KASAYSAYAN . . .

A. Panahon ng Katutubo

 binubuo ng tulang may sayaw at musika na ginagamitan ng ritwal

 karaniwang itinatanghal sa liwasang bayan, bahay ng Raha, bakuran o
taniman
 itinatanghal sa anyong patula, paawit o pasayaw

Dulang
Pilipino
Dula
 noo'y bahagi lamang ng tula
 lahat ng akdang pandulaan
 paglalarawan ng buhay na ginaganap sa isang tanghalan
 may mga tauhang gumaganap na siyang kumikilos o umaarte tungkol sa mga
pangyayaring nagaganap sa buhay ng tao

Drama
lahat ng dula ay nag-ugat sa
sayaw at pag-awit
Panahon ng Hapon
Dramang Griyego

 tungkol sa paglikha ng mundo ni Betah (Memphis)

 karaniwang panrelihiyon at ritualistic

D. Hermogenes Ilagan
496 BC - Sophocles, nagpakilalang dulang trahedya
445 BC - Aristophanes, napatanyag sa dulang komedya
384 BC - Aristotle, sumulat ng tulang pantrahedya
342 BC - Menander, MAster of Comedy
B. Panlansangan
Aeschylus - tunay na nagtatag ng dulang Europeo at may akda ng Orestia

 humina ang dula at naging Gintong Panahon ng Ilaw at Panitik

 ginawang libangan ng mga tao ang dula
 sumikat ang mga palabas sa puting tabing
  timpalak Carlos Palanca
 Hulyo 4, 1954 AD ni Dionisio Salazar
 Moses, Moses ni Rogelio Sikat
 Nakilala ang ibang Pilipino sa ibang bansa tulad ni Lea Salonga sa Miss
Saigon, Karylle at Christian Bautista sa Kitchen Musical

C. Aurelio Tolentino
Dramang Romano

Dramang Griyego

 katapat ni Lola Basyang

 Campania Ilagan
 Dalagang Bukid

Dramang Ehipto
B. Patricio Mariano
525 Bc
534 BC
Mandudulang Pilipino
251 BC - Plantus, sumulat ng komedya
4 BC - Seneca, manunulat ng trahedya, dulang isinulat upang basahin
3200 BC
Thespis -

Ama ng drama

Bodabil
Panahon ng Amerikano
 nagpulot ng salitang DULA (bisaya) para sa DRAMA
 sumulat ng dula sa wikang Ingles
 sumama sa mga Pilipinong manghihimagsik
 dulang makabayan, dulang lipos ng damdaming makabayan at paghihimagsik
ng lipunan
 pinasikat niyang naisulat ang KAHAPON, NGAYON at BUKAS

A. Severino Reyes
E. Juan K. Abad
Tatlong Uri ng Dula
Panahon ng Kastila
A. Pantahanan

 higit na sumigla ang dula

 masasalamin ang diwang makabansa kinalaunan ay makatotohanan at
makaromansa

 makalumang dula

 makata, mamahayag, mandudula

 isa sa haligi ng Wikang Tagalog
 nakabuo ng 40 dula
 pinakatanyag ang ANAK NG DAGAT
 isa sa mga nagsalin ng Noli at El Fili

 mamahayag sa pahayagang Laong Laan

Mga huling anyo ng dula:

 Ama ng Dula / Sarswelang Tagalog
 kilala sa tawag na Lola Basyang
 gumawa ng mga dulang may orohinalidad at musikang nagpamalas ng pag-
unlad
 obra ang WALANG SUGAT

 Karagatan
 Duplo
 Bugtungan
 Pamamanhikan

Mga Tauhan:
Inang Bayan, Dilat na Bulag, Bagonsibol, Masunurin, Asal Hayop, Dahon
Palay, Tagailog, Matanglawin Malana -in, Haring Bata, Halimaw, Walang
Tutol

 hatid ng mga kalapit-pulong sa Cambodia, kaharian ng Madyapahit at Shri-

Bisaya

Julian Cruz Balmaceda

Sino Ba Kayo?
C. Laro o Libangan
B. Sayaw
A. Wayang Orang o Wayang Purwa

C. Pantanghalan

 tungkol sa kalupitan ng Sultan sa kanyang aliping babae

Pag-aalay ng isang baboy:

Tatlong Anyo ng Dula :
B. Embayoka

 Moro-moro
 Karilyo
 Senakulo
 Sarswela

Sarswela
Katutubong Dula
pagsasagawa ng seremonya ng 2 matanda

A. Ritwal

 ginagamit sa pasasalamat, pagdiriwang sa pag-aani, paghiling ng anak o pag-

apula sa inaakalang poot ng mga Diyos
 pinangungunahan ng isang Baylan o Shaman - sinaunang pari na
namamagitan sa kalikasan

Pamamaran ng isang ritwal ayon kay Eufronio M. Alip

 nagpapahiwatig ng isang salaysay
 larong pambata tulad ng taguan, habulan at patintero
 kinalaunan ay tagayan at pananapatan ang naging laro ng mga kabinataan at
kadagalahan

 karaniwang ginagamitan ng instrumento o tugtog

 ginagamitan ng muestra o senyas na naglalahad ng damdamin o salaysay ng
mga nagsasayaw
 pangangaso, kagitingan sa pakikipagklaban o pagpapahiwatig ng pag-ibig
ang karaniwang paksa

Pagpasok ng 3 Dinulang (bulaklak ng rosas, mga kalamay at butil na nakabalot sa

dahon,damit-Cambaia at 2 bandilang palaspas)
Malaking Gong

Dula
o
Drama?
D. Bugtungan

 isang uri ng akda na sinulat sa tula

 naglalarawan ng buhay o ugali sa pamamagitan ng mga salitaan at kilos
 itinatanghal sa dulaan
 may maigting na paksa at makabuluhang suliranin

Makabagong Panahon
C. Sayatan

 laro sa panyo na may awitan, tulaan at sayawan

pagkatay sa baboy

Panghuling seremonya bago ang salo-salo