ANG KULTURANG PILIPINO

_______________________________________________________________________________

Aralin 5

PANIMULA

Ang bawat indibidwal ay may natatanging kaugalian at katangian na

bukog-tangi o kakaiba sa ibang indibidwal. May sarili siyang pamamaraan sa
kanyang ikinikilos, pananalita at nakagawiang gawin upang matamo ang kanyang
mga mithiin sa buhay. Natututuhan niya
ng makihalubilo sa iba na gamit ang sariling wika at paraan ng pakikitungo sa iba.
Sa aspektong ito, kultura ang nagpapakilala sa kaniyang identidad bilang tao
upang mabuhay sa mundong

ibabaw. Ang anumang katangian, kaugalian, paniniwala at ikinikilos ay m

aituturing
na
kultura.
 Mula sa pagkasilang ng isang indibidwal, kasapi na siya sa komplikadong
sosyal na grupo. Ang kaniyang pakikipamuhay sa lipunang kinabibilangan ay isang
mahalagang pangangailangan para makamit ang kanyang mga pangarap sa
buhay.

Dahil dito, naging kasangkot na siya sa lipunan ng kanyang pamilya, sa mundo ng

kanyang mga kalaro o ibang batang
kanyang nakakasalamuha at maging sa malawak na tatahaking buhay kasama
ang ibang tao. Sa pagmulat ng kanyang
isipan, kasali na rin siya sa lipunan ng kanyang mga kamag -aral, kasamahan sa
trabaho at ang pag-adap ng banyagang
kultura kung siya man ay mapalad na makarating sa ibang bansa. Upang
matamo ang mapayapang sosyal na pakikitungo, kailangan niyang alamin at
maunawaan ang kultura ng iba.

MGA LAYUNIN
Pagkatapos ng talakayan, ang mga mag-aaral ay inaasahang ;

1. Nabibigyang kahulugan ang kultura.

2. Napahahalagahan ang sariling kultura .

3. Nakapagbibigay ng halimbawa ng mga kulturang Pilipino.

4. Napahahalagahan ang kultura ng iba .

5. Nasusuri ang pagkakatulad ng mga kultura ng mga katutubong pangkat sa

Mindanao.
6. Natutukoy ang mga paraan ng pakikitungo sa ibang indibidwal na may ibang
kultura.

_____________________________________________________

BALANGKAS NG PAKSA

KABANATA 2

Aralin 1 – Ang Kulturang Filipino

1.1 . Kahulugan ng Kultura

 Senaryo A.

Bagong salta ka sa isang pamayanan na pinaninirahan ng mga tao

na may kakaibang kultura. Ang kulturang ito ay wala sa kinagisnan
mong kultura.

SUBUKIN NATIN !

PANUTO : Basahin ang mga sumusunod na senaryo at sagutin ang tanong na nasa ibaba nito.
Maaari ring gawing pasalita ang kanilang sagot.

____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________

Senaryo B.

Naimbitahan ka ng iyong kaibigan sa kanilang salusalo. May

naobserbahan kang kakaibang kultura habang ika’y nakikisalamuha sa
kanilang pamilya. Ang kulturang ito ay hindi mo nakasanayang gawin.

____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________

PAG-ISIPAN MO ! (CMO 1 S.2019)

A. PANUTO : Mag-isip ng tatlong senaryo na may kinalaman sa pagpapahalaga sa

sariling kultura at kultura ng iba.

1. Senaryo A :
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
______________________

2. Senaryo B :
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
______________________

3. Senaryo C :
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
______________________

B. PANUTO : Ibigay ang kahulugan ng Kultura ayon sa iyong sariling opinyon o konsepto.
 _______________________________________________
_______________________________________________
___________________________________

_______________________________________________
KULTURA _______ ________________________________________
___________________________________

_______________________________________________
_______________________________________________

___________________________________

RUBRIKS

Pamantayan sa pagbibigay ng puntos sa pagsulat ng komposisyon, talata at sanaysay .

