వలపలగిలక

రచన: సుస్మిత

‘కొత్తా వకాయ‘ బ్లా గ్, 2016 సెప్టెంబర్ 6

 
పొద్దు గుంకిపోతోంది.

ఆ పాడుబడిన దేవాలయం ఆవరణలోగడ్డి కోసుకుంటున్న పిల్ల లు, గరికచెక్కలు విదిలించి, పచ్చికతో తట్ట లు

నింపుకుని.. ఇళ్ళదారి పట్టా రు. పగలంతా తాము దాచుకున్న తిండికోసం వెతికి, పరుగులు పెట్టి న ఉడుతలు..
అలసి కలుగుల్లో  చేరాయి. మునిమాపున బోసిపోయినట్టూ ఒంటరిగా మిగిలిందా కోవెల.

కూలిన రాతిగోడలు, ఒరిగిపోయిన శిల్పాలు.. పలుచని శిథిల సౌందర్యరేఖల్ని నిశ్శబ్ద ంగా

చీకటిలోకి ప్రసరిస్తు న్నాయి. మొండిగోడల్లో ంచి మొలుచుకొచ్చిన మొక్కలు ఏటవాలుగా జీమూతాల్లా నీడలు
కమ్ముకుంటున్నాయి. ఎండుటాకుల నడుమ సరసరా జారుతూ త్రా చులు యథేచ్ఛగా మసలుతున్నాయి.

చుట్టు పక్కల కోసు దూరంలో జనసంచారమనే మాటే లేదు. కొండకు ఆనుకునున్న ఆ మైదానం.. ఒంటరిగా
ముసలిగువ్వలా ముడుచుకున్న ఆ కోవెల..

పగటిపూట గడ్డికోసుకునే వాళ్ళు, పశువులకాపరులూ ఆ ప్రా ంగణంలో తారట్లా డతారు. సందెవేళ

దాటాక.. కీచురాళ్ళ సంగీతానికి కంపించి ఎగిరే మిణుగురుల వెలుగూ, వెన్నెలకారున జాబిలి రేకా..
ఆ రాతిగోడలని తడుముతుంటాయి. కొన్నేళ్ళ క్రితందాకా ఓ భక్తు డి పుణ్యాన గర్భగుడిలో నూనెదీపం వెలిగేది.
ఇప్పుడంతా చీకటే..

గాలికెరటాల్లో తేలి జీబుజీబుగా అల్లు కుంటున్న ఆ ఊరి కథలని.. వినేదెవరు?

మప్పితంగా తలూపే పసరికా.. బెరుగ్గా తిరిగే చెవులపిల్లు లూ… అంతే.

****
నూరు గడపలున్న ఆ ఊరు పేరుకు చిన్నదే కానీ, ఆ కొసాకూ కలిసున్న పొలమూపుట్రా కలుపుకుంటే
పెద్ద దన్నట్టే. తూర్పున కనుచూపుమేరలో ఏనుగులు మొద్దు నిద్ద రోతున్నట్టూ  కొండలవరుస. పగటి పూట
ఆలమంద అటుగా వెళ్తే..  కొండనానుకుని నందివర్ధ నాలు పూచినట్టూ కనిపిస్తా యా పశువులన్నీ.

కొండల్లో ఎక్కడో మొదలై ఊరిచివరి గుట్ట దాకా పారుతున్న కొండవాగుని పాలధారంటారు. గుట్ట మీద
చిన్న ఆంజనేయస్వామి కోవెల.

ఆ ఊరి పేరు ‘కొచ్చెర్ల’. రాయదుర్గా నికి నూరుకోసుల దూరంలో, అమాత్యపరంపర ఏలుబడిలో ఉంటున్న

గ్రా మమది.

గ్రా మణి రామరాజుకి ముత్తా తగారైన, కొమ్మయమంత్రి రామన్న గారు విజయనగర ప్రభువుల

ఆస్థా నమంత్రివర్గ ంలో ఒకరు. ఆయన వాస్తు నిపుణులు. రాయదుర్గ ం కోటనిర్మాణం ఆయన
పర్యవేక్షణలోనే జరిగింది. ఆయన సేవలకు బహుమానంగా విజయనగరప్రభువు అపార
ధనకనకవస్తు వాహనాలతో పాటుగా, రామన్నగారి సొంతూరైన కొచ్చెర్లలో ఆయన ఇష్ట దైవమైన
ప్రసన్న వేంకటేశ్వరస్వామికి కోవెల కట్టించి ఇచ్చారట. శిల్పసౌందర్యానికి, వాస్తు కళకీ పెట్టి ంది
పేరై మహాసుందరంగా ఉంటుందా దేవాలయం.

ఊరిని అడవిలో కలుపుతున్నట్టు ండే హద్దు చదును చేసి, తటాకం తవ్వించి కోవెల నిర్మించి, దానికి
అవసరమైన మాన్యాన్ని సదుపాయం చేశారు. తరాలు గడిచి రామరాజు హయానికి వచ్చేసరికి ఊరు
రూపురేఖలు మారినా కోవెల ప్రా భవం నానాటికీ పెరుగుతూ చుట్టు పక్కల ప్రా ంతాల భక్తు లనీ, బాటసారులని
కూడా ఆకర్షిస్తూ నే ఉంది.

రామరాజు చిన్నప్పుడే తండ్రిని పోగొట్టు కున్నాడు. వార్ధక్యంతో కదలలేని తాతగారు, తల్లీ సంరక్షణలో

పదహారేళ్ల కే గ్రా మపరిపాలన బాధ్యతలని భుజానవేసుకోవలసి వచ్చింది. పదిహేడు నిండవస్తు ండగా
రాయచూరు మంత్రి అయిన తిమ్మన ప్రగ్గడ కుమార్తె ఇందుమతిని వివాహమాడాడు. ఆమె ఈడేరుతూనే
రామరాజింట అడుగుపెట్టింది.

****
ఇందుమతి చక్కనిది. బుద్ధిమంతురాలు. ఇంటెడు దాసీజనమున్నా వంటింటి పనీ, పెరటితోట సంరక్షణా
స్వయంగా తానే చూసుకునేది. అత్త గారికి ఇందుమతంటే వల్ల మాలిన వాత్సల్యం.

