1

Αφού κάνετε τις παρακάτω ασκήσεις κατανόησης και εμβάθυνσης στο

αρχαίο κείμενο της Αντιγόνης , για τους στίχους 17-68, σελίδες 36 -42 του
σχολικού βιβλίου, έπειτα με τη βοήθεια της μετάφρασης και των σχολίων, της
φωτοτυπίας που παρατίθεται στα έγγραφα του μαθήματος, και του σχολικού
βιβλίου, να επιχειρήσετε να μεταφράσετε με το δικό σας τρόπο τους στίχους 20
-38 (μονόλογος της Αντιγόνης) και τους στίχους 49-68 (μονόλογος της Ισμήνης)
Τελικός σκοπός είναι να παρουσιάσετε στην τάξη , (ανάγνωση – απαγγελία)
πρώτα το πρωτότυπο κείμενο, στα αρχαία, και μετά τη δική σας μετάφραση.
Ενδιάμεσα θα μου στείλετε συμπληρωμένες τις ασκήσεις και τη μετάφραση , θα
σας τις στείλω σχολιασμένες, και αν δεν έχουμε ακόμα την ευκαιρία να
συναντηθούμε στην τάξη μας, μπορείτε με ένα αρχείο ήχου να ολοκληρώσετε
την εργασία σας με ανάγνωση – απαγγελία και να μου το στείλετε.

Μπορείτε να συνεργαστείτε με άλλον συμμαθητή σας ή συμμαθήτριά

σας αναλαμβάνοντας ο καθένας έναν ρόλο ή βοηθώντας ο ένας τον άλλο και
στους δύο ρόλους.

Στόχος είναι να μπορέσετε να κατανοήσετε το αρχαίο κείμενο έτσι

ώστε να μπορείτε να το διαβάσετε από τα αρχαία, με νόημα, και να
δημιουργήσετε ΤΕΛΙΚΑ ένα θεατρικό κείμενο στα νέα ελληνικά που να
αποδίδει αυτά που λέει ο δραματικός χαρακτήρας , και να «ακούγεται» ωραία,
όπως θα θέλατε να ακούσετε εσείς από έναν ηθοποιό σήμερα το μονόλογο της
Αντιγόνης ή της Ισμήνης. Δεν είναι ανάγκη να είστε πιστοί κατά λέξη στο
κείμενο, όσο να φτιάξετε ένα όμορφο αποτελεσματικό θεατρικό κείμενο, πιστοί
στο συναίσθημα και στις ιδέες αυτών των θεατρικών προσώπων..

Σπηλιοπούλου Κωνσταντίνα φιλόλογος

2

Τα κείμενα εργασίας:

Μονόλογος Αντιγόνης – Πρωτότυπο Μονόλογος Ισμήνης – Πρωτότυπο (

(20-38) 49-68)
ΙΣ. Οἴμοι· φρόνησον, ὦ κασιγνήτη,
ΑΝ. Οὐ γὰρ τάφου νῷν τὼ κασιγνήτω πατὴρ ὡς νῷν ἀπεχθὴς δυσκλεής τ’
Κρέων (21) ἀπώλετο, (50)
τὸν μὲν προτίσας, τὸν δ’ ἀτιμάσας πρὸς αὐτοφώρων ἀμπλακημάτων
ἔχει; διπλᾶς
Ἐτεοκλέα μέν, ὡς λέγουσι, ὄψεις ἀράξας αὐτὸς αὐτουργῷ χερί·
σὺν δίκῃ χρησθεὶς δικαίᾳ καὶ νόμῳ, ἔπειτα μήτηρ καὶ γυνή, διπλοῦν ἔπος,
κατὰ χθονὸς πλεκταῖσιν ἀρτάναισι λωβᾶται βίον·
ἔκρυψε τοῖς ἔνερθεν ἔντιμον νεκροῖς, τρίτον δ’ ἀδελφὼ δύο μίαν καθ’
(25) ἡμέραν (55)
τὸν δ’ ἀθλίως θανόντα Πολυνείκους αὐτοκτονοῦντε τὼ ταλαιπώρω μόρον
νέκυν κοινὸν κατειργάσαντ’ ἐπαλλήλοιν
ἀστοῖσί φασιν ἐκκεκηρῦχθαι τὸ χεροῖν.
μὴ τάφῳ καλύψαι μηδὲ κωκῦσαί τινα, Νῦν δ’ αὖ μόνα δὴ νὼ λελειμμένα
ἐᾶν δ’ ἄκλαυτον, ἄταφον, οἰωνοῖς σκόπει
γλυκὺν ὅσῳ κάκιστ’ ὀλούμεθ’, εἰ νόμου βίᾳ
θησαυρὸν εἰσορῶσι πρὸς χάριν βορᾶς. ψῆφον τυράννων ἢ κράτη παρέξιμεν.
(30) (60)
Τοιαῦτά φασι τὸν ἀγαθὸν Κρέοντα σοὶ ἔπειτα δ᾽ οὕνεκ᾽ ἀρχόμεσθ᾽ ἐκ
κἀμοί, λέγω γὰρ κἀμέ, κηρύξαντ᾽ κρεισσόνων
ἔχειν, καὶ ταῦτ᾽ ἀκούειν κἄτι τῶνδ᾽ ἀλγίονα.
καὶ δεῦρο νεῖσθαι ταῦτα τοῖσι μὴ Ἐγὼ μὲν οὖν αἰτοῦσα τοὺς ὑπὸ χθονὸς
εἰδόσιν σαφῆ προκηρύξοντα, 65
καὶ τὸ πρᾶγμ᾽ ἄγειν οὐχ ὡς παρ᾽ οὐδέν, ξύγγνοιαν ἴσχειν, ὡς βιάζομαι τάδε,
ἀλλ᾽ ὃς ἂν τούτων τι δρᾷ (35) φόνον τοῖς ἐν τέλει βεβῶσι πείσομαι· τὸ γὰρ
προκεῖσθαι δημόλευστον ἐν πόλει. περισσὰ πράσσειν οὐκ ἔχει νοῦν
Οὕτως ἔχει σοι ταῦτα, καὶ δείξεις τάχα οὐδένα.
εἴτ᾽ εὐγενὴς πὲφυκας εἴτ᾽ ἐσθλῶν
κακή.

