(1384 ‫ ﺳﺎل‬,2 ‫ ﺷﻤﺎره‬,18 ‫)دوره‬ ‫ درﻣﺎﻧﯽ ﺗﻬﺮان‬،‫ﻣﺠﻠﻪ دﻧﺪاﻧﭙﺰﺷﮑﯽ داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﮑﯽ و ﺧﺪﻣﺎت ﺑﻬﺪاﺷﺘﯽ‬

‫ﺑﺮرﺳﯽ ﻏﻠﻈﺖ دو آﻧﺘﯽﺑﯿﻮﺗﯿﮏ ﺳﻔﺎﻟﮑﺴﯿﻦ و آﻣﻮﮐﺴﯽﺳﯿﻠﯿﻦ‬

‫در ﺳﺮم ﺧﻮﻧﯽ ﺣﻔﺮه دﻧﺪاﻧﻬﺎي ﮐﺸﯿﺪهﺷﺪه‬

***‫ ﮔﻼره ﻗﺒﺎدي‬-**‫ ﻓﺮﺷﺘﻪ ﺟﺒﻞﻋﺎﻣﻠﯽ‬-*‫دﮐﺘﺮ اﻣﯿﺮﺣﺴﯿﻦ ﻓﺨﺮاﯾﯽ‬

‫ درﻣﺎﻧﯽ ﺗﻬﺮان‬،‫* اﺳﺘﺎدﯾﺎر ﮔﺮوه آﻣﻮزﺷﯽ ﺟﺮاﺣﯽ دﻫﺎن و ﻓﮏ و ﺻﻮرت داﻧﺸﮑﺪه دﻧﺪاﻧﭙﺰﺷﮑﯽ داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﮑﯽ و ﺧﺪﻣﺎت ﺑﻬﺪاﺷﺘﯽ‬
‫ درﻣﺎﻧﯽ ﺗﻬﺮان‬،‫** ﻋﻀﻮ ﻫﯿﺄت ﻋﻠﻤﯽ ﮔﺮوه آﻣﻮزﺷﯽ ﻣﯿﮑﺮوبﺷﻨﺎﺳﯽ داﻧﺸﮑﺪه ﭘﺰﺷﮑﯽ داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﮑﯽ و ﺧﺪﻣﺎت ﺑﻬﺪاﺷﺘﯽ‬
‫*** دﻧﺪاﻧﭙﺰﺷﮏ‬

Title: Evaluation of Amoxicillin & Cephalexin concentrations in dental alveolar sockets after tooth extraction
Authors: Fakhraei AH. Assistant Professor*, Jabal Ameli F. Faculty Member**, Ghobadi G. Dentist
Address: * Department of Oral and Maxillofacial Surgery, Faculty of Dentistry, Tehran University of
Medical Sciences
Department of Microbiology, Faculty of Medicine, Tehran University of Medical Sciences
Statement of Problem: One of the most important complications after tooth extraction and oral and
maxillofacial surgery is transient bacteraemia and prescription of prophylactic antibiotic is necessary to
prevent postoperative infections in immunocompromised patients.
Purpose: The aim of this study was the evaluation of cephalexin and amoxicillin concentrations in dental
alveolar sockets following tooth extraction.
Materials and Methods: In this interventional study, 80 healthy patients subjected to tooth extraction were
divided into two groups. Each group received 1 gr amoxicillin or cephalexin and teeth were extracted 30-60-
90-120-180 minutes after antibiotic intake. Blood sampling was performed immediately after extraction and
concentrations of two antibiotics were measured in microbiology laboratory. ANOVA test and Post-hoc
(Duncan) test were used for statistical analysis with P<0.05 as the limit of significance.
Results: The maximum serum concentration was 10.1006 μg/ml for amoxicillin at 120 minutes and
41.5467 μg/ml for cephalexin at 90 minutes after drug intake. The minimum inhibitory concentration (MIC)
of cephalexin and amoxicillin for Streptococcus sanguis was 2 μg/ml and 1 μg/ml respectively.
Conclusion: The mean concentration for amoxicillin was 10 times and for cephalexin was 20 times higher
than MIC.
Key Words: Antibiotic; Prophylaxis; Therapeutic use; Drug therapy.
Journal of Dentistry. Tehran University of Medical Sciences (Vol. 18; No. 2; 2005)

‫ﭼﮑﯿﺪه‬
‫ ﻗﺒﻞ از‬،‫ در اﻏﻠﺐ ﻣﻮارد اﺳﺘﻔﺎده از آﻧﺘﯽ ﺑﯿﻮﺗﯿﮏ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﭘﺮوﻓﯿﻼﮐﺴﯽ در ﺑﯿﻤﺎراﻧﯽ ﮐﻪ ﺳﯿﺴﺘﻢ دﻓﺎﻋﯽ آﻧﻬﺎ ﺗﻀﻌﯿﻒ ﺷﺪه اﺳﺖ‬:‫ﺑﯿﺎن ﻣﺴﺄﻟﻪ‬
‫ﺟﺮاﺣﯽ ﺗﻮﺻﯿﻪ ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ در اﯾﻦ ﺻﻮرت ﻧﻔﻮذ و ﻏﻠﻈﺖ ﻣﺆﺛﺮ آﻧﺘﯽﺑﯿﻮﺗﯿﮏ در ﻣﺤﻞ ﺣﻔﺮة دﻧﺪان ﮐﺸﯿﺪهﺷﺪه و ﻣﺤﻞ ﺟﺮاﺣﯽ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر‬

‫ ﮔﺮوه آﻣﻮزﺷﯽ ﺟﺮاﺣﯽ دﻫﺎن و ﻓﮏ و ﺻﻮرت‬-‫ داﻧﺸﮑﺪه دﻧﺪاﻧﭙﺰﺷﮑﯽ‬-‫ داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﮑﯽ ﺗﻬﺮان‬-‫ ﺧﯿﺎﺑﺎن ﻗﺪس‬-‫ ﺧﯿﺎﺑﺎن اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﯽ‬-‫ ﺗﻬﺮان‬:‫ آدرس‬:‫ ﻣﺆﻟﻒ ﻣﺴﺆول‬
6401132 :‫دورﻧﮕﺎر‬ 2239 :‫ داﺧﻠﯽ‬6402640 :‫ﺗﻠﻔﻦ‬

75
‫دﮐﺘﺮ اﻣﯿﺮﺣﺴﯿﻦ ﻓﺨﺮاﯾﯽ و ﻫﻤﮑﺎران‬ ‫ﺑﺮرﺳﯽ ﻏﻠﻈﺖ دو آﻧﺘﯽﺑﯿﻮﺗﯿﮏ ﺳﻔﺎﻟﮑﺴﯿﻦ و آﻣﻮﮐﺴﯽﺳﯿﻠﯿﻦ در ﺳﺮم ﺧﻮﻧﯽ ﺣﻔﺮه دﻧﺪاﻧﻬﺎي ﮐﺸﯿﺪه ﺷﺪه‬

