PENGENALAN KEPADA BIOKIMIA

BIOSAINS
(ASAS BIOKIMIA & PATOLOGI)  Definisi : Biokimia – berasal dari 2 perkataan :
 Biologi-Sains mengenai kajian organisma yg bernyawa
 Kimia –Sains mengenai struktur sesuatu jirim, dari
MABC 1112 peringkat molekul, atom dan partikel serta reaksi kimia yg
berlaku.
AZIZUL MOHD JAMUN  Maka Biokimia ialah :
 Bidang kajian mengenai sesuatu yg bernyawa pd
Unit Sains Asas Perubatan peringkat molekul.
KSKB JB  Cabang ains mengenai perubahan kimia yg berlaku
semasa fungsi penting tubuh badan berlangsung.

Pengenalan Elemen Asas Badan

OBJEKTIF PEMBELAJARAN :
 Elemen asas diperlukan utk menghasilkan
perubahan jisim.  Membezakan istilah atom, molekul dan ion
 Penting dlm mengekalkan kesihatan,  Membezakan sebatian organik dan inorganik
pertumbuhan dan proses penyembuhan.  Mengenalpasti jenis sebatian organik
 Lebihan atau kekurangan menyebabkan  Mengenalpasti peranan vitamin dan garam mineral
ketidakseimbangan fungsi badan. dalam tindakbalas biokimia
 Jenis elemen asas yg diperlukan oleh badan  Mengenalpasti ciri-ciri air
ialah;  Menghuraikan mekanisma keterlarutan sebatian ionik
i. air
ii. bahan organik (Lemak) dan sebatian berpolar
iii. bahan bukan organik (galian)  Menerangkan interaksi bukan kovalen
iv. vitamin  Mengaplikasikan pengetahuan dalam pembelajaran unit
v. karbohidrat 3 dan 4
vi. protein (asid amino)

1.1 Kimia Asas Atom

 Terdiri daripada proton
(cas positif), neutron (tidak
Struktur neutron bercas) & elektron (cas
negatif)
elektron  Proton & neutron
bergabung membentuk
nukleus
 Elektron mengelilingi
nukleus dalam bentuk
orbital / petala
proton
Nombor Atom dan Nombor Jisim
 Contohnya :  Nombor atom adalah bilangan
Unsur karbon proton dalam nukleus atom
 Nombor jisim adalah jumlah
No. jisim 12
bilangan proton dan neutron di
No. proton 6
dalam nukleus atom.
Contoh isotop:  Dalam atom neutral, bilangan
12 , 14 proton sama dengan bilangan
6 , 6 elektron.
 Isotop : atom yang mempunyai
nombor atom yang sama tetapi
nombor jisim berbeza

1
 Jisim atom relatif
 Jisim atom relatif merupakan jisim suatu unsur.
 Perbandingan antara jisim satu atom sesuatu unsur dengan
jisim unsur rujukan (i.e. karbon)

Jisim atom Jisim satu atom unsur

relatif = _________________________________________
sesuatu
unsur 1/12 jisim satu atom karbon

Jisim molekul relatif Pembentukan kompaun (sebatian)

Kompaun :
Jisim molekul relatif untuk sesuatu unsur ialah bilangan kali  Bahan yang mempunyai dua
jisim satu molekul itu lebih besar daripada 1/12 jisim satu atau lebih atom daripada unsur
atom karbon-12 (Jisim atom relatif karbon ditetapkan sbg 12) yang berbeza
 Contoh : air (H2O)
 Terdiri daripada :

JISIM
a. ionik
JISIM SATU MOLEKUL BAHAN
MOLEKUL = 1/12 JISIM SATU ATOM b. molekul
RELATIF KARBON-12

Pembentukan kompaun Pembentukan kompaun

 Ion : apabila atom kehilangan atau menerima elektron 2) Ion negatif (menerima elektron)
 Jenis ion : Cth ; Klorin menerima 1 elektron utk menghasilkan
1) Ion positif (kehilangan elektron) ion
Cth ; Natrium membuang 1 elektron utk menghasilkan klorida yg bercas 1-
ion natrium yang bercas 1+
Cl + e → Cl-

 Kompaun ionik : Gabungan anion (cas negatif) dan

Na - e → Na+ kation (cas positif) melalui ikatan ionik

2
 Pembentukan kompaun
Pembentukan kompaun

 Kompaun molekul :
 Gabungan dua atau lebih atom
 Berlaku pengkongsian elektron antara molekul melalui
ikatan kovalen.

