Professional Documents
Culture Documents
ΠΡΩΤΑΓΟΡΑΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ
ΠΡΩΤΑΓΟΡΑΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ
∆ιδαγµένο κείµενο
Πλάτωνας Πρωταγόρας 323 Α-Ε, 324 Α-C
Ὃτι µέν οὖν πάντ’ ἄνδρα…ὥς γε µοι φαίνεται
Ὅτι µέν οὖν πάντ’ ἄνδρα εἰκότως ἀποδέχονται περί ταύτης τῆς
ἀρετῆς σύµβουλον διά τό ἡγεῖσθαι παντί µετεῖναι αὐτῆς, ταῦτα λέγω˙
ὅτι δέ αὐτήν οὐ φύσει ἡγοῦνται εἶναι οὐδ’ ἀπό τοῦ αὐτοµάτου, ἀλλά
διδακτόν τε καί ἐξ ἐπιµελείας παραγίγνεσθαι ᾧ ἄν παραγίγνηται, τοῦτό
σοι µετά τοῦτο πειράσοµαι ἀποδεῖξαι. Ὅσα γάρ ἡγοῦνται ἀλλήλους
κακά ἔχειν ἄνθρωποι φύσει ἤ τύχῃ, οὐδείς θυµοῦται οὐδέ νουθετεῖ οὐδέ
διδάσκει οὐδέ κολάζει τούς ταῦτα ἔχοντας, ἵνα µή τοιοῦτοι ὦσιν, ἀλλ’
ἐλεοῦσιν˙ οἷον τούς αἰσχρούς ἤ σµικρούς ἤ ἀσθενεῖς τίς οὕτως ἀνόητος
ὥστε τι τούτων ἐπιχειρεῖν ποιεῖν; Ταῦτα µέν γάρ οἶµαι ἴσασιν ὅτι φύσει
τε καί τύχῃ τοῖς ἀνθρώποις γίγνεται, τά καλά καί τἀναντία τούτοις˙ ὅσα
δέ ἐξ ἐπιµελείας καί ἀσκήσεως καί διδαχῆς οἴονται γίγνεσθαι ἀγαθά
ἀνθρώποις, ἐάν τις ταῦτα µή ἔχῃ, ἀλλά τἀναντία τούτων κακά, ἐπί
τούτοις που οἵ τε θυµοί γίγνονται καί αἱ κολάσεις καί αἱ νουθετήσεις.
Ὧν ἐστιν ἕν καί ἡ ἀδικία καί ἡ ἀσέβεια καί συλλήβδην πᾶν τό ἐναντίον
τῆς πολιτικῆς ἀρετῆς.
Ἔνθα δή πᾶς παντί θυµοῦται καί νουθετεῖ, δῆλον ὅτι ὡς ἐξ
ἐπιµελείας καί µαθήσεως κτητῆς οὔσης. Εἰ γάρ ἐθέλεις ἐννοῆσαι τό
κολάζειν, ὦ Σώκρατες, τούς ἀδικοῦντας τί ποτε δύναται, αὐτό σε
διδάξει ὅτι οἵ γε ἄνθρωποι ἡγοῦνται παρασκευαστόν εἶναι ἀρετήν.
Οὐδείς γάρ κολάζει τούς ἀδικοῦντας πρός τούτῳ τόν νοῦν ἔχων καί
τούτου ἕνεκα, ὅτι ἠδίκησεν, ὅστις µή ὥσπερ θηρίον ἀλογίστως
τιµωρεῖται˙ ὁ δέ µετά λόγου ἐπιχειρῶν κολάζειν οὐ τοῦ παρεληλυθότος
ἕνεκα ἀδικήµατος τιµωρεῖται-οὐ γάρ ἄν τό γε πραχθέν ἀγένητον θείη-
ἀλλά τοῦ µέλλοντος χάριν, ἵνα µή αὖθις ἀδικήσῃ µήτε αὐτός οὗτος
µήτε ἄλλος ὁ τοῦτον ἰδών κολασθέντα. Καί τοιαύτην διάνοιαν ἔχων
διανοεῖται παιδευτήν εἶναι ἀρετήν˙ ἀποτροπῆς γοῦν ἕνεκα κολάζειν.
Ταύτην οὖν τήν δόξαν πάντες ἔχουσιν ὅσοιπερ τιµωροῦνται καί ἰδίᾳ καί
δηµοσίᾳ. Τιµωροῦνται δέ καί κολάζονται οἵ τε ἄλλοι ἄνθρωποι οὕς ἄν
οἴωνται ἀδικεῖν, καί οὐχ ἥκιστα Ἀθηναῖοι οἱ σοί πολῖται˙ ὥστε κατά
τοῦτον τόν λόγον καί Ἀθηναῖοί εἰσι τῶν ἡγουµένων παρασκευαστόν
εἶναι καί διδακτόν ἀρετήν. Ὡς µέν οὖν εἰκότως ἀποδέχονται οἱ σοί
πολῖται καί χαλκέως καί σκυτοτόµου συµβουλεύοντος τά πολιτικά, καί
ὅτι διδακτόν καί παρασκευαστόν ἡγοῦνται ἀρετήν, ἀποδέδεικταί σοι, ὦ
Σώκρατες, ἱκανῶς, ὥς γέ µοι φαίνεται.
