολο φωτεινών ακτινών (φωτεινή ακτίνα =η ευθεία τροχιά που ακολουθεί το φως
κατά την διάδοση του)συνθέτουν μια φωτεινή δέσμη. Τα είδη των φωτεινών δεσμών είναι:
 Αποκλίνουσα δέσμη, τις οποία οι ακτίνες όλες προέρχονται από ένα σημείο
 Συγκλίνουσα δέσμη, τις οποία οι ακτίνες όλες κατευθύνονται σε ένα σημείο
 Παράλληλη δέσμη, τις οποία οι ακτίνες όλες είναι παράλληλες.

Αποκλίνουσα δέσμη Συγκλίνουσα δέσμη Παράλληλη δέσμη

6. Τι είναι η κανονική ανάκλαση; Ποια άλλα είδη ανακλάσεως έχουμε; Τι είναι ο συντελεστής
ανάκλασης;
(κανονική ανάκλαση) Αν σε μια λεία επιφάνεια, πχ τζάμι, πέσει μια παράλληλη δέσμη
φωτός, κάθε ακτίνα της δέσμης ακολουθεί μια ορισμένη διεύθυνση ώστε η δέσμη και πετά την
πρόσπτωση να παραμένει παράλληλη.
Είδη ανάκλασης:
 κανονική ανάκλαση
 διαχέουσα ανάκλαση ή διάχυση (πχ σε επιφάνεια ενός τοίχου)
 ημιδιαχέουσα ανάκλαση
 μικτή ανάκλαση (συνδυασμός)

Αν Φ είναι η φωτεινή ροή που προσπίπτει σε μια επιφάνεια και Φρ η φωτεινή ροή που
ανακλάται, τότε το πηλίκο Φρ/Φ μας δίνει τον συντελεστή ανάκλασης ρ. ρ=Φρ /Φ ο
συντελεστής ανάκλασης είναι κάτι σαν τον βαθμό απόδοσης.

7. Τι ονομάζουμε συντελεστή απορρόφησης;

Ο συντελεστής απορρόφησης ρ ισούται με: ρ=Φρ /Φ όπου Φρ= η φωτεινή ροή που
απορροφάται από ένα σώμα, αν σε αυτό πέσει ακτίνα φωτεινής ροή Φ. Ο συντελεστής αυτός μας
δείχνει πόση φωτεινή ροή απορροφάται από ένα σώμα πάχους χ όταν σε αυτό πέσει φως.

8. Ποιοι παράγοντες συντελούν στον προσδιορισμό του χρώματος ενός αντικειμένου;

Στον προσδιορισμό του χρώματος ενός αντικειμένου συντελούν 2 παράγοντες:
 Οι ανακλαστικές ιδιότητες του υλικού
 Η χρωματική απόδοση της πηγής.

9. Ποια είναι η σχέση της θερμοκρασίας χρώματος μιας φωτεινής πηγής με το είδος του
φωτός που αυτή παράγει;
Ανάλογα με την θερμοκρασία χρώματος οι φωτεινές πηγές (λαμπτήρες) χωρίζονται σε 2
είδη:
Θερμοί, όπου η θερμοκρασία χρώματος είναι 3300 οΚ και το φάσμα τους είναι πλούσιο σε
ερυθρές ακτινοβολίες.
Ψυχροί, όπου η θερμοκρασία χρώματος είναι πάνω από 5000 οΚ και το φάσμα τους είναι
πλούσιο σε κυανή ακτινοβολία.
 Για θερμοκρασίες χρώματος μεταξύ 3300 οΚ και 5000 οΚ το φως της φωτεινής πηγής
γίνεται λευκό.