‫ﺟﻠﻮﮔﯿﺮي از ﻋﻔﻮﻧﺖ اﻫﻤﯿﺖ ﺑﺴﺰاﯾﯽ دارد‪.‬‬

‫ﻫﺪف‪ :‬ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺣﺎﺿﺮ ﺑﺎ ﻫﺪف ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻏﻠﻈﺖ دو آﻧﺘﯽﺑﯿﻮﺗﯿﮏ ﺳﻔﺎﻟﮑﺴﯿﻦ و آﻣﻮﮐﺴﯽﺳﯿﻠﯿﻦ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﺷﺎﯾﻊ و ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﭘﺮوﻓﯿﻼﮐﺴﯽ از آﻧﻬﺎ‬
‫اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﺷﻮد‪ ،‬در ﺳﺮم ﺧﻮﻧﯽ ﺣﻔﺮة دﻧﺪاﻧﻬﺎي ﮐﺸﯿﺪه ﺷﺪه اﻧﺠﺎم ﺷﺪ‪.‬‬
‫روش ﺑﺮرﺳﯽ‪ :‬در اﯾﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﮐﻪ ﺑﻪ روش ﻣﺪاﺧﻠﻪاي اﻧﺠﺎم ﺷﺪ‪ 80 ،‬ﻧﻔﺮ از اﻓﺮاد ﺳﺎﻟﻢ‪ ،‬از ﻫﺮ دو ﺟﻨﺲ )‪ 40‬ﻧﻔﺮ ﻣﺮد و ‪ 40‬ﻧﻔﺮ زن( و در‬
‫ﺳﻨﯿﻦ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﮐﻪ ﺑﺮاي ﮐﺸﯿﺪن دﻧﺪان ﺑﻪ ﺑﺨﺶ ﺟﺮّاﺣﯽ دﻫﺎن و ﻓﮏ و ﺻﻮرت داﻧﺸﮑﺪة دﻧﺪاﻧﭙﺰﺷﮑﯽ داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﮑﯽ ﺗﻬﺮان در‬
‫ﻓﺎﺻﻠﻪ زﻣﺎﻧﯽ ﻣﻬﺮﻣﺎه ﺗﺎ ديﻣﺎه ﺳﺎل ‪1382‬ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﮐﺮده ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺗﺼﺎدﻓﯽ اﻧﺘﺨﺎب و ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮاي اﻓﺮاد ﯾﮏ ﮔﺮوه‪،‬‬
‫‪ 1‬ﮔﺮم آﻣﻮﮐﺴﯽﺳﯿﻠﯿﻦ ﺧﻮراﮐﯽ )ﮔﺮوه اول( و ﺑﺮاي ﮔﺮوه دﯾﮕﺮ ‪ 1‬ﮔﺮم ﺳﻔﺎﻟﮑﺴﯿﻦ ﺧﻮراﮐﯽ )دو ﮐﭙﺴﻮل ‪ 500‬ﻣﯿﻠﯽﮔﺮم ﺑﺼﻮرت ﻫﻤﺰﻣﺎن(‬
‫ﺗﺠﻮﯾﺰ ﺷﺪ )ﮔﺮوه دوم(‪ .‬ﺑﻌﺪ از ﮔﺬﺷﺖ زﻣﺎﻧﻬﺎي ‪ 120 ،90 ،60 ،30‬و ‪ 180‬دﻗﯿﻘﻪ ﭘﺲ از ﻣﺼﺮف دارو‪ ،‬ﺧﺎرجﻧﻤﻮدن دﻧﺪان اﻧﺠﺎم و از ﺧﻮن‬
‫ﺣﻔﺮة آﻟﻮﺋﻮل ﻧﻤﻮﻧﻪﮔﯿﺮي ﺷﺪ‪ .‬ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎ در آزﻣﺎﯾﺸﮕﺎه ﻣﯿﮑﺮوب ﺷﻨﺎﺳﯽ و ﻃﺒﻖ روﺷﻬﺎي اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺳﻨﺠﺶ ﻏﻠﻈﺖ آﻧﺘﯽﺑﯿﻮﺗﯿﮏﻫﺎ‬
‫ﻣﻮرد ارزﯾﺎﺑﯽ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪ .‬اﻃﻼﻋﺎت ﺟﻤﻊآوري ﺷﺪه ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از آزﻣﻮﻧﻬﺎي آﻣﺎري ‪ Post-hoc ،one way ANOVA‬از ﻧﻮع ‪Duncan‬‬
‫ﻣﻮرد ﺗﺠﺰﯾﻪ و ﺗﺤﻠﯿﻞ آﻣﺎري ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ؛ ‪ P<0/05‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺳﻄﺢ ﻣﻌﻨﯽداري در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﯾﺎﻓﺘﻪﻫﺎ‪ :‬ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﻏﻠﻈﺖ ﺳﺮﻣﯽ ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه در ﮔﺮوه اول ‪ ،10/1006 g/ml‬در زﻣﺎن ‪ 120‬دﻗﯿﻘﻪ و در ﮔﺮوه دوم‬
‫‪ ،41/5467 g/ml‬در زﻣﺎن ‪ 90‬دﻗﯿﻘﻪ ﭘﺲ از ﻣﺼﺮف دارو ﺑﻮد‪ MIC .‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﺪه ﺑﺮ ﻋﻠﯿﻪ اﺳﺘﺮﭘﺘﻮﮐﻮك ﺳﻨﮕﻮﺋﯿﺲ در ﮔﺮوه اول‬
‫‪ 1 g/ml‬و در ﮔﺮوه دوم ‪ 2 g/ml‬ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﻧﺘﯿﺠﻪﮔﯿﺮي‪ :‬ﻃﺒﻖ ﯾﺎﻓﺘﻪﻫﺎي اﯾﻦ ﺗﺤﻘﯿﻖ ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪ ﮐﻪ ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﻏﻠﻈﺖ ﺳﺮﻣﯽ ﺳﻔﺎﻟﮑﺴﯿﻦ ﺗﻘﺮﯾﺒﺎً ‪ 20‬ﺑﺮاﺑﺮ ‪ MIC‬آن و‬
‫آﻣﻮﮐﺴﯽﺳﯿﻠﯿﻦ ‪ 10‬ﺑﺮاﺑﺮ ‪ MIC‬اﯾﻦ دارو ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﮐﻠﯿﺪ واژهﻫﺎ‪ :‬آﻧﺘﯽﺑﯿﻮﺗﯿﮏ؛ ﭘﺮوﻓﯿﻼﮐﺴﯽ؛ اﺳﺘﻔﺎده داروﯾﯽ؛ دارو درﻣﺎﻧﯽ‬
‫ﻣﺠﻠﻪ دﻧﺪاﻧﭙﺰﺷﮑﯽ داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﮑﯽ و ﺧﺪﻣﺎت ﺑﻬﺪاﺷﺘﯽ‪ ,‬درﻣﺎﻧﯽ ﺗﻬﺮان )دوره ‪ ,18‬ﺷﻤﺎره ‪ ,2‬ﺳﺎل ‪(1384‬‬

‫‪ 36-30‬دﻗﯿﻘﻪ در ﺳﺮم ﺧﻮﻧﯽ ﺣﻔﺮة آﻟﻮﺋﻮل ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻧﻤﻮدﻧﺪ ﮐﻪ‬ ‫ﻣﻘﺪﻣﻪ‬

