Araling Panlipunan 3

Second Quarter
Week 7
ARALING PANLIPUNAN
ARALING PANLIPUNAN
ARALING PANLIPUNAN
ARALING PANLIPUNAN 3
MELC: Napahahalagahan ang mga naiambag ng mga
kinikilalang bayani at mga kilalang mamamayan ng sariling
lalawigan at rehiyon. (AP3KLR-llh-i-7)
CLARO CALUYA

B
B
M
B alik-Tanaw sa

B uhay ng mga

M akasaysayang Pilipino
PAGPAPAHALAGA SA
MGA NAIAMBAG NG
MGA BAYANI AT MGA
KILALANGMAMAMAY
AN SA SARILING
LALAWIGAN AT
REHIYON
 MGA KASANAYANG
PAMPAGKATUTO

Napapahalagahan ang mga naiambag

ng mga kinikilalang bayani at mga
kilalang mamamayan ng sariling
lalawigan at rehiyon.
 MGA LAYUNIN

Pagkatapos ng aralin ang mga mag-aaral ay inaasahang:

 Mabibigyang pagpapahalaga sa mga naiambag ng mga kinikilalang
mga bayani at mga kilalang mamamayan sa sariling lalawigan at
rehiyon.

 Maipagmamalaki ang mga naiambag ni Claro Caluya sa kasaysayan.

 Ating buklatin
ang mga pahina
ng
makasaysayang
buhay ni
CLARO
CALUYA
bilang Prinsepe
ng Makatang
Ilokano
 BUHAY
Isinilang si Claro Caluya o Apo
Lalong sa Piddig, Ilocos Norte
noong 22 Hunyo 1868. Siya ay
anak nina Rafael Caluya at
Norberta Pasion.
Ang mga magulang ni Claro ay
kapwa kabilang sa “principalia” at
parehong nagtrabaho sa gobyerno.
 BUHAY
Ang kanyang ama ay humawak sa
posisyong “Segundo Teniente de
Justicia” at “Inspector de Tabaco” sa
panahon ng rehimeng Espanya. Ang
kanyang ina naman ay nagturo sa
paaralang primarya ng Piddig, Ilocos
Norte ng ilang taon. Taong 1886,
nagpakasal si Don Claro kay Donya
Sabina Aquino.

Mga Principalia
 EDUKASYON
Sa edad na walong taong gulang,
ang batang si Claro ay nagpatala
sa paaralang bayan at nag-aral
Mga Paaralan bayan doon ng anim na taon. Nang siya
ay labing-apat na taong gulang
na, nagpunta siya sa Laoag at
nagpatala sa isang pribadong
paaralan ng gramatika.
 TRABAHO
Noong 1884 nang siya ay labing anim na
taong gulang lamang, siya ay nagtrabaho
bilang eskriba sa Korte Munisipal ng
Piddig. Dahil sa mataas na paggalang at
kumpiyansa ng mga awtoridad sa Espanya
sa kanya, siya ay hinirang na “Cabesa de
Barangay” noong 1890 nang siya ay
dalawampu't dalawang taong gulang
lamang.
 TRABAHO
Bilang isang gantimpala ng
kanyang pagiging masigasig sa
pagganap ng kanyang mga
tungkulin , siya ay
pinangalanang gobernadorcillo
noong 1893 at sinakop ang
posisyon hanggang sa
Rebolusyon.
 MGA NAGAWA
Noong 1896, isa siyáng boluntaryo sa
hukbong Español laban sa Himagsikang
Pilipino ngunit hindi nagtagal at sumapi
sa hukbong rebolusyonaryo hanggang
1897. Nang sumiklab ang poot sa pagitan
ng mga Pilipino at mga Amerikano,
naging maalab ang kanyang pagnanais na
maipaglaban ang ating bansa at maging isa
sa mga kampeon ng Kalayaan ng
Pilipinas.
MGA NAGAWA
Ikunulong siya ng mga
puwersang Amerikano. Itinago
siya sa provincial jail sa Laoag at
kalaunan ay inilipat sa Maynila
kung saan siya ay nakakulong
hanggang 1902 nang ang
Pamahalaang Sibil ay itinatag ng
mga Amerikano
 MGA NAGAWA
Nagbalik siyá sa Piddig nang palayain at
nahirang na presidenteng bayan noong
1902 hanggang 1905. Sa kanyang
panunungkulan bilang pinuno ng bayan ay
nagbukas siya ng maraming pangunahing
paaralan. Sa pamamagitan ng kanyang
pagkukusa, ang mga organisasyong sibiko
para sa mga layuning pangkultura at
libangan ay naayos.
 MGA NAGAWA
Ang mga organisasyong ito ay puno ng sigasig at
sa pamamagitan ng kanilang mga aktibidad,
nakakuha ng reputasyon ang bayan na maging
pinakamasigla at buhay na bayan ng lalawigan sa
mga unang taon ng rehimeng Amerikano. Naging
masigasig si Don Claro sa pagtataguyod sa pag-
unlad ng ekonomiya para patuloy na maiangat ang
buhay ng mga tao. Hinimok niya ang mga lokal na
industriya partikular ang paggawa ng mga alpa,
ang mga pinturang luwad na may pinturang
artistiko at ang paghabi ng telang Ilocano
 MGA NAGAWA