Σπηλιοπούλου Κωνσταντίνα φιλόλογος

3

Αντιγόνη: Επεξεργασία του κειμένου - Ασκήσεις

A: Σε κάθε υποενότητα (α, β, γ, δ, ε, στ) να επιλέξετε τις λέξεις που καλύπτουν

και σχετίζονται με αυτό που σας ζητά η ερώτηση, να τις υπογραμμίσετε και να
τις αντιγράψετε στη σωστή στήλη:
Ποιο είναι το θέμα που απασχολεί την Αντιγόνη;
Ποια είναι τα πρόσωπα που την απασχολούν;
Τι συναισθήματα της γεννούν; (Σε ποιες λέξεις στην κάθε
υποενότητα «κρύβεται» το συναίσθημα; )

Μονόλογος Αντιγόνης – Πρωτότυπο

(20-38)
α)ΑΝ. Οὐ γὰρ τάφου νῷν τὼ
κασιγνήτω Κρέων (21)
τὸν μὲν προτίσας, τὸν δ’ ἀτιμάσας
ἔχει;

β) Ἐτεοκλέα μέν, ὡς λέγουσι,

σὺν δίκῃ χρησθεὶς δικαίᾳ καὶ νόμῳ,
κατὰ χθονὸς
ἔκρυψε τοῖς ἔνερθεν ἔντιμον νεκροῖς,
(25)

γ)τὸν δ’ ἀθλίως θανόντα

Πολυνείκους νέκυν
ἀστοῖσί φασιν ἐκκεκηρῦχθαι τὸ
μὴ τάφῳ καλύψαι μηδὲ κωκῦσαί
τινα,
ἐᾶν δ’ ἄκλαυτον, ἄταφον, οἰωνοῖς
γλυκὺν
Σπηλιοπούλου Κωνσταντίνα φιλόλογος
4

θησαυρὸν εἰσορῶσι πρὸς χάριν

βορᾶς. (30)

δ)Τοιαῦτά φασι τὸν ἀγαθὸν Κρέοντα

σοὶ κἀμοί, λέγω γὰρ κἀμέ,
κηρύξαντ᾽ ἔχειν,
καὶ δεῦρο νεῖσθαι ταῦτα τοῖσι μὴ
εἰδόσιν σαφῆ προκηρύξοντα,

ε) καὶ τὸ πρᾶγμ᾽ ἄγειν οὐχ ὡς παρ᾽

οὐδέν,
ἀλλ᾽ ὃς ἂν τούτων τι δρᾷ (35)
φόνον προκεῖσθαι δημόλευστον ἐν
πόλει.

στ) Οὕτως ἔχει σοι ταῦτα, καὶ δείξεις

τάχα εἴτ᾽ εὐγενὴς πὲφυκας εἴτ᾽
ἐσθλῶν κακή.

Β: Επιλέξτε ένα ελληνικό ή ξένο τραγούδι ή μουσική που σας φαίνεται πιο κοντά στα
συναισθήματα, στο ύφος της ηρωίδας ή στο περιεχόμενο των λόγων της.
Μπορεί να είναι σύγχρονο ή παλιότερο, έντεχνο ή δημοτικό. Να εισάγετε το λινκ
(την υπερσύνδεση) στο έγγραφό σας ή να αναφέρετε τα στοιχεία του αν δεν
μπορείτε) Και να δικαιολογήσετε την επιλογή σας.