‫اﯾﻦ ﻣﻘﺎدﯾﺮ ﺑﺮاي آﻧﺘﯽﺑﯿﻮﺗﯿﮏﻫﺎي ﻓﻮق ﺑﻪ ﺗﺮﺗﯿﺐ از ﻣﻘﺎدﯾﺮ ﻏﯿﺮ‬
‫ﻗﺎﺑﻞ اﻧﺪازهﮔﯿﺮي ﺗﺎ ‪ 5/8 g/ml‬و از ﻣﻘﺎدﯾﺮ ﺑﺴﯿﺎر ﮐﻢ ﺗﺎ‬
‫‪ 9/5 g/ml‬ﺑﻮد‪ MIC .‬اﯾﻦ دو دارو ﺑﺮ ﻋﻠﯿﻪ ﻫﻤﻪ‬
‫اﺳﺘﺮﭘﺘﻮﮐﻮكﻫﺎي اﯾﺰوﻟﻪ ﺷﺪه ﺑﻪ ﺗﺮﺗﯿﺐ ‪ 0/39 g/ml‬و‬
‫‪ 6/25 g/ml‬ﮔﺰارش ﮔﺮدﯾﺪ )‪.(1‬‬
‫در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ‪ Akimoto‬و ﻫﻤﮑﺎران ﭘﺲ از ﺑﺮرﺳﯽ ﻏﻠﻈﺖ‬
‫ﺳﺮﻣﯽ ﺳﻔﺎدروﮐﺴﯿﻞ )‪ 500‬ﻣﯿﻠﯽﮔﺮم( ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﻏﻠﻈﺖ ﺳﺮﻣﯽ‬
‫اﯾﻦ دارو ‪ 12/92 g/ml‬و در زﻣﺎن ‪ 3‬ﺳﺎﻋﺖ ﭘﺲ از ﻣﺼﺮف‬
‫آن ﺣﺎﺻﻞ ﺷﺪ‪ MIC .‬دارو ﺑﺮ ﻋﻠﯿﻪ اﺳﺘﻮﭘﺘﻮﮐﻮك آﻟﻔﺎﻫﻤﻮﻟﯿﺘﯿﮏ‬
‫‪ 1 g/ml‬ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪ )‪.(2‬‬
‫‪ Akimoto‬و ﻫﻤﮑﺎران اوج ﻏﻠﻈﺖ ﺳﺮﻣﯽ ﺳﻔﺎﻟﮑﺴﯿﻦ‬
‫)‪ 500‬ﻣﯿﻠﯽﮔﺮم( را در زﻣﺎن ‪ 90‬دﻗﯿﻘﻪ ﭘﺲ از ﻣﺼﺮف اﯾﻦ دارو‬
‫در درﻣﺎﻧﻬﺎي دﻧﺪاﻧﭙﺰﺷﮑﯽ ﻫﻤﻮاره اﻋﻤﺎﻟﯽ ﻧﻈﯿﺮ‬
‫ﺧﺎرجﻧﻤﻮدن دﻧﺪان و ﺟﺮاﺣﯿﻬﺎي ﻧﺎﺣﯿﻪ دﻫﺎن و ﻓﮏ ﺑﺎ اﺣﺘﻤﺎل‬
‫اﻧﺘﺸﺎر ﺑﺎﮐﺘﺮي در ﺧﻮن و اﯾﺠﺎد ﻋﻔﻮﻧﺖ ﺑﺮاي اﻓﺮادي ﮐﻪ دﭼﺎر‬
‫ﻧﻘﺺ ﺳﯿﺴﺘﻢ دﻓﺎﻋﯽ ﻣﯽﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬ﻫﻤﺮاه اﺳﺖ؛ ﺑﻪ ﻫﻤﯿﻦ دﻟﯿﻞ‬
‫ﺗﺠﻮﯾﺰ ﭘﺮوﻓﯿﻼﮐﺘﯿﮏ آﻧﺘﯽﺑﯿﻮﺗﯿﮏ در اﯾﻦ ﺷﺮاﯾﻂ اﺣﺘﻤﺎل اﯾﺠﺎد‬
‫ﻋﻔﻮﻧﺖ را ﮐﺎﻫﺶ ﻣﯽدﻫﺪ‪ .‬ﭘﺮوﻓﯿﻼﮐﺴﯽ ﺑﺎ آﻧﺘﯽﺑﯿﻮﺗﯿﮏ زﻣﺎﻧﯽ‬
‫اﻫﻤﯿﺖ ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ ﮐﻪ وﺳﻌﺖ ﻧﺎﺣﯿﮥ ﺟﺮاﺣﯽ زﯾﺎد و زﻣﺎن آن‬
‫ﻃﻮﻻﻧﯽ ﺑﺎﺷﺪ و ﯾﺎ اﯾﻦ ﮐﻪ در ﻧﺎﺣﯿﮥ ﻋﻤﻞ اﺟﺴﺎم ﺧﺎرﺟﯽ ﻧﻈﯿﺮ‬
‫ﭘﻠﯿﺖ‪ ،‬ﺳﯿﻢ ﯾﺎ اﯾﻤﭙﻠﻨﺖ ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﻣﺼﺮف آﻧﺘﯽﺑﯿﻮﺗﯿﮏ در‬
‫اﯾﻦ ﺷﺮاﯾﻂ اﺣﺘﻤﺎل اﯾﺠﺎد ﻋﻔﻮﻧﺖ را ﮐﺎﻫﺶ ﻣﯽدﻫﺪ‪.‬‬
‫‪ Takashi‬و ﻫﻤﮑﺎران ﻏﻠﻈﺖ ﺗﺎﻻﻣﭙﯽﺳﯿﻠﯿﻦ )‪500‬‬
‫ﻣﯿﻠﯽﮔﺮم( و ﺳﻔﺎﮐﻠﻮر )‪ 500‬ﻣﯿﻠﯽﮔﺮم( را در ﻣﺤﺪودة زﻣﺎﻧﯽ‬