2. Φωτομετρικά μεγέθη
10. Τι ονομάζουμε φωτεινή ροή; Δώστε τον τύπο και την μονάδα.
Φωτεινή ροή είναι το πηλίκο της φωτεινής ενέργειας Q που εκπέμπει μια φωτεινή πηγή
προς τον χρόνο t. Η φωτεινή ροή μας δίνει τον ρυθμό με τον οποίο εκπέμπει μια πηγή φωτεινή
ενέργεια.
Τύπος: Φ = Q / t
Μονάδες: lumen (lm)

11. Τι ονομάζουμε στερεά γωνία και τι φωτεινή ένταση; Δώστε τύπο και μονάδες.
Στερεά γωνία, είναι η γωνία που σχηματίζουν οι ακτίνες σε ένα κλειστό χώρο τυχαίου
σχήματος και περνούν από ένα σημείο.
Τύπος: Ω = S / R2
Μονάδα: sterad (sr) ή στερακτίνιο
Σε μια σφαίρα η στερεά γωνία που σχηματίζεται από όλο την σφαίρα είναι ίση με Ω=4π
(επιφάνεια σφαίρας S=4πR2 άρα Ω =4πR2/ R2=4π)

Φωτεινή ένταση, είναι το πηλίκο της φωτεινής ροής Φ που εκπέμπεται από το εσωτερικό
μιας στερεάς γωνίας Ω προς την στερεά γωνία.
Τύπος: Ι = Φ /ω
Μονάδα: candela (cd) ισχύει 1cd= 1lm / sr ή και 1lm = 1cd*sr
12. Τι ονομάζουμε φωτισμό επιφάνειας; Τι λένε οι Νόμοι της Φωτομετρίας;
Φωτισμό επιφάνειας Ε, ονομάζουμε το πηλίκο της φωτεινής ροής Φ που προσπίπτει
επάνω σε μια επιφάνεια S προς την επιφάνεια. Ο φωτισμός επιφανείας μας δίνει την φωτεινή ροή
ανά μονάδα επιφανείας (πόσο φωτίζεται 1τ.μ.)
Τύπος: Ε = Φ / S
Μονάδες: Lux ισχύει 1lux = 1lm /1m2
1ος Νόμος της φωτομετριας
Ο φωτισμός μιας επιφάνειας από μια παράλληλη δέσμη φωτός είναι ανάλογος με το
συνημίτονο της γωνίας με την οποία προσπίπτουν στην επιφάνεια οι ακτίνες της δέσμης
Τύπος: Ε = Φ*συνφ / S
2ος Νόμος της φωτομετρίας
Ο φωτισμός που προκαλεί μια σημειακή φωτεινή πηγή σε ένα σημείο μιας επιφάνειας είναι
ανάλογος με την ένταση της φωτεινής πηγής, ανάλογος με το συνημίτονο της γωνίας με την οποία
προσπίπτουν οι ακτίνες στη στοιχειώδη επιφάνεια και αντιστρόφως ανάλογος με το τετράγωνο της
απόστασης της φωτεινής πηγής από το φωτιζόμενο σημείο
Τύπος: Ε = Ι*συνφ / R2

13. Τι ονομάζουμε λαμπρότητα; Δώστε τύπο και μονάδες.

Η λαμπρότητα είναι το μέγεθος της φωτοτεχνίας που μετράει το αίσθημα της φωτεινότητας
στο ανθρώπινο μάτι.
Τύπος: L = Ι / S
Μονάδες: Nit ισχύει 1Nit= 1cd / m2
Αν παρατηρούμε την επιφάνεια υπό γωνία και όχι κάθετα τότε ισχύει: L = Ι / S*συνφ
(νόμος του Lambert) και συμπεραίνουμε ότι το μέγεθος της λαμπρότητας μιας επιφάνειας
εξαρτάται από την διεύθυνση παρατήρησης.