Napakahusay Katamtaman Di-gaanong

Pamantayan (5) (3) Mahusay Marka
(2)
Napakalinaw Hindi gaanong Mahirap
1.Sistematiko at malinaw at sistematiko malinaw at maintindihan
ang paglahad maayos ang ang
na pagkalahad ng detalye ng detalye pagkalahad ng ipinahahayag na
detalye detalye
Angkop ang Hindi gaanong Walang ibinigay
2.Kaangkupan sa nilalaman ng angkop ang na bago at angkop
paksa nilalaman ng sa nilalaman ng
nilalaman ng paksa paksa paksa
Mahusay na Hindi gaanong Hindi mahusay ang
3. Pagsunod sa tuntuning nasunod ang nasunod ang pagsunod sa
tuntuning ilang tuntuning tuntuning
panggramatika panggramatika panggramatika panggramatika
Napakalinis at Maayos subalit Madumi at
4.Kalinisan at kaayusan napakaayos hindi gaano magulo ang
ang malinis ang paraan ng
sa pagsulat pagkakasulat pagkakasulat pagkakasulat

KABUUAN

Pamantayan sa pagbibigay ng puntos sa pagsagot ng mga pagsasanay .

 Napakahusay Katamtaman Di-gaanong
Pamantayan (5) (3) Mahusay Marka
(2)
Malinaw na Hindi Mahirap
1.Malinaw ang pagkalahad ng malinaw ang gaanong intindihin ang
pagkalahad ng malinaw ang ipinahahayag na
detalye. detalye pagkalahad ng detalye
detalye
Nasunod nang Hindi Hindi nasunod
3. Nasunod nang wasto ang wasto ang gaanong ang panuto
panuto nasunod ang
panuto panuti
Napakalinis at Maayos Madumi at
4.Kalinisan at kaayusan sa napakaayos subalit hindi magulo ang
ang gaano malinis paraan ng
pagsulat pagkakasulat ang pagkakasulat
pagkakasulat

KABUUAN
 MAGBASA AT MAGNILAY-NILAY

ANG KULTURANG PILIPINO

1.1. KAHULUGAN NG KULTURA

Ang salitang kultura ay may katumbas na salitang “kalinangan” na may salitang

ugat na linang (culture) at linangin (to develop/ to cultivate ). Kung kaya, ang kultura o
kalinangan ay siyang lumilinang at humuhubog sa pag -iisip, pag-uugali at gawain ng tao

( Timbreza, 2008).

Sang-ayon kay Edward Burnett Tyloy na tinaguriang Ama ng Antropolohiya,

ang kultura ay isang kabuuang kompleks na may malawak na saklaw sapagkat kabilang
dito, ang kaalaman, paniniwala, sining.

Ipinahayag ni Leslie A. White, ang kultura ay isang organisasyong phenomenal na

sumasaklaw sa aksyon at iba pang mga kasangkapan, ideya, kilos at valyu.

Iba pang kahulugan ng kultura ayon sa iba’t ibang awtor ;

a.Hudson (1980) - binigyang kahulugan ang kultura bilang socially achieved knowledge.
b.Ward Goodenough (2006) - Ayon sa kanya, ang kultura ay naituturing na patterns of
behaviour (way of life) at patterns for behavior (designed for that life).

c.Timbreza (2008) - Ang kultura ay kabuuan ng mga natamong g awain, mga natutuhang
huwaran ng pag-uugali at mga paraan ng pamumuhay sa isang takdang panahon ng isang
lahi o mga tao

MGA KATUTUBONG PANGKAT

Sa Cotabato nakatira ang mga

T’Boli. Gumagawa sila ng tela para
sa mga damit mula sa T’Nalak na
hinabi mula sa hibla ng abaka.
Maaaring magasawa ng marami
ang mga lalaki, nagpapalagay ng
tatu o hakang ang mga babae.
Ang kanilang ikinabubuhay ay
pangangaso, pangingisda, at
pangunguha ng mga prutas sa
kagubatan.

Larawan ng isang T’boli sa Cotabato

Ang mga Maranao o Meranaw ay
nakatira sila sa paligid ng lawa ng
Lanao. Ang kahulugan ng “ranao”
ay lawa kung saan hinango ang
kanilang pangalan. Ang Marawi
ang tinaguriang lungsod ng mga
dugong bughaw ng Maranao. Buo
pa rin at hindi nai-
impluwensiyahan ang kanilang
kultura katulad ng disenyo ng
damit, banig at sa kanilang mga
kagamitang tanso.
 Ang mga Tausug na nakatira
malapit sa dagat ay mga
mangingisda, at magsasaka naman
ang mga nasa loobang bahagi.
Naninisid ng perlas na kanilang
ipinangpapalit ng tanso at bakal sa
mga taga Borneo at ng pagkain sa
mga magsasaka. Ang kalakalang
ito ang nagdala ng Islam sa Sulu.