‫‪76‬‬
‫)دوره ‪ ,18‬ﺷﻤﺎره ‪ ,2‬ﺳﺎل ‪(1384‬‬
‫ﻣﻨﺘﻘﻞ ﺷﺪ؛ ﺳﭙﺲ ﺑﺎ ﺳﺮﻋﺖ ‪ 3000‬دور در دﻗﯿﻘﻪ و ﺑﻪ ﻣﺪت ‪10‬‬
‫دﻗﯿﻘﻪ ﺳﺎﻧﺘﺮﯾﻔﻮژ و ﺳﺮم ﺟﺪا ﺷﺪة آن در دﻣﺎي ‪ -70‬درﺟﮥ‬
‫ﺳﺎﻧﺘﯿﮕﺮاد ﻣﻨﺠﻤﺪ ﮔﺮدﯾﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻏﻠﻈﺖ آﻧﺘﯽﺑﯿﻮﺗﯿﮏ‬
‫در ﺳﺮم ﺧﻮﻧﯽ اﻓﺮاد از روش اﻧﺘﺸﺎر در آﮔﺎر اﺳﺘﻔﺎده ﮔﺮدﯾﺪ‪.‬‬
‫از ﺳﻪ ﻣﺤﯿﻂ اﺻﻠﯽ ﺷﺎﻣﻞ ﻣﺤﯿﻂ ‪ XI, II, I‬ﺑﺮاي ﺗﻌﯿﯿﻦ‬
‫ﻏﻠﻈﺖ آﻧﺘﯽﺑﯿﻮﺗﯿﮏﻫﺎ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ ﮐﻪ از ﻣﺤﯿﻂ ‪ II‬ﺑﺮاي‬
‫ﺳﻔﺎﻟﮑﺴﯿﻦ و از ﻣﺤﯿﻂ ‪ XI‬ﺑﺮاي آﻣﻮﮐﺴﯽﺳﯿﻠﯿﻦ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ و‬
‫ﻣﺤﯿﻂﻫﺎ ﺑﺮاﺳﺎس دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﮐﺘﺎب ‪USP‬‬
‫)‪ (United States Pharmacopeial Convention‬ﺗﻬﯿﻪ‬
‫ﮔﺮدﯾﺪ )‪.(5‬‬
‫در ﻫﺮ ﭘﻠﯿﺖ ﺑﻪ ﻣﯿﺰان ‪ 21‬ﻣﯿﻠﯽﻟﯿﺘﺮ از ﻣﺤﯿﻂ ‪ I‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان‬
‫ﻻﯾﻪ زﯾﺮﯾﻦ رﯾﺨﺘﻪ ﺷﺪ و ﺑﻌﺪ از اﯾﻦ ﮐﻪ ﻣﺤﯿﻂ ‪ I‬ﺳﺮد و ﺳﻔﺖ‬
‫ﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺮ روي آن ‪ 4‬ﻣﯿﻠﯽﻟﯿﺘﺮ از ﻣﺤﯿﻂ ‪ II‬ﺑﺮاي ﺳﻔﺎﻟﮑﺴﯿﻦ و‬
‫ﻫﻤﯿﻦ ﻣﻘﺪار از ﻣﺤﯿﻂ ‪ XI‬ﺑﺮاي آﻣﻮﮐﺴﯽﺳﯿﻠﯿﻦ ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه‬
‫ﺳﻮﺳﭙﺎﻧﺴﯿﻮن ﺑﺎﮐﺘﺮي اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﺑﺎ ﺗﻌﺪاد ﺑﺎﮐﺘﺮي‬
‫‪ 108 CFU*/ml‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻻﯾﮥ روﯾﯽ اﺿﺎﻓﻪ ﮔﺮدﯾﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻌﺪ از ﺳﺮد ﺷﺪن ﻣﺤﯿﻂﻫﺎ‪ ،‬ﭼﺎﻫﮑﻬﺎﯾﯽ ﺑﻪ ﻗﻄﺮ ‪12‬‬
‫ﻣﯿﻠﯽﻣﺘﺮ ﺑﺮ روي ﻣﺤﯿﻂ اﯾﺠﺎد ﮔﺮدﯾﺪ و درون ﻫﺮ ﭼﺎﻫﮏ ‪50‬‬
‫ﻣﯿﻠﯽ ﻟﯿﺘﺮ از ﺳﺮم ﺧﻮﻧﯽ اﻓﺮاد رﯾﺨﺘﻪ ﺷﺪ؛ ﺳﭙﺲ ﭘﻠﯿﺖﻫﺎ ﺑﻪ‬
‫ﻣﺪت ‪ 18‬ﺳﺎﻋﺖ در دﻣﺎي ‪ 35‬درﺟﮥ ﺳﺎﻧﺘﯿﮕﺮاد ﮔﺮﻣﺎﮔﺬاري‬
‫)اﻧﮑﻮﺑﻪ( و ﺑﻌﺪ از ﮔﺬﺷﺖ زﻣﺎن ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﻗﻄﺮ ﻫﺎﻟﮥ ﻋﺪم رﺷﺪ‬
‫اﯾﺠﺎدﺷﺪه ﺑﻪ دور ﭼﺎﻫﮑﻬﺎ اﻧﺪازهﮔﯿﺮي ﺷﺪ )‪.(6‬‬
‫ﻗﺎﺑﻞ ذﮐﺮ اﺳﺖ در ﻫﯿﭻﯾﮏ از ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎي ﮔﺮوه ﺷﺎﻫﺪ ﻫﺎﻟﻪ‬
‫ﻋﺪم رﺷﺪ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻧﺸﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮاي رﺳﻢ ﻣﻨﺤﻨﯽ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻏﻠﻈﺖ‬
‫آﻧﺘﯽﺑﯿﻮﺗﯿﮏﻫﺎ ﺑﺮ اﺳﺎس ﻗﻄﺮ ﻫﺎﻟﻪﻫﺎي ﻋﺪم رﺷﺪ ﺑﻪ دﺳﺖ‬
‫آﻣﺪه‪ ،‬از ﭘﻮدر آﻧﺘﯽﺑﯿﻮﺗﯿﮏ آﻣﻮﮐﺴﯽﺳﯿﻠﯿﻦ ﺑﺎ ﭘﺘﺎﻧﺴﯽ‬
‫‪ 858 g/ml‬و ﺳﻔﺎﻟﮑﺴﯿﻦ ﺑﺎ ﭘﺘﺎﻧﺴﯽ ‪ 943 g/ml‬و ﻧﯿﺰ از‬
‫ﺑﺎﮐﺘﺮيﻫﺎي )‪ Micrococcus luteus (ATCC 9341‬ﺑﺮاي‬
‫*‬
‫‪CFU: Colony Forming Unit‬‬
‫ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺧﻮن ﺑﺎ ﺳﺮﻧﮓ ‪ 5‬ﻣﯿﻠﯽﻟﯿﺘﺮي ﮔﺮدآوري و ﺑﻪ وﯾﺎلﻫﺎ‬