14. Τι ονομάζουμε φωτιστική απόδοση λαμπτήρων;

Φωτιστική απόδοση λαμπτήρων ονομάζουμε το ποσό της φωτεινής ροής Φ το οποίο
αποδίδεται από ένα λαμπτήρα για κάθε watt καταναλισκόμενης ηλεκτρικής ισχύος.
Τύπος: α = Φ / Ρ
Μονάδες: lm / W

15. Τι ονομάζουμε πολικό διάγραμμα μιας φωτεινής πηγής;

Πολικό διάγραμμα μιας φωτεινής πηγής ονομάζουμε ένα σύστημα συντεταγμένων με
μορφή καμπύλης στο οποίο απεικονίζεται η κατανομή της φωτεινής έντασης σε διάφορες
κατευθύνσεις γύρω από τον λαμπτήρα. Αυτό το χρησιμοποιούμε γιατί δεν υπάρχει ομοιόμορφη
κατανομή της φωτεινής έντασης από έναν κανονικό λαμπτήρα. (μόνο ο ιδανικός λαμπτήρας έχει
ομοιόμορφη κατανομή)
ΤΥΠΟΛΟΓΙΟ ΦΩΤΟΜΕΤΡΙΑΣ
ΜΕΓΕΘΟΣ ΤΥΠΟΣ ΜΟΝΑΔΕΣ
2
Μέτρο στερεάς γωνίας Ω= S/ R Sterad ή sr
Ένταση φωτεινής σημειακής πηγής Ι = Φ /ω Candela ή cd
Ολική φωτεινή ροή σημειακής πηγής Φολ= 4πΙ Lumen ή lm
Φωτισμός επιφανείας από παράλληλη δέσμη Ε=Φ*συνφ /S Lux ή lm/m2
Φωτισμός στοιχειώδους επιφάνειας από σημειακή πηγή E= Iσυνφ /R2 Lux ή cd/m2
Λαμπρότητα επιφάνειας L= I / S*συνφ Cd/m2
Απόδοση φωτεινής πηγής α= Φ / Ρ Lumen/ Watt
3. Τεχνητές φωτεινές πηγές (λαμπτήρες)
16. Σύμφωνα με ποια κριτήρια γίνεται η επιλογή των λαμπτήρων; (ανάλυση)
Κριτήρια επιλογής
 Φωτοτεχνικά
 Οικονομοτεχνικά
 Τεχνικά
 Οικολογικά -περιβαλλοντικά
Στα φωτοτεχνικά κριτήρια έχουμε:
 Θερμοκρασία χρώματος: όπου προσδιορίζεται η απόχρωση του φωτός και μετριέται
σε βαθμούς Κέλβιν (οΚ)
 <3300 οΚ  θερμή εντύπωση (ερυθρή ακτινοβολία)
 3300 οΚ -5000 οΚ ουδέτερη εντύπωση (λευκό χρώμα)
 >5000 οΚ  ψυχρή εντύπωση (κυανή ακτινοβολία)
 δείκτης χρωματικής απόδοσης (Ra): προσδιορίζει το βαθμό πιστότητας στην απόδοση
των χρωμάτων σε σχέση με την απόδοση τους όταν φωτίζονται από πρότυπη φωτεινή
πηγή. Πηγή με Ra =100 είναι ο ήλιος (φυσική πηγή) και ο λαμπτήρας πυράκτωσης. Οι
λαμπτήρες φθορισμού έχουν τις εξής Ra:
 90 -100 εξαιρετική απόδοση χρωμάτων
 80 -90 καλή απόδοση χρωμάτων
 50 -80 κακή απόδοση χρωμάτων
Στα οικονομοτεχνικά κριτήρια έχουμε:
 απόδοση του λαμπτήρα: είναι η φωτεινή ροή που αποδίδει ανά μονάδα ισχύος (π.χ.
λαμπτήρας απόδοσης 15 lm/W)
 χρόνος ζωής λαμπτήρα: είναι η αναμενόμενη χρονική διάρκεια ζωής του λαμπτήρα και
μετριέται σε ώρες
Στα τεχνικά κριτήρια έχουμε:
 θέση λειτουργίας: για την καλύτερη λειτουργία και απόδοση του λαμπτήρα υπάρχει μια
συγκεκριμένη θέση λειτουργίας, η οποία δίνεται σε μοίρες.
 Συνθήκες λειτουργίας ή θερμοκρασία περιβάλλοντος: προσδιορίζει τα όρια της
θερμοκρασίας μέσα στα οποία έχουμε καλή λειτουργία του λαμπτήρα.( σε βαθμούς οΚ)
 Τάση λειτουργίας: προσδιορίζει την τάση η οποία πρέπει να εφαρμόζεται στον
λαμπτήρα για ασφαλή και καλή λειτουργία. (σε βόλτ)
 Διαστάσεις λαμπτήρα: όπως αναγράφονται για κάθε λαμπτήρα
 Κάλυκας -λυχνιολαβή: όπως αναγράφονται για κάθε λαμπτήρα
Στα οικολογικά -περιβαλλοντικά κριτήρια έχουμε:
 Περιεκτικότητα πιθανών βλαβερών ουσιών για το περιβάλλον (μόλυβδος, κάδμιο,
υδράργυρος, ασθενές χρώμιο)
 Εξοικονόμηση καταναλισκόμενης ενέργειας: μας δείχνει το πόσο ενέργεια
εξοικονομεί ο λαμπτήρας κατά την λειτουργία του. Η ένδειξη αυτή περιλαμβάνει 7
κατηγορίες: A, B, C, D, E, F, G