Γ: Ποια κινηματογραφική ή λογοτεχνική ηρωίδα σας θυμίζει εδώ η Αντιγόνη;

Δ: Από τα λόγια της μπορείτε να φτιάξετε μια δική σας απάντηση – μονόλογο που να
δείχνει την απάντηση που θα ήθελε η Αντιγόνη από την Ισμήνη;

Σπηλιοπούλου Κωνσταντίνα φιλόλογος

5

Ισμήνη: Επεξεργασία του κειμένου - Ασκήσεις

A: Σε κάθε υποενότητα (α, β, γ, δ να επιλέξετε τις λέξεις που καλύπτουν και

σχετίζονται με αυτό που σας ζητά η ερώτηση, να τις υπογραμμίσετε και να τις
αντιγράψετε στη σωστή στήλη:

Ποια είναι η κύρια επιδίωξη που διατρέχει όλο το κείμενο της Ισμήνης
στην απάντησή της στην αδελφή της;

Ποια είναι τα πρόσωπα που αναδύονται στον μονόλογό της στο σημείο
αυτό;

Ποια συναισθήματα διαβλέπετε σε κάθε υπονοέτητα;

Μονόλογος Ισμήνης – Πρωτότυπο

(20-38)

α)ΙΣ. Οἴμοι· φρόνησον, ὦ

κασιγνήτη, πατὴρ ὡς νῷν
ἀπεχθὴς δυσκλεής τ’ ἀπώλετο,
(50)
πρὸς αὐτοφώρων ἀμπλακημάτων
διπλᾶς ὄψεις ἀράξας αὐτὸς
αὐτουργῷ χερί·
ἔπειτα μήτηρ καὶ γυνή, διπλοῦν
ἔπος, πλεκταῖσιν ἀρτάναισι
λωβᾶται βίον·
τρίτον δ’ ἀδελφὼ δύο μίαν καθ’
Σπηλιοπούλου Κωνσταντίνα φιλόλογος
6

ἡμέραν (55) αὐτοκτονοῦντε τὼ

ταλαιπώρω μόρον κοινὸν
κατειργάσαντ’ ἐπαλλήλοιν
χεροῖν.

β)Νῦν δ’ αὖ μόνα δὴ νὼ
λελειμμένα σκόπει
ὅσῳ κάκιστ’ ὀλούμεθ’, εἰ νόμου
βίᾳ ψῆφον τυράννων ἢ κράτη
παρέξιμεν. (60)

γ)Ἀλλ᾽ ἐννοεῖν χρὴ τοῦτο μὲν

γυναῖχ᾽ ὅτι
ἔφυμεν, ὡς πρὸς ἄνδρας οὐ
μαχουμένα·ἔπειτα δ᾽ οὕνεκ᾽
ἀρχόμεσθ᾽ ἐκ κρεισσόνων
καὶ ταῦτ᾽ ἀκούειν κἄτι τῶνδ᾽
ἀλγίονα.

δ) Ἐγὼ μὲν οὖν αἰτοῦσα τοὺς

ὑπὸ χθονὸς 65 ξύγγνοιαν ἴσχειν,
ὡς βιάζομαι τάδε,
τοῖς ἐν τέλει βεβῶσι πείσομαι· τὸ
γὰρ περισσὰ πράσσειν οὐκ ἔχει
νοῦν οὐδένα.

Α1: Τι θα κάνει τελικά η Ισμήνη και πως το δικαιολογεί;

Α2: Ποια είναι η άποψή της για τις γυναίκες;

Β: Αν δεν υπολογίσετε κατά γράμμα τους στίχους του τραγουδιού gangsta` s paradise
του Coolio , τι κοινό/ά σημεία εντοπίζετε με τον μονόλογο της Ισμήνης στο
γενικότερο ύφος και περιεχόμενο, στην ενέργεια του προσώπου που μιλάει;

Σπηλιοπούλου Κωνσταντίνα φιλόλογος

7

Γ: Από όσα λέει η Ισμήνη μπορείτε να γράψετε ένα διάλογο μεταξύ τους , όπως θα
τον ήθελε η Ισμήνη, χρησιμοποιώντας κυρίως τα στοιχεία από τους στίχους 20-38;

Πάρτε βοήθεια από τη μετάφραση και τα σχόλια

(Λεξιλογικά και εκφραστικά σχόλια) της άλλης φωτοτυπίας στην
πλατφόρμα του μαθήματος και για την Αντιγόνη και για την Ισμήνη.
Καθώς και από τα ερμηνευτικά σχόλια του σχολικού βιβλίου στις σελ.
143- 146

Σπηλιοπούλου Κωνσταντίνα φιλόλογος