Ikatan kimia Ikatan kimia

 Ikatan ionik
 Ikatan kimia : tarikan antara
atom dalam molekul dan  Tarikan antara ion cas positif
kompaun yang membentuk satu ikatan. (kation) dan ion cas negatif
 Jenis ikatan kimia ; (anion)
a. ikatan ionik  Ion cas positif kehilangan
b. ikatan kovalen elekton manakala ion cas
□ Ikatan kimia berlaku berdasarkan kepada nombor negatif menerima elekron
elektron dalam petala paling luar  Bilangan elekron yang hilang
bergantung kepada nombor
elektron di petala paling luar.

Ikatan kovalen

 Proses pengkongsian
elektron

 Bilangan elektron yang

dikongsi bergantung
kepada nombor elektron di
petala paling luar

3
 Sebatian organik Jenis Sebatian Formula am Contoh

Alkohol CnH2n-1OH CH3OH metanol

 Unsur kimia dalam badan manusia terdiri daripada dua
Aldehid RCHO O metanal
iaitu sebatian organik dan bukan organik.
 Sebatian organik : Sebatian yang mengandungi unsur ||
karbon dan mempunyai ikatan kovalen H-C-OH
 Contoh : karbohidrat, lipid, protein, asid nukleik Keton RR’CO CH3CCH3
 Sebatian bukan organik : sebatian tanpa karbon dan ||
mempunyai ikatan ionik atau kovalen. O propanon
 Contoh : air, mineral
Asid karbosilik RCOOH HCOOH
Asid metanoik

Sebatian Organik Sebatian Tak Organik Vitamin

• Berikatan kovalen atau
• Berikatan kovalen
ionik  Sebatian organik yg diperlukan

• Lazimnya mempunyai • Lazimnya mempunyai

dalam jumlah yg sangat kecil
TL & TD yang rendah TL & TD yang tinggi dalam diet
 Tidak boleh disintesis oleh badan
• Kebanyakannya larut • Kebanyakannya larut & mesti diperolehi dari diet
dalam pelarut organik; dalam air; tidak dalam
 Berperanan merangsangkan
tidak dalam air pelarut organik
pertumbuhan & mengekalkan
• Berkeupayaan kehidupan
• Tidak berkeupayaan
mengkonduksi haba &
mengkonduksi haba &
elektrik (dalam bentuk
elektrik
lebur @ larutan)

Vitamin A (retinol)
Vitamin
 Retinoid (retinol, retinal,
asid retinoik) &
carotenoid (β-carotene)
 Fungsi :
 penglihatan (pigmen mata )
Larut Larut  mengawal aktiviti pembahagian sel/
 mengekalkan sel epitelial
lemak air  sebagai antioksidan
 pertumbuhan, reproduktif & sistem
imum
□ Sumber : susu, hati haiwan, ikan, telur
A, D, kuning, sayuran hijau, kuning & oren
B&C  Kekurangan : rabun malam &
E,K pertumbahan gigi dan tulang lambat

4
 Vitamin D

□ Pendedahan kp cahaya matahari, kulit,

hepar & ginjal menghasilkan vitamin D
yang aktif (kalsiferol)
□ Fungsi :
 berkerjasama dgn hormon paratiroid
dalam mengekalkan homeostasis kalsium
 penyerapan kalsium & fosforus daripada
gastrousus
□ Sumber : sintesis dalam kulit, hati
haiwan, ikan, telur kuning, susu
(mengandungi kolekalsiferol, vitamin D3)
□ Kekurangan : ‘Rickets’ & osteomalasia

Vitamin E (Tokoferol) Vitamin K (filo & farnokuinon)