17. Σε ποια αρχή στηρίζεται η λειτουργία του λαμπτήρα πυράκτωσης; Περιγράψτε την
κατασκευή του.
Οι λαμπτήρες αυτοί στηρίζουν την λειτουργία τους στο φαινόμενο της θέρμανσης
μεταλλικού νήματος, όταν διαρρέεται από ηλεκτρικό ρεύμα, σύμφωνα με το φαινόμενο Joule. Κατά
την λειτουργία του λαμπτήρα έχουμε την μετατροπή της ηλεκτρικής ενέργειας σε θερμότητα και
ακτινοβολία φωτός, εντός του ορατού φάσματος. Έχουν Ra 100.
ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΙΚΑ ΜΕΡΗ ΛΑΜΠΤΗΡΑ ΠΥΡΑΚΤΩΣΗΣ
1. το νήμα: κατασκευάζεται από το υλικό τουνγκστένιο και έχει διάμετρο της τάξης των 10 μm.
Παράγεται σε τρεις μορφές, την ευθύγραμμη, την ελικοειδή και την μορφή της διπλής ελικοειδούς
περιέλιξης. Μεγάλο βαθμό απόδοσης πετυγχάνεται με την ελικοειδή και διπλή ελικοειδή περιέλιξη.
2. τα στηρίγματα του νήματος: κατασκευάζονται από μεγάλης καθαρότητας μολυβδένιο, το οποίο
είναι χημικά αδρανές με το τουνγκστένιο.
3. ο κώδωνας: περιέχει το νήμα και εμποδίζει το
οξυγόνο του ατμοσφαιρικού αέρα να το οξειδώσει. Οι
μεγάλης ισχύος λαμπτήρες κατασκευάζονται από
διαφανή κώδωνα ενώ οι μικρότερης ισχύος από θαμπό
κώδωνα ή γυαλί με προσμίξεις πυριτίου.
4. το αέριο: για να μην καταστρέφεται το νήμα σε
λαμπτήρες άνω των 40W χρησιμοποιείται αέριο, έτσι
ώστε να λειτουργεί ο λαμπτήρας σε μεγαλύτερες
θερμοκρασίες και να έχει καλύτερη απόδοση. Το αέριο
που χρησιμοποιείται είναι μίγμα αργού και αζώτου σε
αναλογία 90/10 (ή μόνο αργό ή μόνο άζωτο. Πολλές
φορές εμπλουτίζεται με αλογόνα στοιχεία (χλώριο,
ιώδιο ή βρώμιο) για την καλύτερη προστασία του
νήματος και την αποφυγή του μαυρίσματος του
λαμπτήρα.
5. ο κάλυκας: ο κάλυκας είναι το μεταλλικό μέρος του λαμπτήρα πάνω στο οποίο στηρίζεται ο
κώδωνας και καταλήγουν οι ακροδέκτες, μέσω των μεταλλικών στηριγμάτων, του νήματος.
Οι κάλυκες είναι δύο ειδών: οι βιδωτοί και οι μπαγιονέτ. Οι βιδωτοί χαρακτηρίζονται από το
γράμμα Ε (Edisson) και οι μπαγιονέτ από το γράμμα B (Baionnette) και ακολουθούνται από ένα
νούμερο το οποίο είναι η διάσταση του κάλυκα σε χιλιοστά.
Βιδωτός τύπος Ε Τύπος μπαγιονέτ Β
(Edisson) (Baionnette)
E10 B15
E14 B22
E27
E40