‫†‬
‫‪American Type Culture Collection‬‬
‫‪77‬‬
‫ﻣﺠﻠﻪ دﻧﺪاﻧﭙﺰﺷﮑﯽ داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﮑﯽ و ﺧﺪﻣﺎت ﺑﻬﺪاﺷﺘﯽ‪ ،‬درﻣﺎﻧﯽ ﺗﻬﺮان‬
‫‪ 10/58 g/ml‬ﮔﺰارش ﮐﺮدﻧﺪ )‪.(3‬‬
‫‪ Akimoto‬و ﻫﻤﮑﺎران اوج ﻏﻠﻈﺖ ﺳﺮﻣﯽ آﻣﻮﮐﺴﯽﺳﯿﻠﯿﻦ‬
‫ﺧﻮراﮐﯽ )‪ 500‬ﻣﯿﻠﯽﮔﺮم( را ‪ 120‬دﻗﯿﻘﻪ ﭘﺲ از ﻣﺼﺮف آن ﺑﺎ‬
‫ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﻏﻠﻈﺖ ﺳﺮﻣﯽ ‪ 6 g/ml‬ﮔﺰارش ﮐﺮدﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ MIC‬اﯾﻦ دارو ﺑﺮ ﻋﻠﯿﻪ اﺳﺘﺮﭘﺘﻮﮐﻮك ﻣﯿﺘﯿﺲ ‪ 0/25 g/ml‬ﺑﻮد‬
‫)‪.(4‬‬
‫ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺣﺎﺿﺮ ﺑﺎ ﻫﺪف ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻏﻠﻈﺖ ﻣﺆﺛﺮ آﻧﺘﯽﺑﯿﻮﺗﯿﮏﻫﺎي‬
‫آﻣﻮﮐﺴﯽﺳﯿﻠﯿﻦ و ﺳﻔﺎﻟﮑﺴﯿﻦ در ﺳﺮم ﺧﻮﻧﯽ ﺣﻔﺮة آﻟﻮﺋﻮل‬
‫دﻧﺪاﻧﻬﺎي ﮐﺸﯿﺪهﺷﺪه اﻧﺠﺎم ﺷﺪ‪.‬‬
‫روش ﺑﺮرﺳﯽ‬
‫اﯾﻦ ﺗﺤﻘﯿﻖ ﺑﺎ روش ﻣﺪاﺧﻠﻪاي ﯾﺎ ﮐﺎرآزﻣﺎﯾﯽ ﺑﺎﻟﯿﻨﯽ اﻧﺠﺎم‬
‫ﺷﺪ‪ 80 .‬ﻧﻔﺮ از اﻓﺮادي ﮐﻪ ﺑﺮاي ﮐﺸﯿﺪن دﻧﺪان ﺑﻪ ﺑﺨﺶ‬
‫ﺟﺮاﺣﯽ دﻫﺎن و ﻓﮏ و ﺻﻮرت داﻧﺸﮑﺪة دﻧﺪاﻧﭙﺰﺷﮑﯽ داﻧﺸﮕﺎه‬
‫ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﮑﯽ ﺗﻬﺮان ﻃﯽ ﻣﺪ‪‬ت ﻣﻬﺮ ﻣﺎه ﺗﺎ دي ﻣﺎه ﺳﺎل ‪1382‬‬
‫ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﻧﻤﻮده ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻃﻮر ﺗﺼﺎدﻓﯽ اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬اﯾﻦ اﻓﺮاد‬
‫ﺳﺎﻟﻢ و ﻓﺎﻗﺪ ﻣﺸﮑﻼت ﺳﯿﺴﺘﻤﯿﮏ ﺑﻮدﻧﺪ و ﻫﯿﭻﮐﺪام ﺗﺤﺖ‬
‫درﻣﺎن آﻧﺘﯽﺑﯿﻮﺗﯿﮏ ﻗﺮار ﻧﺪاﺷﺘﻨﺪ و داروﯾﯽ ﻧﯿﺰ ﻣﺼﺮف‬
‫ﻧﻤﯽﮐﺮدﻧﺪ‪ .‬آﻧﺘﯽﺑﯿﻮﺗﯿﮏﻫﺎي آﻣﻮﮐﺴﯽﺳﯿﻠﯿﻦ ﺑﺮاي ﮔﺮوه اول‬
‫)‪ 40‬ﻧﻔﺮ( و ﺳﻔﺎﻟﮑﺴﯿﻦ ﺑﺮاي ﮔﺮوه دوم )‪ 40‬ﻧﻔﺮ( در زﻣﺎﻧﻬﺎي‬
‫‪ 120،90،60،30‬و ‪ 180‬دﻗﯿﻘﻪ ﻗﺒﻞ از ﮐﺸﯿﺪن دﻧﺪان ﺗﺠﻮﯾﺰﺷﺪ‪.‬‬
‫آﻧﺘﯽﺑﯿﻮﺗﯿﮏﻫﺎي آﻣﻮﮐﺴﯽﺳﯿﻠﯿﻦ )ﺷﺮﮐﺖ داروﯾﯽ ﮐﻮﺛﺮ( و‬
‫ﺳﻔﺎﻟﮑﺴﯿﻦ )ﺷﺮﮐﺖ ﺟﺎﺑﺮﺑﻦﺣﯿﺎن( ﺑﻪ ﻣﯿﺰان ‪ 1‬ﮔﺮم و ﺑﻪ ﺻﻮرت‬
‫ﺧﻮراﮐﯽ و در دوز واﺣﺪ )‪ 2‬ﮐﭙﺴﻮل ‪ 500‬ﻣﯿﻠﯽﮔﺮم ﺑﻪ ﺻﻮرت‬
‫ﻫﻤﺰﻣﺎن( ﺗﻮﺳﻂ اﻓﺮاد ﻣﺼﺮف ﺷﺪ‪ .‬در ﻫﺮ ﮔﺮوه و در ﻫﺮ زﻣﺎن ‪8‬‬
‫ﻧﻔﺮ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﯾﮏ ﮔﺮوه ‪ 8‬ﻧﻔﺮي‬
‫ﺷﺎﻣﻞ اﻓﺮادي ﮐﻪ آﻧﺘﯽﺑﯿﻮﺗﯿﮏ ﻣﺼﺮف ﻧﮑﺮده ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان‬
‫ﮔﺮوه ﺷﺎﻫﺪ اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﺧﻮنﺣﻔﺮة آﻟﻮﺋﻮل دﻧﺪان ﮐﺸﯿﺪهﺷﺪه‬
‫ﺑﻌﺪ از ﮔﺬﺷﺖ زﻣﺎﻧﻬﺎي ﻣﺬﮐﻮر از ﻣﺼﺮف آﻧﺘﯽﺑﯿﻮﺗﯿﮏ ﺑﺮاي ﻫﺮ‬
‫ﮔﺮوه و ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﭘﺲ از ﮐﺸﯿﺪن دﻧﺪان ﺟﻤﻊآوري ﺷﺪ‪.‬‬
‫دﮐﺘﺮ اﻣﯿﺮﺣﺴﯿﻦ ﻓﺨﺮاﯾﯽ و ﻫﻤﮑﺎران‬ ‫ﺑﺮرﺳﯽ ﻏﻠﻈﺖ دو آﻧﺘﯽﺑﯿﻮﺗﯿﮏ ﺳﻔﺎﻟﮑﺴﯿﻦ و آﻣﻮﮐﺴﯽﺳﯿﻠﯿﻦ در ﺳﺮم ﺧﻮﻧﯽ ﺣﻔﺮه دﻧﺪاﻧﻬﺎي ﮐﺸﯿﺪه ﺷﺪه‬