ఏడుమల్లెలెత్తు సుకుమారి కాదామె. పాలకడవలు అలుపులేకుండా చంకనేసుకొచ్చేది. ధాన్యం దంచి

సన్నబియ్యం జాగ్రత్త చేసేది. కాయగూరలమడులకి సునాయాసంగా పాదులు తవ్వేది.

సంజెచీకట్లు ముసురుకోగానే చందనమూ, పచ్చిపసుపూ పాలలో కలిపి ఒంటికి రాసుకుని పన్నీటి స్నానం

చేసేది.. సరిగంచులో, సంపంగికావులో.. కామవరాలో..  మనసుకు నచ్చిన వలువలు సింగారించుకుని, అల్లీ
అల్ల ని కురుల్లో జాజులు, దవనం తురుముకునేది. భోజనాలయ్యాక, ఎర్రగా కాగినపాలలోయాలకులూ,
చిటికెడు జాజికాయ పొడీ కలిపి రవంత కుంకుమపువ్వు వేసి, మగనికి తీసుకువెళ్లేది.

మిద్దె మీద ఉయ్యాలలో కూర్చుని తోటని, కొలనులో కలువలనీ.. వాటిమధ్యకు దిగివచ్చిన

చందమామనూ చూస్తూ .. ఇందుమతితో కబుర్లు చెప్పుకోవడమంటే రామరాజుకి ఇష్ట ం. పెరటితోటలో
గులాబీలెన్ని పూచాయో, ఈసారి బెండనారు ఎక్కడ వేయాలో.. తువ్వాయి ఎంతల్ల రి చేస్తో ందో..
ఆమె మాట్లా డుతుంటే అతను ఊఁ  కొడతాడు. వేసంగి ఎప్పుడు మొదలవబోతోందని అంచనా వేస్తు న్నారో,
విజయనగర ప్రభువులేమంటున్నారో, బహమనీ రాజ్యపు వార్తలేమిటో.. ఊరి బాగోగులేవిటో అతను
చెబుతుంటే ఆమె వింటుంది. ఆమె మనసెరిగి అతడు, అతని మక్కువకి తగినట్టు  ఆమె.. ఇదీ వారి
దాంపత్యం.

అత్త వారింట అడుగుపెట్టి ఏడేళ్ల యినా ఇందుమతికి పిల్ల లు కలగలేదు. జ్యోతిష్కులకి ఇద్ద రి జాతకాలూ
చూపించాడు రామరాజు. వారు త్వరలోనే వారింట బిడ్డ డు పారాడబోతున్నాడని జ్యోస్యం చెప్పి, గ్రహదోష
నివారణార్ధ ం ఆలయపునరుద్ధ రణ, సంతాన వేణుగోపాలహోమం చేయించమని సలహా ఇచ్చారు.

****
హేమమాలి ఆజానుబాహువు, చురుకైనవాడు. విజయనగరరాజుల ఆస్థా నశిల్పి దమ్మనభద్రు డికి దూరపు
చుట్ట రికపు అల్లు డి వరస, ప్రియశిష్యుడు. దమ్మన తన ఒక్కగానొక్క కుమార్తె పుష్పని, హేమమాలికి ఇచ్చి
పెళ్ళిచేసి అతడిని ఇల్ల రికం అట్టేపెట్టేసుకున్నాడు. వారికో ఆడపిల్ల .. ఆరునెల్ల ది.
పుష్పంటే తండ్రికి పంచప్రా ణాలు. మనవరాలు, చంటిపిల్లైతే తాత గుండెలమీదే ఆడుకుంటూ
పెరుగుతోంది. తన దగ్గ ర విద్యలో మెళుకువలు నేర్చుకుని, వినయవిధేయతలతో మెలిగే అల్లు డిని చూసి
దమ్మన మురుసుకోని క్షణముండదు.

పెళ్ళై ఏణ్ణ ర్ధ ం దాటినా, పుష్పకి తన భర్తతో మాట్లా డే చనువు రాలేదు. అలా అని హేమమాలి కోపిష్టేమీ కాదు.
నెమ్మదస్తు డు, బాధ్యతెరిగినవాడు. మామగారంటే భక్తిశ్రద్ధలు.. ఎప్పుడూ ఆయన వెంబడే తిరుగుతుంటాడు.
ముమ్మూర్తు లా తండ్రిని పోలినట్టు ండే పుష్పని చూసినప్పుడల్లా క్షణకాలం అతనికి రాజసంగా మాట్లా డే
మామ గుర్తొ స్తా డన్నమాట వాస్త వం. పుష్పకి ఏం కావాలన్నా తండ్రే అపురూపంగా తెప్పించిపెట్టేవాడు. అలాంటి
వస్తు వుల్లో తనూ ఒకడినని హేమమాలి ఉద్దేశ్యం. చనువుగా భార్యని దగ్గ రకి పిలువలేడు. నచ్చితే పొగడడు..
నొచ్చితే తెగడడు. అన్నిటికీ సర్దు కుపోవడమే అతని స్వభావం.

అందరిలా నవ్వుతూ తుళ్ళుతూ తామిద్ద రం ఉండడంలేదని పుష్పకి తెలుసు. కానీ.. వంకపెట్ట డానికి వల్ల కాని
సుగుణాలరాశి ఆమె మగడు.

స్నేహితులతో కలిసి వీధరుగుల్లో కూర్చుని, కబుర్లు చెప్పేటప్పుడు హేమమాలి.. కొండవాగేదో బిరబిరా

పొంగినట్టు నవ్వుతాడు. చంటిది పుష్ప చేతుల్లో ంచి తనమీదకి దూకాలని ప్రయత్నించినప్పుడల్లా
గిలిగిచ్చకాయలా నవ్వుతాడు. కండువా తెచ్చిచ్చి ‘భద్రం..’ అని గుమ్మం వెనుక నిలబడ్డ భార్యని చూసి
హార్ద ంగా పెదవివిచ్చుతాడు. పాపాయిని ఉయ్యాలలో వేశాక, దీపపువత్తిని పుష్ప
మామూలు కన్నాతగ్గిస్తు ంటే.. సోగ పున్నాగలు గుప్పుమన్నట్టు  ముసినవ్వు రువ్వుతాడు. అయినా పుష్పకేదో
బెరుకు. గలగలా మాట్లా డలేదు… ఇది కావాలీ అని అడగలేదు. ఇద్ద రిమధ్యా ఏదో కనిపించని తెఱసెల్లా ఉన్న
భావన.