Παρατηρήσεις:
Α. Από το κείµενο που σας δίνεται, να αποδώσετε στη νέα ελληνική το
απόσπασµα : «ὅσα δε ἐξ’ ἐπιµελείας…τιµωρεῖται».
Μονάδες10
Μονάδες 15
Μονάδες 10
Μονάδες 4
Λεξιλόγιο: περιλαµβάνω=εκθέτω
οἱ συνόντες= οι µαθητές
Παρατηρήσεις:
Α. Να µεταφραστεί το κείµενο
Μονάδες 20
ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ
∆ιδαγµένο κείµενο:
Α. Όσα όµως προτερήµατα νοµίζουν ότι τα αποκτούν οι άνθρωποι µε
φροντίδα, άσκηση και διδασκαλία, αν κανείς δεν τα έχει αυτά, αλλά έχει
τα αντίθετά τους ελαττώµατα, σ’ αυτές τις περιπτώσεις βέβαια
προκαλούνται και οι θυµοί και οι τιµωρίες και οι συµβουλές. Απ’ αυτά
(τα ελαττώµατα) ένα είναι και η αδικία και η ασέβεια και, γενικά, καθετί
το αντίθετο προς την πολιτική αρετή.
Σ’ αυτές τις περιπτώσεις λοιπόν ο καθένας θυµώνει µε τον καθένα
και τον συµβουλεύει, επειδή δηλαδή κατά τη γνώµη του (η αρετή)
µπορεί να αποκτηθεί µε φροντίδα και µάθηση. Γιατί αν θέλεις,
Σωκράτη, να καταλάβεις τι τάχα σηµαίνει να τιµωρεί κανείς αυτούς που
αδικούν, αυτό το ίδιο θα σε διδάξει ότι οι άνθρωποι τουλάχιστον
νοµίζουν ότι η αρετή είναι πράγµα που µπορεί να αποκτηθεί. Γιατί
κανείς δεν τιµωρεί αυτούς που αδικούν έχοντας το νου του σ’ αυτό και
εξαιτίας αυτού, επειδή δηλαδή αδίκησε, εκτός αν κάποιος τιµωρεί χωρίς
λογική, όπως ακριβώς ένα θηρίο.
β. βαλλιστικός – σύµβουλον
δείγµα – ἀποδεῖξαι
σχεδόν – ἔχῃ
θετικός – θείη
διόπτρα – ἰδών
τράπεζα – ἀποτροπῆς.
Αδίδακτο κείµενο:
Α. Πρώτα λοιπόν πρέπει να ορίσω τι επιθυµώντας και τι θέλοντας να
επιτύχουν τολµούν µερικοί να αδικούν˙ γιατί αν εκθέσουµε αυτά µε
σαφήνεια, θα κατανοήσετε καλύτερα τις κατηγορίες οι οποίες
διατυπώνονται εναντίον µας, αν είναι αληθινές ή ψεύτικες. Εγώ λοιπόν
ισχυρίζοµαι ότι όλοι κάνουν τα πάντα ή λόγω ευχαρίστησης ή κέρδους ή
τιµής˙ γιατί χωρίς αυτά δεν βλέπω καµία επιθυµία να γεννιέται στους
ανθρώπους. Αν λοιπόν έτσι έχουν αυτά, αποµένει να εξετάσουµε, τι απ’
αυτά θα µπορούσε να γίνει σε εµάς διαφθείροντας ψυχικά τους νέους. Τι
από τα δύο θα νιώθαµε ευχαρίστηση βλέποντας ή και πληροφορούµενοι
ότι αυτοί είναι πονηροί και ότι δίνουν αυτή την εντύπωση στους
συµπολίτες τους; Και ποιος είναι τόσο αναίσθητος, ο οποίος δε θα
αισθανόταν ψυχικό πόνο εάν τέτοια συκοφαντία στρεφόταν εναντίον
του; Αλλά όµως ούτε θα γίνουµε αντικείµενο θαυµασµού ούτε θα
τύχουµε µεγάλης τιµής αν αποστέλουµε τέτοιους µαθητές, αλλά πολύ
περισσότερο θα περιφρονηθούµε και θα µισηθούµε παρά αυτοί που
είναι ένοχοι άλλων ηθικών εκτροπών.
β. γιγνοµένης: εἰ γίγνοιτο
Υπόθεση: εἰ τοιαύτη διαβολή γίγνοιτο (εἰ + ευκτική)
Απόδοση: οὐκ ἄν ἀλγήσειε (δυνητική ευκτική)
Απλός υποθετικός λόγος που δείχνει την απλή σκέψη του λέγοντος.
γ. Οὗτος ἤρετο τίς οὕτως εἴη ἀναίσθητος, ὅστις οὐκ ἄν ἀλγήσειε
τοιαύτης διαβολῆς περί αὐτόν γιγνοµένης.