18. Ποια είδη λαμπτήρων πυράκτωσης έχουμε ως προς τους χώρους και τους βασικούς τομείς
εφαρμογών τους;
 Κοινοί λαμπτήρες, διαφανείς
Χρησιμοποιούνται για οικιακό φωτισμό
 Λαμπτήρες κεριά
Χρησιμοποιούνται για διακοσμητικό φωτισμό σε διάφορους χώρους
  Λαμπτήρες σφαιρικοί
Χρησιμοποιούνται για διακοσμητικό φωτισμό σε διάφορους χώρους
 Λαμπτήρες Argenta
 Λαμπτήρες Softone
Χρησιμοποιούνται για διακοσμητικό φωτισμό σε διάφορους χώρους
 Λαμπτήρας χαμηλής τάσης
Λειτουργούν σε τάσεις 24 ή 42V (πχ σε ανελκυστήρες)
 Λαμπτήρες ηλιακού φωτός (μπλε κώδωνας)
Χρησιμοποιούνται για διάβασμα, σχέδιο και όπου απαιτείται σύγκριση χρωμάτων
 Λαμπτήρες σηματοδότησης
Είναι ενισχυμένοι, αντέχουν στους κραδασμούς και χρησιμοποιούνται στα φανάρια
 Λαμπτήρες εντόμων (κίτρινος κώδωνας)
Χρησιμοποιούνται σε εξωτερικούς χώρους ως εντομοαπωθητικά
 Λαμπτήρες μορφής ράβδου
Είναι ευθύγραμμοι και χρησιμοποιούνται σε έπιπλα και προθήκες
 Λαμπτήρες για ηλεκτρικές συσκευές
Χρησιμοποιούνται σε ηλεκτρικές συσκευές, κουζίνες, ψυγεία
 Λαμπτήρες καθρέπτη σε σκληρό γυαλί
Έχουν ελλειπτικό σχήμα και διατίθονται σε 4 χρώματα. Χρησιμοποιούνται σε βιτρίνες,
σιντριβάνια εκθέσεις, εστιατόρια κ.α. έχουν διάρκεια ζωής 2000 ώρες
 Λαμπτήρες καθρέπτη
Παράγουν 20% περισσότερο φως και έχουν καθρέπτη για τον σχηματισμό ισχυρότερης
δέσμης. Εκτός του λευκού υπάρχουν και έγχρωμοι. Διάρκεια ζωής 1000 ώρες
 Λαμπτήρες ανεστραμμένου καθρέπτη
Λόγω κατασκευής δεν θαμπώνουν και χρησιμοποιούνται σε φωτιστικά.