‫ﺑﺎ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ اﺧﺘﻼف آﻣﺎري ﻣﻌﻨﯽداري داﺷﺘﻨﺪ؛ ﺑﻪ ﻃﻮري ﮐﻪ‬
‫ﻏﻠﻈﺖ آﻣﻮﮐﺴﯽﺳﯿﻠﯿﻦ در زﻣﺎﻧﻬﺎي ‪ 120‬و ‪ 180‬دﻗﯿﻘﻪ ﺑﻪ ﻃﻮر‬
‫ﻣﻌﻨﯽداري ﺑﺎﻻﺗﺮ از زﻣﺎﻧﻬﺎي ‪ 30‬و ‪ 60‬دﻗﯿﻘﻪ ﺑﻮد )‪.(P<0/05‬‬
‫ﻣﯿﺰان ﻏﻠﻈﺖ آﻣﻮﮐﺴﯽﺳﯿﻠﯿﻦ در زﻣﺎن ‪ 90‬دﻗﯿﻘﻪ ﻧﯿﺰ در‬
‫ﺣﺪ ﺑﯿﻨﺎﺑﯿﻨﯽ دو ﮔﺮوه ﻗﺮار داﺷﺖ ﮐﻪ اﯾﻦ اﺧﺘﻼف از ﻧﻈﺮ آﻣﺎري‬
‫ﻣﻌﻨﯽدار ﻧﺒﻮد؛ ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ در زﻣﺎﻧﻬﺎي ‪ 60‬و ‪ 180‬دﻗﯿﻘﻪ در ﺑﻌﻀﯽ‬
‫ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎ ﻏﻠﻈﺖ ﺻﻔﺮ آﻣﻮﮐﺴﯽﺳﯿﻠﯿﻦ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﺷﺪ اﻣﺎ در دﯾﮕﺮ‬
‫زﻣﺎﻧﻬﺎ ﻏﻠﻈﺖ ﺻﻔﺮ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻧﮕﺮدﯾﺪ )ﺟﺪول ‪.(1‬‬
‫ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﻏﻠﻈﺖ ﺳﺮﻣﯽ ﺳﻔﺎﻟﮑﺴﯿﻦ در ﺑﯿﻦ ‪ 40‬ﺑﯿﻤﺎري ﮐﻪ‬
‫اﯾﻦ دارو را ﻣﺼﺮف ﻧﻤﻮدﻧﺪ‪ 84/92 g/ml ،‬و در زﻣﺎن ‪90‬‬
‫دﻗﯿﻘﻪ ﭘﺲ از ﻣﺼﺮف دارو ﺑﻮد‪ .‬ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﻏﻠﻈﺖ دارو‬
‫ﻧﯿﺰ در اﯾﻦ زﻣﺎن و ﻣﻌﺎدل ‪ 41/5467 g/ml‬ﺑﻮد ﮐﻪ ﺑﺎ ﭼﻬﺎر‬
‫زﻣﺎن دﯾﮕﺮ اﺧﺘﻼف ﻣﻌﻨﯽداري را ﻧﺸﺎن داد )ﺟﺪول ‪.(2‬‬
‫ﮔﺮدﯾﺪ؛ ﺑﺪﯾﻦ ﺗﺮﺗﯿﺐ ﻏﻠﻈﺖ ﻫﺮ ﯾﮏ از آﻧﺘﯽ ﺑﯿﻮﺗﯿﮏﻫﺎ در ﺳﺮم‬
‫ﺑﺤﺚ و ﻧﺘﯿﺠﻪﮔﯿﺮي‬
‫در اﯾﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﻏﻠﻈﺖ آﻣﻮﮐﺴﯽﺳﯿﻠﯿﻦ ﺳﺮﻣﯽ در‬
‫زﻣﺎن ‪ 180‬دﻗﯿﻘﻪ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﮔﺮدﯾﺪ اﻣ‪‬ﺎ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﯾﻦ ﮐﻪ ﻏﻠﻈﺖ‬
‫آﻣﻮﮐﺴﯽﺳﯿﻠﯿﻦ در زﻣﺎﻧﻬﺎي ‪ 120‬و ‪ 180‬دﻗﯿﻘﻪ اﺧﺘﻼف آﻣﺎري‬
‫ﻣﻌﻨﯽداري ﻧﺪاﺷﺘﻨﺪ و در ‪ 2‬ﻧﻤﻮﻧﻪ از ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎي ‪ 180‬دﻗﯿﻘﻪ‪،‬‬
‫ﻏﻠﻈﺖ آﻣﻮﮐﺴﯽﺳﯿﻠﯿﻦ ﺻﻔﺮ ﺑﻮد؛ ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ زﻣﺎن ‪ 120‬دﻗﯿﻘﻪ ﺑﻪ‬
‫ﻋﻨﻮان زﻣﺎن ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺗﺠﻮﯾﺰ آﻣﻮﮐﺴﯽﺳﯿﻠﯿﻦ ﺗﻮﺻﯿﻪ ﻣﯽﺷﻮد؛‬
‫زﯾﺮا ﻏﻠﻈﺖ ﺳﺮﻣﯽ آﻧﺘﯽﺑﯿﻮﺗﯿﮏ در ﮐﻞ ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎي اﯾﻦ زﻣﺎن‬
‫ﺑﯿﺸﺘﺮ از ‪ MIC‬ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﯾﺎﻓﺘﻪﻫﺎي اﯾﻦ ﺗﺤﻘﯿﻖ در راﺑﻄﻪ ﺑﺎ ﺳﻔﺎﻟﮑﺴﯿﻦ‪،‬‬
‫زﻣﺎن ‪ 90‬دﻗﯿﻘﻪ ﭘﺲ از ﻣﺼﺮف دارو ﺑﺎ ﻏﻠﻈﺖ ﺳﺮﻣﯽ ﻣﻌﺎدل‬
‫‪ 41/5467 g/ml‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان زﻣﺎن اوج ﻏﻠﻈﺖ آﻧﺘﯽﺑﯿﻮﺗﯿﮏ در‬
‫ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ Akimoto‬و ﻫﻤﮑﺎران زﻣﺎن اوج ﻏﻠﻈﺖ ﺳﺮﻣﯽ‬
‫آﻣﻮﮐﺴﯽﺳﯿﻠﯿﻦ را در زﻣﺎن ‪ 120‬دﻗﯿﻘﻪ ﭘﺲ از ﻣﺼﺮف ‪500‬‬
‫ﻣﯿﻠﯽﮔﺮم دارو ﺑﺎ ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﻏﻠﻈﺖ ﺳﺮﻣﯽ ‪ 6g/ml‬و‬
‫‪ 0/25 g/ml MIC‬در ﻣﻘﺎﺑﻞ اﺳﺘﺎﻓﯿﻠﻮﮐﻮك اورﺋﻮس ﮔﺰارش‬
‫‪§ National Committee for Clinical Laboratory Standards‬‬
‫آﻣﻮﮐﺴﯽﺳﯿﻠﯿﻦ و)‪Staphylococcus aureus (ATCC6538 P‬‬
‫ﺑﺮاي ﺳﻔﺎﻟﮑﺴﯿﻦ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ )‪.(7‬‬
‫ﻃﺒﻖ روش اﺳﺘﺎﻧﺪارد از ﻫﺮ ﯾﮏ از آﻧﺘﯽﺑﯿﻮﺗﯿﮏﻫﺎ‬
‫ﻏﻠﻈﺘﻬﺎي ‪32 ،16 ،8 ،4 ،2 ،1 ،0/5 ،0/25 ،0/125 ،0/0625‬‬
‫‪ g/ml‬ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪ؛ ﺳﭙﺲ ﻏﻠﻈﺘﻬﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﭘﻮدر‬
‫آﻧﺘﯽﺑﯿﻮﺗﯿﮏ ﺳﻔﺎﻟﮑﺴﯿﻦ در ﭼﺎﻫﮑﻬﺎي ﺗﻌﺒﯿﻪ ﺷﺪه داﺧﻞ‬
‫ﭘﻠﯿﺖﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺣﺎوي ﻣﺤﯿﻂ ‪ I‬و ‪ II‬ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬رﯾﺨﺘﻪ ﺷﺪ‪ .‬ﻫﻤﯿﻦ‬
‫ﻣﺮاﺣﻞ در ﻣﻮرد ﭘﻮدر آﻣﻮﮐﺴﯽﺳﯿﻠﯿﻦ ﺗﮑﺮار ﺷﺪ وﻟﯽ ﺑﻪ ﺟﺎي‬
‫ﻣﺤﯿﻂ ‪ II‬از ﻣﺤﯿﻂ ‪ XI‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻻﯾﮥ روﯾﯽ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻨﺤﻨﯽ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺑﺮ اﺳﺎس ﻏﻠﻈﺖ ﭘﻮدر آﻧﺘﯽﺑﯿﻮﺗﯿﮏ و‬
‫ﻗﻄﺮ ﻫﺎﻟﻪ ﻋﺪم رﺷﺪ ﺑﺎﮐﺘﺮي در اﻃﺮاف ﭼﺎﻫﮑﻬﺎي ﺣﺎوي‬
‫ﻏﻠﻈﺘﻬﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ آﻧﺘﯽﺑﯿﻮﺗﯿﮏ و ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎي ﺣﺎوي ﺳﺮم ﺧﻮن‬
‫ﺣﻔﺮة آﻟﻮﺋﻮل اﻓﺮادي ﮐﻪ آﻧﺘﯽﺑﯿﻮﺗﯿﮏ ﻣﺼﺮف ﮐﺮده ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬رﺳﻢ‬
‫ﺧﻮﻧﯽ ﺣﻔﺮة آﻟﻮﺋﻮل اﻓﺮاد ﺳﺎﻟﻢ ﺑﺮاﺳﺎس ﻣﻨﺤﻨﯽ اﺳﺘﺎﻧﺪارد‬
‫ﺣﺎﺻﻞ ﮔﺮدﯾﺪ )‪ .(6‬ﺑﺮاي ﺗﻌﯿﯿﻦ ‪) MIC‬ﺣﺪاﻗﻞ ﻏﻠﻈﺖ‬
‫ﺑﺎزدارﻧﺪﮔﯽ رﺷﺪ( آﻧﺘﯽﺑﯿﻮﺗﯿﮏﻫﺎي ﺳﻔﺎﻟﮑﺴﯿﻦ و‬
‫آﻣﻮﮐﺴﯽﺳﯿﻠﯿﻦ از ﺑﺎﮐﺘﺮي اﺳﺘﺮﭘﺘﻮﮐﻮك ﺳﻨﮕﻮﺋﯿﺲ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻃﺒﻖ دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞ ﮐﺘﺎب ‪ NCCLS‬ﺑﺮاي رﺷﺪ ﺑﺎﮐﺘﺮي ﺑﺎﯾﺪ از‬
‫ﻣﺤﯿﻂ ﺧﻮندار اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد )‪ .(8‬ﻣﯿﺰان ﻏﻠﻈﺖ آﻧﺘﯽﺑﯿﻮﺗﯿﮏ ﺑﺎ‬
‫اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﻌﺎدﻟﮥ ﺧﻄﯽ ‪) -0/873‬ﻗﻄﺮ ﻫﺎﻟﮥ ﻋﺪم‬
‫رﺷﺪ(×‪) log=0/05‬ﻏﻠﻈﺖ اﺳﺘﺎﻧﺪارد( ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮاي ﻣﻘﺎﯾﺴﮥ ﻣﯿﺰان ﻏﻠﻈﺖ در ﺗﻤﺎﻣﯽ ﮔﺮوﻫﻬﺎ از آزﻣﻮن‬
‫‪ one way ANOVA‬و ﺑﺮاي ﺗﻌﯿﯿﻦ اﺧﺘﻼف ﺑﯿﻦ ﮔﺮوﻫﻬﺎ ﺑﺎ‬
‫ﻫﻢ از آزﻣﻮن ‪ Post hoc‬از ﻧﻮع ‪ Duncan‬اﺳﺘﻔﺎده و ‪P<0/05‬‬
‫ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺳﻄﺢ ﻣﻌﻨﯽداري در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﯾﺎﻓﺘﻪﻫﺎ‬
‫ﻣﯿﺰان ﻏﻠﻈﺖ آﻣﻮﮐﺴﯽﺳﯿﻠﯿﻦ در زﻣﺎﻧﻬﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺗﺠﻮﯾﺰ‬
‫‪‡ Minimum Inhibitory Concentration‬‬