చంటిపిల్ల ఎదుగుతున్నకొద్దీ.. పుష్ప చిర్రు బుర్రు లాడడం మొదలెట్టింది. కూతురి ప్రవర్తనకి అల్లు డు ఇబ్బంది

పడడం, ముభావంగా గడపడం దమ్మన గమనించాడు.

దమ్మన తెలివైనవాడు. ఆ దంపతులకి ఏకాంతం, స్థా నమార్పూ అవసరమని గ్రహించాడు. ఇద్ద రినీ పిలిచి

కొచ్చెర్ల ప్రయాణం కట్ట మన్నాడు.

“రామరాజుల వారు, మన ప్రభువులకి ప్రియమిత్రు డూ.. సలహాదారూ. వారి ఊళ్ళో ఆలయోద్ధ రణ

చేస్తు న్నారట. రంగమండపనిర్మాణం జరిపిస్తు న్నారట. నన్నే రమ్మంటిరి. ప్రభువుల అనుజ్ఞా అయింది.
ఉన్నట్టు ండి ఏదో నీరసం. ప్రయాణాలు చేసే వయసైపోయిందేమో అనిపిస్తో ంది. మా హేమమాలి వస్తా డని
చెప్పాను. ఏడాది పని ఉండచ్చేమో బహుశా. మనశిల్పుల్లో  కావలసివారిని తీసుకుని, మీ ముగ్గు రూ
బయల్దేరండి. కొత్త  ఊరు చూసినట్టు కూడా ఉంటుంది.”  అని చెప్పాడు.

‘చంటిపిల్ల తోనా..’ అని సంశయిచించిన కూతురితో ఏమీ పరవాలేదని.. నమ్మకమైన దాసి ని ఇచ్చి, బళ్ళు
సర్దించి అత్త వారింటికి పంపినంత హడావిడితో బయల్దేరదీశాడు.

****
ప్రసన్న వేంకటేశ్వరుని ఉత్సవాలు జరపడానికీ, ఆస్థా నానికీ వీలుగా విశాలమైన మండపం.. సకలశోభలతోనూ
నిర్మించేందుకు ప్రధానస్థ పతిగా హేమమాలి తాంబూలమందుకున్నాడు.

పగలంతా ఆలయం దగ్గ రే గడిపినా, చంటిపిల్ల కోసమని పొద్దు గూకేసరికి ఇల్లు చేరుతున్నాడు. కొత్త ఊరిలో
పుష్పకీ తోచుబాటు అయిపోతోంది. దాసి ని వెంటబెట్టు కుని ఒకట్రెండుసార్లు ఇందుమతిని చూసివచ్చింది
కూడాను. ఇందుమతి కలుపుగోలుతనం పుష్పకీ, అరమరికల్లేని పుష్ప మనస్త త్వం ఇందుమతికీ బాగా
నచ్చాయి.

మంటప నిర్మాణం ఎంత చురుగ్గా జరుగుతోందో, తన ఊహకు అందనంత అందంగా ఎలా

రూపుదిద్దు కుంటోందో.. రామరాజు నోట విన్న ఇందుమతి, పుష్పదగ్గ ర ఆమె భర్తని అభినందించింది.
దానితో పుష్పకి ఆలయం చూడాలని మనసుపుట్టి ంది. బహుశా ఆమె తన మగడిని పెదవి విప్పి కోరిన
మొదటికోరిక అదేనేమో.

గుమ్మానికి లోపలగా నిలబడి పుష్ప నెమ్మదిగా అన్నమాట విని బయల్దేరుతున్నవాడు కాస్తా  క్షణకాలం

ఆగిపోయాడు. ఆమెవైపోసారి చూసి, తలపంకించి వెళ్ళిపోయాడు. అవుననా, కాదనా.. ఏమనో
అర్ధ ంకాలేదామెకి.

****
ఆ రాత్రి పిల్ల ని ఉయ్యాల్లో వేసి, జారిన జుట్టు ముడి సవరించుకుంటున్న పుష్పకి వెనకనుండి అలికిడి వినిపించి
తుళ్ళిపడింది. మంచం మీదనుండి లేచి కండువా కప్పుకుంటున్నాడు హేమమాలి. ప్రశ్నార్థ కంగా అతనివైపు
చూసింది.

దాసి ఉండే గదివైపు చూపించి.. చెప్పి తనతో రమ్మనమని సైగచేశాడు.

****
ఊరువదిలి మైదానం దిక్కుగా చకచకా నడుస్తు న్న భర్తవెనుకే పరుగులుగా నడుస్తో ంది పుష్ప.

కదులుతున్న శిల్పంలా ఉన్న అతని దృఢమైన వీపు, కుడిచేతితో వెనుకవైపుకి కనిపించేలా పట్టు కున్న

కాగడావెలుగులో సగం మెరుస్తూ కనిపిస్తో ంది. భుజాలమీదకి పడుతున్న అతని గిరజాలు వింతగా
కదులుతున్నాయి. రెపరెపలాడుతున్న పైటతో.. ఒక అడుగు పూర్తిగా నేలని తాకకముందే రెండో అడుగుకోసం
త్వరపడుతూ అతని వెనుక ఆమె పరుగు.. అడవివాగు జడిలా ఉంది.

నడకాపి ఆమెకి అడ్డు తొలగి నిలబడ్డా డతను. ఠక్కున ఆగిందామె. అతనిని దాటి ఎదురుగా కనిపిస్తు న్న
దృశ్యాన్ని చూసి చేష్ట లుడిగిపోయింది. విశాలమైన మైదానం అంచున వెన్నెలకొండలు పటం కట్టినట్టు ..
దేవతలు కట్టు కున్న బొమ్మరిల్లు లా.. మానవమాత్రు ల సృష్టికాదన్నట్టు న్న ఆ దేవాలయం. తేటగాలి మోసుకొచ్చే
అడవిసంపెగల పరిమళం మత్తెక్కిస్తూ .. ఇది భూలోకం కానేకాదన్నట్ట నిపించింది.

బండల మధ్యనుంచి అతి జాగ్రత్తగా తనచేతిని పట్టు కునడిపిస్తు న్న అతనితో మాట్లా డాలనిపించడంలేదామెకి…
తనలో ఉబుకుతున్న ఉద్వేగం స్పర్శద్వారా అతనికి అందిస్తో ంది.