□ Fungsi :  Dihasilkan oleh bakteria dalam usus

 mengalakkan penyembuhan luka
 Fungsi :
 pembentukan RNA ,DNA & sel darah
merah  pembentukan faktor pembekuan
 merencat katabolisma asid lemak → (protrombin) oleh hepar
membentuk struktur sel
□ Sumber : sayuran hijau (kobis,
 antioksidan → radikal bebas
brokoli, bayam, minyak sayuran
□ Sumber : kekacang,minyak sayuran
(kacang soya, kanola & minyak
(kacang soya, jagung , bunga matahari),
zaitun
sayuran hijau, bijirin
□ Kekurangan : hemolytic anemia (bayi  Kekurangan : pendarahan yang
kurang matang) berlebihan

Vitamin B
Jenis vitamin Kesan kekurangan
B1 (thiamine) Beriberi

 Larut dalam air, tidak disimpan; disingkirkan B2 (riboflavin) Inflamasi (mulut & lidah), penyembuhan yg
lambat
mll urin
 Jenis : B1 (thiamine), B2 (riboflavin), niacin Niacin Pellagra (dermatitis, diarrhea, dementia)
(nicotinamide), B6 (pyridoxine), B12
(cyanocobalamin), asid folik & biotin Biotin Dermantitis, nausea, kemurungan,
 Fungsi : sebagai koenzim dalam halusinasi
metabolisma sel, meningkatkan selera B6 (pyridoxine) Sakit kepala, nausea, anemia, kurang
makan, laktasi pertumbuhan, simptom neurologikal
 Sumber :kekacang, telur, susu, sayuran B12 (cyanocobalamin) Pernicious anemia, macrocytic anemia,
hijau, daging saraf kurang berfungsi
Asid folik Macrocytic anemia, inflamasi (lidah),
diarrhea, pertumbuhan

5
 Vitamin C (asid askorbik)
Fungsi : antioksidan, mengekalkan
sistem imun, penyerapan ferum,
pembentukan kolagen, sintesis
neurotransmjter, hormon (tiroid &
streoid), carnitine (pemecahan asid
lemak & menggalakkan penyembuhan
luka
 Sumber : buah-buahan sitrus, tomato,
sayuran hijau
 Kekurangan : Skurvi, anemia, gusi
bengkak, gangguan dalam tindakbalas
imun
Mineral
 Unsur bukan organik yang terdiri daripada 4% dalam
badan manusia
 Jenis :
Makronutrien : kalsium, klorida, magnesium, fosforus, kalium,
natrium, sulfur
Mikronutrien : kromium, kobalt, kuprum, iodin, fluorin, ferum,
mangan, zink, selenium
 Fungsi utama : mengawal tindak balas oleh enzim

Fungsi mineral Terminologi

Fungsi Contoh mineral 1. Lisis : pembinasaan sel-sel melalui kerosakan
Sebagai koenzim Kalsium, besi, atau pemecahan membran sel, membenarkan
mangnesium, pengeluaran kandungan sel
mangan
Sebagai pemangkin Magnesium 2. Hidrolisis : tindak balas kimia iaitu sebatian dan
(ADP →ATP)
air bergerak balas bersama untuk menghasilkan
Mengawal keseimbagan Sodium, fosforus
asid & bes sebatian lain
Mengawal keseimbangan Sodium
osmosis air

Terminologi
3. Deaminasi : proses yang berlaku di dalam hepar 6.
semasa metabolisme asid amino. Kumpulan
amino (-NH2) diambil dari daripada suatu asid
amino dan ditukarkan kepada ammonia dan 7.
akhirnya ditukarkan kepada urea dan dikumuhkan
Terminologi
Dehidrasi : kehilangan atau kekurangan air
dalam tisu-tisu
Pengoksidaan (oksidasi) : proses di mana
sesuatu unsur kehilangan satu atau lebih elektron

4. Hidrasi : sebatian kimia, iaitu satu atau lebih 8. Penurunan : proses di mana sesuatu unsur
molekul air yang bergabung dengan molekul menerima satu atau lebih elektron
bahan lain