Itinayo niya ang kauna-unahang merkado

publiko sa kanyang bayan. Sa Census ng
Pilipinas noong 1903, nagsilbi si Don
Claro bilang isang “special enumerator.”
 MGA NAGAWA
SI CLARO, BILANG MANUNULAT

Binansagan si Claro Caluya na “Prinsipe ng

mga Makatang Ilokano” noong nabubúhay pa
dahil sa paghanga sa kaniyang pagtula. Sumulat
siyá ng mga tula at dula sa wikang Ilokano at
isinalin ang Ultimo Adios ni Rizal.
 MGA NAGAWA
Marami siyang isinulat na tula at dula
ngunit hindi pa nalalathala ang karamihan.
Kabilang sa mga tula niya ng pag-ibig ang
“Ken Barang,” “Pinagpinnakada,” “Luluac
ti di Agsarday,” “Dinaccad Dil-dilawen,”
at “Barocongcot Marupsan Agayat
Laeng.” Isinulat din niya ang mga
komedyang “Aldeana at La Aventurera” at
ang mga sarsuwelang “Pateg ti Umma a
Cari” at “Napatpateg ti Ayat ti Ili.”
MGA NAGAWA

Siya rin ang kompositor ng

awit na “Bannatiran,” isang
awit hinggil sa isang ibong
napakaganda.
MGA HULING ARAW
Si Claro ay namatay noong ika-14 ng
Disyembre, taong 1914 sa edad na 46.
Bilang parangal, isang monumento ang
inialay sa kaniya sa harap ng munisipyo ng
Piddig. Sa logo ng St. Anne Academy sa
Piddig ay may arpa upang isagisag ang
yamang pangkultura ng bayan at ipagunita
sa mga mag-aaral ang talino ni
Caluya. Ipinatayo ang nasabing monument o
ng National Historical Commission noong
Mayo 6, 1975.
ASSESSMENT
 PhP 20

Isinilang si Claro Caluya o Apo Lalong sa Piddig, Ilocos Norte

noong _______________.

A Ika-22 ng Hunyo 1866 B Ika-22 ng Hunyo 1867

: :
C Ika-22 ng Hunyo 1868 D Ika-22 ng Hunyo 1869
: :
 PhP 20

Isinilang si Claro Caluya o Apo Lalong sa Piddig, Ilocos Norte

noong _______________.

A Ika-22 ng Hunyo 1866 B Ika-22 ng Hunyo 1867

: :
C Ika-22 ng Hunyo 1868 D Ika-22 ng Hunyo 1869
: :
Isinilang si Claro Caluya o Apo Lalong sa Piddig, Ilocos Norte
noong _______________.