సగం చెక్కిన శిల్పాలు.. తోరణాలూ.. కాగడా వెలుగులో పరిశీలనగా చూస్తో ంది.

“ఈ రాళ్ళదెంత దురదృష్ట మో.. వెన్నెల్లో  అడవిని చూస్తూ , బొమ్మల్లా నిలబడగలవేకానీ, ఈ పచ్చిగాలి

పీల్చలేవు, ఆ కోనేట మునకలేయలేవు.”

అతని మాట విని చురుగ్గా కళ్ళలోకి చూసింది.

ఆ వెన్నెల రాత్రి.. మినుకుమనే నక్షత్రా లు గుసగుసలాడుకుంటుంటే.. జాబిలితో

దోబూచులాడుతూ.. యధేచ్ఛగా కోనేట్లో  ఈతలు కొట్టా రు. అలసి గట్టు న సోలిపోయారు. చందనవృక్షాన్ని
అల్లు కున్న గోధుమత్రా చులా.. సుడిగాలిలో తలిరాకులా.. రసయజ్ఞ పు సమిధలాగా.. పలురూపులుదేరిందామె.
ఆమె మిసమిసలన్నీ అద్దు కుని పరిమళించాడతడు.
అలసిన తనను రెండుచేతుల్లో నూ పొదువుకుని ఊరివైపుగా నడుస్తు న్న అతనికి మరింతగా
హత్తు కుపోయిందామె.

****
ఉలి శబ్దా లతో ఆ ప్రదేశమంతా మారుమ్రో గిపోతోంది. హేమమాలి ఆధ్వర్యంలో శిల్పులు బండరాళ్ళకి ప్రా ణం
పోస్తు న్నారు.

అతడు శిల్పాన్ని చెక్కే తీరు మహాముచ్చటగా ఉంటుందని తోటిశిల్పులు కూడా చెప్పుకుంటారు.

ఎంచిన రాయిని పరిశీలనగా చూసి, హెచ్చైన భాగాలన్నీ సుత్తితో కొట్టిపడేస్తా డు. ప్రియమైనవారి సంకెలలు

ఛేదిస్తు న్నంత బలంగా.. ఏకాగ్రతతో చేస్తా డాపని. ఉలిని లయబద్ధ ంగా నడుపుతూ, చెక్కుతూ..  కొంత రూపం
ఏర్పడ్డా క.. సన్నని ములుకుల్లా ంటివీ, సూదుల్లా ంటివీ, వంపుతిరిగినవీ రకరకాల కొరముట్లు సరిచూసుకుని,
అప్పుడు నగిషీ మొదలుపెడతాడు. ఉలిని పట్టు కున్న వేళ్ళమధ్యలో సన్నని గుండ్రటి ములుకు
ఇరికించుకుంటాడు… ఉలిదారిని చదునుచేస్తూ రేఖలని మరింత సున్నితంగా మలుస్తు న్న ఆ ములుకు
విన్యాసం చూడాల్సిందే.  ఆ రాతిలో బందీగా ఉన్నదెవరో  అతని అదృశ్యచక్షువుకే కనిపిస్తు ంది. ఆ ఉలి
చప్పుడు, ఏ యక్షిణినో విముక్తి చేసేందుకు గాలిలో దాక్కున్న శత్రు వుతో  వీరుడు చేస్తు న్న యుద్ధ కోలాహలంలా
వినిపిస్తు ంది.

స్థ ంభానికి ఆనుకుని త్రిభంగిగా నిలబడిన ఆ శిల్పం ఆపూటే పరిపూర్ణత దిద్దు కుంది. అలసి వాలిపోయాడు
హేమమాలి. ఇంటికి ఎలా చేరాడో.. సోయి లేదతనికి.

****
ఆలయానికి జనంతాకిడి హెచ్చయింది. దాదాపుగా పూర్తికావొస్తు న్న నిర్మాణపు నగిషీలని, పనితనాన్నీ
చర్చించుకుంటున్నారందరూ.

అతని మనసులో ఏదో అలజడి. ఇంకా కొరత ఉన్నట్టు ఆ శిల్పసుందరినే తదేకంగా చూస్తు న్నాడు.

మునిమాపువేళ కావస్తు ండగా.. చకచకా తనకు తోచిన మార్పులు చేసి సంతృప్తిగా ఇంటికి బయలుదేరాడు.
అతను వెనుతిరిగిన గడియకు అస్త మిస్తు న్న సూర్యకిరణం ఆ సుందరిపై వాలింది.

****
మర్నాడు మంటపాన్ని చూసి మరలుతున్న సుకర్మ అనే స్వర్ణకారుడు.. ఆ శిల్పాన్ని చూడడం తటస్థించింది.
సంజె నారింజ కిరణాలు ఆ శిల్పంపై తారట్లా డుతూ అతని దృష్టిని ఆకర్షించాయి. క్షణమాగి తనుచూస్తు న్న
దృశ్యాన్ని మరింతగా మనసులో ముద్రించుకునే ప్రయత్నం చేసాడు.

****
“నీకో బహుమతి..” అంటూ రామరాజు ఇందుమతి మెడలో నగ అలంకరించాడు. ఎప్పట్లా నే వారి
పెరటికొలనులో కలువల మధ్య చంద్రవంక విహరిస్తో ంది.

“చిలుకతాళి!!” ఆశ్చర్యంగా చూసుకుని సంబరపడిందామె.

జిగజిగ మెరుస్తు న్న నగకి.. వెడల్పాటి పతకం. మరకతాలు పొదిగిన రెండు చిలుకలు కెంపులముక్కులు
ఆనుకుని ఉన్నాయి. చిలకలు చెక్కిన పతకం చుట్టూ బంగరు ఆకుల కట్టు .

“ఎంత అందంగా ఉందిది! ఎక్కడిదీ?” తానే అడిగింది.

“సుకర్మ అని.. కన్నడదేశపు స్వర్ణకారుడట. తీర్థ యాత్రలు చేస్తూ మన కోవెల చూడడానికి వచ్చాడు. అతను
చదివించుకున్నాడు.” చెప్పాడు రామరాజు.

“అతన్ని ఉండమని చెప్పరాదూ? మన కోవెలలో దేవేర్లకి ఆభరణాలు చేయిద్దా ం. ఎంత నాజూకైన పనితనం!!”

