FIRST SEMESTER (1st Quarter)
FILIPINO SA PILING LARANG
FILIPINO DEPARTMENT
ARALIN 1:
Akademikong Sulatin,
Ating Alamin
KAALAMAN:
Isa sa makrong kasanayan sa
pakikipagtalastasan ang pagsulat at ang
wika ang pangunahing sangkap sa
pagbuo ng isang sulatin na magluluwal
ng iba’t ibang ideya na magiging
mensahe sa anumang isusulat.
Malaki ang gampanin ng pagsulat sa
pagpapahayag ng saloobin, pananaw,
opinion, ideya, at anumang naiisip.
AKADEMIKONG PAGSULAT, DAPAT
SAPAT AT LAPAT
hindi maaaring paghiwalayin ang
pagsulat at kognisyon.
Ang isip ang pinagmumulan ng proseso
ng kognisyon.
Magkatambal ang pagsulat at pag-iisip
Imahinasyon ang pangunahing sangkap
sa pagpapalawak ng isang uri ng sulatin
Taglay ng akademikong sulatin ang mataas
na gamit ng isip.
MGA TIYAK NA HAKBANG O PROSESO
NG ISANG AKADEMIKONG SULATIN
1.) Komprehensibong Paksa
batay sa interes ng manunulat.
nakabatay ang paksa sa isyung
napapanahon na may kaugnayan
sa mga usaping panlipunan
batay sa aspektong
pangkabuhayan, pampolitika,
pangkultura, at iba pa.
2.) Angkop na Layunin
ang layunin ang magtatakda ng
dahilan kung bakit nais makabuo
ng akademikong sulatin.
Mithiin ng manunulat kung nais
na magpahayag ng iba’t ibang
impormasyon kaugnay ng
katotohanan, manghikayat na
paniwalaan ang argumentong
inilalahad,suportahan o
pasubalian ang mga dati nang
impormasyon.
3.) Gabay na Balangkas
upang organisahin ang ideya ng
sulatin.
 paksa/papaksa – binubuo
ito ng mga salita at parirala,
nagsisilbing gabay upang
tingnan sa kabuuan ang
gagawing pananaliksik
 pangungusap/papangungu
sap – binubuo ito ng mga
pangungusap na nagsasaad
ng kumpletong ideya.
Detalyado ito kaysa sa
balangkas na papaksa.
 talata/patalata – gumagamit
ang balangkas na patalata
ng pariralang may maikling
buod upang ipaliwanag ang
bawat paksa at binubuo ng
mga pangungusap na
naglalahad ng nilalaman ng
buong talata ng sulatin.
Kadalasan ang balangkas din ay
nagiging burador ng anumang
sulatin.
Ang paunang balangkas ang
magiging batayan sa pagrerebisa ng
pinal na sulatin.
PORMAT NG BALANGKAS
Ito ay may sinusunod na hierarchy.
Mauuna muna ang Roman Numeral, na
kasunod ay ang malaking letra, pagkatapos ay
Arabic Numeral, at maliit na letra
Hal.
I. ____________________
 FIRST SEMESTER (1st Quarter)
FILIPINO SA PILING LARANG
FILIPINO DEPARTMENT

A. ____________________ akademikong sulatin kung ang

1. ____________________ nilalaman nito ay nakabatay
a. ____________________ lamang sa pansariling pananaw
ng sumusulat. Kailangang
Sa ibang balangkas naman, lagpasan ang opinion at
ginagamit din ang decimal na pormat. mapalutang ang katotohanan.
Magsisimula sa isang Arabic Numeral, Marapat lagpasan ng epektibong
na kasunod ay decimal. pagsusuri ang mga tsismis o
sabi-sabi.
Hal. Ang paraan ng pagsusuri ng
1. ____________________ isang manunulat ang sukatan ng
1.1. ___________________ lalim ng kaniyang ginawang obra
1.1.1. __________________ o akademikong sulatin.

