Από την παράδοση στον μοντερνισμό

Φύλλο Εργασίας

Δραστηριότητα 1

Οι στίχοι στα παρακάτω ποιήματα είναι ανακατεμένοι. Βάλτε τους στίχους στη σειρά έτσι
ώστε το κείμενο που θα προκύψει να λειτουργεί ποιητικά. Ποια στοιχεία σάς βοηθούν στο
να προσανατολιστείτε;

Γαλήνη

Δεν ακούεται ούτ’ ένα κύμα

μες της γης την αγκαλιά.

εις την έρμη ακρογιαλιά,

λες και η θάλασσα κοιμάται

[Σαν δέσμη από τριαντάφυλλα]

[…]

για ποιες αγάπες,

Δεν ξέρω καν γιατί μας ήρθε

Έχω κάτι σπασμένα φτερά.

για ποιο ταξίδι ονειρευτό.

το καλοκαίρι αυτό.

Για ποιαν ανέλπιστη χαρά,

Δραστηριότητα 2

Οι στίχοι στα παρακάτω ποιήματα είναι ανακατεμένοι. Βάλτε τους στίχους στη σειρά όπως
δουλέψατε και στην προηγούμενη δραστηριότητα

(Και τα δύο ποιήματα χωρίζονται σε δυο ενότητες. Δεν είναι όμως απαραίτητο οι ενότητες
αυτές να έχουν τον ίδιο αριθμό στίχων μεταξύ τους.)

Τα δώρα

Σήμερα φόρεσα ένα

σήμερα οι άνθρωποι μ’ αγαπούν

μια γυναίκα μου χαμογέλασε

όμως κανείς δεν τρομάζει

είναι όλοι τους δακρυσμένοι

όμως κοιτάζουν τις ουράνιες ρεκλάμες

Σήμερα γονατίζω στο πεζοδρόμιο

ναι την καρδιά μας καρφώνει

και μια ζητιάνα που πουλάει τσουρέκια

ζεστό κόκκινο αίμα

τα γυμνά άσπρα ποδάρια των περαστικών

ένα παιδί μου χάρισε ένα σφυρί

είναι όλοι τους δακρυσμένοι

στον ουρανό

ώστε λοιπόν είναι ποιητής

καρφώνω πάνω στις πλάκες

Δύο άνθρωποι ψιθυρίζουν

τι κάνει την καρδιά μας καρφώνει;

ένα κορίτσι μου χάρισε ένα κοχύλι

όλοι μείναν στις θέσεις που πρόφτασα

Τα πρωτοβρόχια

Με τα πρωτοβρόχια θάρθουν τα μηνύματα

Ω χαρά μας! Το χειμώνα θα προσμένομε

θα κρυώσει η νύχτα και θα μεγαλώσει.

δίχως πάγους και χιονιές να φοβηθούμε

του χειμώνα: το ποτάμι θα θολώσει,

τη ζωή μας το στερνό ταξίδι εκάναμε

θα τριζοβουλούν ξερά τα πλατανόφυλλα

και την άνοιξη άλλων τόπων δεν ποθούμε.

Δραστηριότητα 3

Ο στίχος στη μοντέρνα ποίηση λειτουργεί διαφορετικά απ’ ό,τι στην παραδοσιακή
και παρά τον πεζολογικό του τόνο κάποιες φορές λειτουργεί ποιητικά. Μπορείτε να
μετατρέψετε το παρακάτω πεζό απόσπασμα από το αστυνομικό μυθιστόρημα του
Πέτρου Μάρκαρη Ληξιπρόθεσμα δάνεια σε ποίημα; Όταν ολοκληρώσετε, δώστε τίτλο
στο ποίημά σας.

«Τα πολλά αναβολικά έχουν προσβάλει, εκτός από το συκώτι, και το μυϊκό σύστημά
του. Οι μύες του νεκρώνονται σταδιακά. Κάποια στιγμή η νέκρωση θα φτάσει στην
καρδιά και θα τελειώσει η ζωή του.»

Μπορείτε να πειραματιστείτε με τα εξής:

-να «σπάσετε» το κείμενο σε στίχους
-να αλλάξετε τη σειρά των λέξεων δοκιμάζοντας διάφορες δυνατότητες
-να προσθέσετε ή να αφαιρέσετε λέξεις
-να «πειράξετε» τη στίξη του κειμένου
 Φύλλο Εργασίας 2

ΡΟΜΑΝΤΙΣΜΟΣ
Δραστηριότητα 1

Τι σημαίνει ρομαντικός; Τι είναι ο ρομαντισμός;

Αναζητήστε στα σώματα κειμένων της Πύλης για την Ελληνική Γλώσσα τις λέξεις
ρομαντισμός και ρομαντικός: Τι καταλαβαίνετε για τη σημασία των λέξεων αυτών από τα
συμφραζόμενα στα οποία συναντάται; Σημαίνουν κάτι διαφορετικό οι λέξεις αυτές όταν
συναντώνται στην καθημερινή ζωή και κάτι άλλο όταν συναντώνται σε κείμενα της
φιλολογίας;

Στη συνέχεια ανατρέξτε στο Λεξικό της κοινής νεοελληνικής και επαληθεύστε τις υποθέσεις
σας.

Δραστηριότητα 2

Μετά τις πρώτες μας υποθέσεις σχετικά με τα χαρακτηριστικά του ρομαντικού κινήματος
ας διαβάσουμε λίγα περισσότερα για τον ρομαντισμό στη λογοτεχνία:

Λήμμα του Λεξικού Λογοτεχνικών Όρων για τον ρομαντισμό,

Εισαγωγή του σχολικού εγχειριδίου για τη Ρομαντική Σχολή των Αθηνών.

Συντάξτε σε αρχείο Word έναν κατάλογο με τα χαρακτηριστικά του ρομαντισμού στη

λογοτεχνία και χρωματίστε κάθε χαρακτηριστικό με διαφορετικό χρώμα
γραμματοσειράς.

Μην ξεχάσετε να απαντήσετε αν θεωρείτε τον ρομαντισμό ρεύμα της παραδοσιακής ή

της μοντέρνας ποίησης.

Ανεβάστε το αρχείο σας στο logotask στον φάκελο ΡΟΜΑΝΤΙΣΜΟΣ.

Δραστηριότητα 3

Και τώρα ο λόγος στην ποίηση! Διαβάστε τα παρακάτω ρομαντικά ποιήματα:

«Η αναχώρησή της» του Γεώργιου Ζαλοκώστα,

«Ασμάτιον» του Δημήτριου Παπαρρηγόπουλου,

«Η λίμνη» του Αλφόνς ντε Λαμαρτίν,

«Η σελήνη» του Πέρσυ Μπυς Σέλλεϋ.

Δραστηριότητα 4

Μεταφέρετε τα ποιήματα σε ένα αρχείο Word και, αφού επιλέξετε στίχους ή φράσεις του
ποιήματος που να μπορούν να χρησιμεύσουν ως αντιπροσωπευτικά παραδείγματα των
χαρακτηριστικών που εντοπίσατε παραπάνω, χρωματίστε τους με το αντίστοιχο χρώμα
γραμματοσειράς.

Ξαναδιαβάστε τα ποιήματα που σας δόθηκαν και φτιάξτε έναν μικρό κατάλογο με λέξεις ή
φράσεις που θεωρείτε χαρακτηριστικές για τα ποιήματα του ρομαντισμού.