మెచ్చుకుంది ఇందుమతి.

****
ఇందుమతి కోరికమేరకు రామరాజు సుకర్మ బసచేస్తు న్న సత్రవుకు మరిన్ని బహుమానాలతో కబురుపంపాడు.

ఉబ్బి తబ్బిబ్బైన సుకర్మ అప్పటికి సంతోషించినా, సన్నగా మొదలైన ఆలోచనొకటి అతనిని

నిలబడనివ్వలేదు. ఓ నిర్ణయానికి వచ్చాక అతని మనసు కుదుటబడింది. నాణాలమూట అంగీ మడతల్లో
దాచుకుని రాజుగారింటికి దారితీశాడు.

****
ఉయ్యాలలో నిద్రపోతున్న పాపని ఓమారు చూసుకుని, మగడింకా రాలేదేమా అనుకుంటూ సావిట్లో  దీపపు
వత్తిని సరిచేసింది పుష్ప.

పెరటివైపు అలికిడి విని పిల్లి వంటింట దూరుతోందేమో అని అటు వెళ్లి వచ్చేలోగా, వీధిలో చప్పుడు.
‘పాపాయీ.. మీ నాన్నొచ్చేసారు.’ అంటూ బయటికొచ్చేలోగా.. వీధరుగుపై ఉన్న కిటికీ తలుపు ఓరగా తీసి,
వస్తు వేదో కిటికీలోంచి దబ్బున లోపలికి విసిరేశారెవరో.

భయపడి ‘ఎవరూ..’ అని అరిచింది. కలకలానికి దాసి పరిగెత్తు కొచ్చింది. ఆ వస్తు వేమిటా అని పరిశీలనగా
చూశారిద్ద రూ. అది నాణాలమూట! ఆశ్చర్యంతో నోటమాట రాలేదు.

గభాలున వీధిలోకి పరిగెత్తి చూస్తే, మలుపు తిరిగిపోతూ ఎవరిదో ఆకారం లీలగా కనిపించింది.

****
పుష్ప చెప్పినమాట విని విస్తు పోయాడు హేమమాలి. జరిగినది చెప్పి, ఆ డబ్బు రాజుగారికి ఇచ్చేయాలని
నిర్ణయించుకున్నారా దంపతులు.

తెల్ల వారేసరికి వచ్చి నాణాలమూట తనముందు పెట్టిన శిల్పిని చూసి ఆశ్చర్యపోవడం రామరాజు వంతయింది.

“ఇది ఆ సుకర్మకి పంపిన డబ్బులా ఉన్నట్టు ందే?!” మూటకి ఉన్న కుచ్చులని తిప్పిచూస్తూ  ప్రకాశంగా అన్నాడు.

“చిత్రంగా ఉంది. మొన్న స్వర్ణకారుడొకడు మాకో ఆభరణం బహూకరించాడు. ఆ పనితనానికి మెచ్చి

బహుమతిచ్చిన సొమ్మిది. కోవెలకి సంబంధించిన పనులేమైనా పురమాయించచ్చని కొన్నాళ్ళాగమన్నాము
కూడా.. కనుక్కుందాం.” అని చెప్పాడు.

రామరాజు పంపిన సేవకుడు వట్టిచేతులతో వెనక్కి వచ్చాడు.. సత్రంలో చెప్పాపెట్ట కుండా సుకర్మ

మాయమయిపోయాడనే వార్తతో! ఎవరైనా అతని దగ్గ రున్న సొమ్ముకోసమని దాడిచేసారేమో అని
చుట్టు పక్కల ఊళ్ళదాకా, అడవిలోనూ వెతికించాడు రామరాజు. ప్రయోజనం లేకపోయింది. జరిగినదేవిటన్నది
వారిద్ద రి ఊహకు అందకుండా మహాచిత్రంగా అలాగే మిగిలిపోయింది.

****
శ్రీరంగనాథుడిని సేవించుకుని ప్రా కారాలమధ్య వింతలూ విడ్డు రాలూ చూస్తూ  తిరుగుతున్న సుకర్మకి, తనలాగే
తీర్థ యాత్రలు చేస్తు న్న తన మిత్రబృందం కనిపించింది. వాళ్ళలో తన చిన్ననాటి నేస్త ం బిట్టి దేవుడు కూడా
ఉండేసరికి, సుకర్మకి మహదానందమయింది. ఊరి కబుర్లు , దారిలో వారువారు తిరిగిన ప్రదేశాల
విశేషాలూ చెప్పుకుంటూ బసకి చేరారు.

మరునాడు తెలవారకమునుపే సుకర్మ, బిట్టిదేవుడితో కలిసి కావేరీస్నానానికి వెళ్ళాడు.

స్నేహితుడితో మనసువిప్పి మాట్లా డేందుకు తగిన సమయం కోసం ఎదురుచూస్తు న్నాడు సుకర్మ.

“గెళియా.. ఆర్నెల్ల యిందిగా ఊరొదిలి. రేపు మాతో కలిసి వచ్చేయకూడదా?” ఇసుకతిన్నె మీద

కూర్చుంటూ అడిగాడు బిట్టిదేవుడు.

“ఇంకా కాశికి పోవాలి బిట్టి..”

“దేవుడెక్కడ లేడు? మన దేశంలో ఈ కావేరి లేదా? ఆ రంగడు లేడా? తిరిగింది చాలుకానీ..

రెండేళ్ళనాడు విజయనగర ప్రభువులని కలిసి, కొలువు అడుగుదామని ఆశపెట్టా వు.. ఏదీ?” ఆక్షేపించాడు
బిట్టి .

“దేనిమీదకీ దృష్టిపోవట్లేదు. అంత జబ్బుచేసి నా భార్య పోయాక, మనసు కలతయింది. పుణ్యక్షేత్రా లన్నీ

తిరుగుతానని మొక్కాను. పాపం చెయ్యనని, పాపకారి సొమ్ము ముట్ట ననీ ఒట్టు పెట్టా ను.”

“ధైర్యం చిక్కబట్టు కో. పోయినవారితో పోలేం కదా! మళ్ళీ చక్రంలో పడితిరగడమే. అయినా పాపమేంటి..