4.) Halaga ng Datos 6.) Tugon ng Kongklusyon

maituturing na pinamahalagang taglay ng konklusyon ang
yunit ng pananaliksik ang dats ng pangkalahatang paliwanag sa
anumang akda nais na maipahayag ng
Nahahati sa dalawa ang akademikong sulatin.
pinagkukuhanan ng datos. Makikita sa konklusyon ang
a) Primarya o pangunahing kasagutan sa mga itinampok na
sanggunian katanungan sa isinulat na pag-
1. talaarawan aaral.
2. pakikipanayam Nasa anyong pabuod ang
3. liham konklusyon na binuo batay sa
4. orihinal na gawang natuklasang kaalaman.
sining Sa konklusyon huhugot ng payo
5. orihinal na larawan o rekomendasyon tungo sa bago
6. orihinal na pananaliksik o pagpapatuloy ng
7. mga isinulat na isinasagawang pag-aaral o
panitikan akademikong sulatin.
b) Sekondaryang Sanggunian
1. aklat Likas sa pagsusulat ang paggamit ng
2. palabas isip, damdamin, at kilos. Ang ugnayan ng
3. manuskrito ideya, nararamdaman o saloobin, at tiyak na
4. pahayag ng isang tao kilos ang batayan ng isang komprehensibo at
5. buod ng anumang epektibong pagsulat.
akda
Mga ilang paalala na dapat tandaan para sa
5.) Epektibong Pagsusuri susulat
isang komprehensibong
akademikong sulatin ang 1.) Huwag magpasok ng bagong
pagsusuri. material
ang konklusyon ay iyong lugar
upang tapusin ang sulatin, hindi
Hindi makahihikayat ng magtapon ng karagdagang
mambabasa ang isang
 FIRST SEMESTER (1st Quarter)
FILIPINO SA PILING LARANG
FILIPINO DEPARTMENT

puntos na hindi nagawa sa akademikong sulatin. Bukod sa

katawan ng mga talata. nararamdamang saya, lungkot, galit, at
2.) Huwag pahinain ang iyong iba pang saloobin, litaw ang damdaming
paninindigan sa paghingi ng tawad nais maiparating ng akademikong
sa isang bagay na pinaliwanag na. sulatin na lalong nagiging mabisa sa
kung sinunod ng iyong sulatin pamamagitan ng kaugnay ng mga tiyak
ang lahat ng kumbensiyon ng na pagtugon o pagkilos batay sa layunin
akademikong pagsulat – kung ng akademikong sulatin.
nakalikha ka ng tesis at
nakapagbigay ng ebidensiya
upang patunayan ang posisyon –
nasagot mo na ang inaasahan ng
iyong mambabasa.
3.) Huwag magtapos sa “Cliff hanger”,
na iniiwang bitin ang mga
mambabasa.
tandaan, na ang tagging layunin
ng iyong sulatin ay magbigay ng
katibayan para sa iyong tesis
kung kayat ang konklusyon ay
naglalayon na masagot ang lahat
ng mga katanungan ng
mambabasa.

PAKATANDAAN:

Ang isang akademikong sulatin

ay mahalagang mayroong
pinagbabatayan. Pundasyon ang isip na
magluluwal ng mabungang
impormasyon. Ang impormasyon ay
dapat sangkapan ng lohikal, kritikal,
maugnayin, at malikhaing paraan upang
iugnay ang kaalaman sa nilalaman ng
akademikong sulatin. Hindi maihihiwalay
sa isip ang damdami o puso ng
 FIRST SEMESTER (1st Quarter)
FILIPINO SA PILING LARANG
FILIPINO DEPARTMENT

ARALIN 2:

Anyo ngAkademikong
Sulatin,
Halina’t Saliksikin
Bahagi ng buhay akademiko ng
isang mag-aaral ang paggawa ng mga
akademikong sulatin. May taglay na
anyo ang isang sulatin upang maging
tiyak na Gawain sa larangang pang-
akademiko. Upang maging
komprehensibo at epektibo ang pagbuo
ng mga ito, mararapat na alamin at
unawain ang anyo ng akademikong
sulatin.

3K:
 KAHULUGAN
 KALIKASAN
 KATANGIAN

Bilang Anyo ng Akademikong Sulatin

Kahulugan ng Akademikong Sulatin

Masasabing akademiko ang
isang sulatin kung ito ay
nakabatay sa isang tiyak na
disiplina o larangan na maaaring
interdisiplinari o multidisiplinari
mula sa disiplinang siyentipiko,
pilosopikal, agham, humanistiko,
at iba pa.
Bawat larangan na pagmumulan ng
akademikong sulatin ay mayroong tiyak na
terminolohiya o register ng wika. Bagamat may
iba’t ibang hati o dibisyon ang bawat larangan,
nasa kakayahan ng isang manunulat ng
kademikong sulatin na ipahayag ang wika ng
bawat disiplina o larangan upang maunawaan
ito.