‫‪78‬‬
‫)دوره ‪ ,18‬ﺷﻤﺎره ‪ ,2‬ﺳﺎل ‪(1384‬‬ ‫ﻣﺠﻠﻪ دﻧﺪاﻧﭙﺰﺷﮑﯽ داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﮑﯽ و ﺧﺪﻣﺎت ﺑﻬﺪاﺷﺘﯽ‪ ،‬درﻣﺎﻧﯽ ﺗﻬﺮان‬

‫از ﺧﺼﻮﺻﯿﺎت آﻧﺘﯽﺑﯿﻮﺗﯿﮏ ﻣﯽﺗﻮان ﺑﻪ ﻣﻘﺎوﻣﺖ‬
‫آﻧﺘﯽﺑﯿﻮﺗﯿﮏ در ﻣﻘﺎﺑﻞ اﺳﯿﺪ ﻣﻌﺪه و ﺣﻼﻟﯿﺖ دارو و درﺻﺪ‬
‫اﺗﺼﺎل آن ﺑﻪ ﭘﺮوﺗﺌﯿﻦﻫﺎي ﭘﻼﺳﻤﺎ اﺷﺎره ﮐﺮد و از ﺷﺮاﯾﻂ ﺑﺪﻧﯽ‬
‫ﺑﯿﻤﺎر ﻧﯿﺰ ﻣﯽﺗﻮان ﻧﺎﺷﺘﺎ ﺑﻮدن ﺷﺨﺺ‪ ،‬درﺻﺪ ﺟﺬب دارو از‬
‫ﺳﯿﺴﺘﻢ ﮔﻮارش‪ ،‬ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ رودهﻫﺎ و ﻣﻘﺪار آﻟﺒﻮﻣﯿﻦ ﻣﻮﺟﻮد در‬
‫ﭘﻼﺳﻤﺎ را در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺖ )‪.(9‬‬
‫ﯾﺎﻓﺘﻪﻫﺎي اﯾﻦ ﺗﺤﻘﯿﻖ ﻧﺸﺎندﻫﻨﺪة ﻏﻠﻈﺘﻬﺎي ﻣﻨﺎﺳﺐ‬
‫آﻧﺘﯽﺑﯿﻮﺗﯿﮏﻫﺎي آﻣﻮﮐﺴﯽﺳﯿﻠﯿﻦ ﺑﻌﺪ از ﮔﺬﺷﺖ زﻣﺎن ‪120‬‬
‫دﻗﯿﻘﻪ از ﺗﺠﻮﯾﺰ دارو و ﺳﻔﺎﻟﮑﺴﯿﻦ ﺑﻌﺪ از ﮔﺬﺷﺖ ‪ 90‬دﻗﯿﻘﻪ از‬
‫ﻣﺼﺮف دارو در ﺳﺮم ﺧﻮﻧﯽ ﺣﻔﺮة آﻟﻮﺋﻮل ﺑﻮد‪ .‬وﻟﯽ از آﻧﺠﺎ ﮐﻪ‬
‫‪ MIC‬آﻣﻮﮐﺴﯽﺳﯿﻠﯿﻦ ﺑﺮ ﺿﺪ اﺳﺘﺮﭘﺘﻮﮐﻮك ﺳﻨﮕﻮﺋﯿﺲ‬
‫‪ 1 g/ml‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﺪ و ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﻏﻠﻈﺖ ﺳﺮﻣﯽ دارو‬
‫‪ 10/1006 g/ml‬ﺑﻮد و ‪ MIC‬ﺳﻔﺎﻟﮑﺴﯿﻦ ﺑﺮ ﺿﺪ ﻫﻤﯿﻦ‬
‫ﺑﺎﮐﺘﺮي ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ‪ 2 g/ml‬ﺑﺎ ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﻏﻠﻈﺖ ﺳﺮﻣﯽ‬
‫‪ 41/5467 g/ml‬ﺑﻮد‪ ،‬ﻣﯽﺗﻮان ﻧﺘﯿﺠﻪ ﮔﺮﻓﺖ ﮐﻪ اوج ﻏﻠﻈﺖ‬
‫ﺳﺮﻣﯽ آﻣﻮﮐﺴﯽﺳﯿﻠﯿﻦ ‪ 10‬ﺑﺮاﺑﺮ ‪ MIC‬و ﻫﻤﯿﻦ ﺷﺎﺧﺺ ﺑﺮاي‬
‫ﺳﻔﺎﻟﮑﺴﯿﻦ ‪ 20‬ﺑﺮاﺑﺮ ‪ MIC‬اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺟﺪول ‪ -1‬ﺟﺪول ﺗﻮﺻﯿﻔﯽ ﻏﻠﻈﺖ آﻣﻮﮐﺴﯽﺳﯿﻠﯿﻦ در زﻣﺎﻧﻬﺎي ﺗﻌﯿﯿﻦﺷﺪه ﭘﺲ از ﻣﺼﺮف دارو‬
‫ﮐﺮدﻧﺪ )‪ (4‬ﮐﻪ ﺑﺎ ﯾﺎﻓﺘﻪﻫﺎي ﺗﺤﻘﯿﻖ ﺣﺎﺿﺮ از ﻧﻈﺮ زﻣﺎن اوج‬
‫ﻏﻠﻈﺖ ﻣﺸﺎﺑﻪ وﻟﯽ از ﻧﻈﺮ ‪ MIC‬و ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﻏﻠﻈﺖ‬
‫ﺳﺮﻣﯽ ﻣﺘﻔﺎوت اﺳﺖ‪ .‬در ﻣﻄﺎﻟﻌﮥ ﺣﺎﺿﺮ ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﻏﻠﻈﺖ‬
‫ﺳﺮﻣﯽ آﻣﻮﮐﺴﯽﺳﯿﻠﯿﻦ ‪ 10/1006 g/ml‬و ‪ MIC‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ‬
‫ﺷﺪه ﺑﺮاي اﺳﺘﺮﭘﺘﻮﮐﻮك ﺳﻨﮕﻮﺋﯿﺲ ‪ 1 g/ml‬ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﻫﻤﯿﻦ ﻣﺤﻘﻘﺎن ﺗﺤﻘﯿﻖ ﻣﺸﺎﺑﻬﯽ در ﻣﻮرد ﺳﻔﺎﻟﮑﺴﯿﻦ اﻧﺠﺎم‬
‫دادﻧﺪ ﮐﻪ زﻣﺎن اوج ﻏﻠﻈﺖ ﺳﺮﻣﯽ دارو ﺑﻌﺪ از ﺗﺠﻮﯾﺰ ‪500‬‬
‫ﻣﯿﻠﯽﮔﺮم از آن ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺧﻮراﮐﯽ ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺗﺤﻘﯿﻖ ﺣﺎﺿﺮ ﺑﻮد‬
‫)‪(3‬؛ ﺑﺎ اﯾﻦ ﺗﻔﺎوت ﮐﻪ ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﻏﻠﻈﺖ ﺳﺮﻣﯽ‬
‫ﺳﻔﺎﻟﮑﺴﯿﻦ در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ اﯾﺸﺎن ‪ 10/58 g/ml‬ﮔﺰارش ﺷﺪ وﻟﯽ‬
‫در ﻣﻄﺎﻟﻌﮥ ﺣﺎﺿﺮ ﻫﻤﯿﻦ ﺷﺎﺧﺺ ‪ 41/5467 g/ml‬ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﻃﺒﻖ ﻧﺘﺎﯾﺞ‪ ،‬ﻣﺤﺪودة ﺗﻐﯿﯿﺮات ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﻏﻠﻈﺖ‬
‫ﺳﺮﻣﯽ دو آﻧﺘﯽﺑﯿﻮﺗﯿﮏ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ در اﯾﻦ ﺗﺤﻘﯿﻖ ﭘﺲ از ﻣﺼﺮف‬
‫دوز واﺣﺪ دارو ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺧﻮراﮐﯽ ﻣﺘﻐﯿﺮ و وﺳﯿﻊ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻃﺒﻖ ﺗﺤﻘﯿﻖ ﻣﺸﺎﺑﻬﯽ ﮐﻪ ‪ Oikarinen‬و ﻫﻤﮑﺎران در اﯾﻦ‬
‫زﻣﯿﻨﻪ اﻧﺠﺎم دادﻧﺪ‪ ،‬ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺆﺛﺮ در اﯾﻦ راﺑﻄﻪ را ﻣﯽﺗﻮان‬
‫ﺧﺼﻮﺻﯿﺎت ﻓﺎرﻣﺎﮐﻮﻟﻮژﯾﮏ آﻧﺘﯽﺑﯿﻮﺗﯿﮏ و ﺷﺮاﯾﻂ ﺑﺪﻧﯽ ﺑﯿﻤﺎر در‬
‫ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺖ )‪.(9‬‬