పుణ్యమేంటి? న్యాయంగా ఉంటే పొట్ట గడిచే రోజులా ఇవి? అబద్ధా లాడని సాని, కల్తీచేయని కంసాలి
ఉన్నారంటే రంగడు, విరుపాక్షుడూ కూడా నమ్మరు.” నిష్కర్షగా అన్నాడు బిట్టి, స్నేహితుడితో.

“నువ్వన్నది నిజమే..  సొమ్ముచూస్తే పాడుబుద్ధి తప్పదు. అందుకే కొన్నాళ్ళిలా గడవనీ. నేను చేసిన పాపాలే నా
ఇల్లా ల్ని తీసుకుపోయాయి. కడిగేసుకోనీ. ఇకపై జన్మలో తెలిసి తప్పుచేయనని విరూపాక్షుని మీద ప్రమాణం
చేసానో లేదో.. నన్ను పరీక్షించాడు స్వామి.”

“ఏమైంది?” ఆశ్చర్యంగా అడిగాడు బిట్టి.

“విరుపాక్షదేవరు దర్శనమయ్యాక, కొచ్చెర్ల ప్రసన్న వెంకటేశ్వరుడిని చూడబోయాను. చిన్నఊరే కానీ మహ

బావుంది. స్వామి రూపైతే నేత్రో త్సవమే! ఇన్ని దేవస్థా నాలలో ఎక్కడా లేని సదుపాయాలూ, వసతులు..
రామరాజ్యమే అనుకో. అక్కడి రాజుగారు మంటపమొకటి కట్టి స్తు న్నాడు.. పిల్ల ల్లే రని పూజలు
చేసేందుకట. మన విజయనగరప్రభువులు పంపిన శిల్పి ఒకడు పనిచేస్తు న్నాడక్కడ. అతను చెక్కినదే ఓ శిల్పం
ఉంది కదా.. రెండుకళ్ళూ చాలవు బిట్టీ!”

బిట్టి దేవుడు ఆసక్తిగా ఊఁ కొడుతున్నాడు.

“ఏదో మాయ ఉందందులో!  ఆ బొమ్మ మెడలో ఎంచక్కని పతకమున్న నగ. పుట్టు కతో వచ్చిన బుద్ధి కదా.. ఆ
ఊరి కంసాలిని పరిచయం చేసుకుని, రాత్రికి రాత్రి ఆభరణం తయారుచేసాను. అచ్చం అలాగే..”

“చేసి..?”

“చేశాకే వచ్చిందా బుద్ధిమాలిన ఆలోచన. రాజుగారికివ్వాలని. ఇచ్చి వచ్చాను. మెచ్చుకుని బోలెడు

బహుమతులిచ్చారాయన.”

“ఇంకేమీ?”

“సరే, నేను సత్రా నికి తిరిగొచ్చాక వెనకే మనుషుల్ని పంపి చెప్పారు.. రాణిగారికి నా పనితనం నచ్చిందని.
కొన్నాళ్ళాగి కోవెల్లో దేవుళ్ళ నగలు కూడా చేసి వెళ్ళాల్సిందనీ..”
“భలే అవకాశంలే.. అట్నుంచి విజయనగర ఆస్థా నంలో కూడా చోటు దక్కేది కదా!”

“ఆ భోగమంతా సరే. నాకు మనసొప్పలేదు. ఆ శిల్పి చెక్కిన నమూనా వల్లే కదా నాకీ డబ్బు వచ్చింది.. నిజం
చేప్పేసి, డబ్బు వెనక్కి ఇచ్చేసి..  రాజుగారు అప్పటికీ ఉండమంటే ఉందామనుకున్నాను. రాజుగారింటికెళ్ళాను.
తోటలో.. రాణీగారు కనిపించారు.”

“రాణిని చూసావని పీకపట్టు కున్నారా?” ఉత్కంఠ ఆపుకోలేకపోతున్నాడు బిట్టి .

“అబ్బే.. చెప్పాగా చిన్న ఊరని. తెరకట్లు  లేవు.”

“మరి?”

“ఆవిడ.. ముమ్మూర్తు లా ఆ యక్షిణిలా ఉంది..”

“అయితే! ఆ శిల్పి.. ఆమెకు.. ”

“ఏమో.. పైవాడికెరుక. నాకెందుకో ఒక్క క్షణం కూడా అక్కడ ఉండాలనిపించలేదు. పాలకుండలో విషంచుక్క

పడ్డ ట్టనిపించింది. డబ్బు శిల్పి ఇంట్లో జారవిడిచి ఉన్నపళాన ఊరు విడిచి ఇలా వచ్చేశా..” చెప్పేసి
తేలికపడ్డా డు సుకర్మ.

“డబ్బిచ్చేశావా!! నీ తస్సాదియ్యా.. నిజంగా సత్తెకాలపువాడివే!” నిరాశగా నవ్వాడు బిట్టి.

మౌనంగా ఉండిపోయాడు సుకర్మ.

“పోన్లే.. వచ్చేసి మంచిపనే చేసావ్. నీ ఆభరణం వల్ల  విషయం బయటపడితే, ఉరుమురిమి మంగలం మీద
పడ్డ ట్టు .. మగడో.. మారుమగడో..  ఎవరో ఒకరిచేతిలో చచ్చేవాడివి.” బిట్టి తీర్మానించాడు.

****
రాజుగారికి తన భర్త వెళ్ళి నాణాల మూట ఇచ్చేసాక, పుష్ప ఇందుమతి దగ్గ రకి వెళ్ళింది. జరిగిన విషయాన్ని
రకరకాలుగా చర్చించుకున్నారిద్ద రూ..

సుకర్మ చేసిచ్చిన ఆభరణం చూపించింది ఇందుమతి.

“హమ్మయ్యో!! ఏమి చేతాళం! ఇంత అందమైన ఆభరణాన్ని చేసిచ్చి, అసలెందుకలా

పారిపోయాడు! డబ్బు మా ఇంట్లో ఎందుకు పడేశాడో ఊహక్కూడా అందట్లేదు కదా!” పుష్ప ఆ చిలుకతాళిని
అటూఇటూ తిప్పి పరిశీలిస్తూ  అంది.

“అదే.. ఎవరైనా అతన్ని తీసుకుపోయి ఉంటారని అనుమానం. కానీ ఏ ఆచూకీ దొరకలేదు. పైవాడికెరుక..”