Kalikasan ng Akademikong Sulatin

Likas o taglay ng akademikong

sulatin ang maglaman ng samu’t
saring kaalaman.
 FIRST SEMESTER (1st Quarter)
FILIPINO SA PILING LARANG
FILIPINO DEPARTMENT
Batayan o kalikasan ng
akademikong sulatin ang paraan
upang ito ay maisulat. Ang
paraan ng pagsulat ay umiikot sa
batayang diskurso na maaaring
magsalaysay, maglarawan,
maglahad, at mangatuwiran.
Narito ang ilang gabay bilang hulwaran
kung paano ang angkop na paraan ng
akademikong sulatin:
 Pagpapaliwanag o depinisyon
 Pagtatala o enumerasyon
 Pagsusunod-sunod
 Paghahambing at pagkokontrast
 Sanhi at bunga
 Suliranin at solusyon
 Pag-uuri-uri o kategorasyon
 Pagpapahayag ng saloobin,
opinion, at suhestiyon
 Paghihinuha
 Pagbuo ng lagom, konklusyon at
rekomendasyon
Katangian Ng Akademikong Sulatin
Hindi na maaring alisin ang
pagiging sining at agham ng
akademikong sulatin. Taglay na
katangian ng isang akademikong
sualtin ang pagiging malikhain ng
isang manunulat sa
pagsasalansan ng mga konsepto
na umiikot sa paksa.
 Makatao – sapagkat
naglalaman ang
akademikong sulatin ng
mga makabuluhang
impormasyon na dapat
mabatid para sa
kapakinabangan ng
mamamayan.
 Makabayan – sapagkat
ang kapakinabangang
hatid ng akademikong
sulatin at magtutulay sa
kaunlaran ng mamamayan
upang maging
produktibong kasapi ng
pamayanan at bansa.
 Demokratiko – sapagkat
ang akademikong sulatin
ay walang kinikilingan o
kinatatakutan dahil ang
hangarin ay magpahayag
ng katotohanan.
Iba pang katangian ng isang akademikong
sulatin na dapat isaalang-alang:
 May malinaw na paglalahad ng
katotohanan at opinyon sa mga
sulatin
 Pantay ang paglalahad ng mga
ideya
 May paggalang sa magkakaibang
pananaw
 Organisado
 May mahigpit na pokus
 Gumagamit ng sapt ma katibayan
 FIRST SEMESTER (1st Quarter)
FILIPINO SA PILING LARANG
FILIPINO DEPARTMENT
ARALIN 3:
Alalahanin at Gawin,
Hakbang sa Pagsulat ng
Akademikong Sulatin,
KAALAMAN:
Taglay ng akademikong sulatin ang
pagkakaroon ng tiyak na proseso na
dapat sundin. Bagama’t masalimuot ang
proseso sa pagbuo ng akademikong
sulatin, may maaasahang paraan upang
malagpasan ang hamon kaugnay ng
pagsulat.
YUGTO SA PAGBUO NG AKADEMIKONG
SULATIN
Maihahalintulad ang yugto ng pagsulat sa
isang proseso o siklo na may umpisa at
katapusan.
 Ano-ano ang yugto ng pagsulat ng
akademikong sulatin?
 Bago sumulat
 Pagbuo ng Unang Draft
 Pag-e-edit at Pagrerebisa
 Huli o Pinal na Draft
 Paglalathala/Paglilimbag
1.) BAGO SUMULAT
- Sandigan bago sumulat ang
dating kaalaman at karanasan ng
isang indibidwal na bubuo ng
akademikong sulatin. Mas
yumayaman ang dating
kaalaman at karanasan mula sa
pagbabasa, panonood, at
pakikinig. Kasama rin ang
kahusayan sa pagmamasid at
pakikisalamuha sa iba’t ibang tao
bilang kuhanan ng
impormasyong ipapahayag.
2.) PAGBUO NG UNANG DRAFT
- Susi sa pagbuo ng unang draft
ang papel at panulat o maaaring
gawin na ito sa mismong
kompyuter. Sa yugtong ito,
matiyagang iniisa-isa ang mga
konsepto na lalamanin ng
akademikong sulatin. Mula sa
binalangkas na konsepto na
maaaring papaksa o
pangungusap, magiging gabay
ito upang pagyamanin ang
nililinang na akademikong sulatin.
3.) PAG-E-EDIT AT PAGREREBISA
- Sa yugtong ito, inaayos ang
unang draft. Iwinawasto ang mga
kamalian tulad ng baybay,
bantas, at mismong ang
nilalaman ng akademikong
sulatin. Sa yugto ng pag-e-edit,
may mga tiyak na simbolo upang
ituwid ang mga nakitang mali.
Mainam na hindi lamang sarili
ang tumingin ng gawa. Bagkus
ay bukas-isip na ipasuri ito sa
kamag-aral at kaibigan.
4.) HULI O PINAL NA DRAFT
- Kitang-kita ang kalinisan at
kaayusan ng akademikong
sulatin. Pulidong isinulat at
handang ipasa sa guro at
mabasa ng iba upang ipabatid
ang layunin kung bakit isinulat
ang akademikong sulatin.
5.) PAGLALATHALA O PAGLILIMBAG
- Ang mataas na uri ng akademikong
sulatin ay dapat mailathala o
maipalimbag. Sa yugtong ito,
maibabahagi sa mas maraming
mambabasa ang impormasyong
nais ipabatid bilang ambag sa
produksiyon ng karunungan. Tiyak
 FIRST SEMESTER (1st Quarter)
FILIPINO SA PILING LARANG
FILIPINO DEPARTMENT