19. Τι είναι ο λαμπτήρας αλογόνου; συγκρίνετέ τον με τον απλό λαμπτήρα πυράκτωσης.
Οι λαμπτήρες αλογόνου, είναι στην ουσία λαμπτήρας πυράκτωσης αλλά το αέριο τους είναι
εμπλουτισμένο με αλογόνα στοιχεία. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα το νήμα, μέσω των χημικών
αντιδράσεων των αλογονων, να προστατεύεται καλύτερα και να έχουν μεγάλη διάρκεια ζωής.
Οι λαμπτήρες αλογόνων έχουν διπλάσια διάρκεια ζωής και καλύτερη απόδοση.
Λειτουργούν στις ίδιες τάσεις με τους απλούς λαμπτήρες και χρησιμοποιούν τα ίδια υλικά στα
κυκλώματα σύνδεσης τους. Στα 12V έχουν διάρκεια ζωής 3000 -5000 ώρες ενώ στα 230V έχουν
διάρκεια ζωής 2000 ώρες. Ο δείκτης χρωματικής τους απόδοσης είναι Ra= 100, ενώ παρέχουν
φωτισμό 60 -44000lm με απόδοση μέχρι και 25 lm/W.
Διατίθονται σε διάφορες μορφές:
 Λαμπτήρες αλογόνων χαμηλής τάσης
 Λαμπτήρες αλογόνων ευθύγραμμης μορφής
 Λαμπτήρες αλογόνων μορφής κάψουλας
 Λαμπτήρες αλογόνων κοινού κάλυκα

20. Σε ποια αρχή στηρίζεται η λειτουργία των λαμπτήρων φθορισμού; Ποια εξαρτήματα
χρειάζονται για την έναυση τους, πως συνδέονται;
Η λειτουργία του λαμπτήρα φθορισμού στηρίζεται στα φαινόμενο που συμβαίνουν κατά την
εκκένωση αερίων στο εσωτερικό τους.
Ο λαμπτήρας φθορισμού είναι λαμπτήρας εκκένωσης ατμών υδραργύρου χαμηλής πίεσης,
με τοιχώματα καλυμμένα από φθορίζουσα ουσία. Όταν στον λαμπτήρα ασκηθεί κατάλληλη τιμή
τάσης, στο εσωτερικό του περίβλημα προκαλείται εκκένωση αερίου από την οποία παράγεται
υπεριώδης (αόρατη) ακτινοβολία. Για την μετατροπή της αόρατης αυτής ακτινοβολίας σε ορατή
χρησιμοποιείται η φθορίζουσα ουσία που είναι επιστρωμένη στο εσωτερικό του σωλήνα.
 Για την έναυση ενός λαμπτήρα φθορισμού χρειάζονται τα εξής εξαρτήματα:
 Στραγγαλιστικό πηνίο (ballast)
 Εκκινητής (starter)

21. Σχεδιάστε την συνδεσμολογία TANDEM.

22. Σχεδιάστε την συνδεσμολογία DUO για δύο λαμπτήρες φθορισμού. Για ποιο λόγο την
χρησιμοποιούμε;

Ο λόγος που χρησιμοποιούμε αυτήν την συνδεσμολογία είναι για να αποφύγουμε το

στροβοσκοπικό φαινόμενο.

23. Σχεδιάστε την συνδεσμολογία λαμπτήρα φθορισμού ταχείας έναυσης.

24. Ποια είναι τα πλεονεκτήματα των συμπαγών λαμπτήρων φθορισμού;

Οι συμπαγείς λαμπτήρες φθορισμού παρουσιάζουν τα εξής πλεονεκτήματα:
 Έχουν χαμηλή κατανάλωση ενέργειας (εξοικονόμηση ενέργειας)
 Έχουν μεγάλο χρόνο ζωής
25. Ποια είναι τα κριτήρια επιλογής των λαμπτήρων φθορισμού;
Κριτήρια επιλογής λαμπτήρων φθορισμού:
 Ο δείκτης χρωματικής απόδοσης
 Η φωτιστική απόδοση
 Οι απαιτήσεις στην ποιότητα φωτός για κάθε χώρο
 Το αίσθημα που δημιουργεί ο φωτισμός και εξαρτάται από τη στάθμη φωτισμού του
χώρου σε Lux, και την θερμοκρασία χρώματος του φωτός
 Τα ηλεκτρικά και μηχανικά χαρακτηριστικά του λαμπτήρα.