నిట్టూ ర్చింది ఇందుమతి.

“ఏమైతేనేం.. మీకు ఈ ఆభరణం భలే బావుంటుంది!  కెంపులైతే దానిమ్మగింజల్లా ఉన్నాయిగా!

మెరిసిపోతున్నాయ్..” చనువుగా ఆమెకు అలంకరించింది పుష్ప.

****
రంగమంటప ఆరంభోత్సవానికి ముహూర్తం నిశ్చయించారు. అదేరోజు సంతాన వేణుగోపాలహోమాన్ని
నిర్వహించేందుకు సన్నాహాలు జరుగుతున్నాయి.

పూర్తయిన నిర్మాణాన్ని, ఏర్పాట్ల నూ చూసేందుకు విచ్చేసిన రామరాజుకి, ఒక్కో అడుగునా చెక్కిన కథలు,

విశేషాలూ వివరిస్తూ .. తన పనితనాన్ని సగర్వంగా చూపిస్తు న్నాడు హేమమాలి.
పురాణగాథలు, పశుపక్ష్యాదులు.. దేవతామూర్తు ల శిల్పాలను  చెక్కిన ఆ మంటపానికే శోభనిస్తూ , త్రిభంగిగా
నిలబడిన ఇందుమతి శిల్పాన్ని చూసి రామరాజు మ్రా న్పడిపోయాడు. దాన్ని ఆశ్చర్యంగా భావించి.. మౌనంగా
చిరునవ్వుతో పక్కగా నిలబడి ఉండిపోయాడు శిల్పి. రాజు తేరుకుని.. ఆమె మెడలో చెక్కివున్న ఆభరణాన్ని
చూసి కనుబొమ ముడివేసాడు. నిశ్చలంగా తననే చూస్తు న్న హేమమాలి కళ్ళలో ఎలాంటి
తడబాటూ, బెదురూ లేవు. రామరాజు తలపంకించి నిశబ్ద ంగా ముందుకు సాగిపోయాడు.

****
“ఎల్లు ండే కదూ.. ఉత్సవం?” భర్తను అడిగింది పుష్ప.

అవునన్నాడు.

“మనమోసారి.. ఈలోగా, కోవెల చూసొద్దా మా?” చిరునవ్వు దొంతరల్లో సిగ్గు ను అదిమిపెట్టి కోరింది.

“అక్కడంతా హడావిడి. వస్తా నంటే ఇప్పుడు వెళదాం.. చూసిరావడానికి.” ఆమె మనసు చదివి నవ్వాడు.

సిగ్గు గా తలదించుకుని నవ్వేసింది.

****
ఆ రేయి తిరిగిన ప్రదేశాలు పట్ట పగలు చూస్తు ంటే వింతగా ఉన్నాయామెకి. పరధ్యానంగా నడుస్తో ంది పుష్ప.
అడిగీ రానంటే ఏమైనా అనుకుంటాడేమోనని వచ్చింది కానీ, ఆమెకు పెద్ద గా ఆసక్తిలేదన్నది మాత్రం నిజం.

పరాకుగా చూస్తు న్నదే.. ఇందుమతిని పోలిన శిల్పం దగ్గ ర ఆగిపోయింది. ఆమెవైపే చూస్తూ  నిలబడ్డా డతను..

“ఇది..”

“నీకు నచ్చకపోయినా తప్పదు.. ” చిన్నగా నవ్వాడు.

అర్ధ ంకానట్టు చూసింది.

“అదే.. ఇలా అమ్మాయిల బొమ్మలు చెక్కడమా అని నువ్వు అలిగినా..”

“కాదు.. ఎక్కడో చూసినట్టు  అనిపిస్తు ంటేనూ..” నమ్మలేనట్టు  రెప్పవేయకుండా చూస్తో ందామె.

“అవునా! మీ తండ్రిగారి ముద్ర కనిపిస్తు ందేమోలే నా శిల్పాల్లో కూడా..” సాలోచనగా అన్నాడు.

“ఈ ఆభరణం..” పుష్పకింకా నమ్మశక్యం కావట్లేదు.

“వెలితిగా అనిపిస్తే చివర్లో వేసిన చిలుకతాళి. చేయించుకుందాం.. నీకు నచ్చితే.” నవ్వాడు.

****
“త్వరగా నిద్రపోవాలి. ఉదయాన్నే మంగళ స్నానం.. హడావిడి కదా.” మిద్దె మీద కూర్చున్న రామరాజు పక్కన
కూర్చుంటూ చెప్పింది ఇందుమతి.

“మంటపం అద్భుతంగా ఉంది.” చెప్పాడతను.

“పూర్తయ్యాక చూద్దా మని.. మీరు రమ్మన్నా రాలేదు.” సంజాయిషీ ఇస్తూ అతని భుజం మీదకి వాలింది.

అక్కడక్కడా మబ్బుతునకలు తేలుతున్న ఆకాశాన్ని చూస్తూ , చెప్పబోయాడామెతో.

“అక్కడో శిల్పం అచ్చం నీలానే ఉంది.”

క్షణమాగి ఆమెవైపు చూసాడు. ఆమె మెడలోని పతకంతో పాటుగా వేసుకున్న ముత్యాలహారం చిక్కులుపడి
ఉంది.

మాట అప్రయత్నంగా వాయిదా పడింది.

****
“ఈ ఊరు మీకు బాగా నచ్చింది కదూ?”

“అవును. నీకు?”

“నేను నచ్చలేదు కదా?”

“అదేం పోలిక?” ఆమెవైపు తిరుగుతూ అడిగాడు హేమమాలి.

“ఏమో.. ఇక్కడికొచ్చాక నన్ను చాలాబాగా చూసుకుంటున్నారు. నేనే నచ్చిఉంటే మనూర్లో కూడా నాతో ఇలాగే

ఉండేవారు కదా? మనం వెనక్కి వెళ్ళిపోతే మళ్ళీ మామూలైపోతామా?”

“ఇక్కడే ఉండిపోదాం.” ఆమె చుట్టూ కౌగిలి బిగిస్తూ చెప్పాడు.

పుష్పకి ముచ్చెమటలు పట్టేసినట్ట నిపించింది.

“నేను మీకు నిజంగా నచ్చానా? నాన్నగారి కోసం చేసుకున్నారు కదూ?” అపనమ్మకంగా, దుఃఖాన్ని
అదిమిపెడుతూ అడిగింది.