na nailathala ang akademikong

sulatin sa pahayagan, magasin,
dyornal, o aklat dahil sa taglay
nitong katangiang kahingian ng
akademikong sulatin.
PAKATANDAAN! PAKSA AT TESIS BILANG PANIMULA
Pagpaplano – Pagtatakda ng paksa, - Ang panimula ang nagpapakilala
paraan ng pangangalap ng datos, sa paksa at tesis ng
pagsusuri, at panahon kung kalian akademikong sulatin. Ito ang
sisimulan at matatapos ang tanging mahalagang bahagi ng
akademikong sulatin. sulatin dahil nagsisilbi itong pang-
Pag-aayos – Paghahanda ng sarili akit sa mga mambabasa upang
upang maayos na maisulat ang basahin ang sulatin. Sa bahaging
akademikong sulatin. Makatutulong ang ito iikot ang proposisiyon,
pagbabalangkasa ng paksa sa bahaging katuwiran, o ideya batay sa
ito. diskursong nais ihatid kung ito
Drafting – Panimulang pagsulat o man ay pagsasalaysay,
pagmamapa ng mga ideya. Nasa istilo paglalarawan, o
ng manunulat kung paano lilikhain ang pangangantuwiran.
tentatibong sulatin.
Pagrerebisa – Mula sa ginawang MGA GABAY SA PAGBUO NG TESIS AT
sariling pagtataya o ng iba ay PAKSA:
babaguhin, aayusin, at pauunlarin ang Matalinong Magtanong, Sasagot
akademikong sulatin. na Marunong
Pinal na Pagbasa at Pagsulat – Mula Magpahayag ng Katotohanan na
sa ginawang proofreading maisasapinal Dapat Paghandaan
ang akademikong sulatin taglay ng Maglahad ng Angkop na
tamang wika at nilalaman ng Paglalarawan
akademikong sulatin. Magsalaysay ng may Saysay
Magbahagi bg Sariling
Paano makasusulat ng akademikong Karanasan Batay sa Usapan at
sulatin ang hindi sanay sa gawaing ito? iba pa
- Huwag matakot na sumulat. Lahat
ay nag-uumpisa sa kawalan. Subalit
ito ay matututuhan kung handa kang
NILALAMAN BILANG KATAWAN
harapin ang mga kaugnay na Sa nilalaman, marapat na huwag
hamon. Gawing gabay ang paksa na kalimutan ang estruktura at kaayusan ng
posibleng ibinigay ng guro o batay akademikong sulatin. Ito ang
sa sariling interes. pinakamahalagang bahagi ng akademikong
sulatin sapagkat kung sa pagkain, ito ang
BAHAGI NG AKADEMIKONG SULATIN pinakamasustansiyang bahagi na dapat
makuha ng mambabasa.

Uganayan ng Nilalaman at Estruktura

 Kronohikal na Paglalahad
 Pagpopook o Paglulugar
 Pagbibigay – diin o Tuon
 FIRST SEMESTER (1st Quarter)
FILIPINO SA PILING LARANG
FILIPINO DEPARTMENT

 Pagtutulad o Pag-iiba
 Paglalahad ng Sanhi at Bunga
 Pagtukoy sa Suliranin at
Solusyon

Elaborasyon o Pagpapalawak PAKATANDAAN:

 Paglalahad ng mga Patunay o
Testimonya
 Paglalahad ng Estadistika
 Pagbibigay ng Halimbawa Panimula
Tesis
LAGOM AT KONKLUSYON BILANG paksa
WAKAS

Bilang panghuling bahagi ng

akademikong sulatin, marapat itong mag-
iwan ng mahahalagang puntos na dapat
matandaan o maikintal sa puso at isip ng
mambabasa. Hamon sa pangwakas na
maipahayag ang pinakanais na mensaheng
Katawan
iparating ang impluwensiyang nais
Ugnayan ng nilalaman at
maipanatili. Sa huling bahagi mababasa ang
estruktura
lagom o buod ng buong sulatin na inilahad
Bahaging pinakamahalaga
sa pinakamaikling paraan.

Mga gabay sa paraan ng mabisang

pagwawakasa sa akademikong sulatin:
 Iiwanang Mapanghamong
Katanungan
 Paglalahad ng Matalinong
Paghula
Pangwakas
 Pagwawakas Mula sa Isang Paglalagom
Siniping Pahayag Konklusyon
 Pagmumungkahi Mensaheng nais iwanan
Tandaan ang apat na mungkahing ito sa
mahusay na pagsulat:

1.) Ituon ang iyong pag-iisip

2.) Organisahin ang iyong iniisip
3.) Tiyakin ang iyong iniisip
4.) Ilahad nang malinaw ang iyong mga
ideya o kaisipan