‫ﺣﺪ اﻃﻤﯿﻨﺎن ‪ % 95‬ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ‬

‫ﺣﺪاﻗﻞ ﻏﻠﻈﺖ ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﻏﻠﻈﺖ‬ ‫زﻣﺎن )دﻗﯿﻘﻪ( ﺗﻌﺪاد ﺑﯿﻤﺎران ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ اﻧﺤﺮاف ﻣﻌﯿﺎر ﺧﻄﺎي ﻣﻌﯿﺎر‬
‫ﺣﺪ ﺑﺎﻻ‬ ‫ﺣﺪ ﭘﺎﯾﯿﻦ‬
‫‪1/66‬‬ ‫‪0/33‬‬ ‫‪1/2861‬‬ ‫‪0/6004‬‬ ‫‪0/14500‬‬ ‫‪0/41012 0/9433‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪30‬‬
‫‪1/66‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪1/3352‬‬ ‫‪0/5131‬‬ ‫‪0/17381‬‬ ‫‪0/49162 0/9241‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪60‬‬
‫‪10/45‬‬ ‫‪0/66‬‬ ‫‪8/9493‬‬ ‫‪1/5364‬‬ ‫‪1/56747‬‬ ‫‪4/43348 5/2429‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪90‬‬
‫‪16/56‬‬ ‫‪5/87‬‬ ‫‪13/4189‬‬ ‫‪6/7823‬‬ ‫‪1/40331‬‬ ‫‪3/96917 10/1006‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪120‬‬
‫‪26/24‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪18/5226‬‬ ‫‪3/4046‬‬ ‫‪3/40816‬‬ ‫‪9/63972 10/4636‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪180‬‬
‫‪26/24‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪7/5845‬‬ ‫‪3/4853‬‬ ‫‪1/01329‬‬ ‫‪6/40858 5/5349‬‬ ‫‪40‬‬ ‫ﺗﻌﺪاد ﮐﻞ‬
‫ﺟﺪول ‪ -2‬ﺟﺪول ﺗﻮﺻﯿﻔﯽ ﻏﻠﻈﺖ ﺳﻔﺎﻟﮑﺴﯿﻦ در زﻣﺎﻧﻬﺎي ﺗﻌﯿﯿﻦﺷﺪه ﭘﺲ از ﻣﺼﺮف دارو‬

‫ﺣﺪ اﻃﻤﯿﻨﺎن ‪ %95‬ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ‬

‫ﺣﺪاﻗﻞ ﻏﻠﻈﺖ ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﻏﻠﻈﺖ‬ ‫زﻣﺎن )دﻗﯿﻘﻪ( ﺗﻌﺪاد ﺑﯿﻤﺎران ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ اﻧﺤﺮاف ﻣﻌﯿﺎر ﺧﻄﺎي ﻣﻌﯿﺎر‬
‫ﺣﺪ ﺑﺎﻻ‬ ‫ﺣﺪ ﭘﺎﯾﯿﻦ‬
‫‪23/01‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪15/6028‬‬ ‫‪2/4236‬‬ ‫‪2/78675 7/88212‬‬ ‫‪9/0132‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪30‬‬
‫‪40/27‬‬ ‫‪0/38‬‬ ‫‪28/6287‬‬ ‫‪4/6028‬‬ ‫‪5/08028 14/36921‬‬ ‫‪16/6157‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪60‬‬
‫‪84/92‬‬ ‫‪3/56‬‬ ‫‪66/7336‬‬ ‫‪16/3598‬‬ ‫‪10/65153 30/12708‬‬ ‫‪41/5467‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪90‬‬
‫‪27/73‬‬ ‫‪10/91‬‬ ‫‪22/0759‬‬ ‫‪12/6149‬‬ ‫‪2/00053 5/65836‬‬ ‫‪17/3454‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪120‬‬
‫‪19/10‬‬ ‫‪0/38‬‬ ‫‪17/0232‬‬ ‫‪5/7731‬‬ ‫‪3/37882 6/72831‬‬ ‫‪11/3981‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪180‬‬

‫‪79‬‬
‫دﮐﺘﺮ اﻣﯿﺮﺣﺴﯿﻦ ﻓﺨﺮاﯾﯽ و ﻫﻤﮑﺎران‬ ‫ﺑﺮرﺳﯽ ﻏﻠﻈﺖ دو آﻧﺘﯽﺑﯿﻮﺗﯿﮏ ﺳﻔﺎﻟﮑﺴﯿﻦ و آﻣﻮﮐﺴﯽﺳﯿﻠﯿﻦ در ﺳﺮم ﺧﻮﻧﯽ ﺣﻔﺮه دﻧﺪاﻧﻬﺎي ﮐﺸﯿﺪه ﺷﺪه‬

84/92 0 25/2794 13/0882 3/01362 19/05980 19/1838 40 ‫ﺗﻌﺪاد ﮐﻞ‬

:‫ﻣﻨﺎﺑﻊ‬
1- Takashi Y, Tomohiro Y, Shungo F, Ayomi Y, Yoshiki O , Takahide K. Evaluation of oral antimicrobial agent levels
in tooth extraction sites. Oral Surg Oral Med Oral Pathol Oral Radiol Endod 2001; 91: 623-48.
2- Akimoto Y, Komiya M, Kaneko K, Fujii A. Cefadroxil concentrations in human serum, gingiva and mandibular
bone following a single oral adminstration. J Oral Maxillofacial Surg 1994; 52 (4): 397-400.
3- Akimoto Y, Uda A, Omata H, Shibutani J, Nishimura H, Komiya M, et al. Cephalexin concentrations in human
serum, gingiva, and mandibular bone following a single oral administration. Gen Pharmacol 1990; 21 (5): 621-23.
4- Akimoto Y, Kaneko K, Tamura T. Amoxicillin concentrations in serum, jaw cyst and jaw bone following a single
oral adminstration. J Oral Maxillofac Surg 1982; 40: 287-90.
5- United States Pharmacopeial Convention, USP 24. Philadelphia: National Publishing; 2000.
6- Lorian V. Antibiotics in Laboratory Medicine. 4th ed. New York: Williams and Wilkins; 1996: 230-95.
7- Hewitt W, Vincent S. Theory and Application of Microbiological Assay. San Diego: Academic Press; 1989: 235,
290-293.
8- National Committee for Clinical Laboratory Standards (NCCLS), Methods for dilution antimicrobial susceptibility
tests for bacteria that grow aerobically. Pennsylvania: Approved standard; 2002.
9- Oikarinen VJ, Malmstrom M. Penicillin V concentration in dental alveolar blood after tooth extraction. Scand J Dent
Res 1972; 80 (4):279-84.

80