“పోనీ.. బొమ్మలు చెక్కడం మానేసి ఏ కట్టెలో కొట్ట నా?” తలకింద రెండుచేతులూ పెట్టు కుని వెల్ల కిలా
పడుకున్నాడు.

అతని పెదవులని అరచేతితో మూసింది. అసలైన అనుమానం అతనిదాకా చేరనేలేదు. అపార్ధ ం దానిపని అది

చేసుకుపోయింది.

****
నిండోలగంలో రాజదంపతుల చేతులమీదుగా సన్మానమందుకునేందుకు ముందుకువచ్చారు – హేమమాలి,
పుష్ప.

రామరాజు బంగారు పళ్ళెరంలో కానుకలందిస్తూ  సూటిగా అతని కళ్ళలోకి చూసాడు. హేమమాలి కళ్ళలో అదే

స్వచ్ఛత.. అచ్చం ఇందుమతి కళ్ళలా.

ఉలికిపడి తొట్రు పడుతున్న రామరాజు చేతుల్లో ంచి పళ్ళెం జారిపోకుండా పట్టు కుని, శిల్పికి
ఆదరంగా అందించింది ఇందుమతి. పక్కనే ఉన్న పుష్ప తనవైపే చూస్తు ండడం గమనించి నవ్వింది. హేమమాలి
చూపు.. వినమ్రంగా రామరాజు చేతులనూ, ఇందుమతి పాదాలనూ తాకింది.

ఈ సందడిలో ఇందుమతికి మంటపాన్ని పరిశీలనగా చూసే అవకాశమే రాలేదు. పుష్ప ఏమీ జరగనట్టు

ఉండడానికి ప్రయత్నించింది.

రామరాజు మనోవ్యధ చెప్పనినలవి కాదు. అసలిది ఎలా సాధ్యం?

సుకర్మ ఏమయినట్టు ? ఆ ఆభరణం తనకే ఎందుకివ్వాలి?

తనకు జరుగుతున్నది సూచించడానికా?
ఆ నాణాలని సరిగ్గా  శిల్పి ఇంట్లో నే ఎందుకు విడిచిపెట్టా లి? అవి అతడు తనకెందుకు తెచ్చి ఇవ్వాలి?

ఆ శిల్పాన్ని చూసిన ప్రతీవారూ.. ఇందుమతిని చూడగానే ఏమనుకుంటారు??

****
“నాలా ఉండడమేవిటి?” బిత్త రపోయి చూసింది ఇందుమతి.

“అవునమ్మా.. అచ్చం మీలానే! దొరగారు చేయించారనుకుంటున్నారందరూ..”

చీకటిపడ్డా క.. ఇందుమతి ఆ వార్త తీసుకొచ్చిన దాసీతోనే కలిసి ఆలయం దగ్గ రకి వెళ్ళింది.

అతి దగ్గ రిపోలికలు.. తనను బాగా ఎరిగినవారికి, తానేనేమో అనిపించేంత పోలికలు!! తనని చూడకుండా
శిల్పి చెక్కనేలేడని నమ్మేంత సారూప్యం! ఏం మాయ ఇది? నిజానిజాలు తనకు తెలుసు.. మరి భర్తకు? లోకం
అతన్ని ప్రశ్నిస్తే?

అన్నిటికంటే ఎక్కువగా.. తన మెడలో ఆభరణాన్ని చూసుకుంటే భూమి ఉన్నచోటే కుంగిపోతున్న భావన.

తనప్రమేయం లేకుండానే తనని దూరంగా నెట్టే సినంత వేదన.

****
గత కొన్నాళ్లు గా భర్త ముభావంగా ఉండడానికి కారణం అర్ధ మయింది ఇందుమతికి. వచ్చేపోయే అతిథులతో
కోలాహలంగా ఉన్న ఉత్సవ వాతావరణంలో.. తనతో మాట్లా డే తీరికలేదనుకుంది కానీ, ఇలాంటి కారణమొకటి
ఉండచ్చని ఏమాత్రం ఊహించలేకపోయింది.

రామరాజు మౌనం ఆమెను కోసేస్తో ంది. కన్నీళ్ళు చెక్కిళ్ళు మీదకు జారకుండానే ఆవిరైపోతున్నాయి. నిస్త్రా ణగా
జారిపోయింది.

****
మిట్ట మధ్యాహ్నం.. ఎర్రటి ధూళి లేచిందా కోవెల ప్రా ంగణంలో..

గూడుబళ్లు విజయనగరం వైపు నడుస్తు న్నాయి. బండిలో కూర్చుని పిల్ల ను జోకొడుతున్న పుష్పనే

చూస్తు న్నాడు హేమమాలి.

పొలిమేర దాటుతుండగా గుండె మెలిపెట్టినట్ట యిందతనికి. ఆకాశంలో గులాబీరంగు మేఘమొకటి

తేలుతున్నట్టు కనిపించింది.. భ్రమలా.. అపనమ్మకంలా..

****
మంటపంలో శిల్పాన్ని.. పగలగొట్టించేశారనే వార్త సుడిగాలిలా వ్యాపించింది.

ఇందుమతి ఇంకెప్పుడూ మిద్దె ఎక్కనేలేదు.. తోటలోకి రానూలేదు.. జ్యోస్యం నిజం కానేలేదు.

పుష్పను చూసినప్పుడల్లా ఆమె భర్తకు.. అనుమానం మాయముసుగు

వేసుకుని నట్టింట్లో  తిరుగుతున్నట్ట నిపించేది.

ఇక రామరాజు.. కాలం రాసిన రాతని చెరిపేయాలని అనునిత్యం వృధాప్రయత్నం చేస్తూ  గడిపేశాడు.

పుష్ప మాత్రం.. ఆ రాత్రి కొండసంపెంగల మత్తు లో తన ఉపిరెందుకాగిపోలేదా అని ఆలోచిస్తు ండేది.

****
ఏళ్ళు గడిచినా పగళ్లూ – రాత్రు లూ ఆ రాతిగోడలను యథాప్రకారం పలకరిస్తు న్నాయి.

ఆ కోవెల రాక్షసితంగడిలో ఒరిగిపోయింది. అపార్ధ ం మాత్రం ఇప్పటికీ బతికేవుంది.