Sulyap ni Maria Clara,

Titig ni Salome

2
O UP
G R
 Konteksto
ika-19 dantaon sa pilipinas
• Ikutang panahon sa kasaysayan ng Pilipinas
MARIA CLARA / SALOME
• Talinhaga para sa dalawang klase ng
babae na umiiral noong dantaon 19
Dalawang mukha ng ika-19 dantaon (Rodriguez, 60-66)
 Mga bayani
MGA BAYANI

kababaihan
 TUNGGALIAN/ KRISIS
BABAE VS LALAKI
1. Tungkulin ng kababaihan sa science (medisina),
business (komersyo), sining, lakas-paggawa at
hanapbuhay
2. Lider
3. Malapit na ugnayan sa kalikasan
 TUNGGALIAN/ KRISIS
BABAE VS babae
1. Social Status / Trabaho / Nakatataas-nakabababa
• Nasa kapangyarihan o may pera
• Kompetisyon sa larangan ng trabaho
2. Kasuotan (Rodriguez, 28)
- bilang simbolo ng kayamanan
3. Kilos at isip
 PAGTUGON SA KRISIS
PANGKALAHATANG KRISIS KATANGIAN TUGON SA KRISIS
Gampanin sa lipunan • Sumulong muli ang mga
(medisina, komersiyo, kababaihan sa iba’t ibang
sining, atbp.) sektor ng lakas-paggawa
at hanapbuhay.
• Naging sandigan sila sa
Babae vs. lalaki krisis pang-ekonomiya
noong dantaon 19.
• Nagkaroon sila ng
gampanin sa agham,
komersyo, at sining
 PANGKALAHATANG KRISIS KATANGIAN TUGON SA KRISIS
Social Status/ Trabaho/ 1. Maria Clara - pagsunod at
Nakatataas-nakabababa pakikiangkop, pananatili sa bahay
2. Salome –
(a) walang humpay na paggawa:
“matamang nakikimatyag”,
Babae vs. babae (b) pagtaglay ng kapasidad upang
Maria Clara - metapora sa mamuhay nang mag-isa
kababaihang akulturada o elit
Salome - metapora sa Kasuotan Maria Clara - nakulong sa mga
kababaihang karaniwang indio kasuotang malaritwal na isinusuot
Salome - pangkaraniwan na
kasuotan
Kilos at Isip Maria Clara - pagsunod at pakikibagay
Salome - “Matapang at may sariling
pagpapasiya. Walang pakialam sa
sasabihin ng iba” (Rodriguez-Tatel 58)
SYNTHESIS
Pagbibigay ng buhay para sa karamihan o kalipunan --
ang kaginhawahan (Rodriguez-tatel, 18)
• Malaki ang naging papel ng mga kababaihan bilang
gulugod ng ekonomiya sa panahong sumusuong ang
mga Pilipino sa pag-arangkada ng kapitalismo
• Nanguna ang mga kababaihan sa pakikibaka sa krisis ng
dantaon 90 upang maitaguyod ang hanap-buhay ng
kani-kanilang mga pamilya (Rodriguez, 62).
SYNTHESIS
Pagiging punong manggagamot, nangunguna sa ritwal na
panggamot at Ritwal panrelihiyon (Sinaunang panahon)
• Bilang babaylan, ang mga kababaihan ay naging lider-
espiritwal, manggagamot, at taga-interprete sa kalikasan
(Rodriguez-Tatel, 64).
Pagiging Malapit sa Diyos (Dantaon 19)
• Iniiugnay sa kababaihan ang katangian ng pagiging
relihiyoso (Rodriguez-Tatel, 65).
• Pagbabagong anyo ng babaylan
sanggunian
Ileto, Reynaldo. 1977. “History from Below,” Pasyon and Revolution, pah. 1-27.
Meñez, Herminia. 1996. “Talisman, Leadership, and Power,” Sulyap Kultura,
pah. 42-51.
Rodriguez-Tatel, Mary Jane. 2020. “Dalumat ng Bayan,”
Rodriguez, Mary Jane B. 2008. “Sulyap ni Maria Clara, Titig ni Salome:
Dalawang Mukha ng Salaysay ng Kababaihan sa Litograpiya ng Dantaon
19.” Nasa Daluyan: Journal saWikang Filipino, 4: 2, pah. 49-86.