ANG KULTURANG PILIPINO

Aralin 5
_______________________________________________________________________________

PANIMULA

Ang bawat indibidwal ay may natatanging kaugalian at katangian na

bukog-tangi o kakaiba sa ibang indibidwal. May sarili siyang pamamaraan sa
kanyang ikinikilos, pananalita at nakagawiang gawin upang matamo ang kanyang
mga mithiin sa buhay. Natututuhan niyang makihalubilo sa iba na gamit ang
sariling wika at paraan ng pakikitungo sa iba. Sa aspektong ito, kultura ang
nagpapakilala sa kaniyang identidad bilang tao upang mabuhay sa mundong
ibabaw. Ang anumang katangian, kaugalian, paniniwala at ikinikilos ay
maituturing na kultura.

Mula sa pagkasilang ng isang indibidwal, kasapi na siya sa komplikadong

sosyal na grupo. Ang kaniyang pakikipamuhay sa lipunang kinabibilangan ay isang
mahalagang pangangailangan para makamit ang kanyang mga pangarap sa
buhay. Dahil dito, naging kasangkot na siya sa lipunan ng kanyang pamilya, sa
mundo ng kanyang mga kalaro o ibang batang kanyang nakakasalamuha at
maging sa malawak na tatahaking buhay kasama ang ibang tao. Sa pagmulat ng
kanyang isipan, kasali na rin siya sa lipunan ng kanyang mga kamag-aral,
kasamahan sa trabaho at ang pag-adap ng banyagang kultura kung siya man ay
mapalad na makarating sa ibang bansa. Upang matamo ang mapayapang sosyal
na pakikitungo, kailangan niyang alamin at maunawaan ang kultura ng iba.
 MGA LAYUNIN
Pagkatapos ng talakayan, ang mga mag-aaral ay inaasahang ;

1. Nabibigyang kahulugan ang kultura.

2. Napahahalagahan ang sariling kultura .

3. Nakapagbibigay ng halimbawa ng mga kulturang Pilipino.

4. Napahahalagahan ang kultura ng iba .

5. Nasusuri ang pagkakatulad ng mga kultura ng mga katutubong pangkat sa

Mindanao.

6. Natutukoy ang mga paraan ng pakikitungo sa ibang indibidwal na may ibang

kultura.

_____________________________________________________

BALANGKAS NG PAKSA

KABANATA 2

Aralin 1 – Ang Kulturang Filipino

1.1 . Kahulugan ng Kultura

 SUBUKIN NATIN !

PANUTO : Basahin ang mga sumusunod na senaryo at sagutin ang tanong na nasa ibaba nito.
Maaari ring gawing pasalita ang kanilang sagot.

Senaryo A.

Bagong salta ka sa isang pamayanan na pinaninirahan ng mga tao

na may kakaibang kultura. Ang kulturang ito ay wala sa kinagisnan
mong kultura.

____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
 Senaryo B.

Naimbitahan ka ng iyong kaibigan sa kanilang salusalo. May

naobserbahan kang kakaibang kultura habang ika’y nakikisalamuha sa
kanilang pamilya. Ang kulturang ito ay hindi mo nakasanayang gawin.

____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
 PAG-ISIPAN MO ! (CMO 1 S.2019)

A. PANUTO : Mag-isip ng tatlong senaryo na may kinalaman sa pagpapahalaga sa

sariling kultura at kultura ng iba.

1. Senaryo A :
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
______________________

2. Senaryo B :
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
______________________

3. Senaryo C :
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
______________________

B. PANUTO : Ibigay ang kahulugan ng Kultura ayon sa iyong sariling opinyon o konsepto.

_______________________________________________
_______________________________________________
___________________________________

_______________________________________________
KULTURA _______________________________________________
___________________________________

_______________________________________________
_______________________________________________
___________________________________
 RUBRIKS
Pamantayan sa pagbibigay ng puntos sa pagsulat ng komposisyon, talata at sanaysay .
Napakahusay Katamtaman Di-gaanong
Pamantayan (5) (3) Mahusay Marka
(2)
Napakalinaw at Hindi gaanong Mahirap
1.Sistematiko at malinaw sistematiko ang malinaw at maayos maintindihan ang
paglahad ng ang pagkalahad ng ipinahahayag na
na pagkalahad ng detalye detalye detalye detalye
Angkop ang Hindi gaanong Walang ibinigay na
2.Kaangkupan sa nilalaman ng angkop ang bago at angkop sa
paksa nilalaman ng paksa nilalaman ng paksa
nilalaman ng paksa
Mahusay na Hindi gaanong Hindi mahusay ang
3. Pagsunod sa tuntuning nasunod ang nasunod ang ilang pagsunod sa
tuntuning tuntuning tuntuning
panggramatika panggramatika panggramatika panggramatika
Napakalinis at Maayos subalit Madumi at magulo
4.Kalinisan at kaayusan napakaayos ang hindi gaano malinis ang paraan ng
pagkakasulat ang pagkakasulat pagkakasulat
sa pagsulat

KABUOAN

Pamantayan sa pagbibigay ng puntos sa pagsagot ng mga pagsasanay .

Napakahusay Katamtaman Di-gaanong
Pamantayan (5) (3) Mahusay Marka
(2)
Malinaw na Hindi gaanong Mahirap
1.Malinaw ang pagkalahad ng malinaw ang malinaw ang intindihin ang
pagkalahad ng pagkalahad ng ipinahahayag
detalye. detalye detalye na detalye
Nasunod nang Hindi gaanong Hindi nasunod
3. Nasunod nang wasto ang wasto ang nasunod ang ang panuto
panuto panuti
panuto
Napakalinis at Maayos Madumi at
4.Kalinisan at kaayusan sa napakaayos subalit hindi magulo ang
ang gaano malinis paraan ng
pagsulat pagkakasulat ang pagkakasulat
pagkakasulat

KABUOAN
 MAGBASA AT MAGNILAY-NILAY

ANG KULTURANG PILIPINO

1.1. KAHULUGAN NG KULTURA

Ang salitang kultura ay may katumbas na salitang “kalinangan” na may salitang-

ugat na linang (culture) at linangin (to develop/ to cultivate). Kung kaya, ang kultura o
kalinangan ay siyang lumilinang at humuhubog sa pag-iisip, pag-uugali at gawain ng tao
( Timbreza, 2008).

Sang-ayon kay Edward Burnett Tyloy na tinaguriang Ama ng Antropolohiya,

ang kultura ay isang kabuuang kompleks na may malawak na saklaw sapagkat kabilang
dito, ang kaalaman, paniniwala, sining.

Ipinahayag ni Leslie A. White, ang kultura ay isang organisasyong phenomenal na

sumasaklaw sa aksyon at iba pang mga kasangkapan, ideya, kilos at valyu.