Ang mga Sama-Badjao ay

naninirahan sa Sulu. Sama ang
kanilang wika. Nakaira sila sa
bangkang-bahay na may iisang
pamilya na binubuo ng dalawa
hanggang tatlongpu. Pangingisda
ang pangunahin nilang
hanapbuhay. Gumagawa din sila
ng mga Vinta at mga gamit sa
pangingisda tulad ng lambat at
bitag. Karamihan sa mga Badjao ay
mga Muslim.
Ang mga Subanen ay
matatagpuan sa kabundukan ng
Zamboanga del Norte at
Zamboanga del Sur. Kayumanggi
ang kanilang kulay at may makapal
at maitim na buhok. Naniniwala
sila na sa iisang ninuno lang sila
nagmula.

Ang mga Bagoboay matatagpuan

sa mga baybaying golpo ng Davao.
Maputi ang kutis at kulay mais ang
kanilang buhok na may natural na
kulot. Napapangkat sa tatlo ang
tradisyunal na lipunan ng mga
Bagobo. Ang Bayani, ang
Mandirigma, at ang pinuno ng mga
ito ang Datu na tumatayong
huwes, nag -aayos ng gulo at
tagapagtanggol ng tribo.
Ayon sa mga Yakan ng Basilan, noong
1970’s sa panahon ng Batas Militar,
karamihan sa mga Yakan ay
naninirahan sa mga malalayong bundok
upang makaiwas sa mga kaguluhang
nagaganap sa mga kabayanan. Dahil
dito, sila’y tinatawag noong mga
“Yakan Puntukan” na
nangangahulugang mga taong bundok.
Kaya naman nabanggit din ng mga
Yakan na kilala din sa pagtatanim o
pagsasaka kung saan ito na ang
pangunahing hanapbuhay ng mga
Yakan sa Basilan hanggang sa
kasalukuyan. Pinatotohanan ito sa
artikulo ni Gorlinski sa Britannica
Encyclopedia kung saan sinabi niyang
ang mga Yakan ay tinatawag na
inlanddwelling agriculturalists kung
saan sila ang orihinal na tagatustos ng
mga bigas sa mga Tausug at Sama na
mga pangkatetnikong naninirahan din
sa probinsiya
ng Basilan at ilan pang mga kalapit na

AngmgaMangyanay nakatira sila

sa liblib na pook ng Mindoro.
Kumukuha sila ng ikinabubuhay sa
kagubatan, pangisdaan at kalakal
sa Mindoro. Sinaunang alpabeto
ang gamit sa pagsulat ng mga
pagpapantig. Ang ambahan ang
kanilang panitikan na napanatili sa
pamamagitan ng pag -ukit nito ng
kutsilyo, mga ka
gamitan at sa mga
lalagyan ng nganga.
 GAWIN NATIN !

GAWAIN 1

PANUTO : Ipaliwanag sa sariling ideya ang mga katagang binanggit ng mga awtor sa
kanilang pagpapakahulugan sa kultura.

__________________________________________
__________________________________________
__________________________________________
HUDSON (1980) __________________________________________

__________________________________________
__________________________________________
“Socially achieved knowledge” ____ ______________________________________

__________________________________________
____

__________________________________________

__________________________________________
__________________________________________
WARD GOODENOUGH (1980)
__________________________________________

__________________________________________
__________________________________________
“Patterns of behavior (way of life) .
____ ______________________________________
__________________________________________

____
 _________________________________________

_________________________________________
LESLIE A.WHITE _________________________________________
_________________________________________
_________________________________________

“Organisadong phenomena na _________________________________________ sumasaklaw sa aksyon.”

_________________________________________
_________________________________________
_________________________________________
_________

GAWAIN 2

PANUTO : Sumulat ng isang sanaysay tungkol sa “ Mahal ko, kultura ko”.

______________________________________________

____________________________________________________________________

________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________

GAWAIN 3 (CMO 2 S.2019)

PANUTO : Magtala ng mga bagay na iyong nakagawian bilang bahagi ng inyong

Kultura. Ilarawan at ipaliwanag ito ayon sa sariling saloobin.

____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________

____________________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________________
 ____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________

____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________

____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
_
____________________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
________________________________
Gawain 4

Panuto: Gamit ang Venn Diagram, suriin ang mga pagkakaiba, pagkakatulad at kahalagahan ng
pagpreserba ng mga kultura ng mga katutubong pangkat.
Pagkakaiba Pagkakatulad Kahalagahan