26. Ποια είναι τα πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα των λαμπτήρων φθορισμού σε σχέση με
τους λαμπτήρες πυράκτωσης;

27. Δώστε την αρχή λειτουργίας των λαμπτήρων ατμών υδραργύρου υψηλής πιέσεως. Ποια τα
είδη τους; Τι απόδοση έχουν και ποιος είναι ο χρόνος ζωής τους; (σελίδα 78 -79)
Αρχή λειτουργίας
Οι λαμπτήρες ατμών υδραργύρου στηρίζουν την λειτουργία τους στην εκκένωση τόξου
μέσω ατμών υδραργύρου. Από τελούνται από ένα μικρό σωλήνα εκκένωσης από χαλαζία, στα άκρα
του οποίου υπάρχουν 3 ηλεκτρόδια, 2 κύρια και βοηθητικό. Ο σωλήνας εκκένωσης περιέχει
ευγενές αέριο και υδράργυρο σε μορφή σταγόνων ενώ στο βοηθητικό ηλεκτρόδιο συνδέεται μια
ωμική αντίσταση. Όλη η διάταξη τοποθετείται μέσα σε γυάλινο κώδωνα ο οποίος είναι γεμάτος με
αδρανές αέριο. Όταν γίνει η εκκένωση και μέχρι να ανάψει εντελώς ο λαμπτήρας χρειάζεται χρόνος
3 -5 λεπτά, ενώ όταν σβήσει μέχρι να ξανανάψει χρειάζονται κάποια λεπτά μέχρι να ψυχθούν και
υγροποιηθούν οι ατμοί του υδραργύρου.
Είδη λαμπτήρων υδραργύρου υψηλής πίεσης
 Απλοί λαμπτήρες ατμών υδραργύρου υψηλής πίεσης
Ισχύς 50 -400 Watt 22000 ώρες
Ισχύς 700 -1000 Watt 14000 ώρες
Φωτεινή ροή 1600 -58000 lumen
Απόδοση 55lm /W
Χρωματική εντύπωση φωτός Θερμό ή ενδιάμεσο
Ηλεκτρικό κύκλωμα Μαγνητικό μπάλαστ, χωρίς εκκινητή
  Λαμπτήρες ατμών υδραργύρου, βελτιωμένου φάσματος
Η κακή χρωματική απόδοση των απλών λαμπτήρων βελτιώθηκε χρησιμοποιώντας στα
εσωτερικά τοιχώματα του κώδωνα ,φθορίζουσα ουσία.
Ισχύς 50 -400 Watt 22000 ώρες
Ισχύς 700 -1000 Watt 14000 ώρες
Φωτεινή ροή 1600 -58000 lumen
Απόδοση 60lm /W
Χρωματική εντύπωση φωτός Θερμό ή ενδιάμεσο
Ηλεκτρικό κύκλωμα Μαγνητικό μπάλαστ, χωρίς εκκινητή

 Λαμπτήρες ατμών υδραργύρου υψηλής πίεσης, με μεταλλικά αλογονίδια

Είναι εμπλουτισμένοι με μεταλλικά αλογονίδια (ενώσεις ιωδίου) και έχουν βελτιωμένη
απόδοση. Παρουσιάζουν τα εξής πλεονεκτήματα έναντι των απλών λαμπτήρων ατμών
υδραργύρου υψηλής πίεσης:
 Δείκτη χρωματικής απόδοσης Ra= 74 -85
 Ουδέτερο λευκό φως
 Θερμοκρασία χρώματος 3000 -4000 οΚ
 Χαμηλή κατανάλωση ενέργειας και μεγάλη φωτιστική απόδοση 80 -90 lm/W
 Μεγάλη διάρκεια ζωής (6000 ώρες)
 Έχουν φωτεινή ροή 2400 - 20000 lm, και ισχύ 35 -2000W.
 Το ηλεκτρικό τους κύκλωμα απαιτεί μαγνητικό μπάλαστ και εκκινητή ή ηλεκτρονικό
μπαλαστ.

28. Λαμπτήρες ξένου υψηλής πιέσεως.