Iba pang kahulugan ng kultura ayon sa iba’t ibang awtor ;

a.Hudson (1980) - binigyang kahulugan ang kultura bilang socially achieved knowledge.

b.Ward Goodenough (2006) - Ayon sa kanya, ang kultura ay naituturing na patterns of

behaviour (way of life) at patterns for behavior (designed for that life).

c.Timbreza (2008) - Ang kultura ay kabuuan ng mga natamong gawain, mga natutuhang
huwaran ng pag-uugali at mga paraan ng pamumuhay sa isang takdang panahon ng isang
lahi o mga tao
 MGA KATUTUBONG PANGKAT
Larawan ng isang T’boli sa Cotabato
Sa Cotabato nakatira ang mga
T’Boli. Gumagawa sila ng tela para
sa mga damit mula sa T’Nalak na
hinabi mula sa hibla ng abaka.
Maaaring magasawa ng marami
ang mga lalaki, nagpapalagay ng
tatu o hakang ang mga babae.
Ang kanilang ikinabubuhay ay
Ang mga Maranao o Meranaw ay
nakatira sila sa paligid ng lawa ng
Lanao. Ang kahulugan ng “ranao”
ay lawa kung saan hinango ang
kanilang pangalan. Ang Marawi
ang tinaguriang lungsod ng mga
dugong bughaw ng Maranao. Buo
pa rin at hindi nai-
impluwensiyahan ang kanilang
kultura katulad ng disenyo ng
damit, banig at sa kanilang mga
kagamitang tanso.
 Ang mga Tausug na nakatira
malapit sa dagat ay mga
mangingisda, at magsasaka
naman ang mga nasa loobang
bahagi. Naninisid ng perlas na
kanilang ipinangpapalit ng tanso
at bakal sa mga taga Borneo at ng
pagkain sa mga magsasaka. Ang
kalakalang ito ang nagdala ng
Islam sa Sulu.

Ang mga Sama-Badjao ay

naninirahan sa Sulu. Sama ang
kanilang wika. Nakaira sila sa
bangkang-bahay na may iisang
pamilya na binubuo ng dalawa
hanggang tatlongpu. Pangingisda
ang pangunahin nilang
hanapbuhay. Gumagawa din sila
ng mga Vinta at mga gamit sa
pangingisda tulad ng lambat at
bitag. Karamihan sa mga Badjao
Ang mga Subanen ay
matatagpuan sa kabundukan ng
Zamboanga del Norte at
Zamboanga del Sur. Kayumanggi
ang kanilang kulay at may
makapal at maitim na buhok.
Naniniwala sila na sa iisang
ninuno lang sila nagmula.

Ang mga Bagobo ay matatagpuan

sa mga baybaying golpo ng Davao.
Maputi ang kutis at kulay mais
ang kanilang buhok na may
natural na kulot. Napapangkat sa
tatlo ang tradisyunal na lipunan
ng mga Bagobo. Ang Bayani, ang
Mandirigma, at ang pinuno ng
mga ito ang Datu na tumatayong
huwes, nag-aayos ng gulo at
tagapagtanggol ng tribo.
 Ayon sa mga Yakan ng Basilan, noong
1970’s sa panahon ng Batas Militar,
karamihan sa mga Yakan ay
naninirahan sa mga malalayong bundok
upang makaiwas sa mga kaguluhang
nagaganap sa mga kabayanan. Dahil
dito, sila’y tinatawag noong mga
“Yakan Puntukan” na
nangangahulugang mga taong bundok.
Kaya naman nabanggit din ng mga
Yakan na kilala din sa pagtatanim o
pagsasaka kung saan ito na ang
pangunahing hanapbuhay ng mga
Yakan sa Basilan hanggang sa
kasalukuyan. Pinatotohanan ito sa
artikulo ni Gorlinski sa Britannica
Encyclopedia kung saan sinabi niyang
ang mga Yakan ay tinatawag na inland-
dwelling agriculturalists kung saan sila
ang orihinal na tagatustos ng mga bigas
sa mga Tausug at Sama na mga

Ang mga Mangyan ay nakatira

sila sa liblib na pook ng Mindoro.
Kumukuha sila ng ikinabubuhay sa
kagubatan, pangisdaan at kalakal
sa Mindoro. Sinaunang alpabeto
ang gamit sa pagsulat ng mga
pagpapantig. Ang ambahan ang
kanilang panitikan na napanatili sa
pamamagitan ng pag-ukit nito ng
kutsilyo, mga kagamitan at sa mga
lalagyan ng nganga.
 GAWIN NATIN !
PANUTO : Ipaliwanag sa sariling ideya ang mga katagang binanggit ng mga awtor sa
kanilang pagpapakahulugan sa kultura.
HUDSON (1980)
“Socially achieved knowledge”
WARD GOODENOUGH (1980)
“Patterns of behavior (way of life) .
LESLIE A.WHITE
“Organisadong phenomena na
sumasaklaw sa aksyon.”
GAWAIN 1
__________________________________________
__________________________________________
__________________________________________
__________________________________________
__________________________________________
__________________________________________
__________________________________________
__________________________________________
____
__________________________________________
__________________________________________
__________________________________________
__________________________________________
__________________________________________
__________________________________________
__________________________________________
__________________________________________
____
_________________________________________
_________________________________________
_________________________________________
_________________________________________
_________________________________________
_________________________________________
_________________________________________
_________________________________________
_________________________________________
_________
 GAWAIN 2
PANUTO : Sumulat ng maikling sanaysay na pinamagatang “ Mahal ko, kultura ko”.
 GAWAIN 3 (CMO 2 S.2019)
PANUTO : Magtala ng mga bagay na iyong nakagawian bilang bahagi ng inyong
Kultura. Ilarawan at ipaliwanag ito ayon sa sariling saloobin.

____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________

____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________

____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________

____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
________________________________
Gawain 4

Panuto: Gamit ang Venn Diagram, suriin ang mga pagkakaiba, pagkakatulad at kahalagahan ng
pagpreserba ng mga kultura ng mga katutubong pangkat.

Pagkakaiba Pagkakatulad Kahalagahan

 KABANATANG PAGSUSULIT

PANUTO : Hanapin sa loob ng kahon ang tamang sagot at ilapat ito sa nakalaang patlang bago
ang bilang.

a. Hudson (1980) f. kalinangan

b. Ward Goodenough (2006) g. Salazar (1996)
c. Timbrea ((2008) h. cognition
d. Edward B. Tylor i. Donna M.Golnick
e. Leslie A. White j. kultura

_________________________ __ 1. Ang salitang kultura ay may katumbas na ____

_______________________ 2. Ay nagsabing ang kultura ay isang organisadong phenomena na
sumasaklaw sa paraan ng pag-uugali.
_______________________ 3. Ang kultura ay kabuuan ng mga natamong gawain, mga
natutuhang huwaran ng pag-uugali at mga paraan ng pamumuhay sa isang takdang panahon.
________________________4. May kulturang ginagawa o sinusunod dahil iyon ang kinagisnan
ng isang grupo o pangkat.
________________________5. Nakuha ang kultura sa mga kasamahan na nasa paligid lamang.
________________________6. Ang kultura ay ginagamit para sa maayos na paraan ng may
kapangyarihan at mga makapangyarihang tao.
________________________7. Walang kulturang hindi dala ng isang wika bilang saligan at
kaluluha na siyang bumubuo, humuhubog at nagbibigay-diwa sa kulturang ito.
________________________8. Ito ay ang pagkaalam sa lahat ng bagay na magbibigay-patnubay
sa tao na pagkilala niya sa kapaligiran at sa ibang tao.
________________________9. Ang kultura ay isang kabuuang kompleks na may malawak na
saklaw.
________________________10. Ito ay nagpapakilala kung sino at ano tayo.

II- PANUTO : Basahin ang senaryo na nasa ibaba. At ibigay ang iyong tugon sa tanong . (5 pts)

Senaryo :

Inatasan ka ng iyong guro na magsagawa ng pananaliksik tungkol sa kultura ng mga

katutubo partikular sa mga katutubong Sama Badjao . Nabatid mo sa iyong sarili na ang kanilang
kultura ay ibang-ibang sa kulturang iyong kinamulatan at nakasanayan.

1. Ano ang dapat mong gawin upang makuha mo ang kanilang loob na makipag-cooperate
sa datos na iyong kailangan para sa iyong pananaliksik? Magbigay ng 5 paliwanag.
 RUBRIKS
Pamantayan sa pagbibigay ng puntos sa pagsulat ng komposisyon, talata at sanaysay .
Napakahusay Katamtaman Di-gaanong
Pamantayan (5) (3) Mahusay Marka
(2)
Napakalinaw at Hindi gaanong Mahirap
1.Sistematiko at malinaw sistematiko ang malinaw at maayos maintindihan ang
paglahad ng ang pagkalahad ng ipinahahayag na
na pagkalahad ng detalye detalye detalye detalye
Angkop ang Hindi gaanong Walang ibinigay na
2.Kaangkupan sa nilalaman ng angkop ang bago at angkop sa
paksa nilalaman ng paksa nilalaman ng paksa
nilalaman ng paksa
Mahusay na Hindi gaanong Hindi mahusay ang
3. Pagsunod sa tuntuning nasunod ang nasunod ang ilang pagsunod sa
tuntuning tuntuning tuntuning
panggramatika panggramatika panggramatika panggramatika
Napakalinis at Maayos subalit Madumi at magulo
4.Kalinisan at kaayusan napakaayos ang hindi gaano malinis ang paraan ng
pagkakasulat ang pagkakasulat pagkakasulat
sa pagsulat

KABUOAN

Pamantayan sa pagbibigay ng puntos sa pagsagot ng mga pagsasanay .

Napakahusay Katamtaman Di-gaanong

Pamantayan (5) (3) Mahusay Marka
(2)
Malinaw na Hindi gaanong Mahirap
1.Malinaw ang pagkalahad ng malinaw ang malinaw ang intindihin ang
pagkalahad ng pagkalahad ng ipinahahayag
detalye. detalye detalye na detalye
Nasunod nang Hindi gaanong Hindi nasunod
3. Nasunod nang wasto ang wasto ang nasunod ang ang panuto
panuto panuti
panuto
Napakalinis at Maayos Madumi at
4.Kalinisan at kaayusan sa napakaayos subalit hindi magulo ang
ang gaano malinis paraan ng
pagsulat pagkakasulat ang pagkakasulat
pagkakasulat

KABUOAN
 KATANGIAN, MANEFESTASYON, AT MGA
KOMPONENT NG KULTURA
Aralin 6
_________________________________________________________

PANIMULA

Nabanggit na sa mga naunang aralin na ang Pilipinas ay kilalang bansa na hitik o

mayaman sa kultura. Sinasabing, ang kultura ay repleksyon ng ating pagkatao sapagkat sa
pamamagitan ng kultura na mayroon tayo ay nakikilala kung anong klase ng pagkatao
mayroon ang isang indibidwal. Ang bawat gawi, kilos , paniniwala, paraan ng pakikitungo,
pananamit, pananalita at maging ang ating estilo sa anomang gawain ay bahagi ng ating
kultura.

Katulad din ng isang tao na may mga katangian na nagpapabatid ng kaniyang

pagkatao, ang kultura ay may mga katangian din kung paano ito natututuhan,
naibabahagi, naaadap at ang pagiging dinamiko nito. Ang kultura ay sadyang natututuhan
kapag tayo mismo ay may pagkukusang matututuhan ang anomang kultura lalo na kung
ito ay may mabuting naidudulot sa atin. Minsan naman, kailangan nating mapag-aaralan o
alamin ang kultura ng iba upang makamit ang kapayapaan. Ang pag-adap natin ng ibang
kultura ay magsisilbing daan upang makamit ang pagkakaunawaan, pagkakaisa tungo sa
mapayapang lipunan.

Sa araling ito, ay tatalakayin ang tungkol sa katangian, manifestasyon, mga

komponent ng kultura, kultura at ang grupo, Pandaigdigang hulwaran ng kultura , mga
alternatibo, pagtingin ng ibang tao sa sariling kultura at kultura ng iba, kultural na
katangian ng ibang tao at katangiang komunikatibo ayon kina Hofstede at Triands.
 MGA LAYUNIN

Pagkatapos ng talakayan, ang mga mag-aaral ay inaasahang ;

1. Natutukoy at natatalakay ang mga katangian ng kultura.

2. Napahahalagahan ang manefestasyon ng kultura sa pagtamo ng pagkakaunawaan at

pagkakaisa tungo sa mapayapang lipunan.

3. Natatalakay ang mga komponent ng kultura

4. Naisasapuso ang pagpapahalaga sa pagtingin ng ibang tao sa sariling kultura at kultura ng

iba.

5. Napahahalagahan ang kultural na katangian ng ibang tao, kultura at ang grupo at mga
alternatibong kultura.

_______________________________________________________

BALANGKAS NG PAKSA
ARALIN 2 – KATANGIAN, MANIFESTASYON AT MGA KOMPONENT NG
KULTURA

2.1. katangian ng Kultura

2.2. Manefestasyon ng Kultura

2.3. Mga Komponent ng Kultura

2.4. Kultura at ang Grupo

2.5. Pandaigdigang Hulwaran ng Kultura ( Universal Pattern of Culture )

2.6. Alternatibo / Mga Alternatibo

2.7. Pagtingin ng ibang Tao sa Sariling Kultura at Kultura ng Iba

2.8.Kultural na Katangian ng Ibang Tao

2.9.Katangiang Komunikatibo ayon kina Hofstede at Triand.

 SUBUKIN NATIN !

A. PANUTO : Gumuhit ng icons o graphics na sumusimbolo ng iyong pagkatao. Sumulat ng

maikling talata tungkol sa larawan.

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________
 PAG-ISIPAN MO! !

PANUTO : Sagutin ang mga sumusunod na tanong sa T-chart.

MGA TANONG SAGOT

1.Ano-anong kultura ang iyong

pinaiiral? Pangatwiranan.

2.Alin sa mga kulturang ito ang inadap

mo sa ibang kultura? Pangatwiranan.
3.Paano mo pahahalagahan ang iyong
kultura? At maging ang ibang kultura?

RUBRIKS
Pamantayan sa pagbibigay ng puntos sa pagsulat ng komposisyon, talata at sanaysay .
Napakahusay Katamtaman Di-gaanong
Pamantayan (5) (3) Mahusay Marka
(2)
Napakalinaw at Hindi gaanong Mahirap
1.Sistematiko at malinaw sistematiko ang malinaw at maayos maintindihan ang
paglahad ng ang pagkalahad ng ipinahahayag na
na pagkalahad ng detalye detalye detalye detalye
Angkop ang Hindi gaanong Walang ibinigay na
2.Kaangkupan sa nilalaman ng angkop ang bago at angkop sa
paksa nilalaman ng paksa nilalaman ng paksa
nilalaman ng paksa
Mahusay na Hindi gaanong Hindi mahusay ang
3. Pagsunod sa tuntuning nasunod ang nasunod ang ilang pagsunod sa
tuntuning tuntuning tuntuning
panggramatika panggramatika panggramatika panggramatika
Napakalinis at Maayos subalit Madumi at magulo
4.Kalinisan at kaayusan napakaayos ang hindi gaano malinis ang paraan ng
pagkakasulat ang pagkakasulat pagkakasulat
sa pagsulat

KABUOAN
Pamantayan sa pagbibigay ng puntos sa pagsagot ng mga pagsasanay .

Napakahusay Katamtaman Di-gaanong

Pamantayan (5) (3) Mahusay Marka
(2)
Malinaw na Hindi gaanong Mahirap
1.Malinaw ang pagkalahad ng malinaw ang malinaw ang intindihin ang
pagkalahad ng pagkalahad ng ipinahahayag
detalye. detalye detalye na detalye
Nasunod nang Hindi gaanong Hindi nasunod
3. Nasunod nang wasto ang wasto ang nasunod ang ang panuto
panuto panuti
panuto
Napakalinis at Maayos Madumi at
4.Kalinisan at kaayusan sa napakaayos subalit hindi magulo ang
ang gaano malinis paraan ng
pagsulat pagkakasulat ang pagkakasulat
pagkakasulat

KABUOAN
 MAGBASA AT MAGNILAY-NILAY

KATANGIAN, MANIFESTASYON AT MGA KOMPONENT NG KULTURA

2.1 . KATANGIAN NG KULTURA

1. Natutuhan ( Learned )
May dalawang proseso ng pakikipag-interak ng tao sa isang lipunan : a) enculturasyon at b.)
sosyalisasyon. Ang enkulturasyon ay isang proseso ng pagkuha ng mga katangian ng ibang kultura at
maging bahagi siya ng kulturang iyon. Ang sosyalisasyon naman ay ang pangkalahatang proseso sa
pagkilala sa mga sosyal at istandard na kultura.

2.Ibinabahagi ( shared )

3.Naaadap (adapted)

4.Dinamiko (dynamic)

2.2 MANIFESTASYON NG WIKA

a.) Valyu - ito ay tumutukoy sa kung ano ang karapat-dapat at nakabubuting ugaliin.

b.)Di-Berbal na Komunikasyon – Ang pagpapabatid ng iba’t ibang paraan sa pagkilos, pagkumpas,

aksyon at ekspresyon ay naglalarawan ng konteksto ng kultura.

2.3. MGA KOMPONENT NG KULTURA

a.) Materyal na Kultura - Ito ay tumutukoy sa mga materyal na objek na ginawa ng mga taong
may kakayahan sa paggawa ng mga kasangkapan na ginagamit ng mga tao mula sa pinakasimple
hanggang sa malalaking bagay gaya ng arkitektural na disenyo, mga kotse, makina at iba pa.

b.) Di-Materyal na Kultura - Ito ay binubuo ng mga norms, valyu, paniniwala at wika.

 Norms - Ito ay tumutukoy sa karaniwan at pamantayan.

 Folkways – isa itong kaugalian na nakikita sa isang sitwasyon na tinitingnan ang mabuting
kapakanan ng isang pangkat.
 Mores – ito ay tumutukoy sa pamantayan ng kaasalan na iginagalang at pinahahalagahan ng
isang pangkat o grupo.
Batas – Ang batas para sa mga sosyolohista ay pormal at karaniwan na ginagawa at isinasabatas
ng federal state o lokal na awtoridad.
 Valyu - tumutukoy sa mga mabubuting pag-uugali na dapat tularan, gawin at
maipakita.

 Paniniwala – Ayon sa mga sosyologo, ito raw ay persepsiyon ng isang tao sa mga
nangyayari sa kanyang kapaligiran at mundo.

 Wika – ( Tingnan ang kahulugan nito sa mga naunang pahina ).

 Technicways – ito ay pakikiangkop ng lipunan sa mga pagbabagong dala ng

teknolohiya.

2.4. KULTURA AT ANG GRUPO

May tatlong mahalagang tungkulin ang kultura ng isang pangkat na ang anumang kultura ay :

1. Isang paraan upang Makita ang biyolohikal na pangangailangan ng grupo upang mabuhay.
2. Nagbibigay sa isang indibidwal na kasapi ng grupo na mag-adjust o makikibagay sa
sitwasyon ng kapaligiran.
3. Sa pamamagitan ng komon na kultura, nagiging tsanel upang makapag-interak ang bawat
miyembro ng isang pangkat at maiwasan ang anomang alitan.

2.5. PANDAIGDIGANG HULWARAN NG KULTURA ( Universal Patterns of Culture )

Ang bawat lugar ay may iba-ibang kultura subalit may mga kulturang komon at makikita sa mga
grupo sa bawat lipunan. Universal pattern of culture ang tawag sa unipormidad na ito. Ang lahat ng
ginagawa na may kaugnayan sa wet rice agriculture sa Pilipinas ay halimbawa ng hulwaran ng kultura.

Ayon sa isang amerikanong antropolohista na si Winsker, ay siyang unang nagbigay ng kahulugan sa

universal pattern of culture. Dagdag pa niya, ang lahat ng tao sa mundo ay may :

1. Wikang ginagamit sa pagsasalita.

2. Kulturang materyal tulad ng ;
a. Kinasanayang pag-uugali sa pagkain.
b. Pamamahay
c. Transportasyon
d. Kagamitan / kasangkapan
e. Pananamit
f. Sandata
g. Trabaho at industriya
 2.6. MGA ALTERNATIBO

Ang bawat lipunan ay may mga kaugaliang sinusunod at mayroon ding hindi
sinusunod na tinatawag na alternatibo. Ang isang indibidwal ay may opsiyon o kalayaang mamili
ng kung ano ang sa tingin niya ay tama at nakabubuti para sa kanyang kasiyahan.

2.7. PAGTINGIN NG IBANG TAO SA SARILING KULTURA AT KULTURA NG

IBA

Ang pagpapahalaga ng isang tao sa sariling kultura ng iba ay maaari niyang ibatay sa mga
sumusunod ;

a. Noble savage

b. Etnocentrism

c. Cultural Relativity

d. d. Xenocentrism

2.8. KULTURAL NA KATANGIAN NG IBANG TAO

Polychronic – sa ibang kultura, may mga taong gumagawa ng isang bagay o gawain nang sabay-
sabay.

Monochronic – dito, ang isang indibidwal ay gumagawa ng trabaho nang paisa-isa.

2.9. KATANGIANG KOMUNIKATIBO AYON KINA HOFSTEDE AT TRIANDS

Ang katangiang komunikatibo – individualist at collectivist ayon kay Hofstede (1984) ay maaaring uuriin
sa dalawa :

Individualist (sarili lang ang iniisip kung ano ang mahalaga sa kanya.)

Collectivist (mahalaga ang damdamin o nararamdaman ng iba.)

Bukod sa nabanggit, inuri naman ni Triands (1990) ang katangiang komunikatibo bilang allocentric at
idiocentric.

Allocentric (iniisip ng isang indibidwal na mahalaga para sa kanya ang iba )

Idiocentric ( sarli lamang ng isang tao ang mahalaga )

 GAWIN NATIN !

GAWAIN 1

PANUTO : Magtala ng halimbawa ng kulturang iyong nakasanayan o kinagisnan ayon

sa mga sumusunod na komponent;

A. Kulturang Materya at Di-Materyal

Kulturang Materyal Kulturang Di-Materyal

1. 1.

2. 2.

3. 3.

4. 4.

5. 5.

B.Folkways

1. 3.

2. 4.
 C. Valyu

3.
1.

2. 4.

D. Paniniwala

1. 3.

2. 4.
 GAWAIN 2
PANUTO : Sumulat ng isang katha na tumutugon sa tanong na : “ Paano mo mapatutunayan sa iyong
sarili na dapat pahahangaan at tutularan ng iba ang inyong kultura ?

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

__________________________________________________________________

__________________________________________________________________

__________________________________________________________________

__________________________________________________________________

__________________________________________________________________
 GAWAIN 3
PANUTO : Magbigay ng tig dalawang halimbawa ng senaryo ng mga sumusunod ;
(Maaaring gumamit ng extra sheets)
a. Noble savage
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
______________________________________________________________

b. Etnocentrism
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
______________________________________________________________

c. Cultural Relativity
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
______________________________________________________________

d. d. Xenocentrism
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
______________________________________________________________

e. Polychronic
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
______________________________________________________________

f. Monochronic
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
______________________________________________________________

g. Individualist
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
______________________________________________________________

h. Collectivist

___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
______________________________________________________________
 KABANATANG PAGSUSULIT

PANUTO : Piliin ang titik ng tamang sagot . At isulat sa nakalaang patlang ang titik.

________ 1. Alin sa mga sumusunod ang halimbawa ng kulturang di-materyal?

A. Pagkain B. sasakyan C. arkitektural na disenyo D. kagalakan
________ 2. Ang mga sumusunod ay halimbawa ng kulturang di-materyal maliban lamang sa isa
;
A. Kalungkutan B. kagandahang loob C. kahinhinan D. kakanin
________ 3. Ito ay kaugaliang nakikita sa isang sitwasyon na tinitingnan ang magandang
kapakanan ng isang pangkat.
A. Norms B. folkways C. mores D. technicways
________ 4. Pakikiangkop ito sa lipunan sa mga pagbabagong dala ng teknolohiya.
A. Batas B. valyu C. technicways D. paniniwala
_________ 5. Ang unang nagbigay ng kahulugan sa universal pattern of culture.
A. Winsker B. Triands C. Timbreza D. Collins
_________ 6. Paniniwala ito ng iba na ang kanilang kultura ay tama at nakahihigit sa ibang
kultura.
A. Noble savage B. Etnocentrism C. Cultural relativity D. Xenocentrism
_________ 7. Dito, tanggap niya kung ano siya.
A. Xenocentrism B. ethnocentrism C. polycheronic D. noble savage
_________ 8. Iniisip ng isang tao ang kapakanan ng lahat.
A. Collectivist B. Individualist C. Allocentric D. Idiocentric
_________9. Ang mga tao ay paisa-isang gumagawa ng kanilang gawain.
A. Polychromic B. monochromic C. collectivist D. idiocentric
_________10.Nagsasabing, ang katangiang ito na sarili lamang ng isang tao ang mahalaga.
A. Allocentric B. Individualist C. polychromic D. Idiocentric

II - Ipaliwanag ang mga sumusunod ; (5 pts)

1. Ang kultura ay natutuhan - _____________________________________

___________________________________________________________
___________________________________________________________
___________________________________________________________

2. Ang kultura ay ibinabahagi - ____________________________________

___________________________________________________________
___________________________________________________________
___________________________________________________________
___________________________________________________________
 3. Ang kultura ay naaadap - ________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________

RUBRIKS
Pamantayan sa pagbibigay ng puntos sa pagsulat ng komposisyon, talata at sanaysay .
Napakahusay Katamtaman Di-gaanong
Pamantayan (5) (3) Mahusay Marka
(2)
Napakalinaw at Hindi gaanong Mahirap
1.Sistematiko at malinaw sistematiko ang malinaw at maayos maintindihan ang
paglahad ng ang pagkalahad ng ipinahahayag na
na pagkalahad ng detalye detalye detalye detalye
Angkop ang Hindi gaanong Walang ibinigay na
2.Kaangkupan sa nilalaman ng angkop ang bago at angkop sa
paksa nilalaman ng paksa nilalaman ng paksa
nilalaman ng paksa
Mahusay na Hindi gaanong Hindi mahusay ang
3. Pagsunod sa tuntuning nasunod ang nasunod ang ilang pagsunod sa
tuntuning tuntuning tuntuning
panggramatika panggramatika panggramatika panggramatika
Napakalinis at Maayos subalit Madumi at magulo
4.Kalinisan at kaayusan napakaayos ang hindi gaano malinis ang paraan ng
pagkakasulat ang pagkakasulat pagkakasulat
sa pagsulat

KABUOAN

Pamantayan sa pagbibigay ng puntos sa pagsagot ng mga pagsasanay .

Napakahusay Katamtaman Di-gaanong
Pamantayan (5) (3) Mahusay Marka
(2)
Malinaw na Hindi gaanong Mahirap
1.Malinaw ang pagkalahad ng malinaw ang malinaw ang intindihin ang
pagkalahad ng pagkalahad ng ipinahahayag
detalye. detalye detalye na detalye
Nasunod nang Hindi gaanong Hindi nasunod
3. Nasunod nang wasto ang wasto ang nasunod ang ang panuto
panuto panuti
panuto
Napakalinis at Maayos Madumi at
4.Kalinisan at kaayusan sa napakaayos subalit hindi magulo ang
ang gaano malinis paraan ng
pagsulat pagkakasulat ang pagkakasulat
pagkakasulat

KABUOAN
 ILANG GRUPO SA PILIPINAS NA MAY NATATANGING
KULTURA
Aralin 7

PANIMULA

Naranasan mo na bang lumahok sa mga samahan o organisasyon ? Hindi

na lingid sa ating kaalaman na mula kabataan, ang mga mag-aaral ay hinihikayat
nang lumahok sa mga samahan o organisasyon na inilunsad sa kani-kanilang
paaralan gaya ng BSP/GSP, Mathematics Club, English Club, Glee Club, Young
Journalist at marami pang iba. Pinaniniwalaang, ang paglahok ng mga mag-aaral sa
mga samahan o organisasyong ito ay may malaking ambag upang mahuhulma at
mahuhubog ang kanilang personalidad dahil sa mga aktibidad at mahalagang
tuntuning ipinaiiral sa samahan na kanilang nilahukan.

Sa araling ito, ay mapag-aaralan pa ang iba,t ibang mga Samahan o

Organisasyon na mayroon ang ating bansa, na kung saan, marami sa ating mga
Pilipino ang lumalahok dito tulad ng mga sumusunod; Ang mga Rizalian sa Lungsod
Dapitan , Gospel Ministry of Salvation, Ilaga: Ang mga Militanteng Kristiyano sa
Mindanao , Ang mga Moncadista, at Philippine Benevolent Missionaries
Association. Sa mga organisasyong ito, ay tatalakayin kung ano-ano ang mga
pinanawilaan ng bawat pangkat o grupo sa kanilang samahan at ang naging
mahalagang ambag nito sa lipunan at maging sa buong bansa kung mayroon man.
 MGA LAYUNIN

Pagkatapos ng talakayan, ang mga mag-aaral ay inaasahang ;

1. Natutukoy ang mga ilang grupo sa Pilipinas na may natatanging kultura.

2. Natatalakay ang mga kalakaran at kultura ng mga grupo sa Pilipinas;

a. Mga Rizalian sa Lungsod Dapitan
b. Gospel Ministry of Salvation
c. Ilaga: Ang mga Militanteng Kristiyano sa Mindanao
d. Ang mga Moncadista
e. Philippine Benevolent Missionaries Association

3. Napahahalagahan ang mga mahahalagang ambag nito sa lipunan o maging sa

buong bansa.

___________________________________________________________

BALANGKAS NG PAKSA

ARALIN 3- ILANG GRUPO SA PILIPINAS NA MAY NATATANGING

KULTURA

3.1. Ang mga Rizalian sa Lungsod Dapitan

3.2. Gospel Ministry of Salvation

3.3. Ilaga : Ang mga Militanteng Kristiyano sa Mindanao

3.4. Ang mga Moncadista

3.5. Philippine Benevolent Missionaries Association

 SUBUKIN NATIN ! (CMO 1 S.2019)

A. PANUTO : Magtala ng mga Samahan o Organisasyon na iyong nilahukan mula

elementarya hanggang sa kasalukuyan.

1. 6.

2. 7.

3 8.

4. 9.

5. 10.

B.PANUTO : Sa mga naitalang Samahan o Organisasyon, ano ang naging mahalagang ambag
nito sa lipunan o maging sa buong bansa ?

Halimbawa : Human Rights Action Center - Napoprotekatahan at napangangalagaan nito

ang karapatan ng bawat tao.

Mga Samahan / Organisasyon Mahalagang ambag

1.

2.

3.

4.

5.
 PAG-ISIPAN MO!

PANUTO : Sa mga samahan na iyong nilahukan, ano ang iyong natutuhan mula rito? Ano ang
mahalagang ambag nito sa paghubog ng iyong personalidad? Bumuo ng isang repleksiyon
tungkol sa nailahad na tanong.
 RUBRIKS

Pamantayan sa pagbibigay ng puntos sa pagsulat ng komposisyon, talata at sanaysay .

Napakahusay Katamtaman Di-gaanong
Pamantayan (5) (3) Mahusay Marka
(2)
Napakalinaw at Hindi gaanong Mahirap
1.Sistematiko at malinaw sistematiko ang malinaw at maayos maintindihan ang
paglahad ng ang pagkalahad ng ipinahahayag na
na pagkalahad ng detalye detalye detalye detalye
Angkop ang Hindi gaanong Walang ibinigay na
2.Kaangkupan sa nilalaman ng angkop ang bago at angkop sa
paksa nilalaman ng paksa nilalaman ng paksa
nilalaman ng paksa
Mahusay na Hindi gaanong Hindi mahusay ang
3. Pagsunod sa tuntuning nasunod ang nasunod ang ilang pagsunod sa
tuntuning tuntuning tuntuning
panggramatika panggramatika panggramatika panggramatika
Napakalinis at Maayos subalit Madumi at magulo
4.Kalinisan at kaayusan napakaayos ang hindi gaano malinis ang paraan ng
pagkakasulat ang pagkakasulat pagkakasulat
sa pagsulat

KABUOAN

Pamantayan sa pagbibigay ng puntos sa pagsagot ng mga pagsasanay .

Napakahusay Katamtaman Di-gaanong

Pamantayan (5) (3) Mahusay Marka
(2)
Malinaw na Hindi gaanong Mahirap
1.Malinaw ang pagkalahad ng malinaw ang malinaw ang intindihin ang
pagkalahad ng pagkalahad ng ipinahahayag
detalye. detalye detalye na detalye
Nasunod nang Hindi gaanong Hindi nasunod
3. Nasunod nang wasto ang wasto ang nasunod ang ang panuto
panuto panuti
panuto
Napakalinis at Maayos Madumi at
4.Kalinisan at kaayusan sa napakaayos subalit hindi magulo ang
ang gaano malinis paraan ng
pagsulat pagkakasulat ang pagkakasulat
pagkakasulat

KABUOAN
 MAGBASA AT MAGNILAY-NILAY

ILANG GRUPO SA PILIPINAS NA MAY NATATANGING KULTURA

3.1. ANG MGA RIZALIAN SA LUNGSOD DAPITAN

Ang mga Rizalian ay kilala sa pagiging magaling sa pagmamasahe at pagboboluntaryong

pagtulong sa pagpapanatili ng kaayusan at kalinisan ng parke ng Rizal Srine. Sila ay mga nakadamit na puti
kung kaya misteryoso sila sa mga mata ng mga taong bago pa lamang sila nakita. Isang samahan sila na
makikita sa Lungsod Dapita. Sila ay mga tagasunod at naniniwala kay Dr. Jose Rizal bilang Diyos.

May sarili silang bersyon ng kasaysayan ng buhay ni Rizal na hindi nakasaad sa mga aklat. Naniniwala
silang si Hesus at si Rizal ay iisa lamang dahil pumasok kay Rizal ang espiritu nito. Sina Hesus at Rizal lamang
ang kanilang pinaniniwalaan at hindi ang Holy Trinity.

3.2 . GOSPEL MINISTRY OF SALVATION

( Mula sa pananaliksik nina Angelica Dumasapal, Fatima M. Jamali, Jose Marie M. Labis at Princess L. Tado
na nasa aklat na Wika at Kultura sa Mapayapang Lipunan )

Isang puting palasyong bahay na makikita sa Barangay Pala-o, Iligan City sa Lanao del Norte sa
Mindanao. Si Dr. Salvacion Legaspi o kilala bilang “Majesty” ang nagmamay-ari sa Kingdom Filipina
Hacienda. Nakabase sa bahay na ito ang isang Monarchy Government na tinaguriang pinakaopisina nito. ang
gobyernong ito ay tinatawag na Gospel Ministry of Salvation .

3.3. ILAGA: ANG MGA MILITANTENG KRISTIYANO SA MINDANAO

( Isinalin sa Filipino ng may-akda ng aklat na Wika at Kultura sa Mapayapang Lipunan mula sa internet
sa panayam kay Dennis Arcon, News 5, 2013. )

Ang terminong Ilaga sa Visayas ay nangangahulugang daga sa Filipino. Subalit, sa Mindanao, ang
Ilaga na nagsisimula sa malaking titik ay mga militanteng grupong Kristiyano na ang karamihan ay mga
magsasaka sa simula na nakapaglaban sa mga Morong ekstrimist o Islamist.
 3.4. ANG MGA MONCADISTA

(Isinalin ng may-akda ng aklat na Wila at Kultura sa Mapayapang Lipunan mula sa Ethnic

Group of the Philippines , 2016).

Makikita sa gulpo ng Davao ang napakagandang isla ng Samal. Kilala ito bilang
napakaganda dahil sa kulay asul nitong karagatan na may puting buhangin. Noong
panahon ng Komonwelt ang lugar na ito ay naging mas kilala nang bumuo si Hilario
Moncado ng isang sektong panrelihiyon na tinatawag na Filipino Crusaders World Army
(FCWA). Moncadista ang tawag sa mga kasapi nito na sinisunod ang katuturan ng kanilang
ispiritwal na lider.

3.5. PHILIPPINE BENEVOLENT MISSIONARIES ASSOCIATION

( Isinalin ng may-akda ng aklat na Wika at Kultura sa Mapayapang Lipunan )

Noong 1965 , itinatag ni Ruben Edera Ecleo Sr ang Philippine Benevolent

Missionaries Association, Inc. sa Isla ng Dinagat sa Pilipinas. Nang mamatay si Ecleo Sr.
noong 1987, humalili ang kanyang anak na si Ruben B. Ecleo Jr. Ang asosasyong ito ay may
humigit kumulang na milyong miyembro na nasa sentral at dakong Timog ng Pilipinas at sa
ibang bansa. Ito ay narehistro sa Securities and Exchange Commission (SEC) sa Makati,
Philippines noong Oktubre 19, 1965 sa ilalim ng Rehistrasyon bilang. 28042. Sa San Jose sa
probinsya ng Isla ng Dinagat matatagpuan ang pinakaopisina nito.
 GAWIN NATIN !

GAWAIN 1 (CMO 1 S.2019)

PANUTO : Magtala ng mga mahahalagang kontribusyon ng mga sumusunod na Samahan o

Organisasyon at paano ito nakatutulong sa bansa?

A. RIZALIAN

____________________________________________________
____________________________________________________
____________________________________________________
________________________________

____________________________________________________
____________________________________________________
____________________________________________________
________________________________

____________________________________________________
RIZALIAN ____________________________________________________
____________________________________________________
________________________________

____________________________________________________
____________________________________________________
____________________________________________________
________________________________

____________________________________________________
____________________________________________________
____________________________________________________
________________________________
 GAWAIN 2
PANUTO : Bumuo ng timeline tungkol sa mahalagang kasaysayan ni Rizal. Isulat ito sa
nakalaang espasyo.
A B C

___________________
___________________ ___________________
___________________
___________________ ___________________
___________________
___________________ ___________________
___________________
___________________ ___________________
___________________
___________________ ___________________
___________________
___________________ ___________________
___________________
___________________ ___________________
___________________
___________________ ___________________
___________________
___________________ ___________________
___________________
___________________ ___________________
___________________
______________ ______________
____________

D E F

___________________ ___________________ ___________________

___________________ ___________________ ___________________
___________________ ___________________ ___________________
___________________ ___________________ ___________________
___________________ ___________________ ___________________
___________________ ___________________ ___________________
___________________ ___________________ ___________________
___________________ ___________________ ___________________
___________________ ___________________ ___________________
___________________ ___________________ ___________________
___________________ ___________________ ___________________
____________ ____________ ____________

G.
 B. Magsaliksik tungkol sa mahalagang ambag ng GOSPEL MINISTRY OF
SALVATION sa lipunan.

_____________________________________
_____________________________________
_____________________________________
_______________________________

_____________________ _____________________
_____________________ _____________________
_____________________ _____________________
_____________________ GOSPEL _____________________
_____________________ MINISTRY OF _____________________
_____________________ SALVATION _____________________
_____________________ _____________________
_____________________ _____________________
_____________________ _____________________
_____________________ _____________________
_____________________ _____________________
________
____________________________________
____________________________________
____________________________________
__________________________________

MGA KARAGDAGANG IMPORMASYON

_________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________
 C. 1. Magsaliksik ng mga mahalagang ambag ng ILAGA : ANG MGA
MILITANTENG KRISTIYANO SA MINDANAO sa pagtamo ng
kapayapaan.

_______________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________
_____________________________________________

_______________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________
_____________________________________________

_______________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________
_____________________________________________

_______________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________
_____________________________________________

_______________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________
_____________________________________________
 D. Magsaliksik ng mga mahahalagang ambag ng mga MONCADISTA tungo sa
mapayapang lipunan.
MGA MAHAHALAGANG AMBAG NG MONCADISTA
______________________________________
______________________________________
______________________________________
______________________________________
______________________________________
______________________________________
______________________________________
_____________
_____________________________________
_____________________________________
_____________________________________
_____________________________________
_____________________________________
_____________________________________
_____________________________________
____________
_____________________________________
_____________________________________
_____________________________________
_____________________________________
_____________________________________
_____________________________________
_____________________________________
_____________
_____________________________________
_____________________________________
_____________________________________
_____________________________________
_____________________________________
_____________________________________
_____________________________________
____________
_____________________________________
_____________________________________
_____________________________________
_____________________________________
_____________________________________
_____________________________________
_____________________________________
_____________
_____________________________________
_____________________________________
_____________________________________
_____________________________________
_____________________________________
_____________________________________
_____________________________________
_____________
 E. PHILIPPINE BENEVOLENT MISSIONARIES ASSOCIATION
Mga mahahalagang ambag ng Philippine Benevolent Missionaries Association sa
lipunan
1. __________________________________
____________________________________
____________________________________
____________________________________
____________________________________
2.___________________________________
_____________________________________
_____________________________________
_____________________________________
_____________________________________
_____________________________________
3.
______________________________________
______________________________________
______________________________________
______________________________________
______________________________________
______________________________________
4 ____________________________________
______________________________________
______________________________________
______________________________________
______________________________________
______________________________________
5.____________________________________
______________________________________
______________________________________
______________________________________
______________________________________
______________________________________
______________________________________
6.___________________________________
_____________________________________
_____________________________________
_____________________________________
_____________________________________
7.____________________________________
______________________________________
______________________________________
______________________________________
______________________________________
______________________________________
8.____________________________________
______________________________________
______________________________________
______________________________________
______________________________________
______________________________________
9____________________________________
_____________________________________
_____________________________________
_____________________________________
_____________________________________
_____________________________________
10.___________________________________
______________________________________
______________________________________
______________________________________
______________________________________
______________________________________
______________________________________
 GAWAIN 2 (CMO 1 S.2019)
PANUTO : Sumulat ng refleksiyon /reaksiyon na tutugon sa tanong na : “Alin sa mga
organisasyon ang sa palagay mo ay may magandang layunin para sa ikabubuti at katiwasayan ng
ating bansa?” Bakit?

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

____________________________________________________________________

____________________________________________________________________

____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________
 KABANATANG PAGSUSULIT

PANUTO : Tukuyin ang mga sumusunod na katangian ng mga grupo sa Pilipinas na may
natatanging kultura. Isulat lamang ang titik sa nakalaang patlang bago ang bilang.

A. RIZALIAN
B. GOSPEL MINISTRY OF SALVATION
C. ILAGA : ANG MGA MILITANTENG KRISTYANO
D. MONCADISTA
E. PHILIPPINE BENEVOLENT MISSIONARIES ASSOCIATION

__________ 1. Si Ecleo Sr. ay biniyayaan ng mga “boses” na makapagbabasa at

makasusulat nang mahusay sa Arabik,Hebrew,at Sanskrit.
__________ 2. Ang Filipinon Crusaders World Army ang kanilang sektong
panrelihiyon.
__________ 3. Kilala sila sa pagiging magaling sa pagmamasahe at pagboboluntaryong
pagtulong sa pagpapanatili sa kalinisan sa kanilang lugar.
__________ 4. Ang kulturang ito ay nakasuporta sa interpretasyon nila sa Bibliya,Kaya,
lahat ng kanilang ginagawa at pinaniniwalaan ay binatay sa Bibliya.
__________ 5. Ang organisasyong ito ay may putting palasyong bahay na makikita sa
Barangay Pala-o,Iligan City sa Lanao del Norte.
__________ 6. Nakadamit sila ng puti kaya misteryoso sila sa mga mata ng mga taong
bago pa lamang sila nakita.
__________ 7. Isa sa kanilang pangunahing adhikain ay ang maprotektahanang mga
kristyanong komunidad sa mga rebelde.
__________ 8. Hindi sila kumakain ng karne ng hayop lalo na yaong may apat nap aa.
__________ 9. Bawal sa kanila ang paglagay ng panlasa sa nilulutong pagkain.
__________ 10. Ang mga miyembro nito ay may sariling mga sandata para
proteksyonan ang kanilang lider.
__________ 11. Ang kilusang ito ay isang kulto.
__________ 12. Sumasamba sila sa tinatawag na “Majesty” na maituturing na mayaman
at may kapangyarihan.
__________ 13. Hindi sila naniniwala sa Holy Trinity .
__________ 14. Sa ngayon, itinuturing nilang Hari si Filemon o Reambonanza o kilala sa
tawag na Mahal na hari dahil sa pagpasok sa kanya ng espiritu.
__________ 15. Ang kanilang adhikain ay nakasulat sa Bibliya at sa Efra Law,
 RUBRIKS
Pamantayan sa pagbibigay ng puntos sa pagsulat ng komposisyon, talata at sanaysay .
Napakahusay Katamtaman Di-gaanong
Pamantayan (5) (3) Mahusay Marka
(2)
Napakalinaw at Hindi gaanong Mahirap
1.Sistematiko at malinaw sistematiko ang malinaw at maayos maintindihan ang
paglahad ng ang pagkalahad ng ipinahahayag na
na pagkalahad ng detalye detalye detalye detalye
Angkop ang Hindi gaanong Walang ibinigay na
2.Kaangkupan sa nilalaman ng angkop ang bago at angkop sa
paksa nilalaman ng paksa nilalaman ng paksa
nilalaman ng paksa
Mahusay na Hindi gaanong Hindi mahusay ang
3. Pagsunod sa tuntuning nasunod ang nasunod ang ilang pagsunod sa
tuntuning tuntuning tuntuning
panggramatika panggramatika panggramatika panggramatika
Napakalinis at Maayos subalit Madumi at magulo
4.Kalinisan at kaayusan napakaayos ang hindi gaano malinis ang paraan ng
pagkakasulat ang pagkakasulat pagkakasulat
sa pagsulat

KABUOAN

Pamantayan sa pagbibigay ng puntos sa pagsagot ng mga pagsasanay .

Napakahusay Katamtaman Di-gaanong
Pamantayan (5) (3) Mahusay Marka
(2)
Malinaw na Hindi gaanong Mahirap
1.Malinaw ang pagkalahad ng malinaw ang malinaw ang intindihin ang
pagkalahad ng pagkalahad ng ipinahahayag
detalye. detalye detalye na detalye
Nasunod nang Hindi gaanong Hindi nasunod
3. Nasunod nang wasto ang wasto ang nasunod ang ang panuto
panuto panuti
panuto
Napakalinis at Maayos Madumi at
4.Kalinisan at kaayusan sa napakaayos subalit hindi magulo ang
ang gaano malinis paraan ng
pagsulat pagkakasulat ang pagkakasulat
pagkakasulat

KABUOAN