Isinilang si Claro Caluya o Apo Lalong sa Piddig,

Ilocos Norte noong 22 Hunyo 1868. Siya ay anak
nina Rafael Caluya at Norberta Pasion.
5 Php 200
4 Php 150
3 Php 100
2 Php 50
1 PhP 20
 PhP 50

Ilang taong gulang si Caluya nang siya ay nagtrabaho bilang

eskriba sa Korte Munisipal ng Piddig?

A Labing-anim B labingpito
: :
C labingwalo D labingsiyam
: :
 Php 50

Ilang taong gulang si Caluya nang siya ay nagtrabaho bilang

eskriba sa Korte Munisipal ng Piddig?

A Labing-anim B labingpito
: :
C labingwalo D labingsiyam
: :
 Ilang taong gulang si Caluya nang siya ay nagtrabaho bilang
eskriba sa Korte Munisipal ng Piddig?

Noong 1884 nang siya ay labing anim na taong

gulang lamang, siya ay nagtrabaho bilang eskriba
sa Korte Munisipal ng Piddig.
5 Php 200
4 Php 150
3 Php 100
2 Php 50
1 PhP 20
 Php 100

Si Caluya ay hinirang na “Cabesa de Barangay” noong 1890

nang siya ay ___________ taong gulang lamang

A dalawampu’t isa B dalawampu’t dalawa

: :
C dalawampu’t tatlo D dalawampu’t apat
: :
 Php 100

Si Caluya ay hinirang na “Cabesa de Barangay” noong 1890

nang siya ay ___________ taong gulang lamang

A dalawampu’t isa B dalawampu’t dalawa

: :
C dalawampu’t tatlo D dalawampu’t apat
: :
Si Caluya ay hinirang na “Cabesa de Barangay” noong 1890
nang siya ay ___________ taong gulang lamang

Dahil sa mataas na paggalang at kumpiyansa ng

mga awtoridad sa Espanya sa kanya, siya ay
hinirang na “Cabesa de Barangay” noong 1890
nang siya ay dalawampu't dalawang taong gulang
lamang
5 Php 200
4 Php 150
3 Php 100
2 Php 50
1 PhP 20
 Php 150

Kailan namatay si Claro Caluya?

ika-14 ng Disyembre, ika-14 ng Disyembre,

A 1914 B 1915
: :
ika-14 ng Disyembre, ika-14 ng Disyembre,
C 1916 D 1917
: :
 Php 150

Kailan namatay si Claro Caluya?

ika-14 ng Disyembre, ika-14 ng Disyembre,

A 1914 B 1915
: :
ika-14 ng Disyembre, ika-14 ng Disyembre,
C 1916 D 1917
: :
Kailan namatay si Claro Caluya?

Si Claro ay namatay noong ika-14

ng Disyembre, taong 1914 sa edad
na 46.
5 Php 200
4 Php 150
3 Php 100
2 Php 50
1 PhP 20
 PhP 200

Kailan ipinatayo ang monumento ni Claro Caluya sa Piddig ng

National Historical Commission?

A: Mayo 6, 1972 B Mayo 6, 1973

:
C Mayo 6, 1974 D Mayo 6, 1975
: :
 PhP 200

Kailan ipinatayo ang monumento ni Claro Caluya sa Piddig ng

National Historical Commission?

A Mayo 6, 1972 B Mayo 6, 1973

: :
C Mayo 6, 1974 D Mayo 6, 1975
: :
Kailan ipinatayo ang monumento ni Claro Caluya sa Piddig ng
National Historical Commission?

Ipinatayo ang nasabing monument o ng

National Historical Commission noong
Mayo 6, 1975.
5 Php 200
4 Php 150
3 Php 100
2 Php 50
1 PhP 20
 MANUNULAT:
Lovelia Divine D. De Vera

TAGASURI:
Maricel T. Pascua

TAGALAPAT:
John Nestlee A. Ravina

TAGAPAMAHALA:
Tolentino G. Aquino Ronald B. Castillo
Arlene A. Niro Gina A. Amoyen
Editha T. Giron Joann A. Corpuz
Joye D. Madalipay Ursino C. Pascua
Jenetrix Tumaneng Milagros Sandra G. Malvar

Music Courtesy of: https://www.youtube.com/watch?v=swTBMhf_ntA