Για τον φωτισμό μεγάλων εξωτερικών επιφανειών χρησιμοποιούνται προβολείς με
λαμπτήρες από γυαλί χαλαζία. Περιέχουν το ευγενές αέριο ξένον, υπο υψηλή πίεση. Το μήκος των
λαμπτήρων αυτών μπορεί να φτάσει το 1,5 μ και η ισχύς τους κυμαίνεται από 150 -2000W.
Για την λειτουργία τους απαιτείται παραγωγή υψηλής τάσης. Μετά την έναυση του
λαμπτήρα αποδίδεται αμέσως η πλήρης φωτιστική ισχύς του. (στους λαμπτήρες ατμών υδραργύρου
χαμηλής πίεσης χρειάζονταν χρόνος 3 -5 λεπτά)
Το φως των λαμπτήρων αυτών είναι λευκό, παρόμοιο με το φως του ηλίου και αποδίδει με
μεγάλη πιστότητα τα χρώματα των αντικειμένων.

29. Λαμπτήρες Νατρίου υψηλής πιέσεως και χαμηλής πιέσεως. Ποια τα είδη, η απόδοση τους
και τα χαρακτηριστικά λειτουργίας τους; (σελίδα 82 -83)
Οι λαμπτήρες ατμών νατρίου είναι δύο ειδών: είναι οι λαμπτήρες ατμών νατρίου υψηλής
πίεσης και λαμπτήρες ατμών νατρίου χαμηλής πίεσης.
Είναι λαμπτήρες εκκένωσης και μπορεί να είναι ευθύγραμμης μορφής ή σε σχήμα U.
Οι λαμπτήρες ατμών νατρίου χαμηλής πίεσης έχουν στο εσωτερικό σου σωλήνα τους
ποσότητα νατρίου και μίγμα αερίου νέου με αργόν σε πίεση 5*10 -3 mm της στήλης υδραργύρου. Σε
θερμοκρασία 260 oC και με αυτήν την πίεση επιτυγχάνεται η εκκένωση. Κατά την έναρξη της
εκκένωσης παράγεται ερυθρό χρώμα (εκκενώνεται ο ατμός του νέον). Στην συνέχεια το νάτριο
εξαχνίζεται, ιονίζεται και τέλος εκκενώνεται παράγοντας την κίτρινη ακτινοβολία του λαμπτήρα.
Ο βαθμός απόδοσης του λαμπτήρα είναι 200lm/W.
Οι λαμπτήρες ατμών νατρίου υψηλής πίεσης έχουν εσωτερική πίεση αερίου 200 mm Hg,
ενώ η απόδοση τους είναι 120lm/W. το φώς που παράγουν δεν είναι μονοχρωματικό αλλά είναι
χρυσόλευκο.
Η ισχύς των λαμπτήρων ατμών νατρίου είναι 35 -1000W και παρεχόμενη φωτεινή ροή
2400-120000lm.
Το ηλεκτρικό τους κύκλωμα περιλαμβάνει μαγνητικό μπάλλαστ με εκκινητή ή ειδικό
ηλεκτρονικό μπάλλαστ.
30. Περιγράψτε την λειτουργία των φωτεινών σωλήνων.
Είναι λαμπτήρες εκκένωσης χαμηλής πίεσης που Δε διαθέτουν εκκινητές και ηλεκτρόδια
πυράκτωσης. Λειτουργούν μόνο με υψηλή τάση την οποία παίρνουν από Μ/Σ κατάλληλου τύπου.
Χρησιμοποιούνται σε εφαρμογές φωτεινών επιγραφών.
Ανάλογα με το είδος του ευγενούς αερίου που περιέχουν εκπέμπουν και το ανάλογο χρώμα
φωτός. Έτσι έχουμε τα εξής χρώματα:
 Κόκκινο χρώμα, με αέριο νέον
 Χρυσοκίτρινο χρώμα, με αέριο άζωτο
 Ανοιχτό ρόζ χρώμα, με αέριο ήλιον
 Κυανό χρώμα, με μίγμα νέον και ατμούς υδραργύρου.
Έχουν διάρκεια ζωής 6000ώρες και φωτιστική απόδοση 20